فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری
سال:1398 | دوره:14 | شماره:48 |تعداد مقالات:10

برای هر نوع سفر گردشگری احتمالا دلایلی وجود دارد که می توان آن ها را در صورت تلفیق، به عنوان عوامل انگیزشی سفر در نظر گرفت. در برنامه ریزی، آگاهی از این عوامل و چگونگی تاثیرگذاری آن ها در مراحل مختلف ضروری است. طرح های توسعه شهری در ایران دارای کارکرد مناسب و مورد انتظار برنامه ریزان، مدیران شهری و مردم نبوده و گردشگری در این طرح ها نقش پررنگی ندارد. این پژوهش، به دنبال تحلیل عوامل ضعف گردشگری در این طرح ها است. با توجه به اهداف پژوهش، نوع تحقیق کاربردی با روش توصیفی-تحلیلی بوده و از مصاحبه های نیمه ساختاریافته با تاکید بر رویکردی اکتشافی استفاده شده است. بر اساس تحلیل اکتشافی، چهار عامل بر ضعف گردشگری در طرح های توسعه شهری استان کرمانشاه شناسایی شد که عبارت اند از عوامل نهادی، دیدگاهی، ساختاری و مدیریتی. برای تجزیه وتحلیل داده ها و بررسی ارتباط میان عوامل و تعیین سهم هر یک از آنان از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مولفه های اصلی پژوهش بر ضعف گردشگری در طرح های توسعه شهری استان کرمانشاه تاثیر معناداری دارند. تجزیه وتحلیل معادلات ساختاری نشان داد که عامل اول (نهادی) با نسبت بحرانی 159/2، عامل دوم (دیدگاهی) با نسبت بحرانی 801/2، عامل سوم (ساختاری) با نسبت بحرانی 506/26 و عامل چهارم (مدیریتی) با نسبت بحرانی 173/23، هرکدام با سطح معنی داری 05/0 تاثیر معنی داری بر ضعف گردشگری در طرح های توسعه شهری استان کرمانشاه دارند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر فرهنگ طبیعت گردی بر حفاظت از پارک ملی لار بوده است. روش پژوهش حاضر، توصیفی-پیمایشی بوده است و گردآوری داده ها به صورت میدانی انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش، کلیه پژوهشگران (طبیعت گردان) پارک ملی لار در سال 1396 بودند که با توجه به محدود بودن جامعه آماری (بیش از 100 هزار نفر)، نمونه آماری پژوهش بر اساس جداول آماری (کرجسی و مورگان) 384 گردشگر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در دسترس تعیین شد که پس از توزیع و گردآوری داده ها و جدا نمودن پرسشنامه های ناقص و مخدوش، تحلیل آماری بر روی 345 پرسشنامه انجام پذیرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط 11 تن از اساتید متخصصین حوزه گردشگری و محیط زیست تایید و روایی سازه پرسشنامه نیز توسط تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی مورد بررسی قرار گرفت و پایایی ابزار از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه فرهنگ طبیعت گردی (89/0=α ) و برای حفاظت از پارک ملی (90/0=α ) به دست آمد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی؛ میانگین، انحراف معیار و. . .، از آمار استنباطی تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و مدل پژوهش با استفاده از نرم افزارهای "اس پی اس اس " و "لیزرل " استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که متغیرهای احساس مسیولیت، اخلاق اجتماعی، هنجار سازی، آموزش، دانش و آگاهی و ارزش های سنتی و دینی بر رفتارهای محیط زیستی موثر هستند. به عنوان نتیجه ای کلی، می توان گفت که فرهنگ عامل تعیین کننده رفتارهای گردشگران در پارک های ملی است و رفتارهای زیست محیطی افراد یک جامعه، ناشی از این عامل مهم است.

تصویر شهر که یکی از پیش نیازهای اصلی ساخت برند شهری است، از جنبه های مختلفی تشکیل می شود. این جنبه ها می تواند شامل؛ بعد معماری و شهرسازی، ترافیک و زیرساخت های حمل ونقل، آثار تاریخی، ویژگی های محیطی، محدوده خدمات، فرهنگ، ویژگی های اقتصادی و علم و فناوری شهر باشد. مجموعه این عوامل در کنار یکدیگر، تصویری کلی از شهر را در ذهن ساکنان و گردشگران ایجاد می کند که در زمینه های مختلف بر نگرش و رفتار آنان تاثیرگذار است. ازجمله این رفتارها، انتخاب زمان سفر برای گردشگران آن شهر است. در این تحقیق، این تاثیر مورد بررسی قرار گرفته و بررسی شده است که آیا می توان با کمک اصلاحاتی که در تصویر شهر انجام می شود توزیع زمانی سفر به شهر را به حالت دلخواه نزدیک تر کرد و به عبارتی با پدیده فصلی بودن در گردشگری مقابله نمود؟ بر اساس نتایج به دست آمده از تجزیه وتحلیل پرسشنامه ای که بین 392 نفر از گردشگران شهر مشهد توزیع شده بود، این طور دریافت شد که از میان ابعاد سازنده تصویر شهر، ارتقاء دو بعد «اقتصاد و تجارت» و «محیط» این شهر می تواند بیشترین تاثیر را در تعادل بخشی به توزیع زمانی سفر در طول سال و مقابله با پدیده فصلی بودن داشته باشد

پژوهش حاضر، سعی در فهم تجربه گردشگری علمی دارد و این امر در بین دانش پژوهان خارجی که گردشگری علمی را در ایران تجربه کرده اند، بررسی شده است. در این پژوهش، بنا بر نیاز به استفاده از تجربیات افراد درگیر در موضوع تحقیق، از روش تحقیق کیفی و از رویکرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. به دلیل نظام مند بودن روش کولایزی برای تحلیل داده ها، از این روش استفاده شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع با 13 نفر، مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شد. اعتبار نتایج به دست آمده با استفاده از مراجعه مجدد به شرکت کنندگان در تحقیق و جلب توافق ایشان حاصل شد. در انتها چهار دسته تم حاصل شد که عبارت اند از؛ جنبه علمی، جنبه مذهبی، جنبه فرهنگی و جنبه اقتصادی و اوقات فراغت. یافته های این تحقیق در شناخت و درک بهتر رفتار گردشگران علمی و پیش بینی های آینده موثر است. به کارگیری صحیح یافته ها نیز توسعه گردشگری علمی و متعاقبا، افزایش رضایت گردشگران را در پی خواهد داشت.

تجربیات دهه های گذشته در کشور های جهان، نشان دهنده این است که توجه به گردشگری، یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی و ارتباطی دولت هاست؛ از همین رو، سیاست های مختلفی را به منظور توسعه گردشگری و زیر بخش های آن در ابعاد ملی، منطقه ای و محلی به کار گرفته اند. هدف از این پژوهش، تحلیل تطبیقی برنامه ریزی فضایی گردشگری ایران با کشورهای ترکیه، صربستان و پرتغال است تا از تجربیات این کشورها برای کاهش نقاط ضعف و بهبود توسعه گردشگری از جمله گردشگری روستایی کشور بهره گرفته شود. نوع تحقیق، بنیادی و روش مورد استفاده، تطبیقی با تحلیل کیفی بر اساس شیوه تحلیل محتوا است. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای (اسنادی) بهره گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان داد که موفقیت کشورهای ترکیه، صربستان و پرتغال در زمینه برنامه ریزی فضایی گردشگری، از طریق انطباق برنامه ها و ایجاد همگرایی و مشارکت بین دپارتمان برنامه ریزی فضایی گردشگری در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و محلی (روستایی) در جهت توسعه گردشگری نقش هدایتگری-تسهیلگری را به کار گرفته و با دادن اختیار به ایالت ها در برنامه های قانونی و سیاست های توسعه گردشگری، نقش های راهبردی را لحاظ کرده اند؛ اما کشور ایران در سطح ملی به دلیل نگرش و تفکر ساختار متمرکز در برنامه ریزی و نگرش بخشی به برنامه ها با مشکلاتی مواجه است. در سطح منطقه ای نیز با مشکلاتی مانند، عدم استقلال و اختیار قانونی و سیاسی مدیران منطقه ای در برنامه های گردشگری و در سطح محلی با مشکلاتی مانند، عدم حق اختیار قانونی به نماینده محلی و عدم مشارکت راهبردی در زمینه برنامه ریزی فضایی مقصدهای گردشگری روستایی روبه رو است.

در پژوهش حاضر، ظرفیت هایژیوتوریسمی استان زنجان باتاکید بر توسعه پایدار گردشگری مورد ارزیابی قرار گرفته شده است. روند کلی پژوهش حاضر به این صورت است که ابتدا پیش ژیوسایت های منطقه مورد مطالعه شناسایی شده است، سپس با استفاده از دو روش زوروس و کوبالیکوا به ارزیابی ژیوسایت های منطقه پرداخته شده است. پس از ارزیابی پیش ژیوسایت ها، تاثیر این پیش ژیوسایت ها بر توسعه گردشگری پایدار منطقه مورد بررسی قرارگرفته شده است. برای این منظور از 200 پرسشنامه استفاده شده است. نتایج حاصل از ارزیابی ها بیانگر این است که غار کتله خور و کوه های رنگی آلاداغ لار در هر دو روش دارای بالاترین ارزش است. بعد از ارزیابی پیش ژیوسایت ها به ارزیابی تاثیر این پیش ژیوسایت ها بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی منطقه پرداخته شده است. در بین آثار مذکور بهبود وضعیت کمی و کیفی صنایع دستی، افزایش تعامل اجتماعی و بهبود وضعیت معابر بالاترین جایگاه را داشته اند.

بازار نوظهور گردشگری سالمندی در ایران نیازمند مطالعات بنیادین در ابعاد مختلف و از جمله رفتار گردشگران سالمند است. سیستم شناختی افراد از عوامل درونی اثرگذار بر رفتار مصرف کننده است. هدف این مطالعه استخراج ساختار شناختی گردشگران سالمند ایرانی نسبت به اقامتگاه به عنوان یکی از عناصر مهم در توسعه گردشگری سالمندی ایران است. به عبارتی این مطالعه برای نخستین بار ساختار شناختی نسبت به اقامتگاه را در سطوح انتزاعی تر از ویژگی ها، با رویکرد زنجیره هدف-وسیله ارایه می نماید. با استفاده از تکنیک نردبانی و مصاحبه عمیق با 30 نفر از شهروندان سالمند شهر شیراز، نقشه ارزش سلسله مراتبی گردشگران سالمند ایرانی ایجاد و 6 زنجیره هدف-وسیله اصلی به دست آمد و بدین ترتیب، 11 ویژگی اقامتگاه، 9 پیامد و 3 ارزش غالب که این دسته گردشگران آرزومند تحقق آن ها هستند؛ مشخص گردید. ویژگی های تمیزی، مکان اقامتگاه، امنیت و قیمت؛ پیامدهای حفظ سلامتی، حس خوب و راحتی خیال و ارزش های امنیت و هیجانات مثبت بیشترین میزان اشاره را از سوی گردشگران سالمند داشتند. با توجه به کمبود مطالعات کیفی در حوزه رفتار گردشگران سالمند ایرانی، یافته های این مطالعه می تواند به عنوان مبنایی کلیدی برای بخش بندی بازار گردشگران سالمند و تدوین استراتژی های جایگاه یابی اقامتگاه در ایران استفاده شود.

شهرت موضوعی کلیدی در تجارت است. همانند سازمان ها، شهرها نیز در مقیاس های منطقه ای، ملی و حتی بین المللی باهم در رقابت می باشند. در چنین محیط های رقابتی، شهرت می تواند منبع ارزشمندی برای یک شهر به شمار آید. در این پژوهش، سعی می شود مدلی برای تبیین تاثیر برند سازی بر شهرت شهر و نقش آن بر عملکرد شهر ارایه شود. پژوهش حاضر، از منظر هدف کاربردی و به روش پیمایشی انجام شده است. اطلاعات موردنیاز پژوهش از طریق پرسشنامه و از نمونه ای شامل: 277 نفر از مسافران شهر اصفهان و به روش نمونه گیری در دسترس فراهم شده است. به منظور برازش مدل، از مدل یابی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار Smart PLS 2 استفاده شده است. نتایج پژوهش، نشان داد شهرت شهر بر عملکرد شهر رابطه مثبت و معناداری دارد و تصویر برند از طریق ارزش ویژه برند بر شهرت شهر تاثیر می گذارد. همچنین هویت برند بر تصویر برند، رابطه مثبت معناداری دارد

هدف پژوهش حاضر، طراحی الگویی برای شناسایی رابطه بین تبلیغات دهان به دهان و اعتماد گردشگران با ارزش ویژه برند مبتنی بر مشتری در صنعت هتلداری شهر شیراز است. این پژوهش توصیفی-پیمایشی بوده و به منظور جمع آوری داده ها، از نمونه گیری غیر تصادفی استفاده شده است. حجم نمونه شامل 384 نفر گردشگر ایرانی که به شیراز مسافرت و از هتل ها و مراکز اقامتی استفاده کرده اند، است. در این پژوهش ابتدا، شاخص های مربوط به ابعاد اعتماد گردشگر در حوزه آفلاین با روش مرور سیستماتیک استخراج، دسته بندی و نهایی شدند. سپس، پرسشنامه مربوط به آن طراحی گردید. پس از توزیع پرسشنامه با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس و اسمارت پی ال اس، داده ها تحلیل شدند. با مرور سیستماتیک، سه بعد ویژگی های مقصد، ویژگی های کارکنان مقصد و ویژگی های گردشگر برای اعتماد در نظر گرفته شد. یافته ها، نشان داد که اعتماد گردشگر در رابطه بین تبلیغات دهان به دهان و ارزش ویژه برند مبتنی بر مشتری نقش میانجیگری را ایفا می کند

اولویت بندی قطب های گردشگری می تواند معیاری برای تعیین مرکزیت و همچنین تعیین جاذبه های گردشگری و تعدیل نابرابری بین نواحی باشد و گامی جهت تدوین برنامه توسعه گردشگری باشد. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی و اولویت بندی کانون های گردشگری بر اساس مدل یکپارچه آنتروپی شانون فازی و روش نسبت جمعی (آراس) فازی است. برای این منظور، ابتدا شاخص های موثر بر توسعه کانون های گردشگری در سه حوزه طبیعی-اکولوژیکی، مکانی-کالبدی-خدماتی و اقتصادی-اجتماعی با استفاده از ادبیات موضوع و نظرات خبرگان شناسایی می شوند. پس از گردآوری داده ها به فرم اعدا فازی مثلثی، از روش آنتروپی شانون فازی اهمیت و وزن هر یک از معیارها در توسعه کانون های گردشگری شناسایی می شود. سپس با استفاده از روش آراس فازی به ارزیابی و اولویت بندی کانون های گردشگری پرداخته می شود و کانون هایی که پتانسیل بیشتری برای سرمایه گذاری دارند، مشخص می شوند.