مقدمه. چشم یکی از اعضا معمول ایجاد التهاب است. اکثر آلرژیهای چشمی در ناحیه کنژکتیوا روی می دهد به این علت در اکثر منابع دو واژه آلرژی چشم و آلرژی کنژکتیوا به جای هم به کار می روند. یکی از التهابات شایع چشمی، ورم ملتحمه بهاره (Vernal Keratoconjunctivitis=VKC) می باشد. این بیماری مزمن و دو طرفه است و معمولا باعث ایجاد التهاب در ناحیه کنژکتیوا در افراد مذکر جوان در فصل بهار و تابستان می شود. علائم شایع این بیماری خارش چشم، اشک ریزش بیش از حد، تولید موکوس لزج، نورگریزی، سوزش چشم و احساس جسم خارجی در چشم است. از طرفی آلفا یک آنتی تریپسین (AAT) پروتئین فاز حادی است که بیان آن بوسیله دو آلل به صورت هم بارز کنترل می شود، این پروتئین مهارکننده سرین پروتئازها است آلل ها AAT از لحاظ سطح سرمی، PH ایزوالکتریک و ظرفیت مهار پروتئاز به چهار گروه نرمال (M1, M2, M3, M4,...)، با سطح سرمی کم (Moderate deficient)، با سطح سرمی بسیار کم (Severe deficient) و نول (Null) تقسیم می شوند. نقص سیستم آلفا یک آنتی تریپسین یکی از فاکتورهای موثر در بیماریهای کبدی، آمفیزم ریوی، بیماری التهابی مفاصل، و بیماریهای التهابی چشم است. در این مطالعه نقش AAT در بیماری VKC به صورت مطالعه مورد/ شاهد انتخابی مورد بررسی قرار گرفت.
روشها. 115 نفر از مبتلایان به بیماری VKC از بین مراجعه کنندگان به مرکز چشم الزهرا (س) زاهدان در 6 ماهه اول سال 1377 مورد بررسی قرار گرفتند. به علاوه این آزمایشات بر روی 90 نفر که هیچ بیماری چشمی یا سیستمیک نداشتند به عنوان گروه شاهد انجام شد.
نتایج و بحث. بر طبق نتایج بدست آمده، در گروه شاهد 4.4 درصد افراد دارای فنوتیپهای با کمبود متوسط بودند و 95.6 درصد بقیه فنوتیپ طبیعی داشتند در حالی که در گروه مورد 49.6 درصد بیماران دارای فنوتیپهای با کمبود متوسط بودند و 50.4 درصد بقیه فنوتیپ طبیعی داشتند بنابراین بین فنوتیپهای AAT در دو گروه شاهد و مورد اختلاف معنی داری وجود دارد (P<0.0001). همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که فنوتیپهای آلفا یک آنتی تریپسین در عود، طول مدت بیماری و برخی از علائم بیماری احتمالا نقش دارد. بنابراین احتمالا AAT در تنظیم واکنشهای ایمنی VKC موثر است.