از آنجایی که هدایت روزنه ای (gs) پیوند دهنده ی فتوسنتز و تعرق گیاه است، برآورد دقیق آن به منظور اتخاذ عملیات های مدیریتی که قادر به افزایش رشد گیاه از طریق مصرف کارآمدتر آب هستند، دارای اهمیت زیادی می باشد. در مطالعه ی حاضر، از مدل ساده ای که مبتنی بر اختلاف دمای میان برگ گیاه و یک سطح مرجع است، به منظور برآورد هدایت روزنه ای برگ های گیاه استفاده شد. این مدل به وسیله داده های مربوط به یک آزمایش مزرعه ای دو ساله، که طی سال های 1392 و 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد بر روی گیاه دارویی کدوی پوست کاغذی به اجرا در آمد، واسنجی و اعتبارسنجی شد. نتایج نشان داد، کارآیی و دقت مدل در شبیه سازی هدایت روزنه ای برگ های کدو تحت شرایطی که بوته ها با کمبود نیتروژن مواجه نبودند، بسیار خوب بود. تحت شرایطی که بوته های کدو با کمبود نیتروژن مواجه بودند نیز، از طریق معرفی شاخص تغذیه نیتروژن (NNI) و اعمال آن در مدل، کارآیی و دقت مدل تا حد خوب یا بسیار خوب بهبود یافت. اختلاف نسبی بین میانگین مقادیر شبیه سازی شده و اندازه گیری شده ی هدایت روزنه ای برای تیمارهای بدون کمبود نیتروژن، 1/1 تا 5/2 درصد و برای تیمارهای با کمبود نیتروژن، 8/2 تا 5 درصد بود. بنابراین، مدل مورد استفاده در این مطالعه، به دلیل دقت نسبتاً بالا، ساده بودن و نیاز داشتن به داده های ورودی اندک، گزینه ای مناسب جهت استفاده در مدل های گیاهی مبتنی بر هدایت روزنه ای می باشد.

با توجه به اهمیت عوامل بیوفیزیکی جنگل و پایش تغییرات آنها برای مدیریت جنگل ها، توسعه مدل های صحیح برای برآورد این عوامل ضروری است. با در نظر گرفتن محدودیت های آماربرداری های زمینی، استفاده از روش های سنجش از دور برای برآورد این عوامل ارجح است. استفاده از داده های رادار به صورت محدود در جنگل های هیرکانی برای برآورد زیتوده استفاده شده است. در مطالعه حاضر، پتانسیل داده های پلاریمتری PALSAR-2 برای برآورد زیتوده در جنگل های هیرکانی بررسی شد. آماربرداری در چهار رویش گاه مختلف شامل جنگل حفاظت شده، جنگل طبیعی، جنگل تخریب شده و جنگل کاری آمیخته انجام و مقدار زیتوده در پلات های آماربرداری محاسبه شد. پس از استخراج داده های PolSAR با استفاده از تصاویر اخذ شده در فصل بهار و زمستان، میزان و نوع رابطه آن ها با زیتوده بررسی شد. نتایج نشان داد طبقه بندی جنگل های مورد مطالعه براساس محدوده زیتوده و درصد تاج پوشش برای توسعه مدل ها ضروری است به گونه ای که برای هر نوع خاص جنگل، نوع متفاوتی از مشخصه های پلاریمتری کارایی دارند. همچنین نتایج نشان داد داده های حاصل از تصاویر اخذ شده در فصل بهار در حالت بابرگ تاج پوشش ارتباط مناسب تری با زیتوده دارند. نتایج مدل سازی با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه نشان داد مولفه های حاصل از تجزیه پلاریمتری برای برآورد زیتوده مناسب تر عمل می کنند و برای هر رویشگاه، مشخصه های متفاوتی قابل استفاده هستند. نتایج کلی این مطالعه و مقایسه آن با مطالعات دیگر بیانگر آن است که طبقه بندی پوشش درختی براساس میزان زیتوده (حجم) در هکتار، وضعیت تاج پوشش و همچنین وضعیت توپوگرافی منطقه به منظور توسعه مدل های برآورد زیتوده ضروری به نظر می رسد. همچنین نتایج نشان داد برای رویشگاه های مختلف با مشخصات و خصوصیات متفاوت نوع خاصی از داده های پلاریمتری با زیتوده همبستگی نشان می دهد.

وجود ویروس پیچیدگی (زرد) برگ گوجه فرنگی(T(Y)LCV) پیش از این از چند نقطه ایران از جمله سیستان - بلوچستان گزارش شده است. درتحقیق حاضر جدایه ای از ویروس با نام TLCV-Ir از ایرانشهر مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از آغاز گرهای دژنره برای DNA-A قسمتی از ژنوم TLCV-Ir تکثیر و همسانه سازی شد. آغازگرهای دژنره مخصوص DNA-Bقادر به تکثیربخشی از ژنوم ویروس نبودند درحالیکه همین آغاز گرها توانستند DNA-B را در ویروس موزائیک طلایی لوبیا(Bean golden mosaic virus) تکثیر کنند. ژنوم کاملTLCV-Ir شامل 2763 نوکلئوتید تعیین ترادف شد(شماره AY297924 بانک ژن) و با ژنوم جدایه ایرانی TYLCV(TYLCV-Ir) از همان نقطه که قبلا تعیین ترادف شده بود مقایسه گردید. همانطور که انتظار می رفت جدایه TLCV-Ir نیزمانند TYLCV-Ir حاوی 6 چهارچوب ژنی (2 چهارچوب ژنی روی رشته ویروسی و 4 چهارچوب ژنی روی رشته مکمل) بود. معهذا مقایسه ترادفهای کامل ژنوم مبین تفاوت بارز TLCV-Ir با TYLCV-Ir با تنها 79 درصد همولوژی نوکلئوتیدی بود. مطالعه تبارزایی نشان داد درحالیکه TYLCV-Ir درگروه اسرائیلی ویروس (TYLCV-IS) قرارمی گیرد، TLCV-Ir درگروه TLCV از جنوب هند(جدایه های 2 تا 5 بنگالور) قراردارد. TLCV-Ir شبیه جمینی ویروسهای منتقل شونده با سفید بالک است که گوجه فرنگی و پنبه را در پاکستان، هندوستان و آسیای شرقی آلوده می کنند و تفاوت بارزی با T(Y)LCV منشاء گرفته از خاورمیانه، استرالیا، اروپا و امریکا دارد. وجود دو بگومو ویروس آلوده کننده گوجه فرنگی در یک ناحیه، شرایط رابرای نوترکیبی در این ویروسها فراهم می آورد.

گنجایش آب تجمعی (IWC)، انتگرال تابع گنجایش آب دیفرانسیلی از مکش صفر تا بی نهایت با اعمال توابع وزنی ناشی از محدودیت های مختلف خاک است که هرکدام در دامنه ای از مکش می تواند فراهمی آب برای ریشه گیاه را کاهش دهد. انتخاب دامنه مکش برای هر محدودیت جهت ایجاد تابع وزنی اکثراً اختیاری و بدون توجه به رفتار و پاسخ گیاه معین بوده است. هدف این پژوهش محاسبه گنجایش آب تجمعی (IWCP) بر مبنای دمای پوشش سبز گیاه (TL) به عنوان پاسخ گیاه در مقابل محدودیت های مختلف خاک بود. بدین منظور سه سطح فشردگی (جرم مخصوص ظاهری (Db) مساوی 35/1، 55/1 و 75/1 گرم بر سانتی متر مکعب به ترتیب معادل D1، D2 و D3) با بکارگیری یک خاک لوم رس شنی (عبور کرده از غربال 76/4 میلیمتر) درلوله های پلیکا (قطر 30 و ارتفاع 70 سانتی متر) با سه تکرار ایجاد شد. پس از کاشت بذور جوانه زده آفتاب گردان (Helianthus Annuus L. ) در آنها و استقرار کامل گیاه، دو دوره تر و خشکی اعمال گردید. با اندازه گیری روزانه رطوبت خاک در سه عمق گلدانها و تبدیل آن به مکش ماتریک خاک همراه با اندازه گیری نیمه روز TL، یک تابع وزنی بر مبنای پاسخ گیاه تعریف و IWCPمحاسبه گردید. گنجایش آب تجمعی با توابع وزنی پیشنهادی گرانولت و همکاران(IWCG) نیز محاسبه و با هم مقایسه شدند. مقادیر IWCP و IWCG برای تیمار D1 به ترتیب 187/0 و 229/0 سانتی متر مکعب بر سانتی متر مکعب بدست آمد. در تیمار D3 این ارقام به 152/0 و 038/0 تنزل یافتند که معادل 19% و 84% کاهش در فراهمی آب بوده و اثر قابل توجه فشردگی خاک روی فراهمی آب را نشان می دهد. در میانگین سه سطح فشردگی، IWCP و IWCGبه ترتیب 169/0 و 140/0 حاصل شد و نشان می دهد که فراهمی آب برای گیاه آفتاب گردان بر مبنای پاسخ گیاه بطور متوسط 17 درصد بیشتر از رقمی است که IWCG برآورد کرده است. این تفاوت و تأثیر پذیری بیش از حد (84%) IWCG از فشردگی خاک نشان می دهد که دامنه مکش های پیشنهاد شده توسط گرانولت و همکاران برای محدودیت های مختلف و روابط تجربی بکار رفته در ایجاد توابع انتقالی به منظور لحاظ تأثیر آنها در فراهمی آب، لازم است با توجه به نیاز و پاسخ های گیاه مورد نظر اصلاح یا تعدیل شوند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

به منظور بررسی برخی از ویژگی های مورفوفیزیولوژیکی مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام پاییزه کلزا، پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار طی سال زراعی 84-1383 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی به مرحله اجرا درآمد. در این آزمایش 19 رقم پاییزه کلزا از نظر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک، عملکرد دانه و روغن ارزیابی شدند. ارقام مورد بررسی از نظر صفات سطح برگ تیپ I (برگ های کوچک بدون دمبرگ)، سطح برگ تیپ II (برگ های بزرگ با دمبرگ طویل)، سطح برگ کل بوته، تعداد برگ تیپ I و تعداد برگ تیپ II، تعداد برگ در بوته، وزن خشک برگ در بوته، وزن ویژه برگ، دمای برگ، عملکرد دانه و روغن در هکتار و درصد روغن دانه، با یکدیگر تفاوت معنی داری نشان دادند. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد که ارقام پرمحصول تر، از سطح برگ تیپ II بالاتری برخوردار بودند. با توجه به نتایج به دست آمده، ارقام SLM046، Sunday، ARC-2، Opera و Ebonit به ترتیب بالاترین عملکرد دانه در هکتار را کسب کردند. بیشترین عملکرد روغن به ترتیب مربوط به ارقام Sunday، Ebonit، SLM046، ARC-2 و Opera و کم ترین آن در ارقام Okapi، Sinatra، Regent*Cob ،Geronima و Olpro بودند. همبستگی مثبت و معنی دار بین صفات عملکرد روغن، سطح برگ تیپ II، سطح برگ در بوته، وزن برگ در بوته با عملکرد دانه دیده شد ولی، درصد روغن با عملکرد دانه همبستگی منفی و معنی دار نشان داد. همچنین همبستگی های عملکرد روغن با درصد روغن دانه، عملکرد دانه در هکتار، وزن خشک برگ، سطح برگ در بوته، سطح برگ تیپ II و سطح برگ تیپ I مثبت و معنی دار شد. به نظر می رسد سطح برگ و به ویژه برگ های بزرگ با دمبرگ طویل (تیپ II) در پشتیبانی عملکرد دانه و روغن کلزا نقش قابل توجهی داشته باشند. بدیهی است با تکرار آزمایش می توان به ارقام سازگار برای توسعه کشت کلزا در اقلیم های سرد کشور دست یافت.

گوجه فرنگی با سطحی بالغ بر 20000 هکتار یکی از مهمترین تولیدات کشاورزی استان فارس می باشد. تحقیقات قبلی نشان می دهد که میزان آب مصرفی گوجه فرنگی در سیستم های آبیاری سطحی با مدیریت سنتی، بسیار زیاد و با بهره وری کم است. در این تحقیق تاثیر تنش آبی بر عملکرد و بهره وری مصرف آب گوجه فرنگی بررسی گردید. آزمایش در یکی از مزارع شهرستان مرودشت که بافت خاک آن نسبتا سنگین بود انجام شد. آب آبیاری بر اساس مقادیر 60، 80، 100 و 120 درصد نیاز آبی گوجه فرنگی به روش پنمن مانتیث محاسبه و توسط سیستم آبیاری قطره ای نواری به مزرعه داده شد. یک تیمار آبیاری با مدیریت کشاورز نیز در نظر گرفته شد. شاخص های مختلف تنش اندازه گیری مانند رطوبت خاک و تفاوت دمای برگ و هوا قبل از آبیاری اندازه گیری و برای مقایسه میانگین ها از آزمون های آماری t و دانکن استفاده گردید. نتایج نشان داد که با افزایش میزان آب آبیاری میزان عملکرد افزایش و بهره وری مصرف آب کاهش می یابد که این تغییرات فقط بین تیمارهای 60 و 120 درصد نیاز آبی از نظر آماری معنی دار گردید. حجم آب آبیاری مورد استفاده در تیمارهای مختلف حدود 3900 تا 7800 مترمکعب در هکتار بود. در بیشتر حالات تفاوت تیمارهای آبیاری 80 و 100 درصد نیاز آبی، با مقادیر بحرانی تعریف شده برای تنش معنی دار نبود. شاخص های تنش آبی نشان داد که در مقادیر آبیاری بالاتر از نیاز آبی 80% تنش آبی اتفاق نمی افتد یا اثر آن بر گیاه منفی نیست. میزان آب مصرفی گیاه در تیمار 80 درصد نیاز آبی تحت سیستم آبیاری قطره ای و در سیستم های سطحی با مدیریت سنتی منطقه بترتیب حدود 5200 و 23000 مترمکعب در هکتار بوده که بیش از 75 کاهش در مصرف آب را نشان می دهد.

درک مکانیسم های تحمل به شوری در گسترش ارقام متحمل ضروری به نظر می رسد. دو رقم گندم نان (ارگ و تجن) متفاوت از لحاظ تجمع سدیم اندام هوایی و یک رقم گندم دوروم (بهرنگ) از نظر دمای برگ و الگوی تجمع سدیم در آزمایشی گلخانه ای تحت سطوح متفاوت شوری (شاهد: بدون تنش، 100 و 200 میلی مولار کلرید سدیم) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در واکنش به افزایش شوری غلظت سدیم ریشه و اندام هوایی افزایش پیدا کرد اما این افزایش در ریشه ها بیشتر بود. تنش شوری وزن خشک اندام هوایی را در ارقام گندم نان 32 درصد و در رقم بهرنگ 63 درصد کاهش داد. در شوری 200 میلی مولار، 45 روز پس از اعمال تنش شوری نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی در همه ارقام حدود 60 درصد کاهش یافت و بالاترین مقدار کاهش کلروفیل در این سطح از شوری مربوط به رقم بهرنگ و به مقدار 75 درصد بود. اختلاف بین غلظت سدیم برگ ها در ارقام گندم نان 45 روز پس از اعمال تنش شوری قابل ملاحظه بود اما در مراحل دیگر رشد تفاوت چندانی مشاهده نشد. رقم ارگ در شوری 200 میلی مولار افزایش ناچیز و غیر معنی داری در دمای برگ (0. 87 درجه سانتی گراد) داشت اما در رقم تجن (1. 47 درجه سانتی گراد) و در رقم بهرنگ (4. 30 درجه سانتی گراد) این افزایش معنی دار بود. در طی زمان ممکن است الگوهای متفاوتی از تجمع سدیم در ارقام گندم وجود داشته باشد، به نظر می رسد در مراحل اولیه رشد گیاه، عوامل روزنه ای فتوسنتز نسبت به میزان کلروفیل از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و از آنجا که دمای برگ تابعی از هدایت روزنه ای می باشد احتمالا می توان از آن در ارزیابی تحمل به تنش اسمزی استفاده نمود.