به منظور بررسی اثر الگوی کاشت و نیتروژن مصرفی بر عملکرد و شاخص های رقابت نخود فرنگی (Pisum sativum L. ) و کاهو (Lactuca sativa L. )، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. عامل الگوی کاشت در نه سطح شامل کشت خالص نخود فرنگی، کشت مخلوط جایگزین 33، 50 و 67 درصد کاهو به جای نخود فرنگی، کشت مخلوط افزایش 33، 50، 67 و 100 کاهو به نخود فرنگی و کشت خالص کاهو و عامل نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف و مصرف 25 و 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. نتایج نشان داد که اثر الگوی کاشت و نیتروژن بر عملکرد در سطح یک درصد معنی دار بود. صفات مورد بررسی شامل عملکردکل و شاخص های رقابت و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط یعنی عملکرد معادل، نسبت برابری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی، کاهش واقعی عملکرد، سودمندی کشت مخلوط و بهره وری سیستم بود. تیمار کشت مخلوط افزایش 100 درصد کاهو به نخود فرنگی و کشت خالص کاهو به ترتیب با 61565 و 61473 کیلوگرم در هکتار حداکثر عملکرد و تیمار کشت خالص نخود فرنگی با 11759 کیلوگرم در هکتار حداقل عملکرد را تولید کردند. با افزایش مصرف کود نیتروژن، عملکرد در هر دو گیاه افزایش یافت. کم ترین عملکرد معادل نخود فرنگی با 11759 کیلوگرم در هکتار از تیمار کشت خالص نخود فرنگی و بیش ترین آن با 25159 کیلوگرم در هکتار از کشت مخلوط افزایش 100 درصد کاهو به نخود فرنگی به دست آمد. بیش ترین و کم ترین عملکرد معادل نخود فرنگی به ترتیب از تیمارهای مصرف 50 کیلوگرم در هکتار و عدم کاربرد کود نیتروژن به ترتیب با 20669 و 16689 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. نسبت برابری زمین در تیمار های کشت مخلوط بیش از تیمار‍ های کشت خالص بود. حداکثر نسبت برابری زمین متعلق به تیمار کشت مخلوط افزایش 100 درصد کاهو به نخود فرنگی با 48/1 بود. ضریب نسبی تراکم در تمام تیمارها بیش از یک بود. بررسی شاخص غالبیت نشان داد که نخود فرنگی در تیمارهای کشت مخلوط افزایشی و تیمار کشت مخلوط جایگزین 33 درصد کاهو به جای نخود فرنگی گیاه غالب بود. در نتیجه، علامت چیرگی نخود فرنگی با وجود مطلوب بودن عملکرد هر دو گیاه مثبت شد. در کلیه تیمارها و به خصوص تیمارهای کشت مخلوط افزایشی، افزایش عملکرد کل مشاهده شد. در مجموع، کشت مخلوط نخود فرنگی و کاهو باعث افزایش سودمندی اقتصادی کشت مخلوط گردید. بیش ترین سودمندی اقتصادی کشت مخلوط مربوط به گیاه نخود فرنگی و کم ترین آن مربوط به گیاه کاهو که از تیمار کشت مخلوط جایگزین 33 درصد نخود فرنگی + 67 درصد کاهو حاصل شد.

به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول بر عملکرد، اجزای عملکرد و همچنین شاخص های رشدی در رقم آزاد نخود آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 88-87 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلول های صفر (تیمار شاهد بدون مصرف متانول)، 5، 10، 15، 20 و 25 درصد حجمی متانول که به هر کدام از محلول ها 2 گرم در لیتر گلیسین اضافه شد. نتایج آزمایش نشان داد بین سطوح مختلف متانول اختلاف معنی داری در صفاتی نظیر ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، وزن صد دانه و عملکرد دانه وجود دارد، بطوری که سطح 10% حجمی متانول بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و مقدار وزن صد دانه را داشتند. همچنین اثر متانول بر شاخص های رشدی (ماده خشک کل، سرعت رشد محصول و شاخص سطح برگ) قابل ملاحظه بود، بطوری که در تیمار 10% روند شاخص های رشدی بهتر بود.

به منظور بررسی نحوه رشد و نمو ذرت و لوبیا چشم بلبلی در سیستم زراعت تک کشتی و مخلوط، آزمایشی با استفاده از روش جایگزینی و افزایشی با نسبت های مختلف، تراکم مطلوب و بالای مطلوب دو گیاه با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان در سال 1385 به اجرا در آمد. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش تراکم گیاه، بیشترین عملکرد دانه ذرت به میزان 11560 کیلوگرم در هکتار از کشت مخلوط افزایشی با نسبت (%100 ذرت +%20 لوبیا چشم بلبلی) تولید شد. بیشترین عملکرد تولید دانه لوبیا چشم بلبلی به میزان 1939 کیلوگرم در هکتار از سیستم تک کشتی و بیشترین مجموع عملکرد دانه دو گیاه به میزان 11871.9 کیلوگرم در هکتار از کشت مخلوط افزایشی با نسبت (%100 ذرت + %20 لوبیا چشم بلبلی) حاصل شد. بالاترین میزان LER=1.83 از کشت مخلوط جایگزینی با نسبت 1:2 (%67 لوبیا چشم بلبلی + %33 ذرت) به دست آمد. الگوی کاشت بر عملکرد دانه ذرت و متوسط تعداد بلال در گیاه در سطح احتمال پنج درصد و بر متوسط تعداد دانه در بلال و وزن صد دانه ذرت در سطح احتمال یک درصد اثر معنی دار داشت. همچنین الگوی کاشت بر عملکرد دانه، متوسط تعداد غلاف در گیاه، متوسط تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه لوبیا چشم بلبلی در سطح احتمال یک درصد اثر معنی دار داشت. محاسبه شاخص ارزیابی نسبت برابری (LER) زمین سودمندی سیستم کشت مخلوط نسبت به سیستم تک کشتی را نشان داد.

به منظور بررسی اثر رقم و الگوی کاشت بر عملکرد و پروتئین دانه نخودفرنگی، وزن کل دو گیاه و نسبت برابری زمین، آزمایشی به صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 96-1395 اجرا گردید. عامل اول رقم نخودفرنگی (شامل ارقام پفکی و شمشیری) و عامل دوم الگوی کاشت (در 9 سطح شامل کشت خالص هر یک، کشت مخلوط جایگزینی نخودفرنگی و اسفناج به ترتیب با نسبت های 2: 1، 1: 1 و 2: 1 و کشت مخلوط افزایشی 33، 50، 67 و 100 درصد اسفناج به نخودفرنگی) بود. تأثیر رقم و الگوی کاشت بر اکثر صفات معنی دار شد. طول بوته، وزن 100 دانه، وزن غلاف، عملکرد غلاف در بوته، وزن تر بوته نخودفرنگی و وزن کل در رقم پفکی بیش از رقم شمشیری بود، اما تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت آن کمتر بود. تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف، عملکرد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، شاخص برداشت و وزن تر بوته در تیمارهای کشت خالص نخودفرنگی و کشت مخلوط جایگزین بیش از تیمارهای کشت مخلوط افزایشی بود. افزایش درصد اسفناج در تیمارهای افزایشی باعث کاهش صفات نخود فرنگی شد، اما عملکرد کل افزایش یافت. براساس نتایج، عملکرد رقم پفکی 81/11 درصد بیش از رقم شمشیری بود و بیش ترین وزن کل دو گیاه با 1/30 تن در هکتار از تیمار کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخودفرنگی + 100 درصد اسفناج به دست آمد. در کلیه تیمارهای کشت مخلوط نسبت برایری زمین بیش از یک بود که حاکی از برتری کشت مخلوط بود.

کشت مخلوط غلات- لگوم یکی از بهترین راه ها برای افزایش عملکرد در واحد سطح می باشد. به منظور، بررسی تاثیر کشت مخلوط بر عملکرد و اجزای عملکرد باقلا و نخود در ترکیب با برخی غلات، این آزمایش در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز در سال زراعی 94-1393 انجام شد. در این آزمایش 16 تیمار شامل 10 تیمار تک کشتی (گندم، جو، تریتیکاله، نخود و باقلا با و بدون حضور علف هرز) و شش تیمار کشت مخلوط (گندم+ نخود، گندم+ باقلا، جو+ نخود، جو+ باقلا، تریتیکاله+ نخود و تریتیکاله+ باقلا با علف هرز) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش که شامل تیمارهای کشت مخلوط و تک کشتی با و بدون علف هرز بودند، تاثیر معنی داری بر وزن هزار دانه، تعداد غلاف در واحد سطح، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت لگوم ها و نسبت برابری زمین داشتند. نتایج نشان داد که تیمارهای تک کشتی بدون حضور علف هرز بالاترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را تحت تاثیر تیمارهای آزمایش داشتند. با وجود این، تیمارهای کشت مخلوط از لحاظ عملکرد دانه و شاخص برداشت، مشابه یا برتر از تک کشتی های با علف هرز بودند. عملکرد دانه و شاخص برداشت در کشت مخلوط گندم + باقلا در مقایسه با تک کشتی با علف هرز باقلا، به ترتیب 102 و 93 درصد بیشتر بود. نسبت برابری زمین در تمام تیمارهای کشت مخلوط، در مقایسه با تک کشتی های با علف هرز بیشتر از یک بود. از آنجا که غلات نسبت به لگوم ها دارای قدرت رقابت بیشتری هستند، به نظر می رسد که برای افزایش کارآیی باید تراکم بیشتری از لگوم ها را در ترکیب با غلات به کار برد. همچنین برای کاهش تداخل علف های هرز و افزایش عملکرد در نخود و باقلا، کشت مخلوط آن ها با غلات توصیه می شود.

به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک و سوپر جاذب بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود دیم رقم هاشم، آزمایشی در سال 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل های آزمایشی شامل اسید سالیسیلیک در چهار سطح شاهد و محلول پاشی با غلظت های 0.4، 0.8 و 1.2 میلی مول و سوپر جاذب در سه سطح 0، 9 و 18 کیلوگرم در هکتار از نوع پلی اکریل آمید بودند. نتایج نشان داد که اثر اسید سالیسیلیک و سوپر جاذب و اثر متقابل آن ها بر صفات تعداد غلاف در بوته، وزن دانه در بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. با محلول پاشی 1.2 میلی مول اسید سالیسیلیک عملکرد دانه نسبت به شاهد 25 درصد افزایش نشان داد. بیشترین تعداد غلاف در بوته (40.73)، وزن دانه در بوته (10.33 گرم)، تعداد شاخه اصلی در بوته (1.11)، عملکرد دانه (459 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (793.6 کیلوگرم در هکتار) از اثر متقابل 18 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب و محلول پاشی با غلظت 0.4 میلی مولار اسید سالیسیلیک حاصل شد. نتایج نشان داد که با استفاده از اسید سالیسلیک و سوپر جاذب در شرایط خشکی می توان به عملکرد قابل قبول دست یافت.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: کشت مخلوط یا کشت همزمان دو یا چند گیاه در یک قطعه زمین توانایی افزایش قدرت تولیدی اکوسیستم را دارد. افزایش عملکرد غله و کاهش عملکرد لگوم در سیستم کشت مخلوط غله- لگوم گزارش شده است. چندین شاخص از جمله نسبت برا بری زمین، ضریب نسبی تراکم، نسبت رقابتی، شاخص غالبیت، کاهش واقعی عملکرد، سودمندی کشت مخلوط، عملکرد معادل و شاخص بهره وری سیستم برای تشریح رقابت و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط مورد استفاده قرار می گیرند. کشت مخلوط غلات و لگو ها برای توسعه سیستم های پایدار تولید غذا مخصوصا در سیستم های کشت با نهاده های خارجی محدود دارای اهمیت است. تعدادی از شاخص هایی که جهت تشریح رقابت و سودمندی اقتصادی سیستم کشت مخلوط استفاده می شوند عبارتند از نسبت برا بری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی، کاهش واقعی عملکرد و سودمندی کشت مخلوط. اهداف این مطالعه بررسی تاثیر کود نیتروژن و الگوی کاشت مخلوط بر عملکرد علوفه و شاخص های رقابت نسبت برابری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی، کاهش واقعی عملکرد، سودمندی کشت مخلوط، عملکرد معادل و بهره وری سیستم بود. مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر کود نیتروژن و الگوی کاشت مخلوط بر عملکرد علوفه و شاخص های رقابت جو و نخود فرنگی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی 91-1390 به اجرا در آمد. عوامل مورد بررسی مشتمل بر نسبت کاشت در پنج سطح شامل کشت خا لص جو، کشت مخلوط جایگزین 25، 50 و 75 درصد نخود فرنگی به جای جو و کشت خالص نخود فرنگی و عامل نیتروژن در چهار سطح شامل عدم مصرف و مصرف 25، 50 و 75 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. صفات مورد بررسی شامل عملکرد علوفه و شاخص های رقابت و سودمندی اقتصادی سیستم کشت مخلوط یعنی نسبت برا بری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی، کاهش واقعی عملکرد، سودمندی کشت مخلوط، عملکرد معادل و بهره وری سیستم بود. کاشت در اوایل آذر ماه 1390 و برداشت در اوایل اردیبهشت ماه 1391 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که کشت خالص جو بیش ترین عملکرد خشک علوفه را با 17.16 تن در هکتار داشت. با کاهش نسبت جو در کشت مخلوط، عملکرد علوفه هم کاهش یافت به طوری که حداقل عملکرد علوفه در کشت مخلوط با 9.62 تن در هکتار از تیمار کشت مخلوط 25 درصد جو و 75 درصد نخود فرنگی به دست آمد. تیمار کشت خالص نخود فرنگی با 6.71 تن در هکتار حداقل عملکرد علوفه را در بین نسبت های کشت مخلوط تولید کرد. افزایش نیتروژن باعث افزایش عملکرد علوفه شد. نسبت برابری زمین در تیمارهای کشت مخلوط کم تر از یک بود که نشان دهنده نامطلوب بودن کشت مخلوط جو و نخود فرنگی از این نظر می باشد. ضریب نسبی تراکم، نسبت رقابتی و شاخص غالبیت جو در هر سه تیمار کشت مخلوط بیش تر از نخود فرنگی بود. شاخص بهره وری سیستم در تیمار کشت مخلوط جایگزین 25 درصد نخود فرنگی به جای جو بیش از دو تیمار دیگر بود. کشت مخلوط سودمندی اقتصادی نداشت.نتیجه گیری: عملکرد علوفه و عملکرد معادل جو در تیمارهای کشت خالص و مخلوط بیش از نخود فرنگی بود. مصرف نیتروژن عملکرد علوفه و عملکرد معادل جو را افزایش نشان داد. نسبت برابری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی و سودمندی اقتصادی در جو بیش از نخود فرنگی بود. کاهش عملکرد واقعی در جو مثبت و در نخود فرنگی منفی بود. شاخص بهره‏وری سیستم در تیمار کشت مخلوط 25 درصد نخود فرنگی به جای جو بیش از دو تیمار دیگر بود.

به منظور بررسی کمیت و کیفیت علوفه کشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L. ) با نخود فرنگی (Pisum sativum L. ) در شرایط دیم، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1394 اجرا شد. تراکم های 100، 150، 200، 250 و 300 بوته در متر مربع نخود فرنگی به عنوان فاکتور اول و الگوهای کشت (کشت مخلوط 75 درصد جو+ 25 درصد نخود فرنگی، 50 درصد جو+ 50 درصد نخود فرنگی و 25 درصد جو+ 75 درصد نخود فرنگی) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که عملکرد کل علوفه تحت تأثیر معنی دار الگوی کشت و تراکم های مختلف نخود فرنگی قرار گرفت. بیشترین (2/289 گرم بر متر مربع) و کمترین (1/191 گرم بر متر مربع) عملکرد کل علوفه خشک به ترتیب در تیمارهای 75 درصد جو+ 25 درصد نخود فرنگی و 25 درصد جو+ 75 درصد نخود فرنگی بدست آمد. همچنین تراکم های 100 و 300 بوته در متر مربع نخود فرنگی بیشترین و کمترین تاثیرگذاری را بر روی عملکرد کل علوفه خشک داشتند. از لحاظ کیفیت علوفه، با افزایش نسبت جو خاکستر علوفه کاهش یافت؛ به طوری که در تیمار 75 درصد جو+ 25 درصد نخودفرنگی، میزان خاکستر علوفه نسبت به تیمارهای 75 درصد نخودفرنگی+ 25 درصد جو و 50 درصد جو+ 50 درصد نخودفرنگی به ترتیب 85/23 و 38/17 درصد کاهش یافت. علاوه بر این، با افزایش تراکم نخود فرنگی در کشت مخلوط، درصد پروتئین خام کل نیز افزایش یافت، به طوری که بیشترین درصد پروتئین خام کل به تیمارهای 75 درصد نخود فرنگی با تراکم 300 بوته در متر مربع+ 25 درصد جو تعلق داشت. همچنین با افزایش تراکم نخود فرنگی، میزان دیواره سلولی (NDF) و دیواره سلولی بدون همی سلولز (ADF) علوفه کاهش معنی داری پیدا کرد. بیشترین نسبت برابری زمین به ترتیب در الگوهای 25 درصد جو+ 75 درصد نخود فرنگی و 50 درصد جو+ 50 درصد نخود فرنگی در تراکم 100 بوته در متر مربع نخود فرنگی به دست آمد. به طور کلی، کشت مخلوط جو با نخود فرنگی در تراکم های پایین آن با تولید علوفه مناسب از لحاظ کمی و کیفی می تواند جایگزین مناسبی برای آیش در شرایط دیم کشور باشد.