سوسن چلچراغ (Lilium ledebourii) یک گونه نادر آسیایی از تیره سوسنیان است که بومی ایران بوده و در استان گیلان، در ارتفاعات منطقه داماش رشد می کند. در این مطالعه، ویژگی های ساختاری گل مشتمل بر مطالعه بخش هایی از قبیل برچه، پرچم و گلپارها انجام شد. این گیاه دارای یک گل کامل متشکل از شش گلپار (سه گلبرگ و سه کاسبرگ گلبرگ آسا)، شش پرچم آزاد و تخمدان سه برچه ای است. در سطح مقطع گلپارها، روزنه ها و همچنین سلول های حاوی آنتوسیانین ها مشاهده شدند. در پرچم ها، بساک (اپیدرم، لایه مکانیکی لایه های میانی و سلول های لایه پرستار میانی و میله مشاهده شد. در مادگی، تخمدان (دیواره، حفره، بند تخمک، تخمک آناتروپ، گروه های مختلف دسته های آوندی، بافت انتقال و روزنه ها)، خامه (کانال خامه و بافت انتقال دهنده) و کلاله خشک با بافت پاپیلای کشیده مشاهده شد. علاوه بر این، حضور آلکالوییدها در پیاز گل با استفاده از معرف های واگنر و دراژندورف مورد آزمایش قرار گرفت و محتوای کل آلکالوییدها در سه نوع عصاره متانولی، اتانولی و بوتانولی بررسی شد. عصاره اتانولی با سایر عصاره ها تفاوت معنی داری داشت. عصاره متانولی برای بررسی بیشتر با استفاده از کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) انتخاب شد و دو ترکیب Pterin-6-carboxylic acid و Pyrrolizin-1, 7-dione-6-carboxylic acid, methyl (ester) شناسایی گردیدند.متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

هدف این مطالعه مدل سازی پراکنش مکانی سوسن چلچراغ بر اساس خصوصیات اکولوژیک جهت پیش بینی زیستگاه های بالقوه برای حفاظت از یک گونه گیاهی نادر می باشد. درک پراکنش مکانی گونه های نادر و در خطر انقراض، متضمن درک عوامل اکولوژیک موثر بر آن ها می باشد که نقش برجسته ای در ارزیابی حفاظت منطقه ای و توسعه برنامه ریزی دارد. یکی از ابزارهای بالقوه جهت تکمیل و رفع کمبود اطلاعات درباره پراکنش و تناسب رویشگاهی گونه های نادر مدل سازی پراکنش این گونه ها می باشد. سوسن چلچراغ گونه ای اندمیک و نادر است که در ارتفاعات ناحیه داماش در استان گیلان، در شمال ایران می روید و در طبقه سوم طبقه بندی اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (آثار طبیعی ملی) و از سال 1976 تحت حمایت سازمان حفاظت محیط زیست ایران قرار دارد. توسعه مدل پراکنش نیازمند یکپارچگی سامانه اطلاعات جغرافیایی، تحلیل های مکانی و منطقی و ابزار آماری می باشد. نخست متغییرهای اصلی مانند: ارتفاع، جهت جغرافیایی، شیب، خاک و پوشش گیاهی در رویشگاه های سوسن چلچراغ شامل: داماش، درفک و خانقاه اردبیل بر اساس مطالعات میدانی.

گل سوسن(شوشن) از گیاهان شوش خوزستان با ایزدان ایلامی، پیوند مذهبی خورده است و وجهی نمادین در فرهنگ و هنر ایران باستان دارد. هدف، تبارشناسی گل سوسن و پیوند آن با ایزدان در هنر ایران باستان و استحاله آن در دوره اسلامی است. از این رو نسبت گل سوسن آسمانی با الهه آناهیتا چیست و استحاله آن به اسلیمی در دوره اسلامی چگونه نمود یافته است؟ جایگاه آن در گل و مرغ صفوی تا قاجار چیست؟ روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و جمع آوری داده ها، کتابخانه ای و الکترونیکی است. یافته ها نشان دارد گل سوسن با دو امشاسبند هورتات و امرتات در متون پیش از اسلام شناخته شده که به همراهی الهه آناهیتا، نگهبانان گیاه و آب برروی زمین­اند. در هنر ایران باستان، سوسن در کنار نیلوفر با اهورامزدا، تثلیث مقدس ایرانیان را تشکیل داده و با حضور در دیوارنگاره ­های پلکان کاخ آپادانا بر وجه مذهبی خویش صحه گذارده اند. در دوره اسلامی، هنرمندان نقش انتزاعی سوسن را در قالب اسلیمی یا آرابسک در اماکن مذهبی تثبیت کردند. از دوره صفوی به بعد که نقاشی ایرانی به طبیعت­ گرایی متمایل شد، هنرمندان ضمن بهره بردن از نقاشی غربی، آن را به صورت واقع ­گرایانه نه تنها در نقاشی دیواری و مرقعات بلکه در بافت پارچه­ ها به کاربردند.

سوسن چلچراغ از گونه های جذاب و خودروی جنس سوسن است که در ناحیه داماش از منطقه عمارلو در استان گیلان می  روید. از حیث بازار پسندی، دورگ های آسیایی سوسن حایز اهمیت هستند و از گونه های مختلف آسیایی حاصل شده اند. به منظور تولید انبوه سوخک عاری از بیماری در مدت زمان کوتاه از طریق کشت بافت، آزمایش ها در طرح فاکتوریل در پایه کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. ریزنمونه های فلس از دو سطح نیمه بالایی و پایینی، روی محیط های کشت با غلظت های مختلف BA و NAA هر یک در سه سطح صفر، 1.01 و 0.1 میلی گرم در لیتر کشت شدند. به منظور رفع آلودگی از هیپوکلریت، اتانول و تیمار آب گرم استفاده شد. در این پژوهش آلودگی ریزنمونه های سوسن چلچراغ و دورگ آسیایی در زمان استفاده از حمام آب گرم به ترتیب با دمای  53oC و 55oC کنترل شد. بیشترین تعداد و وزن سوخک از سوسن چلچراغ و بیشترین تعداد ریشه از دورگ آسیایی حاصل شد. در سوسن چلچراغ محیط کشت شاهد و محیط کشت حاوی0.01 mg/l NAA ، بیشترین تعداد سوخک را تولید کردند. بیشترین وزن سوخک از محیط کشت دارای0.01  mg/l NAA  بدست آمد. دورگ آسیایی بیشترین تعداد و وزن سوخک را در محیط دارای 0.1 mg/l NAA و0.1 mg/l BA  تولید کرد. در هر دو سوسن، بیشترین تعداد ریشه در محیط کشت حاویmg/l NAA  0.01 حاصل شد. اثر محل تهیه ریزنمونه بر تعداد سوخک اختلاف معنی داری نداشت ولی بیشترین وزن سوخک و تعداد ریشه از نیمه پایینی فلس حاصل شد. الگوی رشد سوسن ها مشابه نبود. ریزنمونه های سوسن چلچراغ، سوخک های بدون برگ تولید کردند در صورتیکه دورگ آسیایی پیازچه هایی، با برگ های فلسی تولید کرد.

سوسن چلچراغ (Lilium ledebourii)، از گونه های گیاهی بومی و کمیاب ایران است که در بلندی­های شمالی البرز پراکنش دارد. در پژوهش حاضر، امکان تلاقی سوسن چلچراغ با برخی سوسن های تجاری بررسی شد. ابتدا وضعیت سیتوژنتیک سوسن چلچراغ با تعدادی از رقم های تجاری مقایسه شد. سپس امکان تلاقی دوجانبه سوسن چلچراغ با شماری از ارقام تجاری سوسن ارزیابی شد. همچنین، امکان کشت تخمک در والدهای مادری رقم های Brindisi و Paradero در تلاقی با گرده سوسن چلچراغ، در زما ن های 10، 20 و 30 روز پس از گرده افشانی در محیط کشت MS (Murashige and Skoog, 1962) حاوی 0، 0.1 و 2.0 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید (NAA)، برای چیرگی بر موانع پس از لقاح مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد اگرچه سوسن چلچراغ به عنوان یک گیاه دوگان (دیپلوئید) دارای مادگی و گرده فعال است و توانایی باروری بالایی دارد، اما در تلاقی سوسن چلچراغ به عنوان والد مادری با ارقام تجاری، تمامی مادگی ها ریزش کرده و از بین رفتند. همچنین در تلاقی سوسن چلچراغ به عنوان والد پدری، در سه رقم Companion، Fangio و Arvandrud به عنوان والد مادری، هیچ میوه ای تشکیل نشد. در بقیه ارقام مورد بررسی نیز، میوه های تشکیل شده به تدریج از بین رفته و تا هفته هشتم هیچ میوه ای باقی نماند. یافته های کشت تخمک رقم های Brindisi در تلاقی با گرده سوسن چلچراغ، نشان داد که زمان جداسازی و غلظت NAA به طور معنی داری بر زنده مانی و بزرگ شدن تخمک مؤثر است. در رقم Brindisi، در زمان جداسازی 30 روز پس از گرده افشانی و تیمار 1/0 میلی گرم در لیتر NAA، تنژگی تخمک مشاهده شد. در کل، به نظر می رسد امکان تلاقی سوسن چلچراغ به عنوان والد گرده دهنده با برخی از ارقام تجاری با در نظر گرفتن و برطرف کردن موانع پیش از لقاح و همچنین موانع پس از لقاح با استفاده از محیط کشت های بهینه، وجود دارد.

نیمة پایانی منظومة حماسی برزونامه، اثر عطاء بن یعقوب ناکوک رازی، برگرفته از ماجرای مبارزة سوسن رامشگر با پهلوانان ایرانی است که به سبب ساختار نسبتاً مستقل آن، داستانی مجزا و منفصل معرفی شده است. به نظر محققان این حماسه همانند سایر حماسههای ملی، در زیرساخت روایتگر اساطیر کهن ایرانی قرار گرفته است. از نظر خوانش اسطورهای، اسطورة آفرینش در بندهش، از طریق دو عنصر کنش و شخصیت، در ساختار این اثر باز روایت شده، ساختاری مشابه با ساختار این اسطوره را در منظومة حماسی شکل داده است، به همین دلیل به نظر میرسد میتوان با مقایسه و بررسی ساختار اسطورة باز روایتشده با ساختار حماسه، دربارة الحاقی بودن یا نبودن ابیات و داستانهای این منظومه به داوری پرداخت؛ بدین شیوه که با مرجع قرار دادن متن اسطوره و ساختار آن، دربارة اصالت قسمتهای حذف شده یا افزوده شدة ساختار حماسه، اظهار نظر کرد. بر اساس این شیوه به نظر میرسد برخلاف نظر برخی از محققان، داستان سوسن رامشگر در حماسة برزونامه با توجه به بازتاب اسطورة آفرینش بندهش در ساختار آن نه تنها الحاقی نبوده بلکه جزو پیکرة اصلی داستان حماسی است. نیمة پایانی منظومة حماسی برزونامه، اثر عطاء بن یعقوب ناکوک رازی، برگرفته از ماجرای مبارزة سوسن رامشگر با پهلوانان ایرانی است که به سبب ساختار نسبتاً مستقل آن، داستانی مجزا و منفصل معرفی شده است. به نظر محققان این حماسه همانند سایر حماسههای ملی، در زیرساخت روایتگر اساطیر کهن ایرانی قرار گرفته است. از نظر خوانش اسطورهای، اسطورة آفرینش در بندهش، از طریق دو عنصر کنش و شخصیت، در ساختار این اثر باز روایت شده، ساختاری مشابه با ساختار این اسطوره را در منظومة حماسی شکل داده است، به همین دلیل به نظر میرسد میتوان با مقایسه و بررسی ساختار اسطورة باز روایتشده با ساختار حماسه، دربارة الحاقی بودن یا نبودن ابیات و داستانهای این منظومه به داوری پرداخت؛ بدین شیوه که با مرجع قرار دادن متن اسطوره و ساختار آن، دربارة اصالت قسمتهای حذف شده یا افزوده شدة ساختار حماسه، اظهار نظر کرد. بر اساس این شیوه به نظر میرسد برخلاف نظر برخی از محققان، داستان سوسن رامشگر در حماسة برزونامه با توجه به بازتاب اسطورة آفرینش بندهش در ساختار آن نه تنها الحاقی نبوده بلکه جزو پیکرة اصلی داستان حماسی است. کلیدواژه ها: ساختار، داستان سوسن رامشگر، برزونامه، اسطورة آفرینش، بندهش.