چکیده فارسی:فضیلت از مهم ترین مفاهیم اخلاقی و معدود واژه هایی است که محمول گزاره های اخلاقی قرار می گیرند. ارسطو فضایل را با توجه به هدف آنها به دو دسته اخلاقی و عقلانی تقسیم کرد و فضایل عقلانی را ویژگی های پایدار نفس که با هدف شناخت حقیقت (درستی) به کار گرفته شوند، دانست. در رویکرد معرفت شناسی فضیلت محور که در چند دهه اخیر رواج یافته، بر ارزش معرفتی فضایل عقلانی و نقش آنها در صدق باورها تاکید شده است. البته در گونه های مختلف این رویکرد، تلقی یکسانی از این فضایل وجود ندارد. سوسا آنها را از سنخ قوا و استعدادهای معرفتی می داند، اما زگزبسکی آنها را از سنخ ویژگی های رفتاری و خصائص شخصیتی و همچنین جزء فضایل اخلاقی و زیرشاخه ای از آنها می داند و هرچند نگاه ارسطویی به فضایل عقلانی را برمی گزیند، تفکیک بین فضایل عقلانی و اخلاقی را برنمی تابد. در این نوشتار برآنیم تا ضمن بررسی رویکردهای گوناگون به فضایل عقلانی با تاکید بر دیدگاه رابطه آنها را با فضایل اخلاقی بررسی کنیم.
چکیده عربی:الفضیلة واحدة من أهیم المفاهیم الاخلاقیة و من الالفاظ المعدودة التی تقع محمولا للقضایا الاخلاقیة. و قد قسم ارسطو الفضائل فی ضوء الغایات التی تبتغی من ورائها، إلی قسمین فضائل اخلاقیة و فضائل عقلانیة، واعتبر الفضائل العقلانیة هی تلک الطباع الثابتة فی النفس و بها تعرف الحقیقة (الصواب). فی الاتجاه المعرفی الذی یرکز علی الفضیلة، و هو اتجاه شاع خلال العقود الاخیرة، یجری الترکیز علی القیمة المعرفیة للفضائل العقلانیة و دورها فی صدق المعتقدات. و طبعا لیس هناک فهم موحد لهذه الفضائل فی اطار الانماط المختلفة لهذا الاتجاه. نذکر مثلا ان سوسا یعتبرها من نمط القوی والاستعدادات المعرفیة، فی حین ان زگزبسکی یعتبرها من نمط الخصائص السلوکیة والخصائص الذاتیة و هی کذلک جزء من الفضائل الاخلاقیة و تدخل ضمن تفریعاتها. و رغم ان ارسطو یرکز علی الفضائل العقلانیة، الا انه لا یعنی کثیرا بالفصل بین الفضائل العقلانیة والاخلاقیة. نتناول فی هذا البحث تسلیط الضوء علی الاتجاهات المختلفة للفضائل العقلانیة ثم یشرح ادلة زگزبسکی التی یساوی فیها بین الفضائل العقلانیة والفضائل الاخلاقیة.