شیلات (منابع طبیعی ایران)
سال:1396 | دوره:70 | شماره:2

این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر سطوح مختلف پره بیوتیک ایمونوژن بر عملکرد رشد، تغذیه، پارامترهای خونی و ترکیب لاشه در بچه ماهیان کوی (Cyprinus carpio var. Koi)، با استفاده از 360 عدد بچه ماهی کوی (0/11± 4/984 گرم) در چهار تیمار شامل سطوح صفر، 2، 5 و 10 گرم پره بیوتیک ایمونوژن به ازای هر کیلوگرم جیره، به مدت 60 روز انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که بیشترین افزایش وزن و نرخ رشد ویژه، به تیمار 2 تعلق داشت. کم ترین میزان ضریب تبدیل غذایی (0/08± 1/34) نیز مربوط به تیمار 2 بود، البته اختلاف بین تیمار 2 و 3 از این حیث معنی دار نبود (0. 05>P). تعداد گلبول های قرمز در ماهیان گروه شاهد با تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی دار نشان داد. در مورد مقدار هموگلوبین و درصد هماتوکریت، بین تیمار 2 و گروه شاهد اختلاف معنی دار مشاهده شد. بیشترین تعداد گلبول سفید در تیمار 2 مشاهده شد. با افزایش میزان پره بیوتیک جیره، در میزان لنفوسیت افزایش و در میزان نوتروفیل کاهش مشاهده شد (0. 05>P). آنالیز ترکیبات لاشه نشان دهنده عدم وجود اختلاف معنی دار بین تیمارها در هر سه فاکتور اندازه گیری شده بود. اگرچه میزان پروتئین خام لاشه با افزایش میزان پره بیوتیک جیره، روند افزایشی نشان داد. نتایج به دست آمده مشخص نمود که افزودن 2 تا 5 گرم پره بیوتیک ایمونوژن در هر کیلوگرم جیره غذایی بچه ماهیان کوی می تواند در بهبود عملکرد رشد، تغذیه، تولید نهایی، و سلامت (ایمنی بدن) آن ها مفید واقع شود. بنابراین با توجه به عدم وجود اختلاف معنی دار بین تیمارهای 2 و 3 در پارامترهای اندازه گیری شده، میزان 2 گرم ایمونوژن به ازای هر کیلوگرم جیره به عنوان سطح بهینه آن انتخاب گردید.

در این مطالعه تاثیرات آفت کش کارباریل بر بافت های کبد و آبشش ماهی Aphanius sophiae به مدت 9 روز در معرض غلظت های 0/5، 1 و 0/5 میلی گرم در لیتر پرداخته شد. بافت ها در روزهای اول، پنجم و نهم پس از شروع آزمایش، جهت مطالعه تغییرات هیستوپاتولوژی ایجاد شده، نمونه برداری شد. تغییرات مشاهده شده در بافت آبشش در طول دوره آزمایش شامل هایپرپلازیا، نکروز و پوسته پوسته شدن سلول های لاملای ثانویه، هایپرتروفی و جدا شدن پوسته لاملای ثانویه (اپیتلیال لیفتینگ)، خمیدگی لاملای ثانویه (کرلینگ)، فیوژن، چماقی شدن لاملای ثانویه، کوتاه شدن لاملای ثانویه و از بین رفتن کامل برخی لاملاهای ثانویه و همچینین آسیب های ایجاد شده در بافت کبد طی این 9 روز شامل واکوئله شدن هپاتوسیت ها، نکروز هپاتوسیت ها، نکروز هسته ای، زایش هپاتوسیت های جدید و آتروفی می باشند. نتایج بیان کننده افزایش شدت تغییرات در بافت آبشش با گذشت زمان می باشند در حالی که بافت کبد در روز پایانی به سمت ترمیم پیش رفته است.

سولفات مس به عنوان یک داروی قابل قبول در کنترل جمعیت حلزون ها و گیاهان آبزی در استخرهای ماهیان گرمابی کاربرد فراوانی دارد. در بررسی حاضر اثرات زردچوبه (Curcuma longa) خوراکی در کاهش آسیب های کبدی و کلیوی ناشی از سولفات مس در ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) مورد بررسی مطالعه قرار گرفته است. به این منظور تعداد 180 بچه ماهی با میانگین وزنی 2/43± 16/51 در 12 تانک فایبر گلاس تقسیم شدند. برای انجام آزمایش 3 گروه تیمار و یک گروه شاهد (در 3 تکرار) در نظر گرفته شد. ماهیان گروه های شاهد و تیمار به مدت 6 هفته به ترتیب با جیره غذایی حاوی 0، 0/5، 1 و 2 درصد زردچوبه به میزان 3 درصد وزن بدن تغذیه شدند. در پایان دوره پرورش تمامی گروه ها با غلظت 1 میلی گرم/ لیتر سولفات مس به مدت یک هفته مواجه شده و نهایتاً وضعیت آنزیم های کبدی و آسیب های بافتی کبد و کلیه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج فعالیت آنزیم های آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز در تیمارهای تغذیه شده با 1 و 2 درصد زردچوبه به طور معنی داری پایین تر از سایر گروه ها اندازه گیری شد، در عین حال آنزیم آلکالین فسفاتاز بعد از مواجهه با سولفات مس در تیمارهای یادشده بالاتر بود (0/05>P). در بررسی های بافت-شناسی، آسیب های بافتی وارده به کبد و کلیه بطور محسوسی در ماهیان تغذیه شده با زردچوبه کمتر بود. و بر اساس نتایج بررسی حاضر افزودن 0/5 تا 2 % زردچوبه خوراکی در جیره باعث کاهش محسوس آسیب های کبدی احتمالی در مواجهه با سولفات مس در کپور معمولی می شود.

در این تحقیق، تأثیر جایگزینی روغن ماهی با روغن هسته انگور بر عملکرد رشد، ترکیب شیمیایی بدن و فعالیت آنزیم لیپازدر ماهی قزل آلارنگین کمان (Oncorhynchus mykiss)(میانگین وزن 2± 40 گرم) طی یک دوره 60 روزه انجام شد. در این مطالعه از جیره شاهد (A) حاوی 100% روغن ماهی و سایر جیره ها حاوی 25 (B)، 50 (C)، 75 (D) و100% (E) روغن هسته انگور به جای روغن ماهی استفاده گردید. در پایان آزمایش شاخص های رشد، ترکیب شیمیایی بدن و میزان فعالیت آنزیم لیپاز از ضمائم پیلوریک و روده سنجش شدند. نتایج نشان داد بین میزان افزایش وزن بدن، شاخص کبدی، شاخص احشایی، ضریب تبدیل غذایی، رطوبت و پروتئین بدن ماهیان در جیره های آزمایشی اختلاف معنی داری وجود داشت (0/05>P). نرخ رشد ویژه، شاخص وضعیت، میزان چربی و خاکستر بدن اختلاف معنی داری را بین جیره های آزمایشی نشان ندادند (0/05P). براساس نتایج حاصل از عملکرد رشد، ترکیب شیمیایی بدن، فعالیت آنزیم لیپاز و همچنین بر اساس برآورد نمودار خط شکسته (broken line)، جیره حاوی 50% روغن هسته انگور نسبت به سایر جیره ها می تواند برای رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان مناسب باشد.

بهره برداری بیش از حد و غیرقانونی از منابع آبزی به خصوص ماهیان خاویاری به عنوان ارزشمندترین ماهیان دریای خزر تهدیدی بسیار جدی در حفاظت و نگهداری دراز مدت از آنهاست. با توجه به اهمیت حفظ ذخایر ماهیان خاویاری، انجام مطالعه روی علل اصلی ارتکاب صید غیرقانونی به عنوان روش صید کنترل نشده و غیر استاندارد توسط صیادان اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش، از روش پیمایش میدانی و به کمک ابزار پرسشنامه و مراجعه حضوری پرسشگر داده ها به دست آمد. برای تعیین روایی پرسشنامه ها از چند تن از کارشناسان صاحب نظر و برای تعیین پایایی نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برآورد شد و سپس اطلاعات مورد نیاز با تکمیل تعداد 201 پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت، در بین صیادان قانونی و غیرقانونی استان گیلان در خلال بهار و تایستان 1395 توزیع و به سوالات مرتبط با علل اجتماعی، اقتصادی، صیادی و حفاظت شیلاتی پاسخ داده شد. تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه با استفاده از مدل لاجیت انجام شد. نتایج نشان داد که از میان علل اجتماعی و اقتصادی، ارتباط معنی داری بین میزان مطالعه، میزان درآمد و رضایت از درآمد با احتمال انجام صید غیرقانونی وجود داشت (0/05>P)؛ به طوری که افرادی که از سطح درآمد کمتری برخوردار بوده، رضایت شغلی و درآمدی نداشته و میزان مطالعه کمتری داشتند احتمال اقدام به صید غیرقانونی در بین آنها به طور معنی داری بیشتر بود (0/05>P). همچنین، صیادانی که فاقد گواهینامه قایقرانی بوده، ارزش کمتری برای حفاظت از آبزیان قائل بوده؛ از دام گوشگیر استخوانی و سایر دام های غیر استاندارد در عمق بیشتر اقدام به دام گذاری نمودن به طور معنی داری مرتکب انجام صید غیرقانونی شدند. در مجموع، به نظر می رسد احتمال وقوع صید غیرقانونی با طیف خاصی از مولفه های اجتماعی، اقتصادی، حفاظتی و شیلاتی ارتباط نزدیکی دارد و این یافته ها می تواند در مدیریت شیلات جهت پیشگیری صید غیرقانونی مفید واقع شود.

مطالعه حاضر به منظور تعیین ارزش غذایی و ارزیابی اثرات استفاده از سطوح مختلف تفاله گوجه فرنگی به همراه مولتی آنزیم در جیره ماهی کپور معمولی، بر قابلیت هضم، عملکرد رشد، ترکیب لاشه و بازماندگی آن انجام شد. با جابجایی تفاله گوجه فرنگی در سه سطح 20، 10 و30 درصد با کنجاله سویا و آرد گندم جیره پایه، غذاهای آزمایشی ساخته شد. جیره بدون تفاله گوجه فرنگی و آنزیم (سطح صفر درصد) به عنوان جیره شاهد در این آزمایش در نظر گرفته شد. در این آزمایش از 264 قطعه بچه ماهی کپور معمولی (با متوسط وزن 16/5 گرم) به مدت 8 هفته به صورت یک طرح کاملاً تصادفی در 4 تیمار و 3 تکرار (22 قطعه ماهی در هر تکرار) استفاده شد. نتایج قابلیت هضم در این آزمایش نشان داد که به طور کل سطوح فزاینده تفاله گوجه فرنگی در جیره بچه ماهی کپور معمولی، کاهش میزان هضم پذیری پروتئین و افزایش میزان هضم پذیری چربی را نسبت به تیمار شاهد به همراه داشته است (0/05>P) ولی اثر چندانی بر هضم پذیری ماده خشک نداشته است (0/05P). به علاوه تا سطح 30 درصد جایگزینی تفاله گوجه فرنگی در جیره ماهی کپور معمولی اثر سوئی در عملکرد رشد ماهی نسبت به تیمار شاهد مشاهده نشد (0/05

این تحقیق با هدف بررسی قرابت خویشاوندی ماهیان جنس Rutilus در سواحل جنوبی دریای خزر انجام گردید. برای این تحقیق در مجموع تعداد 30 قطعه ماهی از سه جمعیت ماهی کلمه (بندرترکمن، رودخانه شلمان رود و رود ارس) به عنوان درون گروه و 10 قطعه ماهی سفید از صیدگاه بندرترکمن به عنوان برون گروه تهیه شد. تمامی نمونه ها بر اساس دستورالعمل استاندارد شفاف سازی شده و اجزاء اسکلتی آن ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور استنباط نتایج تبارشناسی، تعداد 33 حالت صفت استخوان شناسی انتخاب و تبارنگار مبتنی بر بیشترین پارسیمونی در نرم افزار TNT ترسیم گردید. نتایج به دست آمده بیان گر هم تبار بودن سه جمعیت کلمه با پشتیبانی 100% بود. در این میان ماهی کلمه بندرترکمن با پشتیبانی 65% درخت های ممکن به عنوان گروه پایه ای (قدیمی ترین گروه) مشخص گردید و دو گروه کلمه ارس و کلمه شلمان رود به عنوان خویشاوندان جدیدتر در یک خوشه قرار گرفتند. بر اساس نتایج استخوان شناسی این مطالعه و بر اساس خویشاوندی نزدیک تر کلمه ساکن رودخانه ارس و کلمه کورا، به نظر می رسد کلمه شمالی (R. rutilus) که به عنوان گونه ساکن آب های شیرین سواحل جنوبی دریای خزر از جمله رودخانه ارس شناخته می شود، در واقع همان گونه کلمه خزری نژاد کورا (R. caspicus) می باشد. کلمه ی رودخانه ارس احتمالاً به واسطه زندگی در این رودخانه با شرایط متفاوت محیطی تحت تأثیر انعطاف پذیری ریختی، تفاوت های استخوان شناسی را با جمعیت آن در سواحل جنوب غربی دریای خزر کسب کرده است که این مسئله نیاز به تأیید توسط مطالعات تکمیلی دارد. همچنین این احتمال نیز وجود دارد که کلمه خزری نژاد ترکمنی یک آرایه متمایز از گونه های کلمه خزری و شمالی باشد.

هدف این مطالعه بررسی خصوصیات بافتی و بیوشیمیایی اووسیت های فوق رسیده تخمدان تاس ماهی ایرانی (Acipenser persicus) بوده است. فولیکول های تخمدانی (رسیده و فوق رسیده) از مولدین وحشی تاس ماهی ایرانی مهاجر به رودخانه های حوزه جنوبی دریای خزر برداشته شد. فوق رسیدگی اثری منفی بر روی زنده مانی تخم تاس ماهی ایرانی داشت. درصد لقاح و نرخ تفریخ در اووسیت فوق رسیده کاهش معنی داری در مقایسه با اووسیت رسیده نشان دادند (P<0. 05). در اووسیت رسیده، چهار لایه متمایز زونارادیاتا کاملاً مشخص بوده و زرده از بافتی همگن تشکیل شده بود و تفاوت قابل ملاحظه ی در شکل فضای پری وتیلینی این اووسیت ها در نقاط مختلف وجود نداشت. در حالی که در اووسیت های فوق رسیده تاس ماهیان، تعدد لایه های زونارادیاتا در اووسیت فوق رسیده ناپدید شده و لایه ی یکپارچه را شکل دادند. همچنین مجموعه زرده ناهمگن و هتروژنوس شده و تجمع آن در قطب حیوانی بیشتر بود. شکل فضای پری وتیلینی در قسمت های مختلف اووسیت فوق رسیده متفاوت بوده است. تفاوت قابل ملاحظه ایی در پروفایل های اسید چرب اووسیت مشاهده شده بود، که می توان به مقدار بالاتر اسیدهای چرب اشباع در اووسیت رسیده (1/76± 26/29) نسبت به اووسیت فوق رسیده (1/53± 21/70) اشاره نمود (P<0. 05). به علاوه، اسیدهای چربω-6 در اووسیت های رسیده (0/37± 4/42) نسبت به اوووسیت های فوق رسیده (0/33± 6/21) کمتر بود (P<0. 05). اسید چرب اشباع غالب در اووسیت ها پالمتیک اسید بوده، در حالی که اولئیک اسید، اسید چرب غیر اشباع با تک پیوند دوگانه غالب بوده است. نتایج به دست آمده در این آزمایش مشخص نمود که علاوه بر تفاوت لایه های زونا رادیاتا و لایه فولیکولی اووسیت، می توان از برخی اسیدهای چرب موجود در اووسیت ماهیان خاویاری مثل پالمیتیک اسید، پالمیتولیک اسید، آراشیدونیک اسید و ایکوزا پنتانوئیک اسید به عنوان فاکتوری مهم جهت تشخیص اووسیت های فوق رسیده استفاده نمود.

نقش نوکلئوتیدها در جیره ماهیان و متابولیسم آنها در حدود بیش از 25 سال است که مورد مطالعه قرار گرفته است. در کنار تاثیرات آن ها بر خوش خوراکی غذا، رفتارهای تغذیه ای و بیوسنتز اسیدهای آمینه غیر ضروری، اخیراً نوکلئوتیدهای خارجی در آبزی پروری به عنوان مکمل های غذایی جهت افزایش ایمنی و مقاومت در برابر بیماری های ماهیان پرورشی به-کار برده می شود. در این پژوهش تاثیر نوکلئوتید جیره بر شاخص های تولید مثلی و خون شناسی در ماهی قزل آلای رنگین کمان مولد مورد بررسی قرار گرفت. نوکلئوتید جیره در 2 سطح 1 و 2 گرم در کیلوگرم به جیره غذایی اضافه گردید و جیره فاقد نوکلئوتید برای تغذیه گروه شاهد مورد استفاده قرار گرفت. 90 مولد ماده قزل آلای رنگین کمان به صورت تصادفی در سه گروه آزمایشی توزیع شدند (30 قطعه ماهی در هر گروه) و با یکی از جیره های آزمایشی به مدت 4 ماه قبل از تخم گیری، تغذیه شدند. مولدین تغذیه شده با 0/2 درصد نوکلئوتید، بالاترین میزان هماوری مطلق، وزن تخمدان، گلبول سفید (WBC)، گلبول قرمز (RBC)، لنفوسیت را نشان دادند (0/05>P). نتایج این آزمایش نشان دهنده این است که افزودن نوکلئوتید جیره به میزان 2 گرم در کیلوگرم دارای اثرات مثبت بر شاخص های تولیدمثلی، پارامترهای خون در ماهی قزل آلای رنگین کمان مولد می باشد.

این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریال پوشش نانوکامپوزیت کیتوزان و عصاره ی رزماری در فیله ی فیل ماهی تلقیح شده با لیستریا مونوسیتوژنز نگهداری شده در یخچال (C° 1± 4) انجام شد. ماهی فیله و به چهار گروه شاهد (بدون پوشش)، تیمار رزماری 0/5 درصد، کیتوزان 1 درصد و ترکیب کیتوزان 1 درصد و رزماری 0/5 درصد به عنوان تیمار نانوکامپوزیت کیتوزان تقسیم شد. سپس همه ی نمونه ها با لیستریا مونوسیتوژنز تلقیح شدند. متعاقبا پارامترهای شیمیایی (بازهای نیتروژنی فعال، عدد پراکسید، pH و تیوباربیتوریک اسید) و ویژگی های ضدلیستریایی نمونه ها در طی شانزده روز نگهداری در یخچال (Cº 1± 4) بررسی شدند. بر اساس نتایج، نانوکامپوزیت کیتوزان توانایی معنی داری (P<0. 05) را برای جلوگیری از رشد لیستریا مونوسیتوژنز از 4/14 log cfu/g به 2/32 log cfu/g و به دنبال آن به ترتیب تیمارهای کیتوزان 1 درصد و عصاره ی رزماری 0/5 درصد در مقایسه با نمونه شاهد در انتهای دوره nی نگهداری نشان داد. بر حسب پارامترهای شیمیایی، اگرچه نمونه های پوشش داده شده به وسیله ی نانوکامپوزیت دارای پایین ترین pH و بازهای نیتروژنی فرار (P<0. 05) بودند، هرچند این پوشش توانایی متوقف کردن دناتوره شدن پروتئین را بعد از هشت روز نگهداری (P>0. 05) نداشت. از طرف دیگر پوشش نانوکامپوزیت کیتوزان اکسیداسیون لیپید را به وسیله ی کاهش تولید پراکسید و تیوباربیتوریک اسید در نمونه ها در مقایسه با تیمار شاهد در انتهای دوره ی نگهداری در یخچال به تعویق انداخت.