لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقدمه: فلاونوییدها طبقه بزرگی از پلی فنل ها با بیش از 4000 ترکیب هستند، اغلب مسوول رنگ زرد، قرمز و ارغوانی گل ها، میوه ها و سبزیجات در گیاه هستند. فلاونوییدها نقش آنتی اکسیدانی را در فتوسنتز گیاهان به عهده دارند، فلاونوییدها دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، جلوگیری کننده سرطان و محافظت کننده از قلب می باشند.هدف: هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه گیری ترکیب های فلاونوییدی کامفرول و کوئرستین در گلبرگ پانزده ژنوتیپ گل محمدی جمع آوری شده از مناطق مرکزی ایران (کشت شده در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور) می باشد.روش بررسی: پنج گرم نمونه تازه گل محمدی مورد آزمایش در اوایل اردیبهشت 1385 جمع آوری و با حلال متانول و اسید استیک (به نسبت 1:9) توسط دستگاه آسیاب برقی بافت گلبرگ در حلال زده و حل شده، توسط کاغذ صافی، صاف شده، عصاره حاصل را به 30 میلی لیتر حجم رسانده و جهت تجزیه به دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا تزریق شد.نتایج: دو فلاوونول به نام کامفرول و کوئرستین در 15 نمونه عصاره های گل محمدی تعیین مقدار شد. بیشترین میزان کامفرول در نمونه های کامو(482 ppm) 4 ، اراک(421 ppm) ، قهرود (420 ppm) و مشهد اردهال(412 ppm) 1  و کمترین میزان در نمونه های قمصر(131 ppm) 3 ، کامو(164 ppm) 3 ، کامو (169 ppm) 2 و قمصر(188 ppm) 1  وجود داشت. در رابطه با ترکیب کوئرستین بالاترین میزان در نمونه های کامو(358 ppm) 4 ، قهرود (337 ppm)، قمصر(324 ppm) 2  و اراک (318 ppm) و کمترین میزان در نمونه های قم (82 ppm)، تهران (91 ppm)، قمصر(122 ppm) 3  و کامو(172 ppm) 2 به دست آمد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، بهترین اکسشن ها (نمونه های کامل گیاهی) از نظر میزان ترکیب های کامفرول و کوئرستین به ترتیب شامل کامو 4 (482 و(358 ppm ، قهرود (420 و(337 ppm  و مشهد اردهال 1 (412 و(300 ppm  می باشند.

به منظور تعیین نیاز آبی گل محمدی (rosa damascena mill.)، آزمایشی در سال 1391 با استفاده از لایسیمترهای تحقیقاتی مرکز تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. بدین منظور از لایسیمترهای زهکش دار که در آن یک گیاه بالغ از گل محمدی قرار داشت، استفاده گردید. لایسیمترهای مشابه ای نیز به کشت گیاه مرجع یونجه و همچنین بدون گیاه و دارای خاک اختصاص داده شد. آبیاری کلیه لایسیمترها، بر اساس نمونه برداری و اندازه گیری وزن تر و خشک نمونه خاک بود و به نحوی تنظیم گردید که در حد ظرفیت زراعی باشد. میزان آب ورودی از طریق حجمی اعمال شد و آب خارج شده از هر لایسیمتر نیز در مخازن جداگانه جمع آوری و اندازه گیری شد. ویژگی های مورد مطالعه شامل میزان تبخیر و تعرق گل محمدی و گیاه مرجع یونجه بود. ضرایب گیاهی گل محمدی در طول دوره رشد گیاه از نسبت تبخیر و تعرق گل محمدی به گیاه مرجع یونجه بدست آمد. به منظور مقایسه روشهای مستقیم و غیرمستقیم در برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع، از روشهای محاسباتی بلینی کریدل و پنمن مانتیث اصلاح شده توسط فائو استفاده گردید. طبق نتایج بدست آمده، میزان کارایی مصرف آب گل محمدی 2.18 گرم در لیتر و نسبت تعرق برابر با 0.46 لیتر محاسبه شد. میزان تبخیر و تعرق گل محمدی از اول فروردین ماه تا اتمام گلدهی با دریافت 820 درجه روز رشد معادل 111.5 میلی متر برآورد شد. میزان تبخیر و تعرق گل محمدی تا انتهای دوره رشد با دریافت 3740 درجه روز رشد، معادل 1147 میلی متر بود. میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع، با استفاده از لایسیمتر 1247 میلی متر تعیین شد، که پس از دریافت حرارتی معادل 3832.8 درجه روز رشد قابل مشاهده بود. این در حالیست که در روشهای محاسباتی مانند بلینی کریدل و پنمن مانتیث اصلاح شده توسط فائو، میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع به ترتیب 1392 و 1159.7 میلی متر برآورد شد. به بیان دیگر در روشهای لایسیمتری و محاسباتی برآورد مشابهی از تبخیر و تعرق گیاه مرجع ارائه گردید.

امروزه تولید گیاهان هاپلوئید با استفاده از روشهای بیوتکنولوژی، به عنوان روشی سریع و کارآمد برای تولید لاین های خالص مورد توجه است. در این میان، آندروژنز به دلیل بالا بودن تعداد زیاد میکروسپورها در یک بساک، موثرترین روش به حساب می آید. در تحقیق حاضر اثر ترکیب محیط کشت بر کشت بساک در دو اکوتیپ گل محمدی (rosa damascene mill.) (کاشان و آذران) و یک اکوتیپ رز مینیاتوری (ساناز) مورد مطالعه قرار گرفت. در اکوتیپ کاشان اثر متقابل محیط کشت H1 در مرحله تک هسته ای میانی بالاترین میزان کالوس زایی را داشت. همچنین آزمایش بررسی اثر نسبت نیترات آمونیوم به نیترات پتاسیم نشان داد که تیمارهای حذف نیترات آمونیوم و دو برابر کردن نیترات پتاسیم، کالوس زایی بالاتری داشتند. به علاوه، دو نمک کلرید کلسیم و نیترات کلسیم در رز مینیاتوری ساناز از کالوس زایی بالاتری برخوردار بودند. اسیدهای آمینه نقش موثری بر صفت درصد کالوس زایی بساک داشتند و گلایسین، گلوتامین و کازئین هیدرولیزات از سایر اسیدهای آمینه بهتر بودند. همچنین ساکارز نسبت به سوربیتول، قند مناسبتری جهت کالوس زایی بساک بود و با جایگزینی ساکارز توسط سوربیتول میزان کالوس زایی کاهش یافت. نتایج شمارش کروموزومی و فلوسایتومتری نشان داد که سلول های کالوس های حاصل، تتراپلوئید (28 کروموزوم) بودند.

گل محمدی با نام علمی rosa damascene mill یکی از مهمترین گونه ها برای تولید عطر گل سرخ می باشد. از اسانسو آب حاصل از تقطیر (گلاب) به عنوان مواد معطر خوشبوکننده در صنایع عطر سازی، آرایشی، غذایی و نیز از اثرات درمانی آن در صنایع دارویی استفاده می شود. با توجه به اینکه یکی از اجزای معطر و ارزشمند اسانس گل محمدی ترکیبی به نام فنیل اتیل الکل می باشد و در روشهای مرسوم اسانس گیری در کشور (تقطیر با آب) این ترکیب به دلیل حلالیت بالا در آب معمولا به طور کامل وارد گلاب می شود، اسانس های تولید شده در کشور یا به طور کلی فاقد این ترکیب هستند یا حاوی مقادیر جزیی از فنیل اتیل الکل هستند که این موضوع باعث افت کیفیت و قیمت به نسبت پایین آنها در بازارهای جهانی می شود. هدف از تحقیق حاضر این بود که به وسیله استخراج فنیل اتیل الکل از گلاب و افزودن مجدد آن به اسانس تهیه شده، به افزایش درصد این ترکیب مهم در اسانس و در نهایت غنی سازی اسانس گل محمدی از فنیل اتیل الکل دست یابیم. برای این منظور سه ژنوتیپ از گل محمدی (کشت شده در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع) انتخاب شد. پس از استخراج اسانس به وسیله روش تقطیر با آب (روش مرسوم در کشور)، گلاب مربوط به هر نمونه جمع آوری شد. برای استخراج فنیل اتیل الکل از گلاب حلالهای مختلفی مثل هگزان، پترولیوم اتر و دی کلرومتان مورد آزمایش قرار گرفت. ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسهای اولیه (first oil)، حاصل استخراج گلاب با حلالهای مختلف (second oil) و مخلوط هر اسانس اولیه و ثانویه، با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که مناسب ترین حلال برای استخراج فنیل اتیل الکل از گلاب، دی کلرومتان است. افزودن اسانس ثانویه حاصل از استخراج گلاب با دی کلرومتان به اسانس اولیه نه تنها باعث افزایش قابل ملاحظه فنیل اتیل الکل شد بلکه میزان نسبی سیترونلول و ژرانیول را نیز افزایش داد. افزودن حاصل استخراج پترولیوم اتری باعث افزایش مقدار نسبی سیترونلول در اسانس شد ولی فنیل اتیل الکل کمتری نسبت به دی کلرومتان از گلاب استخراج نمود. افزودن حاصل استخراج گلاب با دی کلرومتان به اسانس اولیه باعث افزایش میزان فنیل اتیل الکل در اسانس تا بیش از 20% شد.

در این بررسی عملکرد گل و اجزا آن و برخی از صفات مورفولوژیک در 35 ژنوتیپ گل محمدی تحت شرایط آب و هوایی استان خوزستان با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. اختلافات معنی داری (P<0.01) میان ژنوتیپ ها از نظر عملکرد گل در بوته، تعداد گل در متر مربع، وزن تر گل، قطر گل، وزن تر گل برگ، تعداد گل برگ، وزن خشک گل و برای دیگر صفات نظیر ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، سطح برگچه، وزن خشک برگچه، وزن تر برگچه و نسبت سطح به وزن برگچه مشاهده گردید. صفت درصد ماده ی خشک گل اختلاف معنی داری (P<0.05) بین ژنوتیپ ها نشان داد. هم چنین هم بستگی مثبت و معنی داری (P<0.05) میان عملکرد گل در بوته با تعداد گل در بوته (r=0.97) و بین ارتفاع گیاه با قطر تاج پوشش (r=0.67) مشاهده گردید. نتایج حاصل از ارزیابی های فوق نشان دهنده ی وجود تنوع در عملکرد گل و اجزا آن در میان ژنوتیپ های گل محمدی موجود در کشور بودند. میزان عملکردگل در بوته و تعداد گل در بوته که در این مطالعه هم بستگی مثبت و معنی داری با هم نشان دادند را می توان به عنوان صفات قابل توجه و با اهمیت در تعیین معیارهای ارزیابی و گزینش ژنوتیپ ها مورد استفاده قرار داد.

تعداد نه ژنوتیپ گل محمدی (.rosa damascena mill) از نقاط مختلف منطقه کاشان در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شد. ژنوتیپها از نظر تعداد اجزا مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) و میزان اسانس، در بهار 1381 مورد مقایسه قرار گرفتند. ارزیابی و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تجزیه واریانس، گروه  بندی میانگین ها و تجزیه خوشه ای انجام گرفت. از نظر تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و تعداد مادگی تفاوت میان ژنوتیپها معنی دار بود، و مقایسه میانگین ها، ژنوتیپها را برای صفات فوق به ترتیب در 2، 3 و 2 گروه مجزا قرار داد. همچنین ژنوتیپهای تحت مطالعه از نظر غلظت اسانس اختلاف قابل ملاحظه ای را نشان دادند. تجزیه خوشه ای بر اساس تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و مادگی و غلظت اسانس گلبرگ، ژنوتیپها را در 2 دسته قرار داد. محلهای جمع آوری ژنوتیپها اختلاف معنی داری را برای تعداد گلبرگ و تعداد مادگی نشان داده و در دو گروه متفاوت دسته بندی شدند. ارزیابیهای فوق رابطه مشخصی را میان تنوع ژنوتیپی و تقسیم بندی جغرافیایی نشان ندادند. اما نتایج حاصل تنوع قابل توجهی را در اجزا گل و میزان اسانس ژنوتیپهای گل محمدی کاشان نشان می دهند.