محدودیت منابع آب و خاک به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقلیمی کشور از یک سو و ضرورت تحقق پذیری آرمان خود کفایی در امور زیربنایی از سوی دیگر، موجبات بهره برداری بهینه از منابع آب و خاک موجود در سطح کشور را امری اجتناب ناپذیر می سازد. این تحقیق جهت حداکثر نمودن سود، تخمین آب مورد نیاز گیاه در دوره های زمانی مختلف، بهینه کردن الگوی کشت و مدیریت آبیاری درکانال اردیبهشت در سطح زیر کشت 7000 هکتار از شبکه اصلی سد درودزن (استان فارس) انجام پذیرفت که برای نیل به اهداف فوق از برنامه ریزی خطی (LP) و الگوریتم ژنتیک (GA) به عنوان یک روش بهینه یابی تصادفی استفاده گردید. مقایسه الگوی بهینه کشت حاصل از مدل با الگوی کشت فعلی زارعین (بهره بردار نماینده) نشان داد که مدل ارایه شده در این تحقیق که به اختصار IPM نام گذاری شد، با تصمیم های زارعین برای کشت گیاهان مختلف به خوبی انطباق دارد. همچنین نتایج نشان داد که الگوی بهینه کشت (در فصل اول و دوم کشت) حاصل از الگوریتم ژنتیک (GA) شبیه برنامه ریزی خطی (LP) می باشد شایان ذکر است که برای به دست آوردن بهترین جواب در الگوریتم ژنتیک، تعداد تکرار 800، اندازه جمعیت 100، احتمال تقاطع 0.6، احتمال جهش 0.02 در نظر گرفته شد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

این تحقیق با هدف توسعه یک مدل برنامه ریزی غیر خطی به منظور تعیین الگوی بهینه کشت و تخصیص آب در سطح شبکه های آبیاری بر اساس توابع تولید و یکنواختی پخش آب انجام گردید. با استفاده از داده ها و اطلاعات شبکه آبیاری دشت قزوین، مدل توسعه یافته اجرا و نتایج مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین محصولات الگوی کشت منطقه، پیاز بیشترین مقدار شاخص بهره وری سود خالص به واحد حجم آب مصرفی و یونجه کمترین مقدار این شاخص را دارا می باشد. در شرایط خشکسالی و برای الگوی کشت بهینه شبکه، مقدار این شاخص برای این دو محصول بترتیب 75069 و 3055 ریال بر مترمکعب برآورد گردید. بیشترین سطح زیر کشت در دوره های آبی خشک و تر مربوط به محصول گندم و بترتیب معادل 19350 و 23599 هکتار تعیین شد. محاسبات بیانگر آن است که در شرایط خشکسالی می توان با مدیریت الگوی کشت، مقدار شاخص بهره وری کلی شبکه آبیاری را به 12665 ریال بر مترمکعب افزایش داد. یافته های تحقیق نشان داد، با اجرای الگوی کشت بهینه و اعمال مناسب کم آبیاری می تو ان شاخص بهره وری شبکه آبیاری و ارزش اقتصادی واحد آب مصرفی را در دوره های مختلف آبی در حد مناسبی تثبیت نمود. در این راستا با مدیریت در نوع و سطح زیر کشت محصولات زراعی و تخصیص منابع آب سطحی و زیر زمینی، اختلاف مقدار کمی این شاخص در شرایط آبی ترسالی و خشکسالی برای شبکه مورد مطالعه حدود 1.7 درصد گردید. ارزیابی انجام شده نشان داد که مدل توسعه یافته در تعیین الگوی کشت و تخصیص بهینه آب در شرایط مختلف آبی کارآیی مطلوبی داشته و از اینرو کاربرد آن به منظور بهبود بهره وری آب مصرفی، ارتقای سطح درآمد بهره برداران محلی و فراهم نمودن امکان توسعه و مدیریت پایدار منابع آب در سطح شبکه های آبیاری قابل توصیه می باشد.

نمو، عبارت است از تغییرات کیفی برنامه ریزی شد ه که گیاه را به سمت رسید گی هد ایت می نمایند و محققان آن را پد ید ه شناسی می نامند . شناخت زمان وقوع هر یک از این مراحل به منظور اعمال مد یریت مناسب برای افزایش عملکرد ضروری است. تعیین زمان وقوع مراحل نموی د ر سطح وسیع که د ربرگیرند ه اقلیم ها، ژنوتیپ ها و تاریخ های کاشت متفاوت می باشد ، کار بسیار د شواری است. پیش بینی مراحل پد ید ه شناسی به روش های معمول میسر نمی باشد و تنها از طریق بکارگیری مد ل های شبیه سازی، که با تلفیق عوامل موثر بر نمو می توانند زمان وقوع مراحل نمو را پیش بینی نماید ، امکان پذیر است. این مد ل بر مبنای معاد له خطی پاسخ د مایی نمو گیاه ساخته شد . به منظور ارزیابی مد ل، د و آزمایش مزرعه ای د ر سال های زراعی 83- 1382 و 84- 1383 اجرا گرد ید . مراحل نموی گند م بر مبنای مقیاس کربی و اپلیارد و به کمک میکروسکوپ تشریح مشخص و میزان د رجه- روز رشد تجمعی مورد نیاز هر مرحله نموی تعیین گرد ید . سپس با استفاد ه از د اد ه های آزمایشهای مذکور، مد ل واسنجی و ارزیابی گرد ید . مقایسه نتایج حاصل از شبیه سازی با نتایج واقعی (مشاهد ه شد ه) نشان د اد که مد ل با توانایی بالایی مراحل نمو گند م را پیش بینی می نماید .

به منظور بررسی اثر تراکم بوته و نسبت های مختلف کاشت بر عملکرد کمی و کیفی علوفه در زراعت مخلوط شبدر برسیم و جو (Mix inter cropping) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت دو سال (پاییز سال های 81 و 80) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا گردید. تیمارهای مورد نظر شامل تراکم در سه سطح (تراکم معمول منطقه، تراکم 25 درصد بیشتر از حد معمول منطقه و 50 درصد بیشتر از حد معمول منطقه) و تیمار نسبت های مختلف کاشت در 5 سطح (تک کشتی جو و شبدر، مخلوط %75 شبدر +%25 جو، مخلوط %50 شبدر + 50% جو و مخلوط %75 شبدر +%25 جو) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که میزان تولید علوفه تر، علوفه خشک، پروتیین خام و فیبر خام در هکتار تحت تاثیر سال قرار گرفت و حداکثر تولید آنها در سال دوم به دست آمد. در تراکم 25 درصد بیشتر از حد معمول منطقه حداکثر علوفه تر، علوفه خشک عملکرد پروتئین و الیاف خام به دست آمد. اثر متقابل سال و تراکم نیز برای صفات عملکرد علوفه خشک و فیبر خام در هکتار معنی دارشده و حداکثر تولید آنها در تراکم 25 درصد بیشتر از حد معمول و در سال دوم تولید شده است (به ترتیب 11.71 تن در هکتار و 3093.3 کیلوگرم در هکتار) میزان تولید علوفه تر، علوفه خشک، عملکرد پروتئین خام و فیبر خام تحت تاثیر نسبت های مختلف کاشت قرار داشته و حداکثر مقادیر آنها در مخلوط 25 درصد جو + %75 شبدر حاصل شده است که به ترتیب شامل (97.76 تن در هکتار، 11.37 تن در هکتار، 1053.9 کیلوگرم در هکتار و 3029.4 کیلوگرم در هکتار) می باشد. اثر متقابل تراکم و نسبت های مختلف کاشت در سطح 5 درصد برای عملکرد علوفه تر در سطح 1 درصد برای عملکرد علوفه خشک، عملکرد پروتئین و عملکرد فیبر خام معنی دار شد. و حداکثر آنها در تراکم 25 درصد بیشتر از حد معمول و مخلوط 25 درصد جو + 75 درصد شبدر به دست آمد. محاسبه LER برای علمکرد علوفه خشک نیز در تیمارهای مختلف انجام و حداکثر آن به مقدار 1.26 برای تیمار 25 درصد جو + 75 درصد شبدر در سال دوم به دست آمد. استفاده از 45 کیلوگرم بذر جو به همراه 19 کیلوگرم بذر شبدر برسیم در کشت مخلوط توصیه می گردد و همچنین در چین اول توجه زیادی به تولید علوفه شبدر برسیم نشود.

الـگوی کشت به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای طراحی شبکه های آبیاری مطرح بوده که در شرایط بهره برداری نیز ارتباط مستقیمی با بهره وری آب در سطح این سامانه ها دارد. این تحقیق با هدف توسعه مدل تعیین الگوی کشت بهینه شبکه های آبیاری با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (Analytical hierarchy process - AHP) انجام گرفت. مدل در قالب دو زیر مدل توسعه یافت که هدف زیر مدل اول، رتبه بندی مناسبت نوع محصولات الگوی کشت در سطح شبکه آبیاری بوده و هدف زیر مدل دوم، رتبه بندی سطوح زیر کشت مناسب هر محصول می باشد. معیارهای انتخاب نوع کشت، ده معیار در نظر گرفته شد که در سه گروه معیارهای اقتصادی - اجتماعی، منابع آب و خاک و اقلیمی طبقه بندی گردیدند. به منظور تعیین محدوده سطح زیرکشت بهینه محصولات نیز 9 معیار در نظر گرفته شد. وزن معیارها بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از منطقه، مطالعات میدانی و نتایج برگرفته از 30 پرسشنامه تکمیل شده توسط صاحب نظران، متولیان و بهره برداران شبکه های آبیاری تعیین گردید. مدل برای شبکه آبیاری دشت ورامین در وسعتی برابر 50 هزار هکتار اجرا و مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی ها نشان داد که معیارهای مقدار کمی آب در دسترس و میزان تبخیر و تعرق نسبت به سایر عوامل از اهمیت بیشتری در تعیین نوع کشت برخوردار می باشند. سیاستهای کلان بخش کشاورزی و حجم آب قابل برنامه ریزی نیز به عنوان مهمترین پارامترهای موثر بر سطح زیر کشت محصولات مشخص شدند. نتایج نشان داد که مدل AHP رتبه اولویت کشت محصولات اصلی شبکه آبیاری (جو و گندم)، که بیش از 50 درصد سطح زیر کشت دشت را به خود اختصاص می دهند، را مطابق با رتبه این محصولات در الگوی کشت رایج منطقه برآورد نموده است. رتبه صیفی جات و پنبه نیز در دو روش یکسان تعیین شد. در مورد سایر محصولات (سبزی جات، یونجه و ذرت) نیز تفاوت رتبه بین نتایج مدل و الگوی کشت رایج یک رتبه بود. یافته های تحقیق بیانگر آن است مدل توسعه یافته قابلیت تعیین محدوده سطح زیرکشت هر یک از محصولات الگوی کشت شبکه آبیاری را با دقت مطلوبی دارا می باشد. از این رو مدل AHP می تواند به عنوان یک مدل کاربردی در ارزیابی عوامل کمی و کیفی موثر بر الگوی کشت و تعیین نوع و تراکم کشت بهینه محصولات شبکه های آبیاری مورد استفاده قرار گیرد.

هدف از این مطالعه، کاربرد برنامه ریزی کسری در تعیین الگوی بهینه کشت شهرستان بروجرد با اهداف کشاورزی پایدار بود. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش، از طریق تکمیل پرسشنامه و آمار و اطلاعات جهاد کشاوری شهرستان در سال 90-89 جمع آوری گردید. نتایج نشان داد که الگوی کشت فعلی با الگوی کشت با استفاده از برنامه ریزی کسری اختلاف چشمگیری دارد. هم چنین با توجه به یافته ها، سطح زیر کشت گندم، ذرت، یونجه و جو افزایش و سطح زیر کشت چغندرقند و باقلا کاهش یابد. لذا توصیه می شود سیاست گذاران به گونه ای برنامه ریزی نمایند که ضمن در نظر داشتن نیازهای برنامه ای، توجه خاصی به حفظ و ارتقاء شاخص پایداری داشته باشند.

زمینه و هدف: غنی سازی شغل، روشی است که برای افزایش رضایت و انگیزش شغلی کارمندان استفاده می شود. مدل ویژگیهای شغلی هاکمن و اولدهام (1976) به عنوان پایه ای برای تعداد زیادی از تلاشهای غنی سازی شغل عمل می کند. هدف از این مطالعه، تعیین ارتباط ویژگیهای شغلی با رضایت شغلی در میان کارکنان بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1386 بود.روش کار: نوع مطالعه مقطعی از نوعی توصیفی- تحلیلی بود. محیط پژوهش 6 بیمارستان (دولتی و خصوصی) امام خمینی، دکتر شریعتی، بهارلو، ضیائیان، مدائن و آزادی بودند که همگی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران قرار دارند. تعداد نمونه 400 نفر بود شامل 200 نفر کارمند (50 درصد)، 151 پرستار (38 درصد) و 49 پزشک (12 درصد). روش نمونه گیری، طبقه ای بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای دو بخشی بود که بخش اول آن مربوط به شناخت شغل و بخش دوم آن ناظر به رضایت شغلی بود. پایایی پرسشنامه با انجام test-retest و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تایید شد (r=0.88). آزمونهای مورد استفاده برای تحلیل داده ها linear-by-linear و ordinal logistics regression analysis بودند.نتایج: ارتباط معنی داری میان توان بالقوه انگیزشی (Motivational Potential Score= MPS) و اجزای آن (به جز بازخورد) با رضایت شغلی مشاهده شد (P<0.05) و ماهیت شغلی بیشترین تاثیر را روی رضایت شغلی داشت.نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهند که تمامی ویژگیهای شغلی (به جز بازخورد) روی رضایت شغلی تاثیر مثبت داشتند. اگرچه محیط کاری نیاز به باز سازی دارد اما مهم این است که به این نکته توجه داشته باشیم که ویژگیهای شغلی نقش زیادی در تغییر سطح رضایت کارکنان دارند.

در طول سه دهه اخیر، با توجه به رشد جمعیت، رشد اقتصادی و مصرف انرژی، خطرات و آسیب های ­ زیست محیطی بیشتر نمایان شده است. ایران کشوری رو به رشد است و یکی از مصادیق الگوی رشد با فشار بر منابع طبیعی محسوب می­ شود؛ از این رو، بررسی اثرات زیست محیطی مصرف منابع طبیعی و توسعه در ایران بسیار حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر بهینه ­ یابی سیاست­ های کشاورزی با محوریت حفظ محیط زیست و بهبود بهره ­ وری اقتصادی از طریق ساخت یک مدل بهینه سازی چندهدفه دوسطحی و ارزیابی مجموعه جواب های بهینة به دست آمده از دو نوع ابزار سیاستی «افزایش قیمت نهاده آب» و «برقراری مالیات بر کود مصرفی» بود. پژوهش به صورت مطالعه موردی در بخش زراعت کشاورزی دشت خمین و طی سال زراعی 95-1394 صورت گرفت. مجموعه جواب های بهینه پارتو به دست آمده از ارزیابی سیاست افزایش قیمت نهاده آب و برقراری مالیات بر کود شیمیایی نشان داد که در الگوهای کشت شامل محصولات لوبیا و پیاز، بهره وری بالاتر و مصرف کود کمتر از سایر الگوهای کشت بهینه است؛ همچنین، تغییر الگوی کشت به محصولات پیشنهادی افزایش بهره وری مصرف آب به میزان 162 درصد و کاهش 29 درصدی میانگین کود مصرفی و نیز کاهش 33 درصدی فرسایش خاک را موجب می­ شود. با توجه به نتایج به دست آمده، شایسته است با انتخاب ابزار سیاستی افزایش قیمت نهاده آب، از محصولات لوبیا و پیاز در ترکیب الگوی کشت کشاورزان بهره گرفته شود.