انقلاب کشاورزی و صنعتی با تغییر نیازها و شیوه زندگی انسان، خانه و محل زندگی او را تغییر داده و انتظارات جدید و متفاوتی از آن را به وجود آوردند. امروز با شروع انقلاب دیجیتالی موج عظیمی از تحول جریان یافته است که در مسیر خود خانه و مسکن انسان ها را نیز دچار تغییر و دگرگونی می کند. آنچه که در این سرآغاز تحول مهم است سعی بر شناخت نوع و حوزه تغییرات الگوی مسکن کشورمان و ارائه رهنمودها و الگوهای مناسب برای مواجهه با این دگرگونی است تا پیش از رویارویی با این تحول عظیم آمادگی لازم برای تغییر به وجود آید.گذشته و به عبارتی تاریخ گذشته مسکن، عامل اشتراک و همبستگی مسکن ایرانی در دوران های مختلف این سرزمین بوده و بهتر می تواند زمینه ساز مسکن آینده باشد. بنابراین باید آنچه که تاکنون بر تحول مسکن تاثیرگذار بوده را در جهان و به خصوص در کشورمان بررسی کرده و با نگرش به آینده این عوامل و نحوه تاثیرگذاری آن ها بر حوزه مسکن، قدمی به سوی آینده بهتر و زندگی در خانه هایی درخور برداریم.آنچه که در پیمودن هر راه و رسیدن به مقصد نهایی بسیار حیاتی و مهم است، نقطه آغاز راه و نحوه قدم گذاشتن در آن است، به همین دلیل در این مقاله تلاش شده است پیشنهادهایی برای مراحل اولیه دست یابی به الگوی مسکن آینده، حفظ هویت و ارزش های مسکن ایرانی در گذار از انقلاب دیجیتالی ارائه گردد. بدین منظور عوامل موثر بر تحول مسکن و حوزه تاثیر آن ها، از بدو اسکان بشر تاکنون (مسکن دیروز) شناسایی شده و با مطالعه روند تحول این عوامل در آینده، عوامل موثر بر شکل گیری مسکن فردا معرفی شده اند.

یکی از اقلامی که بیشترین سهم را در مخارج حانوار دارد، مخارج مسکن است. روند افزایشی قیمت مسکن در سال های اخیر باعث شده که بسیاری از خانوارهای فقیر امکان دسترسی به این کالای مهم را نداشته باشند. مطالعه حاضر با استفاده از داد ه های در سطح خرد خانوار مرکز آمار در بازه زمانی 1387 تا 1393 در بخش شهری استان های مختلف به بررسی رابطه بین نابرابری درآمد و دسترسی به مسکن خانوارهای کم درآمد می پردازد. نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که افزایش نابرابری درآمد باعث کاهش درآمد پسماند، افزایش نسبت اجاره به درآمد و کاهش استفاده از مسکن می شود، در حالی که رابطه مذکور برای خانوارهای ثروتمند برعکس است. اما افزایش تنوع مسکن باعث کاهش اثرگذاری نابرابری درآمد بر دسترسی به مسکن می شود. بنابراین، توزیع متناسب فعالیت های اقتصادی با توجه به مزیت نسبی در استان های مختلف و فراهم شدن زیرساخت های لازم می تواند به عنوان یکی از سیاست های مهم برای افزایش دسترسی خانوارهای کم درآمد مدنظر قرار گیرد.

محققان مسکن را چیزی بیش از نیاز انسان به سرپناه می دانند و معتقدند که از جمله مولفه های اصلی تاثیرگذار بر شکل و فرم آن فرهنگ است. اما از آنجایی که فرهنگ مفهومی پیچیده و بسیار عام می باشد، نیاز است که به مولفه هایی قابل سنجش و اندازه گیری مانند شیوه زندگی بسط پیدا کند. نادیده انگاشتن مطالعات فرهنگی و مردم شناسانه در سال های اخیر باعث کاهش رضایت مندی و از بین رفتن هویت فرهنگی مسکن شده است. دگرگونی سبک زندگی در طول دوره های تاریخی مختلف و ارتباط مستقیمی که میان آن با شکل و فرم مسکن وجود دارد، امکان مطالعه و بررسی سیر تاثیر آن بر خانه را در دوره های مختلف تاریخی فراهم می کند. این پژوهش به دنبال یافتن سیر تغییر سازمان فضایی خانه های کرمان از طریق مطالعه سیر تغییر تحول سبک زندگی است. شیوه توصیفی-تحلیلی روش کار این پژوهش است. در مرحله اول با مطالعات کتابخانه ای، ادبیات موضوع و در مرحله دوم با مطالعات میدانی برداشت نمونه های موجود در شهر کرمان که شامل خانه هایی در دوره های قاجار، پهلوی اول، پهلوی دوم، اوایل انقلاب و معاصر می باشد بدست آمده است. سپس خانه های هر دوره بر اساس مصاحبه و پرسشنامه هایی که از طریق ساکنین آنها جمع-آوری شده است، انطباق کالبدی پیدا کرده اند، تا تاثیر سبک زندگی بر ساختار کالبدی مشخص شود. در آخر و به منظور نتیجه گیری از طریق تحلیل نمونه های کالبدی مبتنی بر سبک زندگی، سیر تغییرات تاریخی آنها معلوم می شود. نتایج نشان می دهد که دگرگونی سبک زندگی ارتباط مستقیم و قابل مشاهده ای بر کالبد خانه دارد و عدم شناخت و مطالعات کافی در این زمینه باعث شده است که در دوره های متاخر خانه ها متناسب با زندگی کاربران نباشد.

تدوین یک برنامه جامع بخش مسکن نیازمند شناسایی کامل و تجزیه و تحلیل عمیق ابعاد گسترده مسکن و عوامل موثر بر آن است. در این میان، پرداختن به شاخص های مسکن به عنوان کلیدی ترین ابزار برنامه ریزی و تشکیل دهنده شالوده اصلی آن را می توان از حساس ترین مراحل برنامه ریزی دانست. با انجام تحقیقات و پژوهش های جدی در شناخت و تجزیه و تحلیل شاخص های مختلف مسکن، می توان میزان کارایی برنامه های مسکن را به طور چشمگیری افزایش داد. پیچیدگی ابعاد مختلف مسکن و تعدد شاخص های مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری ها در فرایند برمانه ریزی مسکن، ایجاب می کند که این شاخص ها در گروه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و کالبدی دسته بندی شوند، هر چند برخی از شاخص ها می توانند عملکرد دوگانه و یا چندگانه داشته باشند. مقاله حاضر به بررسی ابعاد مختلف شاخص ها پرداخته و ضمن دسته بندی آنها در گروه های مختلف برنامه های مسکن کشور را نیز بررسی می کند. یافته های تحقیق به این امر تاکید دارد که شاخص های مسکن موثرتر از آن هستند که با برخورد و بررسی سطحی در برنامه به کار گرفته شوند. ضروریست بررسی جامع از شاخص ها به عمل آمده و آنها را در قالب دسته های مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

هدف این تحقیق، ارزیابی سیاست ساخت مسکن اجاره به شرط تملیک (نمونه: هزار دستگاه شهر خرم آباد) با توجه به شاخص های پایداری مسکن است. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است و برای جمع آوری داده ها از دو روش پیمایشی و کتابخانه ای استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و متعاقباً از مدل هایی همچون آزمون T، رگرسیون خطی و چندگانه و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میزان پایداری (66/2) و میزان کارایی مسکن در نمونه ی تحت مطالعه، کمتر از میانگین بوده است. در میان شاخص های سطح چهارم، شاخص تعلق به مکان دارای کمترین میانگین بوده است. نتایج آزمون T بیانگر آن است که بیشترین میزان میانگین متعلق به دو شاخص دسترسی (00/3) و ابعاد کمی (2/3) بوده است. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که شاخص روابط اجتماعی (67/0) در سطح چهارم مدل، شاخص ابعاد فرهنگی (47/0) و شاخص ابعاد کمی (31/0) در سطح دوم مدل و شاخص ابعاد اجتماعی-فرهنگی در سطح دوم مدل بیشترین نقش را در کارایی مسکن داشته اند. همین طور نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می دهد که احساس تعلق به مکان با ضریب همبستگی 57/0 و ابعاد اجتماعی با ضریب 50/0 بیشترین همبستگی را با کارایی مسکن داشته اند. ضمناً میزان همبستگی دو شاخص پایداری و کارایی مسکن 534/0 محاسبه شده که بیانگر همبستگی قوی میان این دو متغیر است.

این مقاله وجوه نظری تفاوتهای ساختاری در مفهوم مسکن اجتماعی بین کشورهای اروپایی و کشورهای در حال توسعه را بررسی میکند. بهعبارت دیگر تمرکز مقاله بر این موضوع است که برای بازتعریف مسکن اجتماعی در کشورهای درحال توسعه از جمله ایران باید به نکات مهمی توجه کرد که ریشه در تمایزات اساسی موجود بین نظامهای مسکن این کشورها و کشورهای اروپایی دارد. مسکن اجتماعی در کشورهای در حال توسعه در مقایسه با تجارب اروپایی نتوانسته بهعنوان یکی از روشهای مؤثر در تأمین مسکن ایفای نقش نماید. در دهههای اخیر اگرچه تفاوتهای بین نظامهای مسکن کشورهای مختلف دنیا از بین رفته، با این وجود مقاله حاضر ادعا میکند که پنج اختلاف اساسی را شناسایی کرده است که در مقایسه و تطبیق تجارب مسکن اجتماعی کشورهای اروپایی با کشوری مثل ایران باید مورد نظر قرار گیرد. این نکات عبارتاند از: 1) تضاد در مفهوم جهانیشدن، 2) وجود دولتهای توسعهطلب، 3) نقش کلیدی مسکن غیررسمی، 4) نقش کلیدی خانواده، 5) نظام نابسامان تأمین اجتماعی و تفاوت اساسی در بازار نیروی کار. در نهایت این مقاله با واسازی مفهوم مسکن اجتماعی چنین نتیجه میگیرد که تطبیق مفهوم مسکن اجتماعی در سازوکار مسکن کشوری چون ایران نیازمند مداقه جدی و توجه به نکات خاصی است و نمیتوان مفاهیم شکل گرفته در کشورهای اروپایی را مستقیماً در نظام مسکن این کشور اجرا کرد.

تعیین محدوده سرده ها در زیرتباره Trigonellinae Small یکی از بحث برانگیزترین موضوعات تاکسنومیکی در این زمینه در حدود 100 سال گذشته بوده است. طرح صفات جدا کننده متعدد توسط گیاه شناسان مختلف موید این ادعا می باشد. صفات مربوط به قطعات گل به خوبی دیگر ویژگی های رویشی به طور گسترده ای تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله براساس 5 صفت کیفی و 19 صفت کمی مربوط به قطعات گل گونه های متعلق به سرده Trigonella (به طور خاص گونه های چندساله متعلق به بخشEllipticae ) از دیگر سرده های این زیر تباره جدا شده است و نتایج به دو شکل طرح درختی و طرح پراکنده (Scatter plot) نمایش داده شده است. قرارگیری گونه های شبه یونجه (Medicagoid) مربوط به بخش Bucerates و یونجه در یک شاخه و حضور گونه Melilotus indicus به همراه سایر گونه های یکساله شنبلیله در یک شاخه مجزا از نتایج اصلی این مطالعه می باشند. متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

طرح های مسکن که امروزه تهیه می شود به رغم برخورداری از برخی ارزش های ممکن، به دلیل بی توجهی نسبت به مفهوم مسکن در تقابل با زندگی و محیط اطراف قرار گرفته و در حالت مطلوب، نقایص و کاستی های خود را از طریق آزمون و خطا برطرف می نماید. در حالی که مسکن معاصر در چنین مسیری گام بر می دارد، مسکن بومی به خوبی به اصالت زندگی و پتانسیل های محیطی آگاه بوده و به جای بی توجهی به نیازهای زندگی و مبارزه با متغیرهای جغرافیایی، در هماهنگی با آن شکل گرفته است. مصداق های خوب این نوع معماری را می توان در خانه های روستایی مشاهده نمود. این معماری که دارای اصول نسبتا ثابت و پایداری است به راحتی دستخوش دگرگونی قرار نمی گیرد و تغییرات آن اغلب بطئی، درونی و در طول دوره های زمانی نسبتا طولانی صورت گرفته است. یکی از مهم ترین ویژگی های معماری روستایی توجه به طراحی منطبق با نیازهای فطری مردم و محیط و فعالیت های روزمره آنان مانند نوع فضاهای معیشت مردم است. مصداق های معماری از همنشینی فضاهای زیستی و معیشتی در این نوع مسکن عمق توجه نسبت به زندگی مردم و نیازهای آن هاست که فضای کالبدی را با داستان زندگی مردم هماهنگ و آن را ایجاد نموده است. چنین نگاهی به زندگی و توجه به نیازها و هماهنگی با محیط طبیعی منجر به شکل گیری اشکال مختلف مسکن به صورت چادر، آلاچیق و مسکن موسمی یا دایم شده است. معماری روستایی اعم از مسکن، یا معماری فضاهای عمومی مانند آب انبارها، یخچال ها، آسیاب های آبی و بادی، کفتر خان ها (برای حاصلخیزی و رشد گیاهان)، بندها و ... مصادیق بارزی از کتاب زندگی مردم است که همچون دایره المعارفی بزرگ نشان دهنده جهان بینی و چگونگی دانش سازندگان آن است. توجه به روستا و مسکن روستایی و معماری نشات گرفته از فطرت انسانی آن و فضای طبیعی و بستری که در آن شکل گرفته، امروزه نیز می تواند راهگشا و راهنمای معماران در طرح مسکن روستایی باشد. اما آغاز چنین رهیافتی مستلزم پدیدارشناسی مسکن روستایی و رجوع دوباره به چیستی و چرایی آن است. چنین فرایندی گام مهمی در مسیر شناخت، درک و احاطه به موضوع محسوب می شود که می تواند در تبیین اصول و معیارهای مسکن مطلوب روستایی اثرات مثبتی داشته باشد.

این مقاله به تحلیل فرهنگی خانه روستایی در گذشته و اکنون می پردازد و خانه را به مثابه یکی از مولفه های اصلی سبک زندگی جهت فهم کلیت زندگی روستایی مطالعه می کند. در این نوشتار ابتدا اثرات مدرنیته بر تحول فرهنگ خانه در زمینه هایی چون امروزی شدن، عقلانی شدن، شهری شدن، عرفی شدن، جهانی شدن، فردی شدن، دموکراتیک شدن، رسانه ای شدن، تجاری شدن و بوروکراتیک شدن بررسی می شود و سپس با ارایه توضیحی مردم نگارانه از زادگاه نگارنده این تحولات در یک خانه روستایی ایران بررسی می شود. این مطالعه نشان می دهد که ویژگی های خانه روستایی که عبارت بودند از کالای اقتصادی نبودن، پیوند گسست ناپذیر با روستا، زادگاه و پرورشگاه بودن، آمیختگی با اسطوره ها و روایت های تاریخی خانوادگی، همزیستی با طبیعت و فقدان حریم خصوصی دگرگون شده است و از این رو دیگر نمی توان با رویکردهای کلاسیک که روستا را مقر سنت و شهر را مقر مدرنیته می دانستند به مطالعه آن پرداخت. به باور نگارنده نوعی «مدرنیته روستایی ایرانی» در روستاهای ایران شکل گرفته است.