بررسی روند مقالات علمی با موضوع دفاع مقدس و پزشکی در SID

براساس گزارش مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی، روند مقالات علمی فارسی با موضوع دفاع مقدس و پزشکی بررسی شد.

به گزارش روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID، جنگ ایران و عراق، یکی از وحشتناک‌ترین درگیری‌های نظامی قرن بیستم بود که هر دو طرف را به شدت تحت تأثیر قرار داد؛ اما از منظر آسیب‌های شیمیایی، ایران بیشتر آسیب دید. براساس گزارش‌های مختلف، عراق از جنگ‌افزارهای شیمیایی به‌عنوان سلاح استراتژیک علیه نیروهای ایرانی و غیرنظامیان استفاده کرد.

براساس گزارش سازمان ملل، عراق درطول جنگ بیش از 1800 تن گاز خردل (سولفور موسارد)، 140 تن تابون و 600 تن سارین استفاده کرده است. این سلاح‌ها به‌ویژه در شهرهایی مانند سردشت و روستای حلبچه مورد استفاده قرار گرفتند که تعداد زیادی از غیرنظامیان و نظامیان ایرانی را تحت تأثیر قرار دادند. به‌عنوان مثال، حمله شیمیایی به سردشت در سال 1987 و حلبچه در سال 1988 از نمونه‌های فاجعه‌بار استفاده از این سلاح‌ها بود. براساس آمار، در اثر استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی، 52195 نفر از ایرانیان مجروح شدند و بیش از 5000 نفر جان خود را از دست دادند.

بررسی مقالات فارسی با موضوع دفاع مقدس و پزشکی در SID

برای بازیابی مقالات فارسی با موضوع «دفاع مقدس و پزشکی»، کلمات «دفاع مقدس» و «جنگ تحمیلی» در عنوان و کلمات کلیدی پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی (SID) جستجو شد.

نمودار 1، روند مقالات با موضوع دفاع مقدس و پزشکی را نشان می‌دهد. براین اساس، بیشترین تعداد مقالات فارسی با موضوع دفاع مقدس و پزشکی در سال 1379 منتشر شده است.

با تحلیل عناوین مقالات مشخص شد که موارد زیر، از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در مقالات فارسی با موضوع دفاع مقدس و پزشکی هستند.

1. مدیریت امداد و درمان مصدومین شیمیایی: این مطالعات به بررسی نحوه مدیریت و امدادرسانی به قربانیان سلاح‌های شیمیایی در دوران دفاع مقدس می‌پردازند. هدف این مطالعات، بهبود روش‌های درمانی و مراقبت از این مصدومان در طول جنگ بوده است.

2. سلامت روان جانبازان و خانواده‌های آنان: این تحقیقات به بررسی شاخص‌های سلامت روان، استرس پس از سانحه (PTSD) و دیگر مشکلات روان‌شناختی در جانبازان و خانواده‌های آنان پرداخته و روش‌های مقابله و درمان این اختلالات را بررسی کرده‌اند.

3. تأثیرات جنگ بر جامعه و پرستاری: تأثیر جنگ بر پرستاران و نظام بهداشت و درمان ایران در دوران جنگ مورد تحلیل قرار گرفته است. این تحقیقات نشان می‌دهد که چگونه جنگ باعث شکل‌گیری سیستم‌های بهداشتی قوی‌تر و ایجاد تجربیات حرفه‌ای جدید برای پرسنل درمانی شده است.

4. آثار گازهای شیمیایی بر قربانیان: مطالعات فراوانی به بررسی عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت استفاده از سلاح‌های شیمیایی مانند خردل و موستارد بر روی سیستم‌های بدنی قربانیان از جمله سیستم تنفسی، پوستی، بینایی و خون پرداخته‌اند.

5. بررسی وضعیت بهداری و بهداشت رزمی: این موضوعات به نقش بهداری و خدمات پزشکی در جبهه‌ها، مدیریت منابع بهداشتی و درمانی، و نحوه ارائه خدمات اورژانسی و درمانی به مجروحین در خطوط مقدم جنگ می‌پردازند.

6. عوارض جسمی جانبازان: بسیاری از مطالعات به بررسی انواع آسیب‌های جسمی ناشی از جنگ شامل قطع عضو، مشکلات بینایی، تنفسی و دیگر آسیب‌های جسمی ناشی از استفاده از سلاح‌های مختلف پرداخته‌اند.

7. مطالعات اپیدمیولوژیک و عوارض دیررس: مطالعات اپیدمیولوژیک بر روی عوارض دیررس جنگ مانند مین‌ها و مواد منفجره باقی‌مانده از جنگ، لیشمانیوز و دیگر بیماری‌های مرتبط با جنگ نیز صورت گرفته است.

8. نقش عوامل مدیریتی در دفاع مقدس: بررسی عملکرد فرماندهان نظامی و عوامل مدیریتی مؤثر در هدایت و سازماندهی نیروهای رزمی در جنگ، یکی دیگر از مباحث مهم این مطالعات است.

ابعاد مختلف مقالات فارسی مرتبط با دفاع مقدس و پزشکی

«بهداشت و درمان»، «روانشناسی»، «حقوقی و بین‌المللی» و «جتماعی و فرهنگی» ابعادی هستند که در مقالات فارسی مرتبط با دفاع مقدس و پزشکی به آنها پرداخته شده است.

شکل 1، کلمات کلیدی به‌کار رفته در مقالات فارسی با موضوع «دفاع مقدس و پزشکی» را نشان می‌دهد.

براین اساس «گاز خردل»، «مجروح جنگی» و «گازهای شیمیایی» مهم‌ترین کلمات کلیدی به‌کار رفته در مقالات فارسی با موضوع «دفاع مقدس و پزشکی» هستند.

جدیدترین مقاله با موضوع «دفاع مقدس و پزشکی»

مقاله‌ی «مدیریت امداد و درمان مصدومین شیمیایی در دوران دفاع مقدس: یک مطالعه مروری متمرکز» به‌عنوان جدیدترین مقاله‌ی فارسی با موضوع «دفاع مقدس و پزشکی» در پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی (SID) نمایه شده است.

این مقاله درسال 1401 با همکاری پنج نویسنده در مجله‌ی پرستار و پزشک در رزم منتشر شده است. نویسندگان در مقدمه چنین نوشته‌اند که: در جنگ تحمیلی، عوامل شیمیایی زیادی بر علیه ایرانیان استفاده شد که منجر به مجروح یا کشته شدن تعداد زیادی از افراد نظامی و غیرنظامی شد. براین اساس هدف این مقاله بررسی تأثیرات این سلاح‌ها و رویکردهای مدیریتی تلفات شیمیایی در دوران دفاع مقدس است. در این مقاله برای بررسی متون مرتبط با موضوع و هدف پژوهش از پایگاه داده‌های الکترونیک PubMed، Scopus، Google Scholar، Sid، Magiran و منابع کتابخانه‌ای استفاده شده و در آخر 23 مقاله برای انجام مقاله انتخاب شده است.

بخش بهداشــت و درمــان در زمان جنگ، درگیــر مشــکلات بســیاری شــد. تیــم مراقبتــی – درمانــی خــط اول مواجهـه بـا بیماری بـوده‌انـد. کادر پزشـکی، در ایــن ســال‌ها تــوان خــود را صــرف درمــان مجروحــان جنــگ تحمیلــی کرد و در ایــن بیـن خـود نیـز از صدمـات و جراحـات جنگـی در امان نبود.

همچنین، با گذشت بیش از 30 سال از زمان جنگ، مجروحان جسمی، روحی و شیمیایی بسیاری وجود دارد که باید برای کشف، نگهداری، تسهیم، تبادل، به‌کارگیری و توسعه دانش کارکنان مراقبت بهداشتی به‌ویژه کارکنان بهداشت و درمان نیروهای مسلح اقدامات مناسبی به‌عمل بیاید.

منابع:

OpenAI. (2024). ChatGPT [Large language model]. https://chatgpt.com

آزرمی، سمیه، بنی یعقوبی، فائضه، الازمنی نوده، فرشید، اردلان، محمدافشار، و احسانی، فرامرز. (1401). مدیریت امداد و درمان مصدومین شیمیایی در دوران دفاع مقدس: یک مطالعه مروری متمرکز. پرستار و پزشک در رزم، 10(37 )، 74-81. SID. https://sid.ir/paper/1134632/fa

• کلینیک زخم تهران