تعیین جنسیت فرزند همواره از آرزوهای بشر بوده است. در این باره در طی قرون متمادی تلاش های زیادی صورت گرفته و نظریات و فرضیات گوناگونی ارایه گردیده است. نظریه ای که در حال حاضر طرفداران زیادی دارد نظریه تاثیر تغییر نسبت یون ها در تعیین جنسیت است. احادیث و روایت های فراوانی نیز از ائمه معصوم (ع) در دست است که در آن ها به تاثیر گیاه کاسنی در تعیین جنسیت فرزند اشاره گردیده است. هم چنین گزارش های فراوانی در دست است که آثار دارویی - درمانی بخش های مختلف گیاه کاسنی را تایید می کنند. در این پژوهش آثار تجویز عصاره آبی (روش سوکسله) برگ گیاه کاسنی (Cichorium intybus L) بر تغییرات سطح کاتیون های سرم خون و نسبت جنسی نوزادان، در رت، مورد بررسی قرار گرفته است. پنجاه و چهار رت از نژاد ویستار (Wistar) به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی 1 و 2 (در هر گروه 12 ماده و 5 نر) و گروه کنترل (16 ماده و 4 نر) تقسیم گردیدند. پس از تعیین میزان سمی بودن عصاره آبی برگ کاسنی در رت (g/kg2.244=LD50)، در طول یک دوره یک ماهه، به رت های گروه های آزمایشی 1 و 2 به ترتیب g/kg1 و g/kg0.7 عصاره برگ گیاه کاسنی به صورت درون صفاقی (هر 72 ساعت یک بار) تزریق گردید. رت های گروه کنترل به طریق مشابه، حلال عصاره یعنی آب مقطر دریافت کردند. در طول دوره تزریق به طور هفتگی تغییرات وزن، و پس از تزریق هشتم، میزان pH خون و میزان یون هایK+ , Ca2+ , Mg2+ و Na+ سرم خون اندازه گیری شد. علاوه بر این در رت های نر میزان تستوسترون خون نیز اندازه گیری گردید. پس از پایان دوره تزریق، رت های گروه های آزمایشی و کنترل به صورت درون گروهی و بین گروهی آمیزش یافتند و بعد از زایمان رابطه بین نسبت جنسی نوزادان و میزان کاتیون های سرم خون تعیین گردید. نتایج به دست آمده حاکی است که اگر چه تجویز عصاره آبی برگ کاسنی تاثیری بر pH خون و میزان یون های کلسیم و منیزیم سرم خون ندارد، ولی باعث افزایش میزان یون های سدیم و پتاسیم سرم خون می گردد. همچنین تجویز عصاره آبی برگ کاسنی نسبت ] [Na+ +K+ ]/ [Ca2+ +Mg2+ را در سرم خون رت ها به ویژه در گروه آزمایشی 1 افزایش داده بود (p<0.001). علاوه بر این، محاسبه نسبت جنسی نوزادان در گروه آزمایشی 1 نسبت به گروه کنترل 10.23 درصد افزایش نشان داد (p<0.05). این نتایج ضمن تایید موارد موجود در طب اسلامی - ایرانی مبنی بر تاثیر مصرف گیاه کاسنی بر جنسیت نوزاد دلالت دارد که تجویز عصاره آبی برگ گیاه کاسنی احتمالا با تغییر نسبت های یونی خون و به تبع آن تغییر الکترولیتی محیط داخلی و ترشحات لوله های رحم، بر قابلیت پذیرش اسپرم های Yدار یا Xدار تخمک اثر گذاشته، نسبت جنسی نوزادان را تغییر می دهد.

سابقه و هدف سیاه دانه یکی از دانه های روغنی است، که نقش رژیم غذایی مکمل را در بسیاری از نقاط جهان ایفا می کند. در میان جدید ترین روغن های خوراکی به دلیل نقش مهم روغن سیاه دانه در تغذیه، سلامتی، اسیدهای چرب ضروری و ترکیبات زیست فعال بسیار مورد توجه قرار گرفته است. همچنین این روغن دارای مقادیر قابل ملاحظه ای از ترکیب آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی است. سیاه دانه گیاهی یکساله بومی مناطق جنوب و جنوب غربی آسیا بوده و دانه ی این گیاه حاوی 30 تا 40 درصد روغن می باشد. بتا سیتوسترول، استیگماسترول و کمپسترول سه ترکیب استرول عمده در روغن سیاه دانه می باشد. در این پژوهش به منظور بررسی اثر نوع روش استخراج بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی، آنتی اکسیدانی و ترکیب اسیدهای چرب روغن سیاه دانه دو روش پرس سرد و سوکسله (با سه حلال پترولیوم اتر، دی اتیل اتر و هگزان به منظور تعیین بیشترین بازده) برای استخراج روغن سیاه دانه استفاده و راندمان تعیین شد. مواد و روش ها ترکیب اسیدهای چرب روغن بوسیله کروماتوگرافی گازی تعیین گردید. ویژگی های فیزیکوشیمیایی روغن ها از جمله اسیدیته، عدد پراکسید، عدد یدی و عدد صابونی محاسبه شد. به منظور اندازه گیری خاصیت آنتی اکسیدانی، ترکیبات فنل تام به روش فولین سیوکالتیو و مهار رادیکال آزاد به روش 2 و2 دی فنیل-1-پیکریل هیدرازیل (DPPH) در طول موج 517 نانومترتعیین شد. برای اندازه گیری میزان فنل کل، مقدار کل ترکیبات فنولی عصاره با استفاده از منحنی استاندارد اسید گالیک در دامنه صفر تا 1000 میکروگرم بر میلی لیتر محاسبه گشت. نتایج بر اساس میلی گرم هم ارز گالیک اسید در گرم وزن خشک بیان شد. طول موج جذب در 760 نانومتر انداز گیری شد. کلیه ی آزمایشات در سه تکرار انجام شد. یافته ها دانه ی سیاه دانه مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل 25%/3 رطوبت، % 18/71 پروتیین، % 16/5 خاکستر و % 53/37 چربی بود. براساس نتایج به دست آمده استخراج روغن با حلال پترولیوم اتر با سطح معنی داری (05/0>p) بیشترین راندمان استخراج و در عین حال پایین ترین ویژگی آنتی اکسیدانی را نشان داد. میزان ترکیبات فنولیک کل در پرس سرد 50/114 و در حلال 16/26 میلی گرم گالیک اسید در کیلو گرم روغن بود و میزان مهار رادیکال آزاد در پرس سرد % 4/74 و در سوکسله %42/44 بود. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق روغن سیاه دانه در هر دو روش استخراج حاوی مقدار قابل توجهی از اسیدهای چرب اشباع نشده از جمله اسید لینولییک و اسید اولییک بود. نتیجه گیری نتایج نشان داد بطورکلی راندمان استخراج روغن سیاه دانه در روش سوکسله بیشتر از پرس سرد بود ولی روغن استخراجی به روش پرس سرد از خصوصیت تغذیه ای و کیفی بالاتری برخوردار بود.

مقدمه و هدف: فن آوری های جدید و مختلفی شامل عصاره گیری همراه با امواج فراصوت، عصاره گیری همراه با امواج مایکروویو و عصاره گیری همراه با مایع فوق بحرانی به منظور استخراج ترکیبات از گیاهان گسترش یافته اند. این فن آوری ها به منظور کاهش دادن مدت زمان عصاره گیری، کاهش میزان حلال مصرفی، افزایش بازده استخراج و تقویت کیفیت عصاره حاصله گسترش یافته اند. در این مقاله به معرفی و مقایسه روش سوکسله و روش های جایگزین و نوین مورد استفاده در داروسازی پرداخته شده است. برای به دست آوردن بهترین و موثرترین عصاره، توجه به مواردی از جمله خصوصیات ماده گیاهی، انتخاب حلال مناسب و دقت در مراحل عصاره گیری ضروری بوده و باید در نظر داشت که بازده بالا در عصاره حاصله به معنای بازده بالای ترکیب مورد نظر در عصاره نمی باشد.توصیه کاربردی: در روش عصاره گیری با استفاده از امواج فراصوت نفوذ حلال به بافت گیاهی به خوبی صورت می گیرد و در مقایسه با سایر روش ها این روش از کارآیی و سرعت بالاتری برخوردار است.