سابقه و هدف: افعی لبیتنا (VIPERA LEBETINA) در مناطق وسیعی از ایران زندگی می کند و زهر آن حاوی انواعی از پروتیینازهای گوناگون است که دارای فعالیت های انعقادی و ضد انعقادی می باشد. از آن جایی که امکان نقش درمانی آنزیم های فیبرینولیتیک در حل شدن لخته های خونی وجود دارد، پژوهش حاضر با هدف جداسازی اجزاء زهر خام و تشخیص فعالیت آنزیمی ضد انعقادی در زهر افعی لبتینای ایران انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی اجزای زهر خام به وسیله کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون روی سفادکس G-100 جداسازی شدند و فعالیت های اندوپپتیداز، آرژنین استر هیدرولاز، انعقادی، ضد انعقادی و فیبرینولیتیک بر روی زهر خام و اجزای جداسازی شده بررسی گردید. یافته ها: زهر خام به وسیله کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون به 5 جزء (PI-PV) جدا شد. 200 میلی گرم زهرخام حاوی 187 میلی گرم پروتیین بوده و از 187میلی گرم پروتیین به کار رفته روی ستون، 7/115 میلی گرم پروتیین بازیابی شد. این زهر حاوی فعالیت انعقادی در غلظت پایین و ضد انعقادی در غلظت بالا بوده و فعالیت اندوپپتیدازی در زهر خام و همه اجزاء آن به جز PV وجود داشت. همچنین فعالیت آرژنین استرهیدرولازی در زهر خام، جزء PI و PII و فعالیت فیبرینولیتیک در زهر خام و فقط در جزء PIII مشاهده گردید. استنتاج: نتایج این مطالعه نشان داد که فراکسیون زهر افعی لبتینای ایران حاوی فعالیت های پروتیولیتیک قوی از جمله فعالیت فیبرینولیتیک می باشد که قادر به لیز مستقیم فیبرین و حل کردن لخته های خونی در شرایط آزمایشگاهی است.

زمینه و هدف: زهر مارها حاوی مخلوطی از پروتئین های آنزیمی و غیرآنزیمی و ترکیبات آلی کوچک می باشد. مطالعات ما روی زهر افعی لبتینای ایرانی مشخص نمود که این زهر منبع غنی از پروتئین ها و لیپیدها می باشد. افعی لبتینا یکی از مارهایی است که در قسمت-هایی از جنوب شرقی اروپا، جنوب شرقی آسیا و شمال غربی آفریقا یافت می شود. هیالورونیداز یک فاکتور ثابت در زهر مارهاست و به عنوان یک فاکتور انتشار شناخته شده که انتشار توکسین های سیستمیکی را که به گردش خون آسیب می رسانند، تسهیل می کند. در این مقاله فعالیت آنزیم هیالورونیداز را در زهر افعی لبتینای ایران گزارش می-دهیم. روش بررسی: فعالیت هیالورونیداز روی هیالورونیک اسید به روش توربیدومتری آزمایش شد. فعالیت کاهش توربیدیتی به صورت درصد هیالورونات هیدرولیز شده در مقایسه با جذب لوله آزمایش بدون آنزیم به عنوان صد درصد توربیدیتی محاسبه شد. از هیالورونیداز بیضه گاوی به عنوان استاندارد استفاده شد. یافته ها: pH و درجه حرارت اپتیمم برای حداکثر فعالیت به ترتیب 6 و 37 درجه سانتی-گراد بود. نتیجه گیری: نتیجه کلی این مطالعه این بود که زهر افعی لبتینای ایران دارای مقدار قابل ملاحظه ای فعالیت هیالورونیداز بود.

زمینه: عوامل هموتوکسیک و نوروتوکسیک موجود در ونوم مار می تواند سبب نکروز و از بین رفتن بافت گردد. مارگزیدگی در نقاط روستایی ایران در تمامی استان ها شایع بوده و می تواند باعث ادم، نکروز بافت و تغییرات خونی (در صورت وجود عامل هموتوکسیک) گردد. قدرت ونوم گرزه مار (ویپرا لبتینا) ایرانی در ایجاد تاثیرات موضعی هموراژیک و ادماتوز در رت و نیز پروکواگولانت به همراه توان خنثی نمودن موارد فوق به کمک آنتی ونوم پلی والانت آماده شده انستیتو رازی به دو صورت انکوباسیون با ونوم قبل از تزریق و نیز در مطالعات خارج از بدن مورد بررسی قرار گرفتند.مواد و روش ها: دوزهای افزاینده ونوم ویپرا لبتینا (2، 5 و 50 میکروگرم در میلی لیتر) به صورت زیرپوستی به سطح پشتی گروه های سه گانه رت جهت اندازه گیری میزان متوسط دوز هموراژیک زده شد. در آزمایش دیگر جهت تعیین قدرت ادماتوژنیک مقادیر متفاوت ونوم (10 تا 150 میکروگرم) به صورت زیرپوستی (100 میکرولیتر) به پای راست گروه های سه گانه رت زده شد و جهت کنترل از مقدار مساوی نرمال سالین در پای چپ استفاده گردید. جهت تعیین زمان انعقاد مقادیر مختلف از ونوم حل شده در 50 میکرولیتر از نرمال سالین به 200 میکرولیتر از پلاسمای انسانی اضافه شده و زمان انعقاد اندازه گیری شد. آنتی ونوم انستیتو رازی در کلیه آزمایشات فوق جهت خنثی سازی به کار برده شد.یافته ها: در بررسی حداقل دوز هموراژیک، پروکواگولانت و میزانی که می توانست ادم را در کف پای رت به میزان 30 درصد افزایش دهد مقادیر 8.5، 1.1 و 70 میکروگرم مشاهده گردید که بیانگر تاثیرات بالینی متفاوت این ونوم بود. با انکوباسیون ونوم و آنتی ونوم (30 و 200 میکرولیتر) قبل از تزریق، تاثیرات هموراژیک و پروکواگولانت از بین رفت و ویژگی های ادماتوزنیز با دوزهای افزایش یابنده آنتی ونوم کم اثر شد. تزریق داخل پریتونئال آنتی ونوم نقش موثری در کاهش عوارض هموراژیک و ادماتوز در رت نداشت. تزریق دوزهای بالاتر ونوم به صورت داخل عضلانی با تاثیرات میونکروتیک همراهی داشت.نتیجه گیری: بررسی کنونی، نشان دهنده قدرت آنتی ونوم انستیتو رازی در خنثی نمودن تاثیرات هموراژیک و ادماتوز در محیط داخلی بدن و نیز لخته کنندگی در محیط آزمایشگاه بود. با توجه به وجود آنزیم های متعدد در ونوم مار ویپرا لبتینا لزوم انجام آزمایش های دیگر جهت بررسی آن ها به منظور تخلیص و جداسازی و نیز ارزیابی قدرت خنثی کنندگی آنتی ونوم انستیتو رازی الزامی است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

زمینه: زهر مارها کمپلکس پیچیده ای از اجزای مختلف از جمله پروتئین ها و پپتیدها بوده که اکثر آنها دارای خواص آنزیمی می باشند. در این بررسی به مطالعه وجود آنزیم آلکالین فسفاتاز (ALP) در زهر و فراکسیون های افعی لبتینای ایران، روی سفادکس 100-G، به منظور بررسی مناسب بودن این روش برای جداسازی آنزیم مذکور پرداخته شد.مواد و روش ها: 100 میلی گرم از زهر خام افعی لبتینای ایران با استفاده از کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون روی سفادکس 100-G که با استفاده از بافر استات آمونیوم 20 میلی مولار (4.6=pH) به تعادل رسیده بود، به 6 فراکسیون تقسیم شد. فعالیت آنزیم ALP با استفاده از روش سالکوفسکی و همکاران و با استفاده ازسوبسترای پارا نیترو فنیل فسفات اندازه گیری شد.نتایج: 91 میلی گرم (حدود 79%) از زهر خام افعی لبتینای ایران، پروتئین بود. زهر خام به 6 فراکسیون مجزا تقسیم شد که به ترتیب سرعت خارج شدن از ستون، (PI) Peak I تا Peak VI (PVI) نامگذاری شدند. فعالیت مخصوص آنزیم ALP در زهر خام و PI به ترتیب 4-10×4 و 3-10×1 واحد در میلی گرم به دست آمد. سایر پیک ها هیچ گونه فعالیتی از این آنزیم را از خود نشان ندادند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که زهر افعی لبتینای ایران دارای فعالیت آنزیم ALP بوده و PI نیز کل این فعالیت را به خود اختصاص داده است. سایر پیک های حاصل، فاقد هر گونه فعالیتی از آنزیم ALP بودند.

زمینه و هدف: زهر مارهای ویپریده (افعی ها) حاوی پروتئین هایی می باشند که روی انعقاد خون اثر می گذارند. هدف از این مطالعه، تشخیص و جداسازی فعال کننده فاکتور خونی انعقادی V از زهر افعی لبتینای ایران می باشد.روش بررسی: فعال کننده فاکتور V از 200 میلی گرم زهر خام به وسیله سه مرحله کروماتوگرافی: ژل فیلتراسیون روی سفادکس G100، کروماتوگرافی تعویض یون روی DEAE - سلولز و کروماتوگرافی میل ترکیبی روی هپارین آگاروز تخلیص شد. اثر فعال کننده فاکتور V روی فاکتور  Vانسانی به وسیله فعالیت امیدولیتیک ترومبین تولید شده به وسیله فاکتور V فعال شده (Va) بررسی شد.یافته ها: فعال کننده فاکتور V تخلیص شده یک باند پروتئینی را به وسیله الکتروفورز روی سدیم دودسیل سولفات ژل الکتروفورز (SDS - PAGE) نشان داد. وزن مولکولی آن در حدود 29 kDa تخمین زده شد. این فاکتور، در حضور یون کلسیم فاکتور V را به فاکتور Va تبدیل می کند. فعالیت ارژینین استرهیدرولازی روی سوبسترای BAEE (Nx - بنزوئیل ارژینین اتیل استر) دارد. فعالیت امیدولیتیک ضعیفی روی سوبسترای  S-2222(بنزوئیل - ایزولوسیل - گلوتامیل - گلیسیل - ارژینیل پارانیتروانیلید) نشان می دهد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد که فاکتور تخلیص شده برای فاکتور V اختصاصی می باشد.

زمینه و هدف: زهر مارها به ویژه زهر مارهای خانواده ویپریده (افعی ها) و کروتالیده حاوی ترکیباتی هستند که می توانند روی انعقاد خون اثر بگذارند. هدف از این مطالعه جداسازی فعال کننده اختصاصی فاکتور خونی انعقادی X از زهر افعی لبتینای ایران می باشد.روش بررسی: دویست میلی گرم زهر خام افعی لبتینای ایران به وسیله کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون روی سفادکس G-100 برده شد. سپس فراکسیون حاوی فعال کننده فاکتورX به وسیله کروماتوگرافی تعویض یون روی ستون دی اتیل امینواتیل، سلولز (DEAE-52) برده شد. در مرحله آخر فراکسیون حاوی فعال کننده فاکتورX حاصل از مرحله دوم کروماتوگرافی دوباره به وسیله کروماتوگرافی تعویض یون روی ستون دی اتیل امینواتیل، سلولز( DEAE-52) اما با PH متفاوت برده شد.یافته ها: فعال کننده جدا شده یک باند پروتئینی را روی سدیم دودسیل سولفات، پلی اکریل امید ژل(SDS-PAGE) در شرایط غیر احیا نشان داد. وزن مولکولی آن به وسیله SDS–PAGE ، 78000 دالتون تخمین زده شد. فعال کننده در حضور یون کلسیم (Ca2-) فاکتور انعقادی X را به فاکتور X فعال شده(xa) تبدیل می کند و روی پروترومبین و فیبرینوژن تاثیری ندارد.فعال کننده، روی سوبسترای فاکتور Xa یعنی بنزوئیل، ایزولوسیل، گلیسیل، ارژینیل، پارانتیروآنیلید (S-2222) فعالیت امیدو لیتیک ندارد. روی سوبسترای بنزوئیل ارژینین اتیل استر (BAEE) فعالیت آرژینین استرازی ندارد.نتیجه گیری: باتوجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد که فاکتور استخراج شده برای فاکتور X اختصاصی باشد.

زمینه و هدف: زهر مارها کمپلکس پیچیده ای از پروتئین هایی با فعالیت های بیولوژیکی مختلف می باشند. افعی لبتینا یکی از مارهای سمی در ایران است. در این مطالعه با بررسی روی زهر خام افعی لبتینا، به بررسی وجود آنزیم فسفولیپاز A2 پرداخته شد.روش بررسی: صد میلی گرم زهر خام افعی لبتینا (P I-P V) با استفاده از کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون روی سفادکس G-100 که با بافراستات آمونیوم 20 میلی مولار (pH=4.6) به تعادل رسیده بود به 5 فراکسیون مجزا شد. غلظت پروتئین زهر خام و فراکسیون های آن با استفاده از آلبومین سرم گاوی به عنوان استاندارد تعیین شد. فعالیت فسفولیپاز A2 با استفاده از سوسپانسیون زرده تخم مرغ به عنوان سوبسترا تعیین گردید.یافته ها: حدود 89 درصد از زهر خام لیوفیلیزه این افعی، پروتئین بود. زهر خام به پنج فراکسیون مجزا شد که بر طبق خارج شدن از ستون، Peak I تا (P I-P V) Peak V نامگذاری شدند. فعالیت مخصوص در زهر خام، PeakI، PeakII و PeakIII به ترتیب 25U/mg.2، 078 U/mg.0، 76 U/mg.2 و 04 U/mg.1 بدست آمد.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که آنزیم فسفولیپاز A2 در زهر خام دارای فعالیت بالایی می باشد. در بین پیکها، پیک II دارای بیشترین فعالیت بود در صورتیکه فعالیت قابل توجهی در پیک I مشاهده نشد.

در این تحقیق شانزده قلاده سگ سالم از نژاد بومی با متوسط سن 2 سال و وزن 22.5±1.5 کیلوگرم از هر دو جنس انتخاب و پس از اطمینان از سلامتی آنها و آبستن نبودن سگ های ماده، آنها به طور تصادفی به چهار گروه مساوی تقسیم شدند. قبل از انجام آزمایش نمونه های خون برای انجام تست های آزمایشگاهی جمع آوری گردید. سپس به هر سگ گروه شاهد مقدار یک میلی لیتر سرم فیزیولوژی و به سگ های گروه 2، 3 و 4 به ترتیب مقادیر 0.1، 0.5 و 1 میلی گرم پودر خشک و زهر گرزه مار به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در یک میلی لیتر سرم فیزیولوژی حل کرده و در عضله دو سر ران (biceps femoris) سگها تزریق گردید. در زمانهای 10، 20، 30 و 60 دقیقه و 2، 4، 8 و 24 ساعت پس از تزریق زهر خونگیری به عمل آمد و پارامترهای خونی شامل سرعت سدیمانتاسیون، تعداد گلبول های سفید و قرمز، مقدار هماتوکریت، غلظت هموگلوبین، تعداد پلاکت، مقادیر MCV، MCH، MCHC، زمان پروترومبین (PT)، زمان پارشیال ترمبوپلاستین (PTT)، زمان خونریزی و زمان انعقاد اندازه گیری شد و نتایج بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که درد، سوزش، پنجه کشیدن بر زمین، جویدن زنجیر، ناله کردن، تورم، ضعف، خونریزی زیر پوستی، کاهش فشار خون سرخرگی و حتی مرگ حیوان در دزهای بالا (0.5 و یک میلی گرم) مهم ترین نشانی های بالینی بودند که در این بررسی مشاهده گردید. تعداد ضربان قلب، تنفس و دمای بدن در سگ های گروه 2، 3 و4 پس از تزریق زهر مار به ویژه در ساعات اولیه با زمان پیش از تزریق زهر افزایش آماری معنی داری نشان داد (P<0.05). این افزایش را می توان ناشی از درد حاصل از تزریق زهر، استرس و همچنین تخریب بافتی موجود در ناحیه تزریق دانست که موجب بالا رفتن دمای بدن در اثر آزاد شدن مواد تب زا (پیروژن ها) در سگ های تحت آزمایش به ویژه در گروه 4 گردیده است.تعداد گلبول های سفید خون در پاسخ به استرس وارد شده تفاوت آماری معنی داری (P<0.05) به صورت روند کاهشی که احتمالا در اثر هجوم لکوسیت ها به مرکز ورود عامل خارجی و مصرف آنها برای از بین بردن این عامل و بافت های تخریب شده بود نشان داد.در مقایسه میانگین تعداد پلاکت ها، اختلاف آماری معنی داری در سگ های گروه 3  (P<0.05)دیده شد. در این گروه کاهش اولیه شدیدی در اثر مصرف پلاکت های موجود در گردش خون در ناحیه خونریزی در محل تزریق ایجاد و بعد روند افزایش در اثر جبران بدن مشاهده شد. افزایش آماری معنی داری (P<0.05) در زمان انعقاد، زمان پروترومبین و زمان پارشیل ترمبوپلاستین در سگ های گروه 3 و 4 دیده شد که می توان آن را ناشی از تاثیر فاکتور ضد انعقاد موجود در زهر این مار دانست که در دوزهای بالا اثر خود را نشان داد. نتیجه اینکه زهر گرزه مار علاوه بر ایجاد نشانی های بالینی و تغییرات خونی، اختلال در سیستم انعقادی و ایجاد همولیز در دوزهای بالا از عمده ترین اثرات مشاهده شده بر روی پارامترهای خونی حیوان بود.