آسیب و زیان یخ زدگی بوته های توت فرنگی یکی از بزرگ ترین عامل های کاهش عملکرد کمی و کیفی این محصول در مناطق معتدله است. به منظور ارزیابی تحمل به سرمای زمستان در 21 نژادگان (ژنوتیپ) توت فرنگی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط طبیعی یخبندان های زمستانی (با کمینه ی مطلق دمای 28-درجه ی سلسیوس) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قاملو وابسته به مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی منابع طبیعی کردستان به مدت یک سال اجرا شد. در این آزمایش شاخص آسیب یخ زدگی طوقه بر پایه ی نشت یونی، دمای lt50 برگ، دمای lt50طوقه، شدت قهوه ای شدن بافت طوقه، درصد زنده مانی، شمار برگ، سطح برگ، طول دم برگ و عملکرد نژادگان ها ارزیابی شد. اختلاف معنی داری بین نژادگان های مورد آزمایش برای همه ی صفات مورد ارزیابی مشاهده شد. نژادگان های ʼ کراسنی برگʻ ، ʼ کویین الیزاʻ ، ʼ آلیسوʻ ، ʼ داچنیتساʻ و ʼ کردستانʻ به ترتیب کمترین میزان آسیب یخ زدگی طوقه و بیشترین درصد زنده مانی و نژادگان های ʼ تنسی بیوتیʻ و ʼ سلواʻ کمترین تحمل به سرمای زمستان را نشان دادند. بنا بر نتایج تجزیه ی پروبیت دمای بحرانی طوقه، نژادگان ʼ کراسنی برگʻ ، متحمل ترین نژادگان به سرمای زمستان و نژادگان ʼ تنسی بیوتیʻ ، حساس ترین نژادگان در مقایسه با دیگر نژادگان های مورد آزمایش بود. همبستگی مثبت و معنی داری بین اندازه ی برگ و طول دم برگ با شاخص آسیب یخ زدگی طوقه و دمای lt50 طوقه مشاهده شد درحالی که شمار برگ بوته همبستگی مثبت و معنی داری با درصد زنده مانی و عملکرد بوته ها در شرایط تنش دمای پایین نشان داد. بنابر نتایج آزمایش، نژادگان های ʼ کویین الیزاʻ ، ʼ ونتاʻ ، ʼ آروماسʻ و ʼ کردستانʻ ، در مقایسه با دیگر نژادگان های مورد بررسی، به ترتیب مناسب ترین نژادگان ها برای کشت در مناطق سردسیر کشور هستند.

به منظور بررسی تحمل به یخ زدگی ارقام کلزا در شرایط کنترل شده آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل با دو تکرار به اجرا درآمد. ترکیب ده رقم کلزا به نامهای لیکورد، الیت، SLMO46، اُکاپی، سیمبل، کالوِرت، اپرا، ابنیت، آلیس و زرفام به همراه پنج تیمار دمایی (0، 4-، 8-، 12- و  16- درجه سانتی گراد) به صورت فاکتوریل در پلات های فرعی و تیمار خوسرمایی (خوسرمایی و عدم خوسرمایی) در پلات اصلی در نظر گرفته شدند. گیاهان تا مرحله 5-3 برگی در گلخانه رشد یافته و سپس گیاهان تیمار عدم خو سرمائی بلافاصله و گیاهان تیمار خوسرمایی پس از قرار گرفتن در شرایط خوسرمایی به مدت سه هفته، درفریزر ترموگرادیان در معرض تیمارهای دمایی قرار گرفتند. سه هفته بعد از زمان اعمال دماهای یخ زدگی، درصد بقا، سطح برگ، وزن خشک، عدد کلروفیل متر، دمای کشنده 50 درصد گیاهان2 ( (lt50و دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک گیاهان3 ( (RDMT50ثبت شد. رقم های کالورت، سیمبل و زرفام با 77، 76 و 75 درصد و رقم اپرا با 63 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین درصد بقاء را دارا بودند. ارقام از لحاظ وزن خشک، lt50، و سطح برگ سه هفته پس از بازیافت نیز با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند به طوری که اغلب صفات مورد بررسی از تیمار دمایی 8- درجه سانتی گراد به پائین کاهش معنی داری نسبت به شاهد عدم یخ زدگی (تیمار صفر درجه سانتیگراد) داشتند. تیمار خوسرمایی سبب بهبوددر صد بقا (34%)،lt50  (37%)، وزن خشک بوته (48%) و  (80%) RDMT50نسبت به تیمار خوسرمایی شد.

به منظور شناسایی کروموزوم های موثر در مقاومت به سرما از رگه های جایگزین کروموزمی متقابل بین دو واریته شاین و ویچیتا به صورت دو گانه استفاده شد. آزمایش در طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار برای هر گروه از دو گانه ها به طور جداگانه اجرا گردید و صفات محتوای آب طوقه، محتوای آب برگ، وزن تر طوقه و برگ در مزرعه و صفات بقای طوقه، تراوش الکترولیتی (پایداری غشا) و lt50 در آزمایشگاه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که شاین مقاوم تر از ویچیتا است و بقای طوقه دارای همبستگی منفی و معنی داری با صفات محتوای آب طوقه، وزن تر طوقه و تراوش الکترولیتی برگ می باشد. کروموزوم های 3B, 6A و 5D ویچیتا در شاین باعث کاهش بقای طوقه، پایداری غشا و افزایش محتوای آب طوقه و وزن تر طوقه شاین شدند. این کروموزوم ها باعث حساسیت شاین در مقابل سرما می شوند. متقابلا جایگزینی کروموزوم های 4A, 3B, 5D, 5A و 4D از شاین در ویچیتا باعث افزایش بقای طوقه، کاهش محتوای آب طوقه و وزن تر طوقه در ویچیتا گردیدند. بنابراین کروموزوم های شاین موجب مقاومت به سرما در ویچیتا می شوند، و حامل ژن های مقاومت به سرما می باشند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

تنش سرما از عوامل محیطی محدود کننده کشت گندم در مناطق سردسیر کوهستانی دیم است. به منظور بررسی خصوصیات زراعی و تعیین مقاومت به سرما در ژنوتیپ های گندم نان و دوروم (90 ژنوتیپ) چهار آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال های 85-1383 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام شد. مقاومت به سرما بر اساس lt50 با استفاده از فریزر قابل تنظیم با رایانه پس از عادت دهی کامل به سرما و با استفاده از سری دماهای مختلف انجماد در سال 1385 تعیین شد. مقایسه میانگین lt50 ژنوتیپ های گندم نشان داد که میزان تحمل ژنوتیپ ها در سری های زمانی مختلف، متفاوت بود و بیشترین میزان تحمل در نهایت خوگرفتن به سرما و شروع فصل سرما بود. اختلاف بین ژنوتیپ های گندم از نظر درجه مقاومت به سرما و اثر متقابل ژنوتیپ در زمان معنی دار بود. بررسی درجه مقاومت به سرمای ژنوتیپ ها در سه سری از اجرای آزمایش انجماد طوقه نشان داد متوسط تحمل به سرمای ژنوتیپ های گندم در زمان نهایت خو گرفتن به سرما (سری اول) lt50 برابر با -15.85oC ولی در سری های دوم و سوم متوسط lt50 کلیه ژنوتیپ های مورد بررسی گندم به ترتیب -11.99oC و -10.301oC بود. با گذشت زمان از درجه مقاومت ژنوتیپ ها به سرما کاسته شد و با مساعد شدن هوا در اوایل بهار و انتهای زمستان به طور متوسط حدود 5.55oC تحمل آن ها در مرحله سوم نسبت به مرحله اول کمتر بود. رابطه مثبت و معنی دارای بین صفات تعداد روز تا رسیدن فیزیولوژیکی و طول دوره پر شدن دانه با تحمل به سرما وجود داشت (r=0.46 و  (r=0.54رابطه عملکرد دانه با تحمل به سرما منفی و در سطح 5 درصد معنی دار بود (r=-0.23). به عبارت دیگر ژنوتیپ هایی که دارای طول دوره رشد بیشتری از نظر رسیدن فیزیولوژی و پر شدن دانه بودند، تحمل به سرمای بیشتری داشتند.

این آزمایش با هدف بررسی امکان ارزیابی تحمل به یخ زدگی گیاه نخود در شرایط کنترل شده با استفاده از دو ژنوتیپ متحمل به سرما (MCC252, MCC426) و یک ژنوتیپ حساس به سرما (MCC505) اجرا شد. ترکیب ژنوتیپ و خوسرمایی (خوسرمایی و عدم خوسرمایی) در پلات اصلی و درجه حرارت های صفر، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- درجه سانتی گراد به عنوان پلات فرعی در نظر گرفته شدند. از نظر درصد بقای پس از اعمال تیمارهای یخ زدگی تفاوت بین ژنوتیپ ها معنی دار بود (P≤0.05). براساس میانگین داده های حاصل از اثرات خوسرمایی و دماهای یخ زدگی، درصد بقای ژنوتیپ های MCC426 و MCC252 به ترتیب 41 و 32 درصد بیشتر از ژنوتیپ MCC505 بود. دمای کشنده برای 50 درصد گیاهان (lt50) و دمایی که سبب 50 درصد کاهش در وزن خشک گیاه شد (DMT50) در ژنوتیپ MCC426 به ترتیب 10.8- و 8.4- درجه سانتی گراد و پایین تر از ژنوتیپ حساس (MCC505) بود. با افزایش شدت یخ زدگی رشد گیاه در دوره بازیافت شدیدا کاهش یافت، به نحوی که در دمای -12ºC وزن خشک گیاه و ارتفاع ساقه نسبت به تیمار صفر درجه سانتی گراد به ترتیب 63 و 66 درصد کاهش یافت. بیشترین خسارت یخ زدگی در ژنوتیپ حساس به سرما (MCC505) مشاهده شد به صورتی که تیمار دمایی -12oC سبب کاهش وزن خشک گیاه و ارتفاع این ژنوتیپ به میزان حدود 90 درصد شد، در حالی که در این تیمار دمایی در ژنوتیپ MCC426 وزن خشک و ارتفاع گیاه به ترتیب 55 و 49 درصد و ژنوتیپ MCC252 به ترتیب 60 و 54 درصد کاهش یافت. به نظر می رسد که استفاده از شرایط کنترل شده در تخمین lt50 و DMT50 برای ارزیابی تحمل به یخ زدگی در ژرم پلاسم نخود امکان پذیر است و در برنامه های اصلاحی از این روش می توان به گزینی لاین ها استفاده کرد.

میزان تحمل علف های چمنی به تنش سرما، یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده کشت آنها در مناطق معتدله می باشد و جهت کشت موفق آنها استفاده از ارقام متحمل به سرما ضروری است. به منظور بررسی میزان تحمل علف های چمنی به تنش یخ زدگی، این مطالعه در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 6 نوع علف چمنی و 14 دمای یخ زدگی بودند. جهت ارزیابی میزان تحمل علف های چمنی به تنش سرما از آزمون نشت الکترولیت های برگ و طوقه و تعیین دمای 50 درصد کشندگی استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که با کاهش دمای یخ زدگی، نشت الکترولیت ها از سلولهای برگ و طوقه بطور معنی داری افزایش یافت و بین علف های چمنی از این نظر اختلاف معنی دار وجود داشت. تاثیر دماهای یخ زدگی بر نشت الکترولیت ها از سلولهای برگ نسبت به طوقه بیشتر بود به طوریکه حداکثر میزان نشت الکترولیت ها از سلول های برگ در دمای -16.5 درجه سانتیگراد و به میزان 90 درصد مشاهده شد، در حالیکه حداکثر نشت از سلول های طوقه در دمای 18- درجه سانتیگراد، حدود 76 درصد بود. بر اساس دمای 50 درصد کشندگی برگ، علف چمنی برموداگراس و محلات حساس ترین و علف های چمنی استارلت و اکوتیپ یارند متحمل ترین چمن های مورد مطالعه بودند. علف های چمنی مورد مطالعه از نظر میزان و همچنین شاخص lt50 نشت الکترولیت ها از سلول های طوقه، اختلاف معنی دار داشتند. بر این اساس علف های چمنی محلات و استارلت به ترتیب بیشترین و کمترین میزان نشت و یارند و محلات به ترتیب بیشترین و کمترین lt50 نشت از طوقه را داشتند.

بید کلم با نام علمی Plutella xylostella L. از مهم ترین آفات کلم و کلزا در ایران است. یکی از دشمنان طبیعی مهم این آفت ویروس های چند وجهی هسته ای است. با توجه به اهمیت اقتصادی بید کلم و لزوم کنترل آن، ویروس MbNPV از خانواده Baculoviridae انتخاب شد و قدرت بیمارگری آن روی بید کلم مورد بررسی قرار گرفت. بررسی های انجام شده در مورد اثر ویروس MbNPV روی مراحل مختلف رشدی بید کلم نشان داد که این ویروس از قدرت بیمارگری بالایی روی لاروها برخوردار می باشد. در آلودگی سطحی دستجات تخم با غلظت 105×1 پلی هدربر میلی لیتر، تمام لاروها در روز سوم پس از تفریخ تخم از بین رفتند. میزان LC50 برای لاروهای سن دوم، 11.99 پلی هدر بر میلی متر مربع محاسبه گردید. پس از ثبت تلفات لاروها به مدت 12 روز، زمان لازم برای ایجاد تلفات 50 درصد (lt50) برای دزهای 19.5 و 47.86 پلی هدر بر میلی متر مربع، به ترتیب 7.16 و 6.11 روز به دست آمد. میانگین تلفات یا دز 47.86 پلی هدر بر میلی متر مربع برای سنین 2، 3 و 4 لاروی، به ترتیب 74.44، 42.78 و 11.11 درصد ثبت گردید.

مقدمه: کاربرد طعمه سموم یکی از رایج ترین و موثرترین استراتژی مبارزه با سوسری آلمانی (Blattella germanica L.) محسوب می شود. هدف از این مطالعه تعیین سطح حساسیت سوسری آلمانی نسبت به ژل طعمه فیپرونیل و ایمیداکلوپرید در شرایط آزمایشگاهی و پیشنهاد استفاده از آنها در ایران می باشد.روش کار: این مطالعه تجربی بر روی 8 سوش سوسری آلمانی صورت گرفت. در این تحقیق، سوسری های نر تازه بالغ شده (حداکثر تا 3 هفته) برای انجام آزمون ها برگزیده شدند. ژل طعمه مسموم فیپرونیل و ایمیداکلوپرید به مدت 2 ساعت در اختیار سوسری های بالغ نری که 12 ساعت بدون غذا، گرسنه نگه داشته شده بودند، گذاشته شد. بعد از سپری شدن زمان در نظر گرفته شده، طعمه از محیط آنها خارج و غذای جوندگان حیوانخانه جایگزین آن گردید. میزان مرگ و میر آنها هر 12 ساعت برای مدت 6 روز ثبت شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش دقیق آنالیز رگرسیون پروبیت استفاده شد.نتایج: 144 ساعت (6 روز) بعد از تغذیه سوسری ها بر روی ژل طعمه مسموم فیپرونیل و ایمیداکلوپرید به مدت 2 ساعت، در تمامی سوش ها 100% مرگ و میر مشاهده شد. 24 ساعت بعد از تغذیه سوسری ها بر روی ژل طعمه مسموم ایمیداکلوپرید بیش از 60% مرگ و میر و 48 ساعت بعد از تغذیه، در تمامی سوش ها (بجز سوش خوابگاه شاهمرادی و خوابگاه زنجان) 100% مرگ و میر مشاهده شد. در حالی که 24 ساعت بعد از تغذیه سوسریها بر روی طعمه فیپرونیل در بعضی سوشها بین 30-10% مرگ و میر مشاهده شد و در بعضی مرگ و میر مشاهده نشد. 48 ساعت پس از تغذیه در بیشتر سوش ها بیش از 60% مرگ و میر مشاهده شد.نتیجه گیری: با توجه به آلودگی روزافزون اماکن انسانی به سوسری آلمانی و مشاهده مقاومت آن به سمومی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد (بویژه پایروتروئیدها) ، طعمه مسموم فیپرونیل می تواند جایگزین بسیار مناسبی جهت مبارزه با این آفت بهداشتی در ایران باشد.