به منظور بررسی روشهای مختلف خاک ورزی بر پویایی جمعیت علفهای هرز در سه رقم گندم این آزمایش در سال زراعی 93-92 در منطقه خان خمیس دشت سیاخ شهرستان شیراز استان فارس به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از سامانه های خاک ورزی شامل خاک ورزی متداول(شخم، دیسک، لولر)، کم خاک ورزی(استفاده از دستگاه خاک ورز مرکب) و بی خاک ورزی(استفاده از دستگاه کشت مستقیم بذر) به عنوان کرت اصلی و سه رقم گندم شامل رقم های پیشتاز، چمران، شیرودی به عنوان کرت های فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان دادند اثر سامانه های خاک ورزی و برهمکنش سامانه خاک ورزی و نوع رقم بر تراکم علفهای هرز باریک برگ و پهن برگ در مراحل مختلف در مزرعه گندم معنی دار بود در حالی که اثر رقم بر تراکم علفهای هرز باریک برگ در تمام مراحل و علفهای هرز پهن برگ در مرحله پنجه زنی معنی دارنبود و همچنین اثر سامانه های خاک ورزی بر وزن خشک علفهای هرز پهن برگ و باریک برگ معنی دار بود و به طور کلی بیش ترین وزن خشک علفهای هرز را علفهای هرز پهن برگ در سامانه بی خاک ورزی تشکیل داده بودند.

آزمایش ارزیابی تاثیر تاریخ کاشت و رقم نخود دیم بر تداخل علف های هرز طی دو سال زراعی 82-1381 و 83-1382 در ایستگاه تحقیقات دیم کوهدشت (منطقه ای نیمه گرمسیری در جنوب غربی استان لرستان) اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار بود. آزمایش شامل سه فاکتور شامل 1) وضعیت علف های هرز، در دو سطح کنترل و تداخل تمام فصل؛ 2) تاریخ کاشت، در سه سطح پاییزه، زمستانه و بهاره و 3) رقم نخود، در سه سطح ILC482، رقم هاشم و توده محلی گریت بود. میانگین تراکم علف های هرز در کاشت پاییزه بیش از سه برابر میانگین تراکم علف های هرز در کاشت زمستانه و تقریبا بیش از 7 برابر میانگین تراکم علف های هرز در کاشت بهاره بود. زیست توده علف های هرز نیز در کشت پاییزه بیش از 2.5 برابر آن در کشت های زمستانه و بهاره بود. گلرنگ وحشی و جو خودرو از جمله علف های هرز دارای بیشترین فراوانی در سطح کرت های آزمایشی بودند. جو خودرو عمدتا در کشت های پاییزه و زمستانه مشکل ساز بود. گلرنگ وحشی از جمله علف های هرزی بود که عملیات برداشت نخود را با مشکل مواجه ساخت. بر مبنای معادله هذلولی برازش داده شده حداکثر کاهش زیست توده گیاه نخود در حضور تراکم های بالای علف هرز برابر 91.8 درصد برآورد شد.

علفهای هرز یکی از عمده ترین عوامل کاهنده در تولید گوجه فرنگی محسوب می شوند. گیاهان پوششی از طریق چندین خصوصیت مانع جوانه زنی و کاهش سبز شدن و استقرار علف های هرز می شوند. هدف از این مطالعه ارزیابی کنترل علف های هرز با استفاده از گونه های مختلف پوششی زمستانه در تولید گوجه فرنگی بود. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه صبوری واقع در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در سال زراعی 97-1396 انجام شد. عامل اصلی شامل چهار گیاه پوششی زمستانه ]خلر (Lathyrus sativus)، ماشک گل خوشه ای (Vicia villosa)، شنبلیله (Trigonella foenum-graecum) و چاودار (Secale cereale)[، آبیاری (خاک ورزی بدون گیاه پوششی) و شاهد (خاک ورزی بدون آبیاری پاییزه) و عامل فرعی دو رقم گوجه فرنگی (8320 و 6515 از شرکت فلات) بود. گیاهان پوششی زمستانه در بهار به خاک برگردانیده شدند. صفات مورد مطالعه شامل تراکم نسبی، تراکم و وزن خشک علفهای هرز در واحد سطح (در سه مرحله شامل 30 روز پس کاشت، 50 روز پس از کاشت و پیش از برداشت) و تعداد و عملکرد میوه و شاخص بریکس گوجه فرنگی در سه چین بود. نتایج نشان داد که دامنه کنترل گونه های علف هرز در بین گونه های پوششی زمستانه مختلف بود. کمترین تراکم و وزن خشک علف های هرز برای ماشک گل خوشه ای و چاودار مشاهده شد و بیشترین میزان به شاهد اختصاص داشت. ماشک گل خوشه ای و چاودار گونه های آللوپاتیکی با کارایی بالاتری در کنترل علف های هرز دو لپه در مقایسه با گونه های تک لپه هستند. اثر ساده و متقابل گیاهان پوششی زمستانه و رقم بر تعداد میوه و عملکرد میوه و شاخص بریکس گوجه فرنگی معنی دار بود. بالاترین عملکرد در چین های اول، دوم و سوم در تیمار ماشک گل خوشه ای (به ترتیب با 98/5760، 2896 و 51/1563 گرم بر مترمربع) به دست آمد و کمترین میزان به شاهد (به ترتیب با 32/4156، 65/1742 و 90/600 گرم بر مترمربع) اختصاص داشت. عملکرد کل رقم 6515 نسبت به رقم 8320 برابر با 15 درصد بالاتر بود. بیشترین و کمترین تعداد میوه در چین های اول، دوم و سوم به ترتیب برای تیمار ماشک گل خوشه ای (به ترتیب با 31/75، 87/37 و 38/22 میوه بر مترمربع) و شاهد (به ترتیب با 33/54، 78/22 و 85/8 میوه بر مترمربع) مشاهده شد. شاخص بریکس رقم 8320 بالاتر از رقم 6515 بود. به طور کلی جمعیت علف هرز یکساله، دو ساله و چند ساله تحت تأثیر گونه های پوششی زمستانه قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که گونه های پوششی زمستانه می تواند به طور مؤثری در مدیریت تلفیقی علف های هرز برای کاهش آلودگی علف های هرز در تولید گوجه فرنگی مدنظر قرار گیرند.

به منظور بررسی خسارت علف های هرز و تعیین مناسب ترین شاخص برای برآورد کاهش عملکرد گندم در شرایط زراعی، آزمایشی در سال 78-1377 در قائم شهر انجام شد. به این منظور 27 نمونه به ابعاد 5×5 متر از سطح مزرعه انتخاب و در چندین مرحله در آن تراکم علف های هرز به تفکیک گونه ها شمارش و در پایان فصل رشد، وزن خشک هر گونه جداگانه اندازه گیری شد. جهت مقایسه ضریب خسارت گونه ها شاخص هایی چون تراکم، وزن خشک در واحد سطح، نسبت معادل گیاهی و متوسط وزن خشک تک بوته علف های هرز، اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بیوماس علف های هرز نسبت به تعداد آن ها برآورد بهتری از کاهش عملکرد گندم به دست می دهد. در بررسی تابع عملکرد، به صورت رگرسیون چند متغیره دیده شد که اثر تداخلی علف های هرز در گندم را می توان به دو گروه بازدارنده و دارای اثر مثبت تقسیم کرد. در این میان سهم رقابت درون گونه ای گندم بیشتر از رقابت بین گونه ای بود. دو گونه شلمبیک (Rapistrum reugosum) و یولاف (Avena fatua) بیشترین سهم را در کاهش عملکرد گندم به خود اختصاص دادند. در حالی که گونه سیزاب (Veronica persica) و آرتمیزیا (Artemisia sp) از کمترین اثر در کاهش عملکرد گندم برخوردار بودند. در بررسی بعدی مشخص شد که اثر مثبت بعضی از علف های هرز به واسطه اثرات بازدارندگی آن ها بر گونه هایی است که شدت رقابت بالایی با گندم داشتند.

به منظور بررسی رابطه بانک بذر علف هرز در ابتدای فصل زراعی با جمعیت علف هرز در طول فصل زراعی و نیز بررسی الگوی پراکنش علف هرز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی 1386 انجام شد. در این آزمایش، نمونه برداری از بانک بذر در ابتدای فصل بعد از کاشت ذرت و نمونه برداری از جمعیت گیاهچه های علف های هرز در طول فصل زراعی و در مراحل 4 برگی و 8 تا 10 برگی و مرحله تشکیل تاسل به روش شبکه بندی و از 96 نقطه انجام شد. سپس به کمک نرم افزار (Gsplus) GS+نقشه های مزرعه رسم شد و نمودارهای ایزوتروپیک و آن ایزوتروپیک مربوط به هر یک از گونه ها به کمک سمی واریوگرام رسم شد. در رابطه بین بانک بذر و جمعیت گیاهچه های مورد بررسی مشخص شد که همبستگی معنی داری بین بانک بذر ابتدای فصل و گیاهچه های علف هرز در طول فصل زراعی وجود دارد. بیشترین همبستگی بین بانک بذر و فلور ها مربوط به فلور 1 بود (r=0.83) و این مطلب بیانگر آن است که تراکم علف هرز در این مرحله (4 برگی ذرت) بیشترین مقدار است و بهترین زمان مبارزه باعلف هرز می باشد. نتایج نشان داد که الگوی پراکنش گونه های علف هرز در مزرعه لکه ای است و قطر لکه هادر گونه های مختلف باهم تفاوت دارد. با به دست آوردن همبستگی بین بذر و فلور می توان بهترین زمان را برای نمونه برداری و مبارزه با علف هرز مشخص کرد.

به منظور مطالعه شاخص های جمعیتی علف های هرز نظام های زراعی تک کشتی پیاز، نمونه برداری از پنج نظام شامل چهار نظام تک کشتی پیاز (کمتر از سه سال (1S)، سه تا پنج سال (2S)، پنج تا هشت سال (3S)، بیش از هشت سال (4S)) و نظام آیش (F) به روش سیستماتیک تصادفی در سه مرحله قبل از کاشت، 60 روز پس از کاشت و 30 روز پس از برداشت در سال زراعی 95-1394 در منطقه جیرفت انجام شد. از 28 گونه علف هرز مشاهده شده، 16 گونه در هر پنج نظام مشترک بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد، نظام تک کشتی بر تراکم گونه های علف هرز اویارسلام، پنیرک، آفتاب پرست و سلمک اثر معنی دار داشت و تراکم این گونه ها به ترتیب 14/64، 14/16، 13/90 و 11/97 علف هرز در مترمربع بود. افزایش مدت تک کشتی از سه سال به بیش از هشت سال باعث افزایش تراکم گونه های علف های هرز شد. ارزیابی تداوم تک کشتی پیاز بر شاخص های تنوع علف های هرز تأثیر معنی داری داشت. بیشترین شاخص های سیمپسون، شانون، منهینک و یکنواختی در نظام 4S به ترتیب با مقدار 0/92، 2/76، 0/90 و 0/99 و کمترین آنها در نظام Fبا مقدار 0/78، 0/89، 0/78 و 0/95 مشاهده شد. به طورکلی تداوم تک کشتی پیاز باعث افزایش تراکم هر یک از علف های هرز و افزایش معنی دار شاخص های تنوع گونه ای شد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: امروزه آلودگی های زیست محیطی توسط علف کش ها و کودهای شیمیایی یکی از مهم ترین مسائل موردتوجه بشر می باشد. استفاده از روش های متداول خاک ورزی و علف کش ها، ضمن اینکه پرهزینه اند، خطر فرسایش خاک را افزایش می دهند و در بلندمدت، اثر منفی روی ساختمان خاک و عملکرد دارند. بنابراین، تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تأثیر ﻣ ﺪ ﯾ ﺮ ﯾ ﺖ ﺗ ﻠ ﻔ ﯿ ﻘ ﯽ حاصلخیزی خاک بر پویایی ﺟ ﻤ ﻌ ﯿ ﺖ علف های هرز و عملکرد علوفه ذرت اجرا شد. مواد و روش ها: آزمایش در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی کرج در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار به اجرا درآمد. فاکتور اصلی شامل تیمارهای مدیریت غیر شیمیایی حاصلخیزی خاک در چهار سطح (آیش، کود دامی، کود سبز پرکو و بوکو) و فاکتور فرعی شامل کاربرد کود نیتروژن در سه سطح (120، 240 و 360 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره) بود. پرکو و بوکو گیاهانی از خانواده شب بوئیان هستند. بذور ذرت رقم سینگل کراس 704 با تراکم 12 بوته در مترمربع کشت شد. نمونه برداری از علف های هرز پس از کشت ذرت در مرحله ی ابتدایی تکمیل کانوپی ذرت انجام شد. جهت تعیین زیست توده علف های هرز نمونه ها به مدت 48 ساعت در آون با دمای 70 درجه سانتی گراد خشک و سپس توزین شدند. در این آزمایش، شاخص های تنوع گونه ای علف های هرز شامل شاخص شانون وینر، شاخص غنای مارگالف و شاخص غالبیت سیمپسون مورد بررسی قرار گرفتند. در پایان فصل، میزان عملکرد علوفه تعیین شد. تجزیه داده ها با استفاده از نرم افزار SAS (Version 9. 1. 3) و مقایسه میانگین ها با آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد تأثیر تیمارهای مدیریت غیر شیمیایی حاصلخیزی خاک بر زیست توده کل علف های هرز و عملکرد علوفه ذرت در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین و کمترین عملکرد علوفه به ترتیب در تیمار کود سبزِ پرکو (23/78 تن در هکتار) و تیمار کود دامی (71/63 تن در هکتار) بود. بیشترین زیست توده کل علف هرز تحت تأثیر تیمارهای کود دامی و آیش (3/380 و 79/364 گرم در مترمربع) و کمترین میزان آن مربوط به تیمارهای بوکو و پرکو (48/140 و 67/154 گرم در مترمربع) به-دست آمد. تأثیر سطوح نیتروژن بر زیست توده کل علف های هرز بی معنی بود. تأثیر سطوح نیتروژن بر عملکرد علوفه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل مدیریت شیمیایی و غیر شیمیایی حاصلخیزی خاک بر زیست توده سلمه تره، زیست توده تاج خروس، تراکم کل علف هرز، تراکم سلمه تره و تراکم تاج خروس ریشه قرمز در سطح احتمال یک درصد و پنج درصد معنی دار بود؛ به طوری که تیمار کود سبزِ بوکو و مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، کم ترین مقادیر صفات مذکور را ایجاد کرد. بیشترین تراکم کل علف های هرز (25/39 بوته در مترمربع) تحت تأثیر تیمار آیش و میزان مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین تراکم (5/16 بوته در مترمربع) در تیمار بوکو و میزان مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده شد. اثر مدیریت غیر شیمیایی حاصلخیزی خاک بر تنوع گونه ای علف های هرز در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین تنوع گونه ای علف های هرز در تیمارهای آیش و کود دامی و کمترین میزان آن در تیمارهای کود سبزِ بوکو و پرکو مشاهده شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، کاربرد تلفیقی کودهای آلی با کود نیتروژن شیمیایی، از طریق کاهش زیست توده، تراکم و تنوع گونه ای علف های هرز، باعث افزایش عملکرد علوفه در ذرت سیلویی گردیده است. ازاین رو با کاربرد کودهای آلی ضمن کاهش قابل توجه در مصرف کود شیمیایی نیتروژن، می توان اثرات سوء زیست محیطی آن را کاهش داد. به طورکلی می توان گفت که کشت گیاهان به عنوان کود سبز و برگشت آن ها به خاک، موجب حاصلخیزی خاک و به تبع آن بهبود صفات کمی ذرت سیلویی شده و می تواند یکی از راه های نیل به کشاورزی پایدار محسوب گردد.

این آزمایش در سال زراعی 1395-1394 درکرج، به منظور بررسی تأثیر گیاهان پوششی در کنترل علف های هرز و استفاده از علف کش برای استقرار گیاهان پوششی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی، گیاهان پوششی شامل علف بره (Festuca ovina)، لرزانک قرمز (Festuca rubra)، علف-گندمی بیابانی (Agropyron desertorum)، علف پشمکی (Bromus tomentellus) و شاهد (بدون گیاه پوششی و آلوده به علف هرز) و عامل فرعی، علف کش برمایسیدام آ (EC 40) در چهار سطح صفر، 300، 450 و 600 گرم در هکتار بود. بر اساس نتایج به دست آمده، گیاهان پوششی علف پشمکی و علف بره به ترتیب با 8 و 5 کیلوگرم بر مترمربع، بیشترین وزن خشک را دارا بودند. همین گیاهان، بیشترین تاثیر کاهشی را بر تراکم علف های هرز (به ترتیب برابر 86% و 67%) و وزن خشک علف های هرز (به ترتیب برابر 81% و 71%) داشتند. اثر متقابل گیاه پوششی و علف کش روی وزن خشک علف های هرز معنی دار گردید. علف های هرز غالب در آزمایش شامل قدومه (Alyssum desertorum)، هفت بند (Polygonum aviculare) و خاکشیر ایرانی (Descurainia sophia) بودند که میانگین کاهش وزن خشک آنها در اثر اعمال تیمار نسبت به شاهد، به ترتیب 71%، 89% و 83% بود. بیشترین مقدار کاهش در وزن خشک علف های هرز غالب درگیاه پوششی علف پشمکی یادداشت شد. بیشترین کاهش تنوع علف های هرز بر اساس شاخص شانون وینر در بین تیمارهای گیاهان پوششی نسبت به شاهد (H=1. 5) در گیاهان پوششی علف پشمکی (6/0) و علف بره (73/0) مشاهده شد.