زمینه: اثر همسایگی که منجر به آثار پرتوی در سلولهای پرتو ندیده می شود این اصل را که عبور اشعه از داخل هسته منجر به واکنشهای بیولوژیکی می شود به چالش کشیده است. مکانیسم این پدیده چیست؟ برای فهم بهتر این مفهوم نسبتا مبهم تعداد قابل ملاحظه ای مقاله تخصصی اصیل و مروری به دقت مورد مطالعه قرار گرفتند.نتیج: سلولهای تابش دیده مولکولهایی آزاد می کنند که می توانند در محیط سلولی منتشر شوند و با موجب برقراری ارتباط بین سلولی از طریق «گپ جانکشن» شوند. این مولکولها می توانند خود را به سلولهای همسایه برسانند و سیگنال اثر همسایگی ارسال کنند. در مطالعات زیادی تایید شده است که این مولکولها فاکتورهای رشد، سایتوکین ها، نیتریک اکسید و رادیکاهای آزاد اکسیژن (ROS) می باشند.ارسال سیگنالهای اثر همسایگی به سلولهای مجاور، آنها را وادار به تولید مولکولهای مرتبه دوم از این نوع می کند که این مولکولها به نوبه خود موجب صدمات سلولی می شوند. بعضی محققین معتقدند که اجزا سلولی دیگری به جز هسته (میتوکندریا و غشا سلول) منشا این سیگنالها هستند. نظریه دیگری نیز وجود دارد که پیشنهاد می کند شکست دوشاخه DNA مستقیما با سیگنالهای اثر همسایگی ایجاد نمی شود بلکه افزایش و اثر تجمعی شکست های تک شاخه منجر به شکست دوشاخه می شود. گرچه مکانیسم اثر همسایگی کاملا فهمیده نشده است ولی تردیدی نیست که مکانیسم های متعدد و مسیرهای مختلفی عامل این اثر می باشند. نوع سلول، نوع تابش، شرایط آزمایشگاه و محصول نهایی تعیین کننده مکانیسم غالب هستند.نتیجه گیری: مولکول های حامل پیام های همسایگی و مسیرهای مولکولی موثر در ایجاد اثر، در ایجاد پاسخ به استرس های غیر پرتوی نیز نقش دارند. پس این احتمال را می توان مطرح نمود که اثر همسایگی پرتوی نیز نقش دارند. پس این احتمال را می توان مطرح نمود که اثر همسایگی پرتوی جزیی از پاسخ عمومی و یکپارچه بافت یا کل ارگانیسم به استرس باشد و همان گونه که محیط سلول ها در ایجاد پاسخ یکپارچه به عوامل استرس زا نقش دارد، در ایجاد اثر همسایگی نیز موثر است.