مواد و روش ها: این گیاه به دلیل بومی بودن و زیبایی گل آذین و فرم رویشی مورد توجه قرار گرفت. بذرها در اواخر خردادماه 1393 از روستای دهبار (طول جغرافیایی 59 درجه و 17 دقیقه و 23 ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی 36 درجه و 15 دقیقه و 04 ثانیه شمالی و در فاصله 14 کیلومتری جنوب شهرستان طرقبه- شاندیز) جمع آوری و به سه روش کشت در پتری دیش (دمای27°C-23°C )، کشت گلدانی در فضای گلخانه و کشت مستقیم در زمین با طرح آزمایشی کاملا تصادفی کاشته شد.نتایج و بحث: درصد جوانه زنی و سبز شدن در این سه روش به ترتیب 96، 58.5 و 25.5 بود. اندازه گیری استقرار و ماندگاری نهال ها در ماه های فروردین تا شهریور بررسی شد. فنولوژی در دو سال پیاپی 1393 و 1394 در عرصه طبیعی و نیز در دو روش کشت گلدانی و مستقیم در ایستگاه غدیر مشهد ثبت شد. در سال های مختلف 1393 و 1394 با توجه به نوسان درجه حرارت هوا، دوره یا تعداد روز برای هر مرحله متغیر است که پایه ها در روش های مختلف در هر یک از مراحل غنچه دهی، گل دهی و بذردهی تقریبا درجه روز رشد GDD یکسانی دریافت کردند و میزان انرژی گرمایی مورد نیاز هر مرحله فنولوژیکی در سال های مختلف تقریبا ثابت بود. فقط در مورد کشت گلدانی وکشت مستقیم تفاوت زیادی در درجه حرارت کسب شده در مرحله اول وجود داشت که می توانست به دلیل شرایط کشت و شرایط اولیه محیطی متفاوت باشد. نتایج نشان داد که عوامل محیطی از جمله دما، بارندگی و رطوبت محیط می توانند در تاریخ بروز این پدیده ها تاثیرگذار، و در تاخیر، تعجیل یا توقف و حذف بروز یک پدیده زیستی موثر باشند. نکته مهمی که در ثبت فنولوژی گونه ملیکا در طبیعت و در محیط کشت دیده شد این بود که گونه ها در طبیعت نهایتا تا اواخر مرداد پایدار بودند و بعد از آن اثر ناچیزی از آنها در طبیعت بود ولی در زمین غدیر واقع در بلوار فرودگاه گیاهان مرحله خواب موقت داشتند و سپس دوباره شروع به خوشه دهی، گل دهی و بذردهی کردند و در نهایت تا اوایل آذرماه پایدار بودند. هرچه بارندگی بیشتر باشد و آب بیشتری در اختیار گیاه قرار گیرد گیاهان از شادابی بیشتری برخوردارند و باعث طولانی تر شدن دوره رشد گیاهان شده و گیاهان رشد زایشی و رویشی طولانی تری دارند.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان دهنده قابلیت اهلی شدن گیاه ملیکا برای کاشت در فضای سبز شهر مشهد است. گونه ملیکا به خاطر فرمی که دارد می تواند برای منظرهای کوهستانی و باغ های صخره ای مناسب باشد و روش مورد قبول برای کشت و تکثیر این گونه، کشت گلدانی (کشت در فضای گلخانه و سپس انتقال به عرصه) است که درصد سبزشدن، استقرار و زنده مانی خوبی داشت و برای فصل های بهار و تابستان و پاییز زیبایی دارد.

یکی از مطالبات اجتماعی و شهروندی رو به افزایش در کشورهای در حال توسعه، گسترش و احیای فضاهای سبز شهری است. در این زمینه رشد جمعیت و کمبود منابع آبی پایدار از چالش های بسیار مهم و پیش رو در مناطق خشک است. تغییر سبک و پارادیم های طراحی منظر در مناطق خشک با در نظر گرفتن اولویت کاهش مصرف آب، می تواند منجر به نارضایتی های اجتماعی ناشی از خشک منظرسازی و فضاهای سبز کم نهاده شود. بالا رفتن توقع بصری جامعه نسبت به فضاهای سبز در دهه های اخیر که حاصل گزینش الگوهای ناصحیح طراحی منظر بویژه در مناطق خشک بوده است، زمینه ساز اصلی تقابل احتمالی بین ترجیحات زیباشناسی و فضای سبز پایدار در این مناطق است. در این مقاله از یک طرف ترجیحات زیباشناسی منظر و فضای سبز و گزینه های طراحی آن ها در مناطق خشک ایران بررسی شده است و از طرف دیگر دلایل تقابل احتمالی بین این دو مهم و راهکارهای مناسب جهت کاهش این ناهمسویی مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است. از بین نه گزینه بسیار اثرگذار در ادراک و ترجیحات زیباشناسی منظر توسط انسان، گزینه های طراحی در مناطق خشک، خشک منظرسازی و طراحی شهری حساس به آب مهمترین می باشند. لزوم استفاده از این مفاهیم در طراحی ها از یک طرف و افزایش آگاهی اجتماع نسبت به بحران آب در مناطق خشک و نیمه خشک، بومی سازی و ورود جایگزین های گیاهی مقاوم به خشکی با تنوع بالا و خلاقیت و ابتکار در طراحی های خشک منظر از طرف دیگر می تواند تا حدودی نارضایتی احتمالی شهروندان از توسعه فضای سبز پایدار در اقلیم های خشک را کاهش دهد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.