معرفی رشته علوم آزمایشگاهی
علوم آزمایشگاهی به علومی گفته میشود که با استفاده از تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی مثل میکروسکوپ و غیره، روی نمونههای دریافتی از بیماران مثل خون و غیره، آزمایشهای پیچیدهای را انجام میدهند. علوم آزمایشگاهی، نقش زیادی در شناسایی و درمان بسیاری از بیماریها مانند سرطان، بیماریهای قلبی، دیابت و غیره دارد.
دامنه کاری علوم آزمایشگاهی با دریافت نمونه از بیمار آغاز و با تحویل آزمایش به پزشکان خاتمه مییابد. همچنین، متخصصان علوم آزمایشگاهی از کیفیت نتیجه آزمایش اطمینان حاصل میکنند، اهمیت تستهای آزمایشگاهی را توضیح میدهند، روشهای جدید را ارزیابی میکنند و اثربخشی تستهای آزمایشگاهی را مطالعه میکنند.
مناسبت روز علوم آزمایشگاهی
به مناسبت بزرگداشت حکیم ابوالفضائل سیداسماعیل گرگانی یا زینالدین ابوالفضائل اسماعیلبن حسین جرجانی روز سی فروردین هر سال روز علوم آزمایشگاهی نامگذاری شده است. حکیم جرجانی حدود سالهای 1042 تا 1136 میلادی در دوره خوارزمشاهیان زندگی کرده است. حکیم جرجانی از مشهورترین پزشکان ایرانی در قرن دوازدهم بود. در دوره حکیم جرجانی، همه دانشمندان کتب خود را به زبان عربی مینوشتند، اما او دایرهالمعارف پزشکی معروف خود با عنوان ذخیره خوارزمشاهی را به زبان فارسی نوشت. ذخیره خوارزمشاهی اولین کتاب به زبان فارسی بعد فتح مسلمان است. کتاب ذخیره خوارزمشاهی به عنوان کتابی برای ایرانیان تبدیل شد که قرنها مورد استفاده قرار میگرفت. این کتاب به زبانهای اردو، عبری و ترکی نیز ترجمه شد. از کتابهای دیگر حکیم جرجانی میتوان به المُنَـبٍه، الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه، کتاب فی حفظ الصیحات، کتاب آناتومی، زبده الطب بحث طب و داروشناسی، تذکره الاشرافیه فی اسناح الطبیه، ترجمه عربی همان خفی علایی و الطب الملکوکی اشاره کرد.
بررسی جایگاه ایران در علوم آزمایشگاهی
مطابق با اطلاعات پایگاه رتبهبندی سایمگو، ایران در سالهای 1996 تا 2020 با انتشار 386 مدرک علمی در موضوع تکنولوژی آزمایشگاهی پزشکی بعد از ترکیه در رتبه دوم خاورمیانه قرار گرفته است.
منابع
The Treasure of Khvarazm'Shah. [place of publication not identified] : [publisher not identified], [1100 to 1199]
Zayn al-Din Gorgani, English Wikipedia, 17/4/2022.
اسماعیل جرجانی، ویکی پدیای فارسی، 17/4/2022.