متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

برش میغان در 5 کیلومتری روستای میغان و 20 کیلومتری شمال شرق شاهرود، در زون ساختاری البرز شرقی قرار دارد. در این برش، توالی نسبتاً کاملی از نهشته های پالئوزوئیک (سیلورین؟-پرمین) وجود دارد که نهشته های دونین بالایی-کربونیفر زیرین به منظور مطالعه ی زیست چینه نگاری نهشته های گذر دونین-کربونیفر مطالعه شدند؛ به این منظور، 45 نمونه ی سنگی به طور سیستماتیک از 91 متر توالی مرز برداشت و با مطالعه های آزمایشگاهی، تعداد 280 عنصر کنودونتی شامل 23 گونه متعلق به 5 جنس شناسایی شدند. با توجه به کنودونت های به دست آمده از این توالی، شش بایوزون زیر تعیین شدند: Bispathodus aculeatus aculeatus Zone, Bispathodus costatus Zone, Bispathodus ultimus Zone, praesulcata Zone, ckl, sulcata Zone. مقایسه ی زیست چینه نگاری و سنگ چینه نگاری برش مطالعه شده با توالی سنگ چینه ای و بایوزون های استاندارد جهانی ارائه شده برای گذر دونین-کربونیفر به شناسایی ناپیوستگی فرسایشی در این مرز و نبود بایوزون کنودونتی kockeli Zone از آخرین بایوزون های فامنین پسین منجر شد. همچنین بررسی های صحرایی و آزمایشگاهی به شناسایی افقی از شیل تیره و در ادامه، یک افق ماسه سنگی در مرز دونین-کربونیفر منجر شد که با حادثه ی زﻳ ﺴ ﺘ ﻲ ﻫ ﻨ ﮕ ﻨ ﺒ ﺮ گ قابل انطباق است. این حادثه ﻛ ﻪ ﺑ ﺎ اﻧ ﻘ ﺮ اض ﺷ ﺪ ﻳ ﺪ و ﻳ ﺎ میزان کم ﻇ ﻬ ﻮ ر ﺗ ﺎ ﻛ ﺴ ﺎ ﻣ ﺸ ﺨ ﺺ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮ د، ﺑ ﻴ ﺸ ﺘ ﺮ ﻳ ﻦ ﺗ أﺛ ﻴ ﺮ را روی ﻓ ﻮ ﻧ ﺎ ی آمونوئیدها، ﺗ ﺮ ﻳ ﻠ ﻮ ﺑ ﻴ ﺖ ﻫ ﺎ ، براکیوپود ها و ﻛ ﻨ ﻮ دونت ها در برش مطالعه شده داﺷ ﺘ ﻪ است.

در پژوهش حاضر، برش تیل آباد در زون ساختاری البرز شرقی ازنظر زیست چینه نگاری نهشته های گذر دونین-کربنیفر مطالعه و بررسی شد. این برش در 85 کیلومتری شهرستان شاهرود و در کنار جاده ی شاهرود-آزادشهر قرار دارد. بررسی های کنودونتی سیستماتیک حدود 467 متر از نهشته های بالاترین بخش های دونین بالایی و بخش های آغازین کربنیفر زیرین با توجه به بایوزون های استاندارد جهانی به شناسایی 7 بایوزون به شرح زیر منجر شد: Bispathodus aculeatus aculeatus Zone, Bispathodus costatus Zone, Bispathodus ultimus Zone,? praesulcata Zone, ckl, sulcata Zone, typicus Zone, anchoralis-latus Zone گذر دونین-کربنیفر در برش تیل آباد بر یک واحد سنگ آهک بیوکلاستی در آخرین بخش فامنین پسین و یک لایه شیل تیره ی زغالی با ضخامت حدود 3 سانتی متر دارای ورقه های نازک ژیپسی در مرز دونین-کربنیفر منطبق است. نخستین افق های کربنیفر با واحدی از شیل های خاکستری دارای میان لایه های سنگ آهک فسیل دار آغاز می شود؛ این واحد مقادیر فراوانی از مرجان ها و بازوپایان بسیار ریز با حفظ شدگی بسیار خوب متعلق به کربنیفر پیشین دارد. مقایسه ی زیست چینه نگاری برش مطالعه شده با بایوزون های استاندارد جهانی ارائه شده برای گذر دونین-کربنیفر به شناسایی ناپیوستگی هم شیب در این مرز و نبود kockeli Zone از آخرین بایوزون های فامنین پسین منجر شد.

توالی کاملی از سنگهای کربونیفر بالایی ـ پرمین در برش زلدو ناحیه ازبک کوه رخنمون دارد. در این برش سه بخش تشخیص داده شده است. بخش 1 متشکل از کنگلومرا، ماسه سنگ و شیل به رنگ سبز و قرمز با بین لایه هایی از آهک ماسه ای است. بخش 2 شامل سنگ آهک است. بخش 3 از دولومیت های ضخیم لایه تا توده ای تشکیل شده است. بخش 2 حاوی فوزولینیدهای شاخص قزلین پسین مانندRauserites, Rushenzevites, Schellwienia  و جنسهای شاخص آسلین مانند Pseudoschwagerina, Rugosofusulina می باشد. بر این اساس در این منطقه از ایران مرز کربونیفر ـ پرمین پیوسته می باشد. این توالی کامل از سنگ های قزلین پسین ـ آسلین برای اولین بار از ناحیه ازبک کوه گزارش می شود. توالی فوق با سایر نواحی تتیس جنوبی شباهت دارد.

مطالعه نهشته های دونین پسین-کربنیفر پیشین در کرمان به شناسایی بیش از 14 تاکسا از قطعات میکروسکوپی ماهی های غضروفیchondrichthyes) ) در این منطقه انجامید. فراوانی قطعات به-ویژه در نهشته های فامنین قابل توجه بود. فراوانی قابل توجه protacrodonts و phoebodonts خاص فلات قاره کم ژرفا نسبت به انواع ژرف زی، بیانگر ژرفای کم محیط رسوبی در زمان فامنین است. مجموعه کندریکتین های فامنین برش هوتک با زیای موجود در برش چاهریسه اصفهان قابل مقایسه هستند که نشان از شرایط یکسان محیطی در زمان فامنین در حوضه ایران مرکزی دارد. حضور گونه Deihimmansureae در لایه های duplicata zone نشان می دهد که گستره سنی این گونه تا تورنزین پیشین ادامه می یابد.

مجموعه غنی از مرجان های کربنیفر در سازند سردر، در برش چینه شناسی زلدو وجود دارد. پس از آماده سازی نمونه ها، بیش از 200 مقطع میکروسکوپی از مرجان ها و میکروفاسیس افق های دارای این سنگواره ها برای تشخیص متغیرهای محیطی مطالعه شدند. اجتماع مرجانی مورد مطالعه به دیرینگی باشکیرین (کهن ترین اشکوب کربنیفر پسین) است و در 2 افق قراردارد، بر پایه ژئومتری کلنی ها و فاصله میان آنها، فراوانی و توزیع مرجان ها و نیز مطالعه ریزرخساره، زیستگاه مرجان های افق اول از نوع ”چمنزارهای مرجانی ساب نوع “B1 است و افق دوم یک ”بیوستروم مرجانی ساب نوع “C2 را تشکیل می دهد. این مرجان ها در محیط های لاگون به سوی سد و در دریای باز به سوی سد در یک سکوی کم ژرفا گسترش داشتند. مجموعه مرجانی مورد مطالعه، در آب های کم ژرفای گرم و شفاف با شوری عادی و اکسیژن بالا در زون نوری زندگی می کردند. مرجان های روگوزای فاسیکولیت Fomichevella وHeintzella  با بیشترین فراوانی، چهارچوب اصلی این مجموعه را تشکیل می دهند. کلنی های روگوزایFomichevella  و Minatoa بیشترین گوناگونی و کلنی تابولای Michelinia کمترین فراوانی و گوناگونی را دارند.

برش بناریزه (سازند شیشتو 2) در جنوب خاوری اصفهان، ایران مرکزی قرار گرفته است. ستبرای رسوبات کربنیفر زیرین در برش بناریزه در حدود 210 متر برآورد شده است. بخش قاعده سازند شیشتو 2 در این برش توسط رسوبات آبرفتی و در بخش رأسی، سازند سردر با یک ناپیوستگی همشیب روی آن قرار گرفته است. سنگ شناسی عمده سازند شیشتو 2 در برش بناریزه شامل: سنگ آهک، سنگ آهک مارنی، مارن و شیل همراه با خرده های کرینویید، براکیوپود و مرجان است. در این مطالعه 8 جنس از اسکلریت های هولوتورین، متعلق به 4 خانواده: (Calclamnidae, Achistridae, Palaeocaudinidae, Theelidae) معرفی شده اند. اسکلریت های هولوتورین شناسایی شده در سازند شیشتو 2 شامل:  Eocaudina subhexagona, Eocaudina ovalis, Microantyx permiana, Mercedescaudina langeri, Protocaudina hexagonaria, Achistrum monochordata, Thalattocanthus consonus, Eocaudina septaforminalis است. بر پایه مطالعات استراتیگرافی این اسکلریت ها، سن تورنزین- ویزئن برای نهشته های کربنیفر زیرین در این برش پیشنهاد می شود.

در این مطالعه 60 نمونه از نهشته های مربوط به کربنیفر در برش چینه شناسی خمس واقع در 40 کیلومتری جنوب خاوری خلخال از نظر محتوی روزن بران مورد بررسی قرار گرفت. توالی دریایی کربنیفر برش چینه شناسی خمس با ستبرای 163.5 متر متشکل از سنگ آهک و سنگ آهک های دولومیتی به رنگ سیاه تا خاکستری است. مرز زیرین برش مورد پژوهش با سنگ آهک های کرم رنگ کرتاسه به صورت گسل بوده و با گسترش سیل های تیره رنگ در مرز این دو واحد مشخص می شود. مرز بالایی آن نیز با ناپیوستگی دگرشیب با کنگلومرای پلی ژنتیک به سن پلیوسن پوشیده می شود. برش خمس از دیدگاه سازندی تاکنون نام گذاری نشده است. بنابراین در این پژوهش سعی شده است تا با شناسایی جامعه روزن بران و تعیین سن آنها و همچنین تطابق لایه های در برگیرنده شان با نهشته های کربنیفر در دیگر نواحی ایران، جایگاه چینه شناسی آن تعیین شود. در این پژوهش 30 جنس و 25 گونه از روزن بران کف زی شناسایی شده است که برای اولین بار در این ناحیه مورد بررسی قرار گرفته اند. بر اساس پراکندگی چینه شناسی روزن بران شناسایی شده، حضور جنس های شاخص و مقایسه جامعه روزن بران مورد پژوهش با روزن بران نهشته های کربنیفر سازند قزل قلعه، سازند باقرآباد، سازند مبارک و بخشی از سازند سردر، می توان سن ویزئن پسین تا باشکرین پیشین را برای ردیف دریایی کربنیفر خمس تعیین کرد.

برش مورد بررسی (کیاسر) در منطقه کیاسر، 75 کیلومتری جنوب خاوری ساری و در البرز مرکزی واقع است. نهشته های کربنیفر (سازند مبارک) 385 متر ستبرا داشته و شامل سنگ آهک های نازک لایه در قاعده و سنگ های آهکی با ستبرای مختلف (به طور عمده متوسط لایه) با میان لایه های شیلی در بخش های بالاتر است. مرز بین نهشته های متعلق به دونین و نهشته های متعلق به کربنیفر توسط عناصر کنودونتی معین شده است. این مرز در ظاهر یک مرز هم شیب و موازی بوده که سنگ های زیرین این مرز متعلق به سازند خوش ییلاق هستند. این مرز در فاصله بین نمونه های 4.1 (متعلق به انتهای دونین) و 4.3 (شروع و قاعده کربنیفر) قرار دارد و فاصله این دو نمونه نیز 4 متر است. محدوده مرز با انقراض انواعی چون Pelekysgnathus sp.، Icriodus costatus و Polygnathus semicostatus در اواخر دونین (نمونه4.1 ) و با پیدایش انواع و گونه هایی مانند Polygnathus spicatus، Clydagnathus gilwernensis، Polygnathus thomassi و Spathognathodus crassidentathus در اوایل کربنیفر (نمونه4.3 ) مشخص شده است. در مجموع، سنگ آهک در تناوب با شیل به سن فامنین پسین و متعلق به Lower-Middle costatus zone بخش زیرین سنگ های کربنیفر را در منطقه تشکیل می دهند که بیشترین گسترش این زون تا آغاز Siphonodella presulcata zone است. یعنی در واقع زون Siphonodella presulcata را نداریم که می تواند بیانگر نبود کوچکی در حدفاصل دونین تا کربنیفر باشد. در واقع این نبود می تواند با حادثه Hangenberg مرتبط باشد. بر روی سنگ های سازند مبارک نیز تناوبی از ماسه سنگ و شیل متعلق به سازند دورود به سن پرمین زیرین با یک ناپیوستگی (Disconformity) قرار دارد. با مطالعه عناصر کنودونتی (20جنس، 36 گونه و 7 زیرگونه)، 7 زیست زون در نهشته های متعلق به کربنیفر پیشین (سازند مبارک) تشخیص داده شده است که عبارتند از: 1) 2 sulcata zone) duplicate zone 3) sandbergi-L. crenulata zone 4) typicus zone 5) anchoralis-latus zone 6) texanus-A.scalenus zone 7) Gnathodus bilineatus zone این زیست زون ها بیانگر محدوده سنی تورنزین پیشین تا ویزین پسین هستند.