این تحقیق به منظور تعیین ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم و در نتیجه ارزش دانه گیاهان ماشک و گاودانه در جیره غذایی انجام گردید. ترکیب شیمیایی آنها به روش تجزیه تقریبی تعیین شد. میانگین درصد ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام، عصاره بدون نیتروژن و خاکستر ماشک به ترتیب برابر 92.32، 87.42، 24.65، 7.76، 2.29، 52.72 و 12.58 درصد و ترکیبات فوق برای گاودانه به ترتیب برابر 93.34، 87.99، 22.97، 9.5،1.34 ، 55.18 و 11.01 درصد بودند. ضریب قابلیت هضم ظاهری ماده خشک و سایر مواد مغذی هر دو نوع دانه به روش in vivo تعیین گردیدند. بدین منظور از چهار راس گوسفند نر بالغ نژاد مهربان، و از کاه به عنوان ماده خشبی جیره استفاده گردید. جیره گوسفندان حاوی 40 درصد کاه و60 درصد ماشک و یا گاودانه بود. گوسفندان تقریبا در حد نگهداری تغذیه شدند. میانگین قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، الیاف خام و عصاره بدون نیتروژن، برای ماشک به ترتیب برابر 90.02، 94.67، 85.83، 84.47، 79.84 و 97.90 درصد و ضرایب فوق برای گاودانه به ترتیب برابر 80.22، 82.81، 74.66، 52.60، 75.31 و 89.59 درصد بودند. ارزش انرژی زایی ماشک در تمام موارد بطور معنی دار (P<0.05) بیشتر از گاودانه بودند. ارزش انرژی زایی ماشک و گاودانه بر اساس مجموع مواد مغذی قابل هضم، انرژی قابل متابولیسم لورا، انرژی خالص لورا، و واحد علوفه ای بررم تعیین شدند. در مورد ماشک این مقادیر به ترتیب برابر 83 درصد، 2032.93 کیلوکالری بر کیلوگرم ماده خشک، 2032.93 کیلوکالری بر کیلوگرم ماده خشک و 1.14 و برای گاودانه به ترتیب برابر 74 درصد، 2695.60 کیلوکالری بر کیلوگرم ماده خشک، 1695.60 کیلوکالری بر کیلوگرم ماده خشک و 0.94 شد.  

در پژوهش حاضر، 16 اکوتیپ گاودانه (Vicia ervilia L. )، در سه محیط بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید خشکی (به ترتیب آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) از نظر برخی صفات مورفو-فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به خشکی مورد مقایسه قرار گرفتند. این سه آزمایش در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار آزمایش انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد که اکوتیپ های مورد بررسی از نظر همه صفات مورد مطالعه به جز وزن هزاردانه اختلاف معنی داری (01/0>p) داشتند و بنابراین از نظر بیشتر صفات تنوع بالایی را داشتند. بر اثر تنش ملایم و تنش شدید خشکی صفات ارتفاع ساقه، طول ریشه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد دانه به طور معنی داری کاهش یافتند. به طور میانگین اکوتیپ بایقوت با تولید 345/82 گرم در مترمربع زیست توده و 038/35 گرم در مترمربع عملکرد دانه، بیشترین مقادیر را بین سایر اکوتیپ ها داشت. نتایج مقایسه میانگین اکوتیپ های مورد مقایسه نشان داد که در شرایط تنش و بدون تنش خشکی بیشترین ثبات در تولید عملکرد دانه به ترتیب در اکوتیپ های بایقوت و سقزچی و بیشترین ثبات در تولید اندام هوایی به ترتیب در اکوتیپ های قره آغاج و بایقوت مشاهده شد. به طور کلی اکوتیپ هایی که کمتر تحت تأثیر تنش خشکی از نظر صفات مورد بررسی قرار گرفتند می توانند به عنوان اکوتیپ های متحمل به خشکی در برنامه های به نژادی آینده مورد استفاده قرار گیرند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

یکی از مؤلفه های مؤثر در افزایش دستیابی به تولید پایدار در گیاهان زراعی، بهره گیری از الگوهای کشت مخلوط غلات-لگوم است. در این نوع کشت مخلوط تثبیت بیولوژیکی نیتروژن توسط لگوم سبب بهبود کیفیت علوفه می شود، که تراکم و تاریخ کشت دو فاکتور مؤثر بر آن محسوب می شوند. در این پژوهش، اثر تاریخ و تراکم کشت گاودانه (Vicia ervilia) در الگوی کشت مخلوط افزایشی با جو (Hordeum vulgare) بر کیفیت علوفه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل با دو فاکتور و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل تاریخ کاشت (کاشت هم زمان، کاشت گاودانه 10 و 20 روز بعد از کاشت جو بهاره) و تراکم کاشت گاودانه (تراکم های 5/12، 25، 50 و 75 درصد) در کشت مخلوط افزایشی با جو بهاره بودند. همچنین دو تیمار کشت خالص جو و گاودانه نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. صفات مورد مطالعه آزمایش نشان داد، بیشترین میزان ماده آلی (7/93 درصد)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (1/36 درصد) و اسیدی (9/24) در تاریخ کاشت هم زمان (6 فروردین ماه) و کمترین مقادیر این صفات (به ترتیب 2/91، 6/30 و 3/23 درصد) در تاریخ کاشت گاودانه 20 روز پس از کاشت جو (28 فروردین ماه) حاصل شد، در حالی که بیشترین مقادیر عناصر معدنی شامل نیتروژن، پتاسیم، سدیم و کلسیم در تاریخ کاشت هم زمان (6 فروردین ماه) به دست آمد. با افزایش تراکم گاودانه مقادیر نیتروژن، پتاسیم و سدیم گاودانه افزایش یافت. بیشترین میزان NDF (6/37 درصد) و ADF(8/25 درصد) به تراکم 5/12 درصد و کمترین مقدار این صفات (به ترتیب 3/29 و 8/22 درصد) به تراکم 75 درصد تعلق داشت. تاریخ های متفاوت و تراکم های مختلف کشت و اثر متقابل دو فاکتور بر روی قابلیت هضم گاودانه در کشت مخلوط با جو اثر معنی داری نداشتند. در کل، چنین می توان اظهار داشت که در کشت مخلوط افزایشی گاودانه با جو بهاره، تأخیر در تاریخ کاشت هر چند سبب کاهش ADF و NDF می شود، امّا کاشت زودهنگام و هم زمان آن با جو، سبب افزایش کیفیت علوفه گاودانه از نظر عناصر معدنی می گردد. نتایج نشان داد در کشت مخلوط گاودانه با جو، تاریخ کاشت 6 فروردین ماه گاودانه از لحاظ عناصر معدنی به سایر تاریخ‍ های کاشت برتری داشت و تراکم 75 درصد گاودانه به واسطه‍ کاهش NDF وADF از کیفیت علوفه بهتری برخوردار بود.

در این تحقیق ترکیب شیمیایی بوته و دانه لوبیا چشم بلبلی به روش تجزیه تقریبی و ضریب قابلیت هضم ماده خشک و مواد مغذی دانه لوبیا چشم بلبلی با استفاده از حیوان زنده مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در سه منطقه ملایر، همدان و اسدآباد سه مزرعه (هر منطقه یک مزرعه) انتخاب شدند. طول و ترکیبات شیمیایی بوته لوبیا چشم بلبلی در سه مرحله شروع گلدهی، گلدهی کامل و دانه بستن برای هر سه مزرعه تعیین گردید. در هر سه مزرعه با افزایش سن گیاه طول بوته ، درصد ماده خشک و درصد الیاف خام بوته روند افزایشی داشت ولی پروتئین خام کاهش یافت. بطوریکه به عنوان مثال در مزرعه مثال در مزرعه ملایر میانگین میزان ماده خشک از 22.00 درصد در مرحله شروع گلدهی به 23.05 و 27.82 درصد به ترتیب در مرحله گلدهی کامل و دانه بستن رسید. در هر سه مزرعه بین میانگین های مراحل مختلف رشد تفاوت معنی دار وجود داشت (P<0.05). درصد الیاف خام بوته لوبیا چشم بلبلی نیز در مزرعه ملایر در سه مرحله شروع گلدهی، گلدهی کامل و دانه بستن به ترتیب برابر 27.58, 24.97 و 28.28 درصد بود. در هر سه مزرعه بین مرحله شروع گلدهی و مرحله دانه بستن اختلاف معنی دار وجود داشت (P<0.05). میانگین درصد پروتئین خام بوته در مرحله شروع گلدهی، گلدهی کامل و دانه بستن در مزرعه ملایر به ترتیب برابر 19.66, 23.44 و 18.66 درصد بود. ترکیب شیمیایی دانه هر سه مزرعه نیز تعیین گردید. میانگین درصد پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام، ان-اف-ای، خاکسترخام و ماده آلی دانه لوبیا چشم بلبلی در مزرعه ملایر به ترتیب برابر 3.97, 63.64, 2.43, 7.75, 22.21 و 96.03 درصد بود. قابلیت هضم ماده خشک و مواد مغذی دانه هر سه مزرعه تعیین گردید. بدین منظور از ساقه یونجه که ابتدا قابلیت هضم آن تعیین شده بود به عنوان ماده خشبی جیره، و پنج راس گوسفند نر بالغ مهربان که در حد نگهداری تغذیه شدند استفاده شد. جیره گوسفندان حاوی 70 درصد دانه لوبیاچشم بلبلی و30 درصد ساقه یونجه بود. ضرایب قابلیت هضم ماده خشک و مواد مغذی دانه هر سه مزرعه بدون محاسبه آثار متقابل و به روش جمع آوری کل مدفوع و با محاسبه آثار متقابل تعیین گردید. میانگین ضریب قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام و ان-اف-ای، بدون محاسبه اثرات متقابل مربوط به دانه لوبیا چشم بلبلی مزرعه ملایر به ترتیب برابر 69.41, 68.58, 71.12, 85.37, 82.60 و 90.04 درصد بود. در تمامی موارد ضریب هضم پس از محاسبه آثار کاهش یافتند و در مزرعه ملایر به ترتیب برابر 67.65, 64.35, 70.80, 81.44, 79.77 و 88.06 درصد بود. از لحاظ آماری بین ضرایب فوق در مزارع مختلف، اختلاف معنی دار وجود نداشت. ارزش انرژی زایی دانه لوبیا چشم بلبلی مزارع مختلف براساس کل موادمغذی قابل هضم، واحد علوفه ای بررم و لورا و انرژی قابل متابولیسم و انرژی خالص لورا تعیین شد.

به منظور تعیین قابلیت هضم گاودانه در خوراک های حاوی مقادیر متفاوت یونجه به روش in vivo و in vitro، آزمایشی با راس گوسفند نژاد قزل نر، بالغ و اخته انجام گردید. در این مطالعه قتبلیت هضم از طریق معادلات تابعیت تعیین شد و ضریب همبستگی بین روش in vivo و in vitro محاسبه گردید. ترکیب شیمیایی یونجه و گاودانه اندازه گیری شد. در روش حیوان زنده 4 تیمار به ترتیب شامل صفر، 25، 50 و 75 درصد گاودانه به همراه جیره پایه یونجه مورد استفاده قرار گرفت. در روش in vivo، قابلیت هضم کلیه مواد مغذی در جیره به استثنا الیاف خام و دیواره سلولی بدون همی سلولز (ADF) با افزایش نسبت گاودانه در جیره به طور معنی دار افزایش یافت ولی تفاوت معنی داری بین قابلیت هضم پروتئین خام در خوراک های حاوی 50 و 75 درصد گاودانه مشاهده نشد. رابطه بین سطح گاودانه و کل مواد مغذی قابل هضم، خطی و ضریب تبیین آن 98 درصد بود. در روش in vitro نیز قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک جیره با افزایش نسبت گاودانه از صفر به 100 درصد به طور معنی داری افزایش یافت ولی تفاوت معنی داری در قابلیت هضم ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک بین تیمارهای حاوی صفر و 25 درصد گاودانه مشاهده نشد. ضریب همبستگی بین نتایج روش in vivo و in vitro در مورد ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک (D-Value) برای یونجه به ترتیب 99، 99 و 97 و برای گاودانه 97، 97 و 96 بود. در خوراک های حاوی مقادیر متفاوت گاودانه مصرف خوراک حاوی 50 درصد یونجه و 50 درصد گاودانه حداکثر بود ولی مصرف انرژی قابل متابولیسم در خوراک حاوی 25 درصد یونجه و 75 درصد گاودانه حداکثر بود و تراکم انرژی قابل متابولیسم با افزایش نسبت گاودانه افزایش یافت.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDf) مراجعه فرمایید.

به منظور مطالعه بیوماس علف های هرز و برخی خصوصیات گلرنگ، در حضور گیاهان پوششی و تحت سیستم های کودی آزمایشی در سال زراعی 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کاشت گیاهان پوششی شبدر قرمز، خلر، ماشک، گاودانه در کنار ردیف های گلرنگ و کشت گلرنگ در کرت های عاری (شاهد 1) و آلوده به علف های هرز (شاهد 2) به عنوان فاکتور اول و کاربرد کود دامی و سطوح مختلف کود شیمیایی (سیستم های کودی پرمصرف، متوسط مصرف، کم مصرف) به عنوان فاکتور دوم بودند. نتایج نشان داد که تعداد دانه در طبق تحت تاثیر سیستم کودی قرار گرفت، به طوری که با افزایش مصرف کود نیتروژن میزان آن افزایش یافت. همچنین کمترین میزان وزن هزار دانه در سیستم کودی کم مصرف بدست آمد. حداکثر عملکرد دانه (3431 کیلو گرم در هکتار) و عملکرد روغن (1030 کیلوگرم در هکتار) در تیمار فاقد گیاهان پوششی و در سطح پر مصرف کود شیمیایی بدست آمد. همچنین بیوماس علف های هرز تحت تاثیر ترکیب تیماری گیاهان پوششی و سیستم های کودی قرار گرفت. به طوری که گیاه پوششی ماشک در سیستم کودی کم مصرف ماده خشک پیچک، توق و قیاق را به ترتیب 74.36، 83.1 و 82.22 درصد در مقایسه با کشت خالص گلرنگ (بدون وجین علف های هرز) تحت سیستم کودی پرمصرف، کاهش داد. به طور کلی، کاشت گیاهان پوششی ماشک و گاودانه در کنار ردیف های گلرنگ بیشترین تاثیر مثبت در سرکوب و کاهش بیوماس علف های هرز را داشتند.

رشد سریع جمعیت و نیاز روز افزون به فرآورده های دامی موجب از بین رفتن مراتع به لحاظ کمی و کیفی برای تامین علوفه دام ها می شود،که توسعه کشت گیاهان علوفه ای می تواند برای حفاظت از مراتع و جلوگیری از تخریب آنها موثر واقع شود.بدین منظور تحقیقی برای بررسی تولید و خصوصیات زراعی پنج گیاه علوفه ای گاودانه، ماشک، یونجه، اسپرس و خلر در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در باغ کشاورزی خرم آباد به اجرا گذاشته شد.بر اساس نتایج آزمایش توده های خلر، ماشک و گاودانه به ترتیب بیشترین سازگاری را با منطقه مورد نظر داشتند و توده های یونجه و اسپرس کمترین سازگاری را دارا بودند.بر اساس نتایج مقایسات میانگین بین توده ها، گیاه خلر بیشترین عملکرد ماده تر، ارتفاع ساقه، عملکرد ماده خشک، ماده خشک ساقه، ماده خشک برگ و نور جذب شده را به ترتیب با میانگین های 22130 کیلوگرم در هکتار، 70.63 سانتیمتر،3991 کیلوگرم در هکتار، 2028 کیلوگرم در هکتار، 1962 کیلوگرم در هکتار و 96.91 درصد دارا بود و گیاه اسپرس کمترین میانگین ها را با مقادیر 1836 کیلوگرم در هکتار، 24.08 سانتیمتر، 506.4 کیلوگرم در هکتار، 241.9 کیلوگرم در هکتار، 264.6 کیلوگرم درهکتار و 64.89 درصدداشت.بیشترین درصدماده خشک مربوط به توده اسپرس با 27.75 درصد و کمترین مقدار مربوط به توده ماشک با 17.19 درصد بود. بیشترین درصد برگ را نیز توده گاودانه با 60.01 درصد و کمترین میزان را توده ماشک با  47.31درصد داشت. همچنین مقایسه همبستگی بین صفات نشان داد که عملکرد ماده تر با عملکرد ماده خشک، ماده خشک ساقه، ماده خشک برگ، نور جذب شده و ارتفاع ساقه دارای همبستگی مثبت و معنی دار در سطح احتمال 1% بود. با توجه به نتایج بدست آمده کشت خلر برای این منطقه توصیه می شود.