برای رسیدن به توسعه پایدار داشتن برنامه ریزی با تکیه بر ارزیابی همه جانبه محیط طبیعی امری ضروری است. با توجه به اینکه محیط زیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده های انسان داراست، بنابراین، ارزیابی توان اکولوژیکی به عنوان هسته مطالعات زیست محیطی با پیشگیری بحران های موجود، بستر مناسبی را برای برنامه ریزی زیست محیطی فراهم می آورد. تحلیل قابلیت اراضی برای توسعه شهری یکی از اصلی ترین مقولاتی است که برنامه ریزان شهری با آن سروکار دارند. در این مقاله طی رویکرد ارزیابی چند معیاره با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار و در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، ارزیابی توان اکولوژیکی حاشیه شهر تبریز برای توسعه کالبدی بر پایه مشاهدات محیطی (طبیعی و انسانی به تعداد 12 معیار) صورت گرفته و نقشه نهایی در محدوده مذکور تهیه شده است. این نقشه نواحی مناسب برای توسعه کالبدی شهر را نشان می دهد. نتایج این پژوهش می تواند مورد استفاده برنامه ریزان شهری قرار گیرد.

در چند دهه اخیر تغییر اکثر کاربری ها بدون درنظرگرفتن قابلیت ها و محدودیت های محیط زیستی، مشکلات بسیاری مانند تخریب خاک و آلودگی اکوسیستم های آبی را به دنبال داشته است، بنابراین، ضرورت تحقیق حاضر، بررسی چگونگی کاهش آثار تغییرات کاربری اراضی احتمالی آینده در حوضه آبخیز تجن با بررسی توانایی بالقوه اراضی به عنوان راهکاری برای حفاظت از منابع طبیعی است. از این رو، مدل ساز تغییر سرزمین (LCM) برای بررسی میزان تغییرات احتمالی کاربری اراضی آتی به کار گرفته شد و در ادامه، با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش ارزیابی چندمعیاره (ترکیب خطی وزنی)، مستعدترین مناطق کشاورزی تعیین شد. نتایج نشان داد در طول دوره 2010 تا 2040، کاربری جنگلی 34739 هکتار کاهش، و کاربری کشاورزی و مرتع به ترتیب، 27071 و 7668 هکتار افزایش خواهد داشت و نیز 3473 هکتار از مستعدترین مناطق محتمل تغییر از کاربری جنگل به کاربری کشاورزی و مرتع استخراج شد. بنابراین، انتظار می رود بررسی تغییرات کاربری اراضی آینده بر اساس قابلیت اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ می تواند به حفاظت از جنگل های هیرکانی برای پیشگیری از تغییرات غیراصولی کاربری اراضی در دوره آتی منطقه کمک کند.

اولویت بندی، در اجرای پروژه های منابع طبیعی امر بسیار مهم و ضروری می باشد و به تصمیم گیران اجازه خواهد داد تا مناسب ترین استراتژی های مدیریتی و پایدار را در درازمدت اجرا نمایند. وضعیت کنونی فرسایش با یک شاخص نسبی نمی تواند بطور دقیق اولویت نواحی جهت کنترل فرسایش خاک را شناسایی نماید. هدف از این تحقیق شناسایی اولویت های حفاظت با استفاده از یک روش ارزیابی چندمعیاره در حوضه آبخیز وازرود مازندران می باشد. روند تغییرات خطر فرسایش نشان دهنده مناطقی است که خطر فرسایش در آن ها در حال ازدیاد بوده و همچنین به عنوان یکی از معیارهای شناسایی اولویت ها می باشد. پهنه بندی خطر فرسایش در قالب معادله تلفات خاک اصلاح شده جهانی (RUSLE) در سال های 2000 و 2010 انجام گرفت و به شش ناحیه خطر خیلی کم، کم، متوسط، شدید، خیلی شدید و فوق العاده شدید تقسیم گردید. روند تغییرات فرسایش خاک با مقایسه نتایج خطر فرسایش بین 2000 و 2010 و ارزیابی های چند معیاره محقق گردید. دو سطح با بالاترین اولویت، مناطق با درجه فرسایش شدید و یا افزایش قابل توجه در فرسایش که در این 10 سال اخیر به وقوع پیوسته را شامل می شود (1588.32 هکتار و 11.31% از کل منطقه مورد مطالعه) و به عنوان مناطق کنترل فرسایش خاک و اختصاص استراتژی های مدیریتی مناسب در آن پیشنهاد می گردد. دو سطح میانی مناطق با وضعیت فرسایشی پایدار در طول زمان یا تغییرات جزیی را شامل می شوند و به اقدامات کنترلی کمتری نیازمندند.

تحلیل و ارزیابی تناسب زمین برای توسعه کالبدی شهرها یکی از دلمشغولی های اصلی جغرافیدانان و برنامه ریزان شهری است. در شرایطی که در اغلب شهرها توسعه کالبدی روندی سریع و فزاینده دارد، شناخت و مکان یابی اراضی مناسب برای توسعه کالبدی شهرها بسیار ضروری می باشد. تحلیل تناسب زمین برای گسترش شهرها فرآیندی است که به ارزیابی همزمان چندین معیار یا متغیر مختلف نیاز دارد. در این مقاله با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار و در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (ساج)، تناسب زمین برای توسعه کالبدی در محور شمالغرب شهر شیراز بر پایه پنج معیار (شیب، جنس و قابلیت زمین، فاصله با شهر و فاصله با راه های اصلی) ارزیابی شده و نقشه تناسب زمین در محدوده مذکور تهیه شده است. این نقشه نواحی اولویت دار و مناسب برای توسعه کالبدی را نشان می دهد و می تواند مورد استفاده برنامه ریزان شهری و تصمیم گیرندگان فضایی قرار گیرد.  

در سال های اخیر، اهمیت روزافزون صنعت گردشگری موجب شده پژوهشگران علوم مختلف رهنمودهای متفاوتی برای رشد و توسعه آن ارایه نمایند. در این میان جغرافیدانان نیز نقش مهمی جهت شناسایی پهنه های مستعد برای توسعه گردشگری پایدار ایفا می کنند. بخش های شمالی کشور ما نیز با توجه به توان بالقوه و تنوع جاذبه های طبیعی، به مدیریت صحیح و برنامه ریزی مناسب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار گردشگری نیازمند است. پژوهش حاضر با هدف ساماندهی اکوتوریسم پایدار در شهرستان گرگان، به ارزیابی توان اکولوژیک این منطقه با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره پرداخته است. این پژوهش از جهت هدف، کاربردی-توسعه ای و از منظر چارچوب پژوهشی، تحلیلی-توصیفی می باشد. از آنجا که شناخت و ارزیابی پتانسیل های گردشگری یک مسأله تصمیم گیری چند معیاره است، در تحقیق حاضر از مدل تصمیم گیری چند معیاره فازی و روش WLC در محیط نرم افزارهای IDRISI 17 و ARC GIS10. 1 استفاده شده است. همچنین وزن دهی زوجی لایه های مورد استفاده، در نرم افزار Expert Choise صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد از کل مساحت 1616 کیلومتر مربع شهرستان گرگان، 129. 8 کیلومتر مربع از توان بسیار ضعیف، 355. 52 کیلومتر مربع از توان ضعیف، 371. 68 کیلومتر مربع از توان متوسط، 533. 28 کیلومتر مربع از توان زیاد و 226. 24 کیلومتر مربع از توان بسیار زیاد جهت توسعه اکوتوریسم پایدار برخوردارند. همچنین با تحلیل نقشه میزان مطلوبیت می توان اذعان داشت، پهنه های جنوبی و کمربند مرکزی شهرستان دارای بیشترین پتانسیل و پهنه شمالی آن دارای کمترین قابلیت جهت توسعه گردشگری همسو با محیط می باشند.

امروزه تامین ایمنی با حداقل آسیب های جانی و مالی پس از زلزله های شدید ازجمله حداقل نیازهایی است که باید در طراحی ها رعایت گردد. استاندارد 2800 ایران دارای دو سطح زلزله بهره برداری و طراحی می باشد که سطح خطر دوم احتمال وقوع 10 درصد در 50 سال را برآورد می کند. دستورالعمل 356-FEMA نیز سطح خطر MCE را به عنوان بزرگترین سطح خطر، بر مبنای احتمال رخداد 2 درصد در 50 سال معرفی می نماید.در این مقاله سازه های بلند بتنی طراحی شده برمبنای استاندارد 2800 که بوسیله مهاربند فولادی مقاوم سازی شده اند، در مقابل سطح خطر MCE مورد ارزیابی قرار گرفته اند. بر مبنای نتایج این تحقیق، ساختمان های مقاوم نشده در این سطح خطر، سطح کارکرد آستانه فرو ریزش و ساختمانهای مقاوم شده، سطح کارکرد ایمنی جانی را تامین نمی نمایند.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

این مطالعه با هدف ارزیابی زیستگاه آهو در منطقه حفاظت شده کالمند بهادران با استفاده از مدل ارزیابی چند معیاره (MCE)، انجام شد. متغیرهای زیستگاهی مورد استفاده در مدلسازی شامل: شیب، جهت جغرافیایی، ارتفاع، تراکم و فلور منطقه، منابع آب، مزارع کشاورزی و سکونتگاه های انسانی بودند. ابتدا نقشه متغیرها جهت مدل سازی در محیط نرم افزار ادریسی (IDRISI) نسخه 17، آماده گردید. سپس با استفاده از الگوریتم بولین (Bolin) در نرم افزار ادریسی (IDRISI)، لایه های محدودیت برای زیستگاه آهو شامل شیب بیش تر از 10 درصد، ارتفاع بیش تر از 1600 متر، حریم 100 متری از سکونت های انسانی، 500 متری ازجاده های اصلی، 5 کیلومتری از مزارع کشاورزی، 10 کیلومتری از منابع آب به دست آمد همچنین جهت تعیین وزن هر یک از متغیرها از روش سلسه مراتبی در نرم افزار ادریسی (IDRISI) استفاده شد نتایج حاصل از رتبه دهی متغیرها نشان داد از بین متغیرهای مورد استفاده، متغیر جاده بیش ترین وزن و متغیر ارتفاع کمترین وزن را به خود اختصاص داده است. نتایج ارزیابی میزان سطح مطلوبیت در منطقه کالمند و بهادران نشان داد بیش ترین میزان سطح (01/56 درصد)، برای آهو دارای مطلوبیت متوسط می باشد بنابراین می توان گفت منطقه کالمند بهادران یک منطقه آهو خیز بوده و به نسبت برای این گونه زیستگاه خوبی می باشد که می توان با مدیریت و برنامه ریزی، سطح زیستگاه مطلوب را در منطقه بهبود بخشید از نتایج این مطالعه می توان در اجرای اقدامات حفاظتی و مدیریتی جهت افزایش زیستگاه های مطلوب در سطح استان یزد نیز استفاده نمود.

سکونتگاه های روستایی نخستین الگوهای مکانی تعامل انسان با طبیعت و تأثیر محیط بر جوامع انسانی اند. در تحول این الگوها طی زمان، علاوه بر عوامل غیرمحیطی، محیط نیز همچنان مؤثر بوده است. پژوهش پیش رو به شناسایی جمعیت گریزی و ناپایایی (تخلیه)های روستایی استان اصفهان طی ربع سدة 1365 تا 1390 و تبیین محیطی آن در محیط GIS پرداخته است. توان یا نارسایی محیط، از روابط متقابل و غیرجبرانی عوامل محیطی ناشی می شود و سکونت پذیری سرزمین، مستلزم برخورداری همزمان از کمینه کارکردهای محیطی مصالحه ناپذیر برای فعالیت و معیشت است. بر این اساس، در این پژوهش تبیین پدیدآیی و ناپایایی سکونتگاه های روستایی استان، با رویکرد چندمعیاره ی فضایی و روش های آماری صورت گرفت و پایگاه داده ها شامل پراکنش فضایی روستاهای دارای سکنه در سال 1365، روستاهای ناپایا (تخلیه شده) تا سال 1390، لایه های محیطی پردازش شده ی موقعیت ژئومورفیک، شیب، راستای شیب، دما، منابع اراضی و فاصله از منابع آبی چاه و چشمه بود. تحلیل فضایی و آماری تراکم پدیدآیی روستاها در پهنه های توان محیطی و درصد روستاهای ناپایای هر پهنه نسبت به ابتدای دوره، بیانگر رابطه ی مثبت (80 درصدی) توان محیط با تراکم پدیدآیی و رابطه ی مثبت (56 درصدی) نارسایی محیط با درصد ناپایایی روستاها بود. به این ترتیب، گرچه محیط هم در پدیدآیی و هم در ناپایایی روستاها مؤثر است، تعیین کنندگی غنای الگوهای محیطی در پاگیری نظام های سکونتگاهی بیشتر از تعیین کنندگی ضعف محیط در گریز جمعیت از آنهاست. بنابراین، ناپایایی روستاها از سازوکارهای غیرمحیطی نیز متأثر است و هم افزایی «فرسودگی بنیان های محیطی» و «ناکارامدی ساختارهای اقتصادی-اجتماعی»، به بازتولید آن و نارسایی توسعه ی متوازن و آمایش سرزمین دامن می زند.