کودهای شیمیایی از جمله منابعی هستند که به سرعت می توانند عناصر غذایی را در اختیار گیاه قرار دهند ولی مصرف زیاد و مداوم آنها خطرات محیط زیستی مثل آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی و غنی شدن آب ها را به دنبال دارد. لذا بهتر است بخشی از کودهای شیمیایی با کودهای آلی جایگزین شود. با توجه به کمبود مواد آلی در اغلب خاک های ایران، مصرف انواع مواد آلی از قبیل کود دامی و لجن فاضلاب شهری در خاک ضروری بنظر می رسد. به منظور شناخت تأثیر استفاده از لجن فرآوری شده بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی محصول ذرت علوفه ای، آزمایشی طی بهار و زمستان و در دو فصل زراعی در سال های 96-1395 در مزرعه ای واقع در شرق شهر مشهد در تصفیه خانه اولنگ-التیمور انجام شده است. در این پژوهش دو تیمار آبیاری با آب معمولی (A) و پساب (B) با اعمال کودهای شیمیایی (S)، حیوانی (D) و لجن فرآوری شده (L) در سه تکرار انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان دهده است که در فصل اول و دوم زراعی تاثیر استفاده از کودها بر ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر بلال ذرت، کلروفیل a، b، t، سطح برگ و درصد رطوبت ذرت بین تیمارهای استفاده از آب و پساب تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد مشاهده شده است و بر درصد برگریزی گیاه ذرت نیز بین تیمارها تفاوت بسیار معنی داری در سطح 1 درصد مشاهده شده است. در این میان بر ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر بلال و کلروفیل برگ بین تیمارهای AS و AD تفاوت معنی داری مشاهده نشده است، بر درصد برگریزی نیز بین تیمارهای BL و BD تفاوت معنی داری مشاهده نشده است و بیشترین درصد برگریزی را شامل شده اند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

این تحقیق به منظور بررسی اثر کم آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری سورگوم علوفه ای به صورت کرت های یکبار خرد شده (اسپلیت پلات) بر اساس بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک زابل اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای اصلی شامل روش آبیاری (کرتی و شیاری) و تیمارهای فرعی در سه سطح، شامل آبیاری بر اساس تامین 100درصد (T1)،80 درصد(T2)  و 60 درصد نیاز آبیاری گیاه (T3) بودند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده ها در دو سال آزمایش نشان داد که اثر تیمارهای روش آبیاری بر عملکرد علوفه خشک گیاه تاثیر معنی داری نداشت، اما این فاکتور تحت تاثیر سطوح مختلف آب آبیاری در سطح یک درصد معنی دار گردید. بیشترین عملکرد علوفه خشک مربوط به تیمار T2 (80 درصد نیاز آبیاری) در روش آبیاری شیاری با 22.18 تن در هکتار شد. اثر متقابل تیمارهای اصلی و فرعی بر فاکتور عملکرد علوفه خشک در سطح یک درصد معنی دار شد. مقایسه بین روش های آبیاری و تیمارهای اثر میزان آب آبیاری از نظر عملکرد علوفه تر، تفاوت آماری معنی داری در سطح پنج درصد نداشت، اما بیشترین عملکرد علوفه تر با 105.66 تن در هکتار در تیمارT1  (100 درصد نیاز آبیاری) با روش شیاری حاصل شد. بیشترین و کمترین میزان کارایی مصرف آب به ترتیب 1.78 کیلوگرم بر مترمکعب در تیمار T3 (60 درصد نیاز آبیاری) و 1.21 کیلوگرم بر مترمکعب در تیمار T1 (100 درصد نیاز آبیاری) و با روش آبیاری کرتی، بدست آمد.

برنامه ریزی آبیاری در شرایط وجود تنش آبی، بسیار حائز اهمیت می باشد. برای بررسی پدیده تنش آبی گیاهان، شاخص های متعددی ارائه شده است که یکی از آن ها شاخص تنش آبی گیاه (CWSI) می باشد. به منظور بررسی توانایی این شاخص در برنامه ریزی آبیاری ذرت علوفه ای (رقم SC704) در سال زراعی 1396، تحقیقی در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی شامل چهار تیمار IR1: 100 درصد تأمین نیاز آبی، IR2: 80 درصد تأمین نیاز آبی با مدیریت کم آبیاری تنظیم شونده، IR3: 60 درصد تأمین نیاز آبی با مدیریت کم آبیاری تنظیم شونده IR4: 50 درصد تأمین نیاز آبی با مدیریت خشکی موضعی ریشه در منطقه خرم آباد، اجرا گردید. نتایج نشان داد، میزان شاخص تنش آبی، به صورت معنی داری تحت تأثیر میزان تنش آبی قرار گرفت. میزان حد مجاز شاخص CWSI برای تیمارهای IR1، IR2، IR3 و IR4 به ترتیب برابر 17/0، 21/0، 39/0 و 29/0 و میزان عملکرد به ترتیب برابر 21560، 19500، 12560 و 14860 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. در این تحقیق، بهترین تیمار، IR1 با کمترین میزان شاخص تنش آبی و بیشترین عملکرد و بدترین تیمار، IR3 با بیشترین میزان شاخص تنش آبی و کمترین عملکرد، به دست آمد. یافته ها نشان داد که بر اساس شاخص CWSI، میزان تنش آبی در تیمار IR4(PRD) نسبت به تیمار IR3(کم آبیاری تنظیم شونده با تأمین 60 درصد نیاز آبی)کمتر می باشد (شاخص CWSI به اندازه 4/11 درصد کاهش و میزان عملکرد به اندازه 3/18 درصد افزایش یافته است). در این تحقیق رابطه بین عملکرد ذرت علوفه ای و شاخص CWSI با همبستگی بالایی حاصل گردید. در نهایت، می توان بیان کرد که شاخص CWSI قابلیت بررسی میزان تنش آبی و برآورد میزان محصول تحت تنش آبی در گیاه ذرت علوفه ای را دارد.

کنترل علف های هرز بر اساس دوره بحرانی رشد علف هرز منجر به کاهش هزینه تولید محصول و صدمات استفاده گسترده از روش های شیمیایی کنترل علف های هرز می گردد. در این تحقیق تاثیر دوره های عاری از علف های هرز (20، 40 و 60 روز پس از کاشت و کنترل کامل علف های هرز) و دوره های تداخل علف های هرز (به مدت 20، 40 و 60 روز پس از کاشت و تداخل در کل دوره رشد) بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت علوفه ای رقم 454 مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش در سال زراعی 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز واقع در 15 کیلومتری شرق تبریز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که نگهداری مزرعه تا 40 و 60 روز و تداخل علف های هرز تا 20 روز پس از کاشت از کاهش بیوماس ذرت جلوگیری می کند، در حالی که تداخل علف های هرز بعد از 20 روز، تداخل علف های هرز و کنترل علف های هرز بعد از 40 و 60 روز بیوماس ذرت علوفه ای را به ترتیب 41.2، 35، 25 و 32.5 درصد کاهش می دهد و این کاهش تحت تاثیر علف های هرز، بسته به دوره حضور علف های هرز در بخش های مختلفی از گیاه ظاهر شد. در صورت تداخل علف های هرز به مدت 20 روز و تداخل علف های هرز در کل دوره رشد، کاهش در وزن تر بلال، وزن تر ساقه و برگ مشاهده گردید. در صورت کنترل علف های هرز بعد از 60 روز، کاهش در بیوماس ناشی از کاهش وزن بلال و وزن تر ساقه بود، در صورت کنترل علف های هرز بعد از 40 روز نیز کاهش در بیوماس ناشی از کاهش وزن تر ساقه ذرت بود. خصوصیات بلال نیز تحت تاثیر تیمارهای کنترل علف های هرز قرار گرفت. طول بلال تحت تاثیر تیمارهای تداخل علف های هرز بعد از 20 روز، عدم تداخل علف های هرز، کنترل علف های هرز بعد از 40 و 60 روز به ترتیب 29.9، 41.4، 27.6 و 37.2 درصد کاهش یافتند. در حالی که کاهش معنی دار در اندازه قطر ساقه تنها در اثر تیمارهای تداخل علف های هرز و کنترل علف های هرز بعد از 60 روز مشاهده شد. در کل، با توجه به نتایج این بررسی پیشنهاد می شود جهت جلوگیری از خسارت علف های هرز بر رشد و تولید بیوماس ذرت و کاهش هزینه های تولید، علف هرز در طول دوره 20 الی 60 روز اول رشد گیاه ذرت کنترل شود.

سابقه و هدف: امروزه کشاورزی حفاظتی با کمترین آسیب و زیان زیست محیطی توجهات زیادی را در سراسر جهان بخود معطوف داشته است. به گونه ای که کشاورزی حفاظتی در مقیاس های گسترده در سطح جهان مورد استفاده قرار می گیرد.استفاده از این روش موجب مصرف بهینه منابع تولید مانند آب و خاک شده و به پایداری تولید در بوم نظام (اکوسیستم) های کشاورزی کمک می کند. شخم حفاظتی به عنوان مهم ترین جنبه کشاورزی حفاظتی به نظر می رسد که در موقعیت های جفرافیایی مختلف متفاوت باشد. در نتیجه ضرورت اولویت بندی روش های مناسب خاک ورزی با توجه به شرایط کشت و شرایط اقلیمی هر منطقه بیش از پیش احساس می شود. هدف از تحقیق بالا معرفی سامانه خاک ورزی حفاظتی بهینه (شخم حداقل یا کاهش یافته) در تلفیق با مدیریت کودی و بقایا برای رسیدن به بیشترین تولید بوده ضمن اینکه و پایداری بوم نظام کارآیی عملیات زراعی به کار گرفته شده در این بررسی با به کارگیری شاخص های تولید زراعی و ویژگی های خاک مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت.مواد و روش ها: بدین منظور آزمایشی در چهارچوب 7 روش خاک ورزی و مدیریت بقایای گیاهی در کشت ذرت علوفه ای پس از کشت گندم به اجرا درآمد و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک (شامل هدایت الکتریکی، ظرفیت مزرعه، آب قابل دسترس، تخلخل، pH و میزان کربن آلی) و همچنین عملکرد کل و عملکرد بلال مورد سنجش قرار گرفته اند. ارزیابی پایداری نظام تولید با استفاده از نرم افزار AEPAT انجام گرفت. داده های ارزیابی شده در نرم ا فزار AEPAT تلفیق و پایداری نظام در قالب دو تابع کشاورزی حفاظتی و تولید سنجش شده و از 0 تا 100 امتیاز دهی شدند.نتایج و بحث: نتایج تحقیق نشان داد که تیمار گردآوری نکردن کاه و کلش گندم + ساقه خرد کن+ دیسک و فاروئر +100 کیلوگرم اوره بیشترین میزان رطوبت ظرفیت مزرعه (%25.63)، آب در دسترس (% 15.63)، درصد تخلخل (%49.2) و کربن آلی (% 0.73) را داشته است. بیشترین میزان عملکرد کل (87.3 تن در هکتار) و بلال (23.8 تن در هکتار) نیز در این تیمار به دست آمده است. در مقابل کمترین میزان مربوط به این شاخص ها در تیمار "آتش زدن کاه و کلش باقی مانده + دیسک و فاروئر" به دست آمد. کاهش شاخص های بالا در این تیمار رابطه مستقیمی با آتش زدن بقایای گیاهی داشته که افزون بر انباشت عناصر در خاک و افزایش هدایت الکتریکی، کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک را نیز به میزان شایان توجهی کاهش داد. از سوی دیگر بقایای گیاهی در کنترل کیفیت خاک از بعد هدایت الکتریکی و شوری نقش محوری و کلیدی را ایفا می کنند. از یافته های آزمایش نتیجه گیری می شود که میزان ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک با نوع عملیات زراعی و خاک ورزی از یکسو و همچنین وجود بقایای گیاهی و افزایش فعالیت میکروبی خاک به منظور ایجاد خلل و فرج و تشکیل ساختار خاکدانه از سوی دیگر ارتباط مستقیم دارد. بهبود ساختار فیزیکی خاک زراعی ضمن افزایش تهویه و نگهداری آب در خاک کیفیت و سلامت شیمیایی خاک در دراز مدت را به همراه دارد. بنابر نتایج تحلیل پایداری، تیمار گردآوری نکردن کاه و کلش گندم + ساقه خرد کن + دیسک و فاروئر + 100 کیلوگرم اوره در هکتار دارای بالاترین نمره از نظر عملکرد بهینه و پایداری (61.21) و تیمار آتش زدن کاه و کلش باقی مانده + دیسک و فاروئر دارای پایین ترین نمره از نظر عملکرد بهینه و پایداری (7.63) بودند.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که تلفیق بقایای گیاهی در خاک به همراه خاک ورزی حفاظتی نه تنها موجب بهبود عملکرد گیاه ذرت شده بلکه در بهبود کیفیت خاک نیز نقش بسزایی خواهد داشت. ولی اثر بخشی آن مستلزم کاربرد کود اوره به میزان مورد نیاز می باشد. افزون براین پایداری نظام تولید نیز تاثیر پذیری مستقیمی از عملیات زراعی داشته و ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک می تواند به عنوان شاخصی از کارکرد و کارآیی نظام تولید به کار رود.

گیاه علوفه ای آمارانت از جمله گیاهان جدید زرای است که کشت آن در بسیاری از اکوسیستم های زراعی گرمسیری جهان به سرعت در حال گسترش بوده و در سیستم کشاورزی پایدار نیر نقش مهمی در الگوی تناوبی با برخی گیاهان دانه ای و علوفه ای گرامینه دارا می باشد. به همین منظور در سال 1382 برای اولین مرتبه در کشور پنج رقم علوفه ای آمارانت در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با تیمار ارقام در پنج سطح و با سه تکرار در مجتمع عالی آموزشی و پژوهشی کشاورزی رامین (ملاثانی) کشت شد. نتایج نشان داد که عملکرد وزن خشک علوفه ارقام آمارانت بین 15 تا 32 تن در هکتار بود. رقم پوپینگ با 32.1 تن در هکتار بیشترین تولید را دارا بود. درصد پروتیین این گیاه نیز (شامل کلیه اندام های هوایی برگ، ساقه و گل آذین) بین 12.6 تا 14.8 درصد بود. رقم تریجین با 14.8 درصد بیشترین میزان پروتیین را تولید کرد. نتایج این طرح بیابانگر اینست که گیاه آمارانت علوفه ای از پتانسیل مطلوبی جهت کشت و توسعه درخوزستان برخوردار بوده و نیاز مند بررسی و مطالعه بیشتر در آینده خواهد بود.

اثر کوتاه مدت سیستمها و شدت های چرا بر تولید جاری و مصرف علوفه گیاه Bromus tomenellus در سال 1379 در ایستگاه تحقیقات مراتع هومند آبسرد مورد بررسی قرار گرفت. جهت اندازه گیری تولید و مصرف علوفه از قفسهای زوجی و روش قطع و توزین استفاده گردید. در این بررسی از دو سیستم چرای مداوم و تناوبی و سه شدت چرا سنگین، متوسط، سبک و شاهد استفاده شد. آزمایش در قالب طرح کرتهای خرد شده به اجرا درآمد که در آن سیستمهای چرا بعنوان تیمارهای اصلی و شدت های چرا به عنوان تیمارهای فرعی مدنظر قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که: به طور کلی اثر سیستم چرای تناوبی بر کاهش تولید جاری در مقایسه با سیستم مداوم بیشتر بوده و تناسب افزایش شدت چرا به مقدار مصرف علوفه افزوده شده و از مقدار تولید جاری کاسته شده است. در هر دو سیستم تیمار شاهد تفاوت معنی داری با سایر تیمارها داشت (P<0.01)در سیستم تناوبی بین تیمارهای چرای متوسط و سبک اختلاف آماری موجود نبود. با این حال اختلاف این دو تیمار با تیمار چرای سنگین معنی دار گردید. در سیستم چرای مداوم نیز اختلاف تولید و مصرف علوفه بین تیمارهای چرا کاملا معنی دار بود.

به منظور بررسی اثر پیش کاشت گیاه پوششی و کاربرد نیتروژن بر برخی صفات کیفی و عملکرد ارقام مختلف ذرت علوفه ای آزمایشی در دانشگاه تهران به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل پیش کاشت ماشک به عنوان کرت اصلی در سه سطح (آیش (نکاشت)، کشت ماشک به عنوان علوفه و کشت ماشک به عنوان کود سبز)، کود نیتروژن به عنوان کرت فرعی در سه سطح (صفر، 50 و 100 درصد مقدار توصیه شده) و رقم ذرت علوفه ای به عنوان کرت فرعی فرعی در دو سطح (رقم سایمون و ZP677) بودند. صفات مورد بررسی شامل درصد قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، کربوهیدرات های محلول در آب (WSC)، پروتئین خام (CP)، فیبر خام (CF)، خاکستر، NDF، ADF، عملکرد پروتئین (Kg/ha) و عملکرد ماده خشک (Kg/ha) ذرت علوفه ای بودند. نتایج نشان داد که نکاشت ماشک (12/32) نسبت به تیمارهای کود سبز (68/28) و علوفه (08/31) تأثیر قابل توجهی بر درصد WSC داشت. بیش ترین و کم ترین درصد ADF به ترتیب در کود سبز (87/22) و آیش (99/15) مشاهده شد. کود سبز و آیش به ترتیب بیشترین (87/35) و کم ترین (45/31) تأثیر را روی درصد NDF داشتند. درصد NDF در 50% مقدار توصیه شده کود اوره بیشترین (41/35) و در صفر درصد اوره کم ترین (72/31) میزان داشت. بیش ترین (09/35) و کم ترین (17/32) درصد CF به ترتیب در اثر متقابل رقم ZP677 × پیش کشت ماشک به عنوان علوفه و اثر متقابل رقم سایمون × آیش حاصل شد.