امروزه عبارت «اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ فٰاطِمَةَ وَاَبیٖهٰا وَبَعْلِهٰا وَبَنِیٖهٰا وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فِیٖهٰا بِعَدَدِ مٰا اَحٰاطَ بِهِ عِلْمُکَ» با عنوان «صلوات خاصّه حضرت زهرا (س)» در میان عوام و خواص شهرتی قابل توجّه پیدا کرده و رمزگشایی از «سرّ مستودع در وجود مبارک حضرت زهرا (س)» محور بحث و گفتگوهای فراوانی قرار گرفته است. برخی به مقتضای سرّ بودن، اساساً آن را قابل تفسیر نمی دانند؛ در مقابل برخی با قطعیت و برخی در حدّ حدس و گمان، در مجموع حدود بیست تفسیر از این سرّ ارائه کرده اند. تفسیر به امام زمان، حضرت محسن، حَسنین، امامان یازده گانه، حضرت زینب، قبر مخفی حضرت زهرا، ودایع نبوت و مصحف فاطمه نمونه هایی از این تفاسیر است. نگارنده با جستجویی نسبتاً کامل در مصادر حدیثی، کلامی، تفسیری، عرفانی، اخلاقی و فلسفی و بررسی تمامی گفته ها و نوشته ها پیرامون این صلوات، مصدری معتبر برای ترکیب « وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فِیٖهٰا» نیافته و معتقد است اطمینان به صدور این صلوات با اشتمال بر این ترکیب مشکل است و به احتمال بسیار زیاد این صلوات به شکل کنونی و خصوصاً فقره « وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فِیٖهٰا»، از انشائات برخی علمای امامیه در سد ه یا دهه های اخیر باشد و از این رو اظهار نظر قطعی یا ظنّی در مصداق یابی سرّ مستودع امری نابه جاست.

یکی از پژوهش های جدی و مهم در حوزة مولوی شناسی با تأکید بر مثنوی پژوهی در دهة اخیر کتاب روایت سرّ دل بران، با عنوان فرعی «بازجست زندگی و تجارب تاریخی مولانا در مثنوی»، به قلم قدرت الله طاهری است که به همّت نشر علمی (1392) چاپ و منتشر شده است. این کتاب شاید تنها کتابی باشد که به صورت مستقل و با تأکید بر سه پیش فرض سعی می کند تجربة زیستة مولوی را در مهم ترین اثر عرفانی اش بررسی و تحلیل کند و داستان های مثنوی، به ویژه داستان های شاخص آن، را بازتاب دیگرگون احوال و کنش های زندگی واقعی مولوی بداند. این که چه میزان این مدعا و هدفِ تألیف باتوجه به قرائن و اَمارات درون متنی، فقط و فقط با تأکید بر مثنوی، محقَق شده نکته ای است که به بازخوانی منتقدانة آن پرداخته ایم. در این مقاله، ابتدا محاسن و ویژگی های منحصربه فرد اثر در دو ساحت نقد روشی و بینشی بررسی شده و در گام دوم، مهم ترین نکات چالش برانگیز و معایب آن تحلیل شده است.

" راز " یکی از اصطلاحات و مضامین عرفانی فارسی است که درغالب آثار عارفان، تحت عنوان سرّ ، درباره آن مطالبی مطرح شده است . مولانا در مثنوی، این مفهوم را متناسب با دیدگاه و اندیشه خود درعرصه ا ی گسترده، به گونه های مختلف بکار برده که از جمله آنها، بصورت عادّی و معنای لغوی است امّا در ضمن بیان مضامین دقیق و لطیف عرفانی ، مولانا گهگاه ، اسرار و راز هایی را بیان می کند که با صٍرف جستجوی واژه راز، نمی توان به آن مفاهیم دست یافت؛ بلکه با دیدی عمیقتر و دقیقتر باید به عمق اندیشه مولانا راه پیدا کرد. دراین مقاله، ضمن بیان برخی از کاربردهای مفهوم راز در معنای لغوی ، گوشه ای از مضامین لطیف عرفانی نیز باز نموده شده است .

«اهل حق» مجموعۀ عقاید و باورهای آیینی را «سر ّمگو» و «سرّ کَس نزان»، یعنی اسرار ناگفتنی و سرّ نهان می داند. بر این پایه، یارسانیان در طول تاریخ درخصوص بیان اسرار آیینی، رازداری و رازورزی پیشه کرده اند. امامت و ولایت، ازجمله مصادیق «سرّ مگو»ست که در اندیشۀ اهل حق به دورۀ مظهریت ذات و صفات تحریف شده است. در این نگرش، پایه و اساس پیدایش آیین اهل حق با مظهریت انسان شکل گرفته است. دوره های ظهور مظهریت در هر صد یا سیصد سال تکرار می شود و به این طریق، تحولاتی در نگرش این آیین رخ می دهد. این مقاله با روشی توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی و در مواردی انتقادی، با رمزگشایی از متون اهل حق به تبیین مفاهیم و مصادیق «سرّ مگو» پرداخته است. ازآنجاکه متون اهل حق به گویش های مختلف زبان کردی و در قالب نظم و با بیانی خاص توسط پیران و پیشوایان سروده شده است، لذا سرایندگان متون یادشده با ایما و اشاره به مفهوم و مصادیق «سرّ مگو» اشاره کرده اند و پژوهشگران به دلیل شرایط خاص و پیچیدگی رموز منابع اهل حق، از شناخت ماهیت این اسرار ناکام مانده اند. بنابراین این موضوع تاکنون مورد بررسی علمی ـ پژوهشی قرار نگرفته است و موضوع این مقاله مسبوق به سابقه نیست. این نوشتار با تکیه بر متون اولیه و اصلی اهل حق نشان داده است که «سرّ مگو» ناظر به خداشناسی، جهان شناسی، انسان شناسی و مظهریت انسان و امامت است. علت گرایش بعضی از گروه های اهل حق به سمت اندیشۀ امامیه، وجود شرایط پیرامونی و دورن آیینی در دوره های ظهور (مظهریت) ذات و صفات بوده است.

اجرای حقوق اسرار تجاری در محاکم همواره با چالش هایی همراه بوده که سه مورد از آن ها عمده است؛ «خطر از دست دادن دادرسی عادلانه از سوی مدعی علیه»، «خطر از دست دادن اسرار تجاری از جانب مدعی» و «دشواری کشف واقعیت از مجادلات و دفاعیات مطروحه از سوی دادگاه». این موارد در کنار هم به بروز معضل مهمی بنام «تزاحم حقوق یا تکالیف طرفین دعوا» منجر شده اند. به مناسبت ارائه ی لایحه ی پیشنهادی قوه ی قضائیه راجع به آیین دادرسی تجاری به مجلس شورای اسلامی و اختصاص مواد 48 و 64 از آن به حل این معضل، تلاش کردیم ضمن نقد مواد یادشده، نسبت به آن راهکار صحیحی ارائه نماییم. راهکاری که در مقاله ی حاضر بر مبنای قواعد اصولی فقه اسلامی و با تطبیق مقررات موجود در نظام های حقوقی پیشرفته همچون ایالات متحده ی امریکا و اتحادیه ی اروپا برای رفع تزاحم یادشده پیشنهاد شده است، «رفع موضوعی تزاحم» است که از راه های مختلف همچون بهره گیری از علم قاضی (دادرسی خصوصی)، استفاده از ظرفیت نهادهای قضاییِ «ارجاع به کارشناسی» یا «تأمین دلیل» و نیز مرحله بندی دادرسی (تجزیه ی دعاوی و رسیدگی اولیه به دعوای نقض سر تجاری پیش از دعوای اصلی)، امکان پذیر بوده و در بیشتر موارد با نظام قضایی کنونی ایران سازگار است.

امروزه آشپزی به عنوان یک آفرینه فکری و جلوه ای از هنر اشتقاقی تلقی می شود. همواره ذوق و قریحه و اشتیاق آمیزه ای از هنر آشپزی بوده است و غذاهای نوبنیاد توأم با چاشنی ابتکار و خلاقیت سهمی بسزا در پیدایش رستوران ها و درآمدزایی آنها دارند. بدیهی است که رونق و استمرار چنین کسب و کاری مستلزم توجه به روش های آشپزی و دستورهای پخت به مثابه دارایی معنوی می باشد. پژوهش پیش روی می کوشد تا مصادیق مختلف حقوق مالکیت فکری را جهت حمایت از آشپزی و دستورهای پخت غذا امکان سنجی کرده و رژیم حقوقی مناسب که بتواند حمایت بایسته و شایسته به عمل آورد معرفی کند. در این رهگذر نحوی حمایت در بستر تأسیسات حقوقی همچون کپی رایت، حق اختراع، علامت تجاری، لباس تجاری و اسرار تجاری بررسی می شود. دستاورد ارائه شده در این نوشتار، کارآمدی حقوق اسرار تجاری و توجه به قراردادهای محرمانگی را در حوزه آشپزی گواهی می دهد. این مقاله نتیجه می گیرد که تسرّی نظام های حمایتی حقوق مالکیت فکری بر آشپزی و دستورهای آن و نیز الزامات چنین حفاظتی بسته به شکل حمایت بسیار متفاوت و بعضاً فاقد کارآمدی لازم است.

چکیده فارسی:یکی از مسائل مهم در مباحث عرفان و اخلاق ماثور، تفسیر روایات مشکل است. کتاب سرالاسراء، تالیف حجتالحق مرحوم آیتالله سعادت پرور، از متون ارزشمند معاصر در حوزه عرفان و اخلاق ماثور است. ایشان در ذیل هر بحث عرفانی و اخلاقی به گرد آوری آیات و روایات آن بحث و تدوین خانواده حدیث در آن موضوع پرداخته است و مجموعه ای ارزشمند در فقه الحدیث روایات از جمله تفسیر روایات عرفانی و اخلاقی مشکل، ارائه نموده است. این تحقیق در پی آن است که با روش استقرائی تحلیل تماتیک، شیوه مولف در تحلیل روایات عرفانی و اخلاقی مشکل را بررسی کند تا به الگوها (تم ها)ی موجود در روش مولف در تفسیر احادیث عرفانی و اخلاقی مشکل دست پیدا کند. تحقیق حاضر توانسته است با استخراج این الگوها، اهمیت تشکیل خانواده احادیث و اغراض خاص آن در تحلیل روایات عرفانی و اخلاقی، و نیز مراجعه مستمر به قرآن و ادعیه و رویکرد توحیدی در تفسیر روایات عرفانی و اخلاقی در درک محتوایی این دست احادیث را به عنوان الگوها و روش های ایشان در تفسیر روایات عرفانی و اخلاقی مشکل اثبات کند. تدوین مجموعه ای از روایات عرفانی و اخلاقی مشکل و بازتولید تفسیر و تحلیل آنها در قالب الگوهای مشخص، از دستاوردهای ضمنی این تحقیق محسوب می شود. چکیده عربی:ملخّص البحث: من القضایا المهمة فی مباحث العرفان والأخلاق المأثورة، تفسیر الأحادیث المستعصیة علی الفهم. کتاب سرّ الاسراء من تألیف حجّة الحق آیة الله سعادت پرور، من الکتب المعاصرة القیّمة فی مجال العرفان والأخلاق المأثورة. فی هذا الکتاب قام المؤلف عند نهایة کل بحث عرفانی وأخلاقی، بجمع الآیات القرآنیة والأحادیث المتعلّقة بذلک البحث لیکون بذلک اسرة حدیثیة لذلک الموضوع، وصاغ من خلال ذلک مجموعة قیّمة فی فقه الحدیث، ومن جملة ذلک تفسیر الأحادیث العرفانیة والأخلاقیة العویصة علی الفهم. یرمی هذا البحث إلی التعرّف علی منهج المؤلف فی تحلیل الأحادیث الأخلاقیة والعرفانیة العویصة من خلال المنهج الاستقرائی فی التحلیل الموضوعی، لکی یتسنّی له عن هذا الطریق العثور علی السیاقات الموجودة فی منهج المؤلف عند تفسیره للأحادیث الأخلاقیة والعرفانیة العویصة. توصّل هذا البحث من خلال استخراج هذه الأمثلة والسیاقات، إلی ابراز أهمیة تکوین فصائل ومجامیع حدیثیة ومرامیها الخاصة فی شرح هذا الصنف من الأحادیث، وکذلک الرجوع المستمر إلی القرآن الکریم والأدعیة الشریفة واتّباع منهج توحیدی فی تفسیرها هذه الأحادیث لغرض فهم مضامینها، وبلورة واثبات أنّ هذه هی سیاقاته ومناهجه فی فهم الأحادیث الأخلاقیة والعرفانیة الصعبة. ومن معطیات هذا البحث جمع مثل هذه المجموعة من الأحادیث واعادة شرحها وفهمها ضمن اُطُر معیّنة.

عشق عذری ، عشقی است که عاشق و معشوق علاوه بر دل باختگی شدید نسبت به یکدیگر باید پای بند اصولی نیز باشند ؛ از جمله : عفت پیشه کردن در راه عشق ، کتمان سرّ عشق و سرانجام فدا شدن به خاطر عشق . مجنون از جمله عاشقان عذری است. در این مقاله اثبات شده است که وی به خاطر شدت عشق به لیلی و همچنین مردن در راه عشق، عاشقی کاملا عذری است. اما از جهت عدم کتمان سرّ عشق ، عاشقی ضد عذری است. وی از نظر عفت پیشه کردن در عشق نیز تا حدودی عاشقی عذری است. از سوی دیگر مجنون به عنوان شاعری عذری نیز در ادبیات عرب مطرح است. در این مقاله رفتار او دقیقا با اصول و قواعد شعر عذری نیز سنجیده شده است.

دعا» در شیعه و کاتولیک جایگاه ویژه ای دارد؛ دعا در شیعه، به عنوان عبادت و مخّ عبادت تلقی شده و در کاتولیک، به عنوان حامل سرّ فصح است. این مقاله با رویکرد تحلیلی و مقایسه ای، درصدد بررسی مقایسه ای مؤلفه های حقیقت دعا در این دو مذهب و بیان وجوه تشابه و تمایز آن دو است. روی آوری به خدا و طلب، دو مقولة «اصلی» و توجه قلب، فطری بودن مطلوب و عبودیت، ازجمله مؤلفه های «مکمل» حقیقت دعا در شیعه است. صعود ذهن به سوی خدا و طلب، دو مؤلفه «اصلی» و حامل سرّ فصح، حرکت محبت، الهام روح القدس، از جمله مؤلفه های «مکمل» حقیقت دعا در کاتولیک است. می توان گفت: در مؤلفه های اصلی، حقیقت دعا میان شیعه و کاتولیک، نوعی همپوشانی وجود دارد. توجه قلبی، روی آوری به خدا، شاهد دیدن خدا، از جمله مؤلفه های «مکمل» مشترک حقیقت شیعی و کاتولیکی هستند. ابتنای دعای شیعی بر توحید محض و دعای کاتولیک بر تثلیث، محوریت دعای کاتولیک بر محبت و تأکید دعای شیعی بر خوف و رجاء، مسئله الهام کنندگی دعا، توسط روح القدس و پاسخ ایمان بودن دعا، از جمله وجوه افتراق مؤلفه های «مکمل» حقیقت دعای شیعی و کاتولیک است.

علوم مختلف مانند فلسفه، کلام، حکمت و عرفان همه در جستجوی راهی برای دست یابی به معرفت الهی هستند، اما آن چه عرفان را از آن ها متمایز می کند؛ استفاده از روش کشف و شهود به عنوان ابزار به کارگرفته شده، برای رسیدن به مقصد نهایی عارف است.، روزبهان بقلی عارفی است که تجارب عرفانی خود را به طور مستقل در کتابی به نام کشف الاسرار به تفصیل بیان کرده است و این کتاب از این جهت منحصر به فرد است. او بیش تر از عارفان دیگر بر کشش و جذبه ی الهی و کمتر از دیگر عارفان بر کوشش تأکید دارد. علاوه بر موضوعات بحث برانگیزی که در کشف الاسرار خود بیان می کند، دیدگاه او در مورد مسئله ی کشف و شهود نیز قابل توجه است. در این مقاله مبانی نظری و دیدگاه روزبهان در مورد کشف و شهود بررسی شده است. تقسیم بندی مکاشفه توسط روزبهان به سه دسته ی مکاشفه ی ذات و صفات و افعال الهی و مصادیق و نشانه های آن و پس از آن طرح مبحث مشاهده و مقدمات و نتایج آن از مهم ترین مسایل مطرح در این تحقیق است. هم چنین مقوله ی رؤیت خداوند از دیدگاه روزبهان مورد توجه قرار گرفته و ابزارهای رؤیت یعنی روح و قلب و نفس و سرّ و سرّ السرّ و محل رؤیت هر یک از آن ها مطرح شده است.