1هدف پژوهش حاضر، تحلیل انتقادی گفتمان صلح جهانی در کتب درسی نظام آموزشی ایران با تکیه بر نظریه­ی هویت یابی لاکلا و موف است. به همین منظور، کتب درسی میان سال های 1357-1392 (دوره­ی ابتدایی و دبیرستان دوره­ی اول) مورد تحلیل قرار گرفته است. این مقاله، با روش ترکیبی تحلیل گفتمان فرکلاف، لاکلا و موف و با محوریت سؤال های ذیل، انجام شده است: جایگاه گفتمان صلح جهانی در اسناد آموزشی این دوران، چه وضعیتی داشته است؟ مواد آموزشی مذبور، درصدد خلق چه سوژه هایی هستند؟ گفتمان های سیاسی غالب در این دوران، چه نقشی در شکل دهی هویت در این سوژه ها داشته اند؟ یافته ها، نشان می دهد که گفتمان صلح جهانی در کتب و اسناد آموزشی، به دلیل مرزبندی میان اسلامی و غیر اسلامی، داخلی و خارجی، طرد شده است. فرایندهای قدرت، درصدد خلق سوژه هایی مبارز و منتقم با هویت نظامی مآب بوده­اند. عامل اقناع سوژه ها، بدیهی سازی ایدئولوژی های انقلاب با ماهیت اسلامی است. همچنین محتوای آموزشی با القای ایدئولوژی های خاص دفاعی، هویت هایی صلح گریز در تمام ابعاد فردی، میان فردی، اجتماعی و بین المللی را شکل داده است.

فوکو با بکارگیری مفهوم گفتمان شیوه جدیدی برای تحلیل تاریخی و اجتماعی ارائه نمود و بعد از استقبال وسیع پژوهشگران، اکنون گفتمان به یکی از پرکاربردترین مفاهیم علوم اجتماعی تبدیل شده است. تحلیل گفتمان شیوه پژوهشی فوکو است که او طی کارهای خود، دیرینه شناختی و تبارشناختی، از آن برای تحلیل تاریخی و کنونی جامعه غربی استفاده می کند. در این مقاله ضمن بررسی مفهوم نظری گفتمان، روش تحلیل گفتمان فوکویی بررسی می شود. طی این بررسی سیر تحول مفهوم گفتمان و نحوه تحلیل گفتمان در کارهای فوکو خواهد آمد. در ادامه نوع بکارگیری آن در دو شیوه پژوهشی-نظری دیرینه شناسی و تبارشناسی را بررسی خواهد شد. در این مقاله همچنین دو مثال عملی از تحلیل گفتمان چگونگی عملی انجام آن را توضیح می دهد. در انتها خواهیم دید که پژوهش گفتمانی با ذایقه نیمه فوکویی دشواری هایی خاص خود را دارد و همزمان پژوهشگر آزاد است تا بی آنکه دغدغه معیارها و تنظیمات پژوهش اجتماعی متعارف را داشته باشد، پژوهش خود را به گونه ای «معتبر» سامان دهد که نظریه و روش در هم ادغام شوند.

1بعد مضی حوالی عامین علی الحرب العراقیه الإیرانیه، وفی وقتٍ لم تکن فیه العلاقات العراقیه الإیرانیه حرباً ولا سلاماً، کتب صدام حسین، أکبر مسؤول سیاسی عراقی، رسائل إلی المسؤولیین الإیرانیین رفیعی المستوی. أراد صدام من خلال کتابه هذه الرسائل أن یقدِّم نفسه رجل سلامٍ یسعی إلی حلٍّ سلمی للأزمه العراقیه الإیرانیه. کما ردَّ المسؤولون الإیرانیون علی تلک الرسائل جمیعها بتوخِّی الدقَّه والشوری بینهم. کان دور هذه الرسائل هامَّاً جدَّاً؛ لأنَّها کُتبت بعد سنوات من الحرب والخسائر الفادحه والمذابح الشدیده بین البلدین. کان المسؤولون فی کلا البلدین حریصین للغایه فی ما یکتبون. إنَّ الحرب بین البلدین تحوَّلت من معرکه جسدیه إلی محاوله إقناع لفظی. لذلک، من المهم والضروری دراسه هذه الرسائل من خلال منهج تحلیل الخطاب النقدی. بعد دراسه هذه الرسائل علی ضوء الخطاب النقدی، قد اتضح أنَّ هناک علاقه جدلیه بین الأیدیولوجیا والسلطه ونص الرسائل. کلَّما کان الناشط السیاسی والاجتماعی أکثر قدره من حیث السیاسه والاجتماع، فکانت إمکانیاته اللغویه أکثر. ولهذه الإمکانیات اللغویه، دورٌ هامٌّ فی إظهار السلطه والتفوق أیضاً. استخدم المسؤولون فی کلا البلدین - ربَّما بشکل عفوی- مکونات الخطاب لإنشاء کلام نافذ وموجَّهٍ مثل: الاستقطاب، الإحاله، الخیارات المعجمیه، صفات المشارکین، الدلاله الضمنیه، التفریق والمغالطه.

هدف از انجام این پژوهش بررسی جایگاه و نقش تزکیه در سه گفتمان تربیتی سعادت، ریاضت و سلامت و مقایسه آن با گفتمان تربیتی قرآنی است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیلی-استنباطی و تحلیل تطبیقی است. جامعه تحلیلی کلیه کتاب ها، اسناد و پایگاه های تربیتی مرتبط با موضوع تزکیه و گفتمان سازی بوده که به طور هدفمند از این جامعه بخش هایی که مولفه های پژوهشی را پوشش می داده است فیش برداری و به طور عمیق مورد مطالعه قرار گرفته است. همزمان با جمع آوری داده ها، اطلاعات جمع آوری شده به طور مستمر و پیوسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل حاکی از این است که در هر سه گفتمان، تزکیه از جایگاهی رفیع برخوردار است. در گفتمان سعادت فرایند تربیت دو بخشی است: بخشی از آن تزکیه و بخش دیگر آن تعلیم است. جایگاه و نقش تزکیه در فرایند تربیت هم ارز تعلیم است. در گفتمان سلامت، تزکیه همه فرایند تربیت است و نقش و جایگاه آن بی بدیل و بی نظیر است. در گفتمان ریاضت، تعلیم در فرایند تربیت جایگاهی ندارد. زیرا این دیدگاه معتقد است تزکیه معرفت آفرین است و نیازی به تعلیم نیست. در این گفتمان (ریاضت) فرایند تربیت دو بخشی است: بخشی از آن تزکیه و بخش دیگر تحلیه است. تزکیه هم شرط لازم برای تحقق تحلیه است و هم شرط لازم برای تحقق هدف تربیت. در گفتمان تربیتی قرآن، فرایند تربیت دو بخش دارد: تعلیم و تزکیه. گفتمان تربیتی قرآن با گفتمان ریاضت و گفتمان سلامت مخالف و به گفتمان سعادت بسیار نزدیک است. و نهایتاً این که در آموزش و پرورش رسمی تزکیه باید جایگاهی هم ارز آموزش داشته باشد و متناسب با آن برنامه های لازم تدارک دیده شود.

گفتمان ناسیونالیسم ناصری در دهه های پنجاه و شصت میلادی، تجلی آرمان شهر و محل تحقق امیال سرکوب شده انسان عربی در طول سال ها حکومت نظام های فراملی و نیابتی تصور می شد و در برابر دیگر گفتمان های رقیب همچون لیبرالیسم و بنیادگرایی اسلامی، به گفتمان غالب منطقه تبدیل شد؛ اما به مرور، دوگانگی ها در شعار و عمل این گفتمان برای همگان شناخته شد و به عنوان یک گفتمان تحمیلی و هژمونیک از سوی دیکتاتوری نوظهور ناسیونالیسم عربی مورد پذیرش اجباری قرار گرفت. در این مقاله با استفاده از داده های کتابخانه ای و روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف ابتدا به شناسایی نظام معنایی و مؤلفه های گفتمان ناسیونالیسم ناصری بر اساس تعاریف موجود از دو مفهوم گفتمان و هژمونی پرداخته و سپس با هدف فراتحلیل نگرش ها و رفتارهای این گفتمان، میزان فراوانی دال های گفتمان ناسیونالیسم ناصری در یک تحلیل متنی و بینامتنی سنجیده می شود. داده ها نشانگر آن است که ناسیونالیسم ناصری بیشترین توجه خود را به بزرگنمایی و اسطوره سازی شخص عبدالناصر و هژمونی جریان سیاسی مورد نظر او در داخل کشور، منطقه و حتی جهان متمرکز کرده بود. به بیان دیگر نقطه گره گاهی گفتمان ناسیونالیسم ناصری یعنی هویت یکپارچه عربی در کاریزما و قدرت طلبی شخص عبدالناصر خلاصه می شد و بهره گیری از دوره فقدان و دل نگرانی جامعه عربی از استعمار و فساد سلطنت و تکیه بر دال هایی همچون اتحاد عربی، ملت عربی و دیگر دال های ایدئولوژیک و حماسی، فرصتی برای مشروعیت بخشی به جایگاه و اقتدار سیاسی خود و هژمونی بر دیگر گفتمان های منطقه بود. عبدالناصر از هر ابزاری برای دشمن تراشی و غیریت سازی و افزایش منازعات سیاسی و ایدئولوژیک به نفع خود استفاده می کرد تا بتواند اقشار مختلف مردم را مشتاقانه و داوطلبانه به سمت گفتمان خود جذب کند. تبیین عوامل شکل گیری، اقتدار و در نهایت سرکوب گفتمان ناسیونالیسم ناصری در محیط ژئوپلیتیک آن برهه زمانی، مهمترین مسأله این پژوهش است.

پاول ویریلیو بر این باور است که شخصیت فروپاشیده انسان ناشی از آثار مدرنیته و بیگانگی انسان از خود و جهان پیرامون می باشد. ویریلیو جدایی متاثر از این عوامل در بستر تاریخی انسان را از طریق نمایش تاریخ و روح انسانی فروپاشیده نشان داده است. این مقاله، این مضمون را در دو بستر مورد بحث و بررسی قرار می دهد، دو گفتمان که به نظر متفاوت، اما در حقیقت در هم تنیده اند: گفتمان فرانگر بر اساس نظریات میشل فوکو و گفتمان سرعت بر اساس نظریات ویریلیو. این تلاش در جهت بررسی ارتباط میان شکل گیری شخصیت و شکل گیری گفتمانهاست، که هر دوی آنها نیز بخشی از دستاوردهای مدرنیسم به شمار می روند. ویریلیو تاثیرات منفی پیشرفت تکنولوژی بر زندگی انسان بعنوان یک سایبرگ را به زیبایی ترسیم کرده و گفتمان قدرت را با ترکیب دو گفتمان مذکوربخصوص در حوزه بین الملل و جنگ قدرتهای بزرگ توصیف نموده است.

مقدمه: عصب شناسی زبان که به ارتباط بین مغز و زبان می پردازد بستر مناسبی جهت مطالعه اختلال های زبانی ناشی از آسیب های مغزی فراهم نموده که با وجود سابقه نسبتا طولانی این مطالعات در غرب، در زبان فارسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.هدف: هدف این مطالعه بررسی تطبیقی ابزار انسجام در گفتار مبتلایان به آلزایمر در مقایسه با سالمندان عادی است که سرآغاز توجه بیشتر به ترسیم ارتباط بین بیماری های مختلف مغزی و اختلال درقوه تکلم و نیز گامی به سوی درک بهتر این بیماران خواهد بود.مواد و روش ها: در این تحقیق توصیفی- تحلیلی تعداد 6 نفر سالمند عادی (NA) و 6 بیمار مبتلا به آلزایمر (AD) که از نظر سن، جنس و تحصیلات با گروه بیمار همتا شده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند پس از انجام آزمون های: «گفتار آزاد»، «برداشتن کلوچه» و «توصیف تصاویر متوالی داستان» گفتار هر دو گروه ضبط و ابزار انسجام موجود در آن استخراج و تجزیه و تحلیل داده ها به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد.نتایج: تحلیل داده های پژوهش نشان داد گروه سالم در 443 جمله تولید شده خود، 2.27 درصد ابزار انسجام دستوری و گروه بیمار در 235 جمله 1.89 درصد ابزار انسجام دستوری به کار بردند. درصد خطا در به کارگیری این ابزار در گروه سالم 0.01 و در گروه بیمار 1 درصد بود که بیشترین خطا در به کارگیری «ارجاع» دیده می شود. در رابطه با ابزار انسجام واژگانی، درصد تکرار واژگانی در گفتار گروه بیمار 17 درصد و گروه سالم 10 درصد می باشد.نتیجه گیری: یافته ها بیانگر تفاوت اساسی در به کارگیری ابزار انسجام دستوری و واژگانی در گفتار مبتلایان به آلزایمر در مقایسه با سالمندان عادی می باشد. هر چند اختلالات به وجود آمده در به کارگیری ابزار انسجام در گفتار این بیماران به تنهایی نمی تواند نشانه تشخیص افتراقی چنین بیماری باشد اما شناخت آن ها می تواند در مطالعه اختلالات عصب شناختی و نیز ارایه تئوری زبانی دقیق تر حایز اهمیت باشد.

مقاله حاضر به معرفی نقش نماهای گفتمان و سپس مقایسه کارکردهای نقش نماهای but در زبان انگلیسی و اما در زبان فارسی اختصاص دارد. پس از بحث کوتاه نظری درباره تحلیل گفتمان و تبیین و توصیف جایگاه نقش نماهای گفتمان در زبان و نیز معرفی یکی از رویکردهای موجود، به مطالعه کارکردهای نقش نماهای یادشده در دو زبان انگلیسی و فارسی می پردازیم. در ادامه بحث روشن خواهد شد که کارکردهای but در زبان انگلیسی و همتای آن در زبان فارسی یعنی اما به میزان زیادی بر یکدیگر هم پوشی دارند، هر چند که تفاوت هایی هم مشاهده می شود. این تفاوت ها نیز مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.