هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه میان رشد اقتصادی و تخریب محیط زیست در بخش کشاورزی استان­ های ایران بود. بدین منظور، ارزش افزوده بخش کشاورزی به عنوان شاخصی از رشد اقتصادی و میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در بخش کشاورزی به عنوان معیاری از تخریب محیط زیست در نظر گرفته شد. همچنین، داده ­ های 24 استان کشور طی دوره 93-1379 از مرکز آمار ایران گردآوری شد. برای بررسی رابطه علی میان متغیرهای مدل، از روش خودتوضیحی برداری پنلی (PVAR) و برای برآورد مدل، از الگوی خودتوضیحی با وقفه­ های گستردة پنلی (Panel ARDL) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که یک رابطه علی یک طرفه از ارزش افزوده بخش کشاورزی و شدت مصرف انرژی در این بخش به انتشار گاز دی اکسید کربن وجود دارد؛ رابطه رشد بخش کشاورزی و میزان انتشار گاز دی­ اکسید کربن نیز به صورت N شکل و از لحاظ آماری معنی دار بود. همچنین، نتایج حاکی از آن بود که افزایش نسبی شدت مصرف انرژی در بخش کشاورزی تأثیری مثبت در انتشار گاز دی اکسید کربن دارد. در نتیجه، باید سیاست­ های آتی بخش کشاورزی دربرگیرندة برنامه ­ های مناسب برای حفاظت از محیط زیست طبیعی کشور باشد.

حوادث بحرانی سال های اخیر در خصوص افزایش میزان آلاینده های جوی، ضرورت شناخت بیشتر علل وقوع این حوادث را مطرح ساخته است. افزایش میزان آلاینده ها از سطوح مجاز در سطح کوتاه مدت و بلند مدت بر محیط زیست اثر گذار بوده به طوری که اثرات کوتاه مدت آلودگی هوا به صورت بروز و تشدید بیماری های چشمی، تنفسی، ریوی، سرطان و ... ظاهر می شود. اثرات بلند مدت آلودگی هوا به صورت تاثیر بر نقشه ژنیتکی بدن جانداران، میزان هوش و فیزیولوژی بدن ظاهر می شود. هوای آلوده، آب و خاک را آلوده ساخته و آبزیان و گیاهان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد که این مواد با قرارگیری در زنجیره غذایی انسان از این طریق نیز آسیب رسانی می نمایند. در این پژوهش با استفاده از داده های آب و هوایی که در ایستگاه هواشناسی همدیدی اصفهان اندازه گیری می شوند و مقادیر آلاینده های سطح زمین که توسط ایستگاه های سنجش آلاینده های سازمان حفاظت محیط زیست اندازه گیری می شوند یک مدل آماری ارائه می شود که قادر به برآورد مقادیر قابل قبولی از ازن سطحی باشد. بررسی های صورت گرفته در این پژوهش نشان داد معادله ای که از دو متغیر توان دوم تابش آفتاب و توان دوم غلظت گاز منوکسید کربن بهره گرفته بود توانست توجیه گر 35% تغییرات غلظت ازن سطحی در طول روز باشد. اگر چه مدل های رگرسیونی چند متغیره توان قابل توجهی برای توجیه تغییرات ازن سطحی و پیش بینی غلظت آن دارند، اما تعدد متغیرهای ورودی آنها موجب می شود که این مدل ها از دیدگاه کاربردی چندان مفید نباشند.

پیامدهای توسعه شهرنشینی به صورت آلودگی آب و هوا و محیط زیست شهری، تهدیدی جدی برای سلامتی و ایمنی ساکنان شهرها به شمار می رود. امروزه، مناطق شهری به عنوان کانون های جمعیتی و فعالیت های اقتصادی، با تمرکز بالای واحد های آلاینده محیط زیست مواجه شده اند، به طوری که موقعیت مکانی نامناسب و انواع آلودگی های ناشی از مشاغل مختلف در شهرهای بزرگ از جمله شهر اصفهان، سلامت و آرامش شهروندان را مورد تهدید جدی قرار داده است؛ واحد ها و مشاغلی که نوع فعالیت و مهم تر از آن، موقعیت و نحوه مدیریت آنها عامل ایجاد آلودگی و مزاحمت است. بنابراین شناسایی و ساماندهی مناسب مشاغل آلاینده و مزاحم، موضوعی مهم در مدیریت شهری است. در پژوهش حاضر، آلودگی ها و مزاحمت های ناشی از مشاغل شهر اصفهان شامل آلودگی هوا، آلودگی صوتی، ایجاد لرزش، تجمع ضایعات، و آلودگی شیمیایی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی و علی است و داده های مورد نیاز به روش میدانی گردآوری شده است. اولویت های ساماندهی آن دسته از واحدهای شغلی که آلاینده محیط شهری اند، با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بهره گیری از نرم افزار Expert Choice تعیین شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از نظر انواع آلودگی ها و مزاحمت های مورد مطالعه، واحد های شغلی تعمیرگاه مکانیکی، صافکاری، کابینت و کانال سازی، تعویض روغن اتومبیل، نجاری، باتری سازی، فروشگاه میوه و سبزی، و تراشکاری وضعیت نامناسب تری دارند، درنتیجه به عنوان اولویت های نخست ساماندهی تعیین شده اند.

آلودگی هوا یکی از انواع آلودگی های زیست محیطی است که بقا و سلامتی موجودات زنده از جمله انسان را تهدید می کند. بعد از انقلاب صنعتی و به خصوص در یک صد سال اخیر به علت پیشرفت تکنولوژی صنعتی و تولید انواع وسایل نقلیه، میزان آلودگی هوا در جهان افزایش پیدا کرده است. درختان با فیلتر کردن و جذب آلاینده ها، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا ایفا می کنند و یکی از ابزارهای طبیعی در مهار آلودگی هوا هستند. هدف این تحقیق برآورد منافع اقتصادی حاصل از حفظ و کاشت برترین گونه ی درختی کاهش دهنده آلودگی هوای سطح شهر اهواز در سال 94 است. بدین منظور گونه های درختی که بیشترین فراوانی را در سطح شهر اهواز دارند، انتخاب شدند. سپس با استفاده از روش های آزمایشگاهی و شاخص های سنجش توان گونه ی درختی برای جذب آلاینده های هوا و صوت، برترین گونه درختی تعیین شد (درخت برهان). در نهایت با استفاده از نمونه گیری طبقه ای و روش مدل سازی انتخاب منافع اقتصادی حاصل از خدمات تصفیه ای این گونه درختی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که تمایل به پرداخت ساکنان شهر اهواز با حفظ و کاشت بیشتر این گونه ی درختی افزایش می یابد. همچنین ارزش سالانه منافع و ارزش سرمایه ای درخت برهان به ترتیب 1167 و 1852 میلیارد ریال محاسبه شد.

مقدمه: پیچیدگی ذاتی جامعه بشری، همراه با کاهش امکان انجام آزمایش در بیشتر محدوده های علوم اجتماعی و بهداشتی منجر به آن شده است که محققان به استفاده از شبیه سازی کامپیوتری و به کارگیری مدل های مصنوعی در مطالعه جنبه های ضروری متفاوت موجود در این علوم روی بیاورند. طراحی مدل های مصنوعی مبتنی بر اطلاعات محیط های واقعی و تحلیل و شناسایی؛ و سپس بازخوانی نتایج حاصله و به کارگیری شان در محیط واقعی جهت تصحیح رفتارهای پیچیده انگیزه مناسب و بجایی بود که توانست چرخ پژوهش را به حرکت درآورد و آن را فعال سازد. در این پژوهش یافتن یک راه حل برای شناسایی، تحلیل و بهینه سازی فرایند در نظام های پیچیده بهداشتی درمانی هدف گذاری شده و در همین راستا مدل هایی برای پایش سلامت در حیات مصنوعی در حوزه بیماری های واگیر و آلودگی ارایه شده است. روش بررسی: نوع روش تحقیق بنیادی، شبیه سازی و کاربردی (منبعث از هوش مصنوعی) است و روش گردآوری اطلاعات میدانی، کتابخانه ای و محاسباتی ست. جامعه مورد مطالعه مصنوعی (لابراتوار کامپیوتری)، شامل عامل های محاسباتی هوشمند و ابزار استفاده شده به منظور شبیه سازی (مدلسازی) و تحلیل، نرم افزار NetLogo است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که افزایش و انتشار آلودگی و فقدان مراقبت بهداشتی در محیط باعث کاهش رفاه عامل ها و تداوم آن، باعث افزایش تدریجی تعداد مرگ و میر عامل ها می شود، ضمن آنکه نبود سیاستگذاری صحیح در بخش درمان می تواند منجر به همه گیر شدن بیماری و اتلاف منابع شود. همچنین یافته ها نشان می دهد که مدلسازی مبتنی بر عامل در حیات مصنوعی روشی کارآمد و راه حلی راهگشا در نظام سلامت می باشد. نتیجه گیری: نیاز به استفاده از مدل های حقیقی در حیات مصنوعی و گسترش و توسعه آنها در جهت تصمیم گیری، تحلیل و بهینه سازی بهتر مسایل و فرایندهای سلامت در حیات واقعی مشاهده می شود که در صورت وقوع می تواند حلال برخی از مسایل و معضلات موجود در نظام سلامت کشور باشد و در جهت ارتقا و توسعه آن به کار گرفته شود.