این تحقیق با هدف بررسی امکان استفاده از پسماند ساقه کلزا برای تولید خمیر کاغذ با فرآیند سودا - آنتراکینون و ارزیابی ویژگی های کاغذسازی آن انجام گرفته است. میانگین طول الیاف ساقه کلزا (Hayolla401 ) برابر با 1.04 میلیمتر و میانگین قطر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی الیاف به ترتیب برابر با 28، 19.09 و 4.91 میکرومتر اندازه گیری شد. میانگین مقادیر سلولز، لیگنین، مواد استخراجی محلول در استن و خاکستر به ترتیب برابر با 41.66، 16.00، 1.63 و 3.46 درصد بدست آمد. شرایط پخت، شامل ماده شیمیایی (سود سوزآور) به مقدار 16، 18 و 20 درصد بر مبنای وزن خشک کاه کلزا، درجه حرارت پخت 175 و 185 درجه سانتیگراد، زمان پخت 40 و 70 دقیقه ، نسبت مایع پخت به کاه 8 به 1 و آنتراکینون به مقدار 0.2 درصد بر مبنای وزن خشک کاه به مایع پخت اضافه شد. با افزایش شدت شرایط پخت، از مقدار بازده، عدد کاپا و وازده خمیر کاغذ کاسته شد. عمل پالایش خمیر کاغذ بر روی تیمار منتخب به منظور دستیابی به درجه روانی حدود 25±350 (ml ,CSF ) انجام شد. از خمیر کاغذ پالایش شده کاغذ دست ساز 60 گرمی تهیه و خواص فیزیکی مکانیکی آنها اندازه گیری شد. خصوصیات فیزیکی اندازه گیری شده شامل ضخامت، دانسیته و حجیمی به ترتیب برابر با 86.4 میکرومتر، 0.69 g/cm3 و 1.44 cm3/g بدست آمد. خصوصیات مکانیکی اندازه گیری شده شامل اندیس مقاومت به پاره شدن، اندیس مقاومت به ترکیدن، طول پاره شدن و اندیس مقاومت در برابر کشش به ترتیب 4.6mN.m2/g، 3.5 kPa.m2/g، 7.4 km و 72.6 Nm/g اندازه گیری شد. نتایج این بررسی در مقایسه با سایر گیاهان غیر چوبی نشان می دهد اگر چه بازده بعد از الک خمیر کاغذ در حد مطلوبی نبوده، ولی با توجه به عدد کاپای مناسب و ویژگیهای مقاومتی در حد مطلوب می توان از این ماده لیگنوسلولزی برای تولید خمیر کاغذ در صنایع کاغذسازی بهره گیری کرد.

این پژوهش با هدف بررسی امکان ساخت کاغذ فلوتینگ از کلزا در استان مازندران از دیدگاه مالی انجام شده است. بررسی ها توجه روزافزون کشاورزان به کاشت گیاه کلزا در استان مازندران را نشان می دهد. از طرف دیگر به دنبال رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور طی برنامه های توسعه، نیاز به فرآورده های کاغذی رو به افزایش است. کلزا می تواند یکی از مناسب ترین مواد اولیه غیرچوبی در راستای اهداف احداث کارخانه های جدید تولید خمیر و کاغذ فلوتینگ محسوب شود. تولید سالیانه خمیرکاغذ فلوتینگ از کلزا با ظرفیت 2000 تن کاغذ در سال در نظر گرفته شده است. برای ارزیابی اقتصادی پروژه مورد نظر، از اصول حسابداری صنعتی استفاده شد. بدین ترتیب حجم کل سرمایه گذاری بالغ بر 36468.4  میلیون ریال پیش بینی شد. نتایج مربوط به شاخص های ارزیابی اقتصادی طرح، از قبیل نرخ بازده داخلی (17 درصد)، دوره بازگشت سرمایه (40 ماه)، نقطه سربه سر تولید ( 53.2درصد)، فروش در نقطه سربه سر ( 16494.3میلیون ریال)، نسبت سرمایه در گردش به سرمایه ثابت (11.3 درصد)، سرمایه گذاری ثابت سرانه (1091.88 میلیون ریال/ نفر) و نسبت سود به سرمایه ( 28.09درصد) و همچنین قیمت تمام شده محصول (10610350 ریال)، حاکی از آن است که احداث کارخانه مورد نظر علاوه بر این که واردات کاغذ فلوتینگ را به داخل کشور کاهش می دهد، مانع خروج ارز از کشور نیز شده و همچنین از توجیه اقتصادی و مالی مناسبی نیز برخوردار می باشد

توسعه سریع کشت کلزا با توجه به سیاست وزارت جهاد کشاورزی برای تامین روغن خوراکی کشور در حال انجام است. کمبود شدید مواد لیگنوسلولزی از یک طرف و میزان رو به افزایش پسماند سلولزی کلزا در کشور از طرف دیگر، لزوم این بررسی را ایجاب نموده است. با توجه به آزمایشهای اولیه سازگاری و بازده تولید بذر ارقام مختلف کلزا در استان مازندران، دو رقم هایولا 401 وPF  برای این بررسی انتخاب شده و ابعاد الیاف شامل طول و قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی، جرم مخصوص خشک و بحرانی و نیز مقادیر ترکیب شیمیایی تشکیل دهنده الیاف اندازه گیری شدند. نتایج بدست آمده حکایت از این است که از هر هکتار زمین کشت شده کلزا، حداقل 4 تن ساقه خشک بر جای می ماند. دو رقم مورد بررسی از نظر قطر الیاف، قطر حفره سلولی، خاکستر و مواد استخراجی با هم اختلاف معنی داری دارند. ساقه کلزا به عنوان یک ماده لیگنوسلولزی مورد استفاده برای کاغذسازی از نظر پنج ویژگی شامل ارزیابی گیاه شناختی، ابعاد الیاف، بازده جداسازی الیاف، ترکیب شیمیایی و ویژگیهای ظاهری، ارزش 10 را کسب می کند که این امر انجام مطالعات بیشتر را برای اظهارنظر قطعی ضروری می سازد.

نمونه های ساقه کلزای مورد آزمایش از یک مزرعه واقع در استان مازندران تهیه گردید. میانگین طول، قطر، قطر حفره و ضخامت دیواره سلولی الیاف ساقه به ترتیب 860، 27.95، 18.86 و 4.42 میکرومتر اندازه گیری شد. ترکیب شیمیایی نیز شامل میزان سلولز، لیگنین، مواد استخراجی و خاکستر به ترتیب 44، 19.21، 6 و 13 درصد اندازه گیری شد. پخت بهینه با بازده 66 درصد در شرایط 20 درصد مواد شیمیایی بر مبنای اکسید سدیم، دمای پخت 170 درجه سانتی گراد و زمان پخت 30 دقیقه انتخاب گردید. سپس پالایش خمیر کاغذ تا دو درجه روانی 350 و 400 میلی لیتر استاندارد کانادا (CSF) انجام شد. از هر دو نوع خمیر کاغذ، کاغذ دست ساز با جرم پایه 127 g/m2 تهیه و ویژگی های فیزیکی و مقاومتی آن اندازه گیری و با نمونه شاهد مقایسه گردید. تجزیه و تحلیل آماری نتایج این اندازه گیری ها حاکیت از آن دارد که کاغذ حاصل از خمیر کاغذ نیمه شیمیایی سولفیت خنثی کلزا با درجه روانی 350 و 400 میلی لیتر(CSF)  در تمام شاخص های فیزیکی و مقاومتی، دارای ویژگی های کاملا برتر نسبت به خمیر کاغذ نیمه شیمیایی سولفیت خنثی پهن برگان تولید شده در کارخانه چوب و کاغذ مازندران می باشد.

افزایش تولید و انباشت ضایعات محصولات کشاورزی یکی از معضلات زیست محیطی در نقاط مختلف جهان می باشد. یکی از روش های مصرف ضایعات محصولات کشاورزی، استفاده به عنوان بستر کاشت قارچ و تبدیل ضایعات به محصول با ارزش افزوده بیشتر می باشد. در این آزمایش اثرات بسترهای کاشت کلش گندم، برگ نخل خرما و باگاس نیشکر و تیمارهای مواد مکمل به میزان 5/2 درصد وزنی شامل کنجاله سویا، کنجاله کلزا و کود مرغ بر رشد، عملکرد و برخی ترکیبات بیوشیمیایی قارچ صدفی در سالن کشت قارچ ایستگاه آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان طی سال 1393 بررسی شد. نتایج نشان داد افزودن کنجاله سویا به بسترهای برگ نخل خرما، کلش گندم و یا افزودن کود مرغ به برگ نخل خرما عملکرد قارچ صدفی را به طور معنی داری به ترتیب 39/6، 97/5 و 30/6 کیلوگرم افزایش داد. عملکرد قارچ صدفی در بستر باگاس نیشکر و یا همراه با مکمل ها کمتر از بسترهای کلش گندم و برگ نخل خرما بود. طول دوره رشد در بستر باگاس حاوی مکمل ها به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود. پروتئین کل پس از افرودن کنجاله کلزا به هر سه بستر افزایش معنی داری داشت ولی کنجاله سویا فقط در بستر باگاس میزان پروتئین را 95/22 درصد افزایش داد. بیشترین میزان روغن در بستر باگاس حاوی کنجاله کلزا (81/1 درصد) و بیشترین کربوهیدرات های محلول (11/59 درصد) و فنول کل (706 میکروگرم در گرم وزن خشک) به ترتیب در بستر کلش گندم حاوی کنجاله کلزا و بستر باگاس حاوی کنجاله سویا بود. کارایی بیوشیمیایی قارچ صدفی تحت تأثیر بستر کاشت قرار گرفت و کمترین کارایی زیستی در بستر باگاس بود. نتایج نشان داد با افزودن مکمل به بسترهای کلش گندم و برگ نخل خرما عملکرد و شاخص های کیفی قارچ صدفی بهتر از بستر باگاس بود و طول دوره رشد نیز کوتاه تر از بستر باگاس بود.

تامین چوب مورد نیاز صنایع خمیر و کاغذ کشور به دلیل تخریب و کاهش سطح جنگل ها، عدم توسعه جنگل کاری ها و نیز مشکلات تامین ارز مورد نیاز برای واردات خمیر کاغذ شیمیایی الیاف بلند، با محدودیت هایی مواجه است. با عنایت به توسعه کشت کلزا در ایران، در این تحقیق خصوصیات خمیر کاغذ شیمیایی - مکانیکی ساقه کلزا مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تهیه خمیر کاغذ شیمیایی - مکانیکی از ساقه کلزا، دمای 160 درجه سلسیوس، زمان 40 دقیقه و درصد مواد شیمیایی 5 و 10 درصد و نسبت مایع پخت به ساقه کلزا 7.1 در نظر گرفته شد. برای رنگ بری از محلول 5.5 درصد پراکسیدهیدروژن استفاده شد. بازده خمیر کاغذهای شیمیایی - مکانیکی با استفاده از 5 درصد مواد شیمیایی 78.07 درصد و 10 درصد مواد شیمیایی 74.07 درصد به دست آمد. شاخص مقاومت به کشش کاغذهای ساخته شده به ترتیب، 19.33 و 20.03 نیوتن متر بر گرم، شاخص مقاومت به ترکیدن 0.83 و 0.57 کیلو پاسکال متر مربع بر گرم، شاخص مقاومت به پاره شدن 2.57 و 3.25 میلی نیوتن متر مربع بر گرم و ماتی آنها 95.02 و 96.32 درصد اندازه گیری شد. این تحقیق نشان داد که با توجه به محدودیت منابع لیگنوسلولزی چوبی، ساقه کلزا که در سطح وسیعی از کشور کاشته می شود، می تواند به عنوان یک ماده لیگنوسلولزی و به عنوان جایگزین بخشی از مواد اولیه مصرفی در تولید خمیر کاغذ شیمیایی - مکانیکی و در صنعت خمیر و کاغذ مورد استفاده قرار گیرد.

در این تحقیق، کلش برنج به عنوان ماده ای فراوان و ارزان قیمت برای تولید خمیرکاغذ با روش سودا-آنتراکینون انتخاب شد. برای بهبود مقاومت های این خمیرکاغذ، از نانوالیاف سلولزی کلش برنج، نشاسته کاتیونی و پلی آکریل آمید کاتیونی استفاده شد. اختلاط نانوالیاف با سوسپانسیون خمیرکاغذ کاتیونی شده در سه سطح 2، 5 و 10 درصد و در مدت زمان 5 دقیقه انجام شد. برای تثبیت نانوالیاف سلولزی از نشاسته کاتیونی و پلی آکریل آمید کاتیونی به ترتیب با مقدار ثابت 1.5 و 0.2 درصد وزن خشک خمیرکاغذ استفاده شد. نتایج نشان داد که مدت زمان زهکشی آب سوسپانسیون و مقاومت های کاغذ با توجه به مقادیر نانوالیاف اضافه شده به همراه نشاسته کاتیونی و پلی آکریل آمید کاتیونی، به طور خطی تغییر کرده است. با افزودن 10 درصد نانوالیاف سلولزی به سوسپانسیون خمیرکاغذ کاتیونی شده با پلی آکریل آمید کاتیونی، شاخص مقاومت کششی و ترکیدن کاغذ به ترتیب 18.66 و 18.12 درصد افزایش یافته است. همین شاخص ها در خمیرکاغذ کاتیونی شده با نشاسته کاتیونی، در بیشترین سطح افزودن نانوالیاف سلولزی (10 درصد) به ترتیب 19.35 و 19.24 درصد بهبود یافته است. نتایج کلی، حاکی از تاثیر مثبت نانوالیاف سلولزی در بهبود مقاومت های خمیرکاغذ بدون پالایش و پالایش شده کلش برنج می باشد.