هدف از این مطالعه بررسی الگوی رویش قیاق بذری و ریزومی در زمین بدون بقایا و زمین دارای بقایای گندم و همچنین تاثیر کانوپی سیب زمینی و ذرت بر الگوی رویش قیاق بذری و ریزومی بود. به این منظور در قسمتی از مزرعه پزوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران که آلوده به علف هرز قیاق بود، چهار مزرعه در مجاورت هم انتخاب شد: زمین بدون پوشش (آیش)، زمین پوشیده از بقایای گندم، ذرت و سیب زمینی. شمارش گیاهچه های بذری و ریزومی به فواصل هفتگی تا انتهای فصل ادامه یافت. نتایج نشان داد روند رویش تجمعی قیاق های بذری در زمین دارای بقای گندم نسبت به سایر تیمارها در زمان دمای بالاتری (1278 درجه روز رشد) به حداکثر رسید. همچنین نرخ رویش گیاهچه های بذری به ازاء دریافت زمان دما، در زمین دارای بقایای گندم بیشتر بود (974 گیاهچه). زمان دمای مورد نیاز برای رسیدن به 50 درصد رویش قیاق های ریزومی در مزرعه ذرت از همه تیمارها بیشتر بود (1118 درجه روز رشد). بیشترین رویش تجمعی قیاق های بذری و ریزومی به ترتیب با 1034 گیاهچه و 1541 گیاهچه، در زمین بدون بقایا بدست آمد. رویش گیاهچه های بذری زیر کانوپی سیب زمینی و ذرت به سرعت متوقف شد در حالی که ظهور جوانه های ریزومی قیاق تا زمان برداشت ادامه داشت. این موضوع نشان می دهد که سبز شدن قیاق های بذری در اوایل فصل سریعتر از قیاق ریزومی صورت می گیرد و با انجام شخم در ابتدای فصل می توان از سبز شدن بخش زیادی از آنها جلوگیری نمود.

به منظور ارزیابی تاثیر کاربرد روغن های گیاهی بر کارایی ستوکسیدیم در کنترل قیاق آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در سال 1396 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمارها شامل غلظت ستوکسیدیم در شش سطح (0، 875/46، 75/93، 5/187، 25/281 و 375 گرم ماده موثره در هکتار) و نوع ماده افزودنی گیاهی در 8 سطح شاهد (بدون روغن گیاهی) و روغن های گیاهی ذرت، زیتون، هسته انگور، زیره، سیاه دانه، نعناع و آفتابگردان بودند. نتایج حاصل از برازش داده های اندازه گیری شده به مدل سه پارامتری لجستیک نشان داد که غلظت موثر 50 درصد برای تمام صفات اندازه گیری شده در حضور روغن های گیاهی در مقایسه با کاربرد ستوکسیدیم بدون روغن گیاهی کاهش یافت که نشان دهنده بهبود کارایی ستوکسیدیم در کنترل قیاق است. توانایی نسبی محاسبه شده در حضور روغن های گیاهی ذرت، زیتون، هسته انگور، زیره، سیاه دانه، نعناع و آفتابگردان برای ارتفاع گیاه به ترتیب 30/1، 57/1، 18/1، 23/1، 27/1، 24/1 و 07/1 برابر، وزن تازه اندام هوایی به ترتیب 75/3، 49/1، 57/1، 52/3، 93/2، 81/1، و 58/1 برابر، وزن خشک اندام هوایی به ترتیب 63/2، 30/1، 35/1، 57/2، 99/1، 48/1 و 86/1 برابر، وزن خشک اندام های زیرزمینی به ترتیب 21/2، 27/1، 48/1، 09/2، 67/1، 82/1 و 71/1 برابر، و حجم اندام های زیرزمینی به ترتیب 74/1، 56/1، 55/1، 13/2، 58/1، 38/1 و 41/1 برابر بود. بنابراین کاربرد روغن های گیاهی به همراه ستوکسیدیم باعث بهبود کارایی شده و می تواند منجر به کاهش ورود این علف کش به محیط زیست و همچنین کاهش خطر انتقال به محل غیر هدف گردد.

به منظور بررسی اثرات مفید و مضر چاودار و قیاق بر روی جوانه زنی بذر ذرت، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی (CRD)، در سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی انجام و غلظت های مختلف عصاره آبی چاودار، قیاق و مخلوط چاودار و قیاق بررسی شد. در این آزمایش غلظت های %2.5, %3.75, %5 و 0 (شاهد= آب مقطر) چاودار و قیاق هر کدام به تنهایی و نیز مخلوط عصاره چاودار + قیاق با غلظت های ذکر شده برای هر یک تهیه و اثر آنها روی صفاتی چون درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، متوسط مدت زمان جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن خشک ریشه چه + ساقه چه ذرت بررسی شد. نتایج نشان داد که عصاره قیاق در بیشترین غلظت بکار گرفته شده (5%) نقش بازدارندگی داشته و روی کلیه صفات مورد مطالعه اثرات منفی داشت، ولی در غلظت های کم محدوده ذکر شده تفاوت معنی داری با شاهد مشاهده نشد. این در حالی بود که عصاره چاودار در بیشترین غلظت بکار رفته (5%)، تنها سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه را کاهش داد. در بررسی اثر متقابل عصاره آبی چاودار و قیاق مشاهده شد، ترکیب عصاره های این دو گونه گیاهی در غلظت های زیاد (5%) اثر سینرژیستی (افزایشی) با هم داشته و اثر منفی بر جوانه زنی را افزایش داد، ولی در غلظت های کم (%2.5 و %3.75)، تفاوت معنی داری با شاهد مشاهده نشد.

برای بررسی و تعیین علف کش مناسب و بهترین ترکیب علف کش برای کنترل علف های هرز با ریک برگ آزمایشی در سال 1387 در آزمایشگاه و گلخانه به صورت بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل پروسولفوکارب با دزهای 2، 3، 4 و5  لیتر در هکتار، متری بوزین750  گرم در هکتار، پندی متالین 3 و 5 لیتر در هکتار، ریم سولفورون 40 و60  گرم در هکتار، پاراکوات با دز 3 لیتر در هکتار و شاهد و اندازه گیری ها در سه نوبت 15، 30 و 45 روز پس از سمپاشی انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده تاثیر علف کش ها بر روی علف های هرز سوروف، قیاق و ستاریا معنی دار بود بر اساس آزمون مقایسه میانگین دانکن پاراکوات بیش ترین تاثیر را بر سوروف، قیاق و ستاریا15  روز پس از سمپاشی و قیاق 30 روز پس از سمپاشی داشته است و پندی متالین 5 لیتر در هکتار بیش ترین تاثیر را بر سوروف و ستاریا 30 روز پس از سمپاشی و قیاق و ستاریا 45 روز پس از سمپاشی داشته است و پندی متالین 3 لیتر در هکتار بیش ترین تاثیر را بر سوروف 45 روز پس از سمپاشی داشته است. نتیجه گیری کلی سموم علف کش پاراکوات و پندی متالین 5 لیتر در هکتار توصیه می شود.

قیاق (Sorghum halepense L.) سه آزمایش د ر سال های 1384 و 1385 د ر گلخانه ها و مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی اجرا شد . آزمایش اول گلد انی و تیمارهای مورد بررسی شامل طول ریزوم قیاق (5، 10 و 15 سانتیمتر) عمق د فن ریزوم د ر خاک (5، 10 و 15 سانتیمتر) و کاربرد سه علف کش نیکوسولفورون، فورام سولفورون و ریم سولفورون (به ترتیب با د ز مصرفی 1.5 لیتر د ر هکتار، 2 لیتر د ر هکتار و 30 گرم د ر هکتار) بود ند . آزمایش د وم نیز د ر شرایط گلخانه ولی د ر بستر طبیعی اجرا و تیمارهای آن شامل طول ریزوم (5 و 10 سانتیمتر) و تعد اد د فعات قطع اند ام های هوایی (1، 2 و 3 مرتبه) و همچنین کاربرد علف کش فورام سولفورون بود که د ر مقد ار 2 لیتر د ر هکتار و د ر مرحله 5 برگی قیاق استفاد ه شد . د و طرح گلخانه ای د ر قالب آزمایشات فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصاد فی و 3 تکرار اجرا شد ند . آزمایش مزرعه ای نیز د ر قالب طرح بلوک های کامل تصاد فی با 4 تکرار و 12 تیمار علف کش (علف کش نیکوسولفورون د ر مقاد یر 1.5, 1 و 2 لیتر ماد ه تجاری د ر هکتار، علف کش فورام سولفورون د ر مقاد یر 2, 1.5 و 2.5 لیتر د ر هکتار، علف کش ریم سولفورون د ر مقاد یر 20، 30 و 40 گرم د ر هکتار، مخلوط علف کش های آترازین و آلاکلر د ر مقاد یر 1+5 کیلوگرم د ر هکتار به صورت پیش کاشت، علف کش ارد یکان به مقد ار 6 کیلوگرم د ر هکتار به صورت پیش کاشت و مخلوط با خاک و تیمار شاهد با وجین) اجرا شد . نتایج آزمایش های گلخانه ای نشان د اد که با کاهش طول ریزوم و افزایش عمق استقرار آن د ر خاک، رشد اند امهای هوایی ضعیف تر و ماد ه خشک تولید ی توسط آن ها کمتر شد . این امر د رجه تاثیر سم را نیز افزایش د اد . د ر بین سموم مورد بررسی د ر این آزمایشات، نیکوسولفورون بیشترین و ریم سولفورون کمترین تاثیر را بر رشد قیاق د اشتند . با افزایش تعد اد د فعات قطع اند ام های هوایی نیز ذخیره غذایی ریزوم های قیاق تخلیه و ماد ه خشک تولید ی توسط اند ام های هوایی کاهش و د رجه تاثیر علف کش نیکوسولفورون افزایش یافت. نتایج آزمایش مزرعه ای نیز حاکی از برتری علف کشهای فورام سولفورون و نیکوسولفورون د ر کنترل قیاق بود .

به منظور بررسی اثر اللوپاتیک ترشحات ریشه نخود سیاه بر روی گیاهان زراعی در تناوب با آن، تعداد پنج لاین از لاین های امید بخش نخود سیاه موجود در کلکسیون حبوبات دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انتخاب و در گلدان کشت شدند. بلافاصله پس از پایان رشد فیزیولوژیک نخود سیاه، دو هفته پس از آن و چهار هفته پس از آن اقدام به کشت سه نوع گیاه زراعی سویا، سورگوم و آفتابگردان در گلدان ها شد. از طرح کرت های دوبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده در خصوص سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، ارتفاع بوته، وزن زیست توده هوایی و نسبت وزن ساقه به ریشه استفاده شد. کلیه صفات اندازه گیری شده تحت تاثیر تیمارهای طرح قرار گرفتند. میانگین سرعت جوانه زنی گیاهان زراعی در چهار هفته پس از کشت لاین 5436 بطور معنی داری کاهش یافت. درصد جوانه زنی گیاهان زراعی با گذشت دو هفته از پایان رشد فیزیولوژیکی لاین های نخود سیاه بطور معنی داری افزایش یافت. با گذشت زمان از پایان رشد فیزیولوژیکی لاین های نخود سیاه، ارتفاع بوته گیاهان زراعی مورد مطالعه از یک روند افزایشی پیروی کرد. لاین 4488 بیشترین اثر بازدارندگی در تولید زیست توده را بر روی سویا داشت. این در حالی بود که ترشحات حاصل از ریشه همین لاین بر روی سورگوم تحریک کننده بود و تولید زیست توده آن را نسبت به شاهد افزایش داد. بطور کلی می توان نتیجه گرفت که با گذشت زمان از تاریخ برداشت (تکمیل رشد فیزیولوژیک) نخود سیاه، شدت اثرات بازدارندگی ترشحات ریشه آن، بر روی خصوصیات رویشی گیاهان دیگر کاهش می یابد.

به منظور بررسی اثر بقایای گیاهی (کاه و کلش) ارقام مختلف نخود سیاه بر جوانه زنی و رشد اولیه گیاهان زراعی که در تناوب با آن قرار می گیرند آزمایشی در گلخانه بخش حبوبات دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران بصورت اسپلیت پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ارقام نخود سیاه (5436, 4488, 4283, 4348, 5132) به عنوان عامل اصلی و مقادیر مختلف کاه و کلش (شاهد، 2.5 گرم، 5 گرم، 7.5 گرم در گلدان) و گیاهان (سویا، سورگوم و آفتابگردان) به صورت فاکتوریل و به عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شدند. با افزایش مقدار کاه و کلش درصد جوانه زنی گیاهان سورگوم، سویا و آفتابگردان در سطوح مختلف ارقام نخود سیاه از یک روند کاهشی پیروی کرد. واکنش گیاهان مورد مطالعه نسبت به کاه و کلش ارقام نخود به لحاظ درصد جوانه زنی کاملا متفاوت بود. سورگوم هیچ گونه واکنش معنی داری را نسبت به ارقام مختلف نخود سیاه نشان نداد و از جوانه زنی صد در صد برخوردار بود. در حالی که آفتابگردان در معرض کاه و کلش رقم 4488 از یک کاهش 30 درصدی نسبت به 4348 برخوردار شد. میزان تولید شاخ و برگ در گیاهان مورد مطالعه در واکنش به کاه و کلش ارقام نخود سیاه متفاوت بود. وزن خشک شاخ و برگ گیاهان مورد بررسی علاوه بر اینکه متاثر از ارقام نخود سیاه بود تحت تاثیر مقادیر مختلف کاه و کلش نیز قرار گرفت. با افزایش مقدار کاه و کلش نخود سیاه وزن خشک زیست توده ریشه گیاه سورگوم بطور محسوس و معنی داری نسبت به سایر گیاهان مورد مطالعه افزا یش یافت.

توانایی آللوپاتی گیاه قیاق و مرغ پنجه ای بر روی جوانه زنی و رشد گیاهچه گندم مورد آزمایش قرار گرفت. اثر قسمت هوایی، زیر زمینی و مخلوط آن دو برای هر گیاه جداگانه بررسی گردید. طرح آماری مورد استفاده طرح بلوکهای کامل تصادفی بود. ابتدا عصاره آبی غلیظ 10 درصد وزنی- حجمی تهیه گردد و سپس از آن عصاره با استفاده از آب مقطر مقادیر 5، 10، 20 و 40 درصد تهیه شد و اثر آنها بر جوانه زنی بذر و رشد ریشه چه و ساقه چه گندم در آزمایشگاه مطالعه گردید. هر دو علف هرز قیاق و مرغ پنجه ای بطور معنی داری درصد جوانه زنی و رشد اولیه گندم را کاهش دادند. مخلوط قسمت هوایی و زیر زمینی مرغ پنجه ای در هر کدام از قسمتها به تنهایی اثر آللوپاتی بیشتری داشت. از آنجا که قیاق با درصد عصاره اولیه کمتری نسبت به مرغ پنجه ای موجب کاهش جوانه زنی و رشد ریشه چه گردید. به نظر می رسد که دارای اثر آللوپاتی بیشتری بر گندم باشد.  

به منظور بررسی تاثیر مقادیر و زمان های مختلف کاربرد علف کش نیکوسولفورون در کنترل قیاق در ذرت، آزمایشی مزرعه ای طی یک فصل رشد انجام شد. آزمایش بصورت کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. پنج سطح علف کش (0، 40، 60، 80 و 100 گرم ماده موثره در هکتار معادل 0، 50، 75، 100 و 125 درصد غلظت توصیه شده) بعنوان کرت اصلی و سه زمان کاربرد علف کش (دو تا چهار برگی، چهار تا شش برگی و شش تا هشت برگی ذرت) بعنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. برای توصیف رابطه بین مقدار علف کش و زیست توده علف هرز در هر زمان کاربرد، از مدل استاندارد غلظت-پاسخ استفاده گردید. برآورد پارامترها نشان داد که با تاخیر در زمان سمپاشی، مقدار چهار پارامتر U (میزان زیست توده قیاق بدون کاربرد علف کش)، L(میزان زیست توده قیاق در مقادیر بالاتر از غلظت توصیه شده)، ED50(مقدار علف کش لازم جهت کاهش 50 درصدی زیست توده قیاق) و ED90 (مقدار علف کش لازم جهت کاهش 90 درصدی زیست توده قیاق) بصورت خطی افزایش یافت. جایگذاری پارامترهای مذکور با روابط خطی به عنوان زیر مدل در مدل غلظت-پاسخ، منجر به مدل تلفیقی شد که به کمک آن می توان از روی دو متغیر، غلظت علف کش، زمان مصرف علف کش و وزن خشک علف هرز را توصیف نمود. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین زیست توده (8/20478 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه ذرت (74/12108 کیلوگرم در هکتار) درمرحله اول کاربرد علف کش با مقدار 5/2 لیتر در هکتار (معادل 125 درصد غلظت توصیه شده) بدست آمد. هنگامی که سمپاشی تا مرحله 8-6 برگی ذرت به تعویق افتاد، میزان زیست توده نهایی ذرت در حداکثر غلظت علف کش، به 3/15625 کیلوگرم و عملکرد دانه به 7/8759 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. کاربرد علف کش در 4-2 برگی ذرت با غلظت کاهش یافته 75 درصد غلظت توصیه شده در هکتار توانست وزن خشک قیاق را از 9/144 به 2/41گرم در متر مربع کاهش دهد و از خسارت به ذرت جلوگیری نماید. نتایج مطالعه حاضر به افزایش کارایی غلظت علف کش برای کنترل قیاق در ذرت کمک خواهد کرد.