زمینه و هدف: حادثۀ کربلا یکی از حوادثی است که از جنبه های گوناگون تاریخی، فرهنگی و هنری میتوان به آن نگاه کرد. گستردگی و عظمت این حادثه و برجستگی رخدادها و شخصیتهای این دوره از تاریخ بویژه رشادتها و فداکاریهای خاندان اهل بیت(ع) برای حفظ ریشه های آیین تشیع و تأثیر آن در باطن و جان و روح انسان تا بدان اندازه است که میتوان از دیدگاه عشق حقیقی عاشق به معشوق و معبود ازلی و نظرگاه عرفانی به آن نگریست. در پرتو نگاه عرفانی بسیاری از رخدادها، حوادث، اقوال و کردار خاندان و اهل بیت امام حسین (ع) و یاران وفادار ایشان رنگ و بویی دیگر بخود میگیرد. در این میان مثنوی زبده الاسرار صفیعلیشاه شاعر و عارف نامی قرن سیزدهم هجری قمری که خود از پیروان مکتب عرفانی نعمت اللهی است و در این تراژدی سنگین و تلخ تاریخی نکات ناب عرفانی را بتصویر کشیده است. روش پژوهش: نتایج این پژوهش که بشیوۀ سندکاوی و روش توصیفی - تحلیلی و بر مبنای داده ها و مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است نشان میدهد که صفیعلیشاه مثنوی زبدهالاسرار را مجال بسیار مناسبی برای بیان عقاید عرفانی و مسلک عاشقانۀ خویش قرار داده است. یافته های پژوهش: صفیعلیشاه، نکات و ظرایفی چون عشق، حیرت، فقر، فنا، پیر، استغنا و سلوک عرفانی را بخوبی در میان حادثۀ تاریخی قیام امام حسین (ع) ترسیم نموده و مبارزۀ امام و یاران ایشان را با رنگ و بویی ذوقی و عرفانی تحلیل نموده است. نتایج پژوهش: صفیعلیشاه در حادثۀ کربلا تنها درد و رنج و مصیبت خاندان اهل بیت را نمیبیند بلکه از عشق و شوق امام (ع) و یاران ایشان به زیبایی سخن میگوید؛ وی شهادت امام و یارانش را فنای در وجود حق میداند، فنایی که عین بقاست و سبب رسیدن عاشقان حقیقی به معشوق ازلی میشود. صفیعلیشاه با بیان عاشقانه و بیدلانه ای که دارد مقوله های عرفانی عمیق را بصورت عینی، محسوس و ملموس بتصویر میکشد.