واژه «گوتیک» صفتی است که به شکل ضمنی به انتساب یا تعلق چیزی به قوم «گوت» اشاره می کند. همچنین گوتیک نام یک ژانر ادبی است که در دهه 1760 تا 1820 به وجود آمد و هنوز هم به اشکال گوناگون دیده می شود. محیط های این ژانر معمولا قصرهای دربسته، ویرانه ها و زمین های متروک هستند. ادبیات گوتیک را باید شاخه ای از مکتب رمانتیسم یا پیش رمانتیسم به شمار آورد. داستان های گوتیک بیشتر حکایت های تیره و تاری از معماها، هراس ها و امور ماورائی هستند که حول یک راز مخفی و وحشتناک شکل گرفته اند. گوتیک سبکی در معماری و مجسمه سازی مربوط به قوم گوت ها بود که علاوه بر معماری و هنر وارد ادبیات نیز شد. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی عناصر گوتیک در ادبیات داستانی می پردازیم.

ازجمله آثار غلامحسین ساعدی که می توان مشخصات نوع گوتیک را در آن دید مجموعه داستان «ترس و لرز» است. در این مجموعه که به زندگی مردم ساحل نشین جنوب پرداخته شده است، نویسنده از مرزهای واقعیت عبور کرده، آن را آکنده از دلهره و اضطراب می کند. نوع گوتیک که ابتدا در قرن دوازدهم میلادی در معماری جلوه کرد و بیانگر راز و وحشت بود در قرن هجدهم، ژانری در داستان نویسی گردید. در این گونه آثار، نویسندگان، با ایجاد فضایی وحشتناک و توصیفات جزئی و تخیلی، خوانندگان را با دهشت و راز مشغول می سازند. شخصیت های این آثار، انسان هایی نامتعادل، روان پریش و گاهی جنایتکارند. اشاره به محیط های گرفته و دورافتاده و خالی از سکنة وحشت آور از دیگر عناصر این گونه آثار است. ساعدی در این مجموعه داستان درصدد است عقب افتادگی فرهنگی و اجتماعی ساحل نشینان را از طریق خلق فضایی خوفناک و اندوه زده با اشاره به انسان هایی متوهّم و معتقد به خرافات و اشاره به نزول بلا و مرگ به اشکال گوناگون نشان دهد. توجه به عناصر غیرطبیعی که این مجموعه را به آثار رئالیسم جادویی نزدیک ساخته است از جلوه های ادبیات گوتیک این اثر محسوب می شود.

یکی از موضوعات نقاشی قهوه خانه ای موضوعات دینی و عاشورایی است. نقاشی قهوه خانه ای عاشورایی مانند بخش بزرگی از تاریخ نقاشی ایران و نقاشی های دینی دیگر از جمله نقاشی های مسیحی، روایی و به متن های زبانی مکتوب و شفاهی وابسته است. نقاشی های گوتیک و موضوعات مربوط به زندگی حضرت مسیح (ع)، بخشی از نقاشی های مسیحی به شمار می آید که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد. این دو گونه از نقاشی با وجود شکل گیری در زمان ها و مکان های گوناگون، ویژگی های مشابهی در روایت پردازی یافته اند. از آنجایی که بخشی از مطالعات تطبیقی با تأکید بر شباهت ها به مطالعه ارتباط میان متن ها می پردازد، هدف از این جستار نشان دادن این شباهت ها و در مرحله بعد پاسخ به این پرسش است که علت شباهت های موجود در چه عواملی است؟ نتایج حاکی از آن است که شیوه های ترکیب بندی مستمر (مستمر هم زمان و غیر هم زمان) از مهم ترین شباهت ها میان دو حوزه نقاشی و همینطور تکرار الگوی های بصری یکنواخت از دیگر وجوه اشتراک در شیوه های بیان تصویری آن ها می باشند. از سویی دیگر به غیر از وابسته بودن به روایات زبانی، مشابهت نگرش خالقان این نقاشی ها و کارکرد تعلیمی و عبادی آن ها در ارتباط با مخاطبینشان که عامه مردم هستند نیز از جمله عواملی هستند که در ایجاد مشابهت های نام برده نقش بسزایی داشته اند. تحقیق پیش رو به لحاظ روش، توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است. در هر کدام از حوزه ها دو نمونه به صورت هدفمند، بر اساس سؤالات و فرضیه های مقاله و از طریق منابع کتابخانه ای و اینترنتی انتخاب شده است.

عرفان عبارت است از علم به حضرت حق از حیث اسماء و صفات و مظاهرش، همه اسماء الهی به نوعی با هنر و زیبایی همپیوندد مانند جمیل، بدیع، مصور وغیره. نماد تجلی کثرت در وحدت را می توان رنگ دانست از آنجا که نور، که خود نماد کامل وحدت است، ذات مجردش با رنگ تجسم می یابد و رنگ عاملی برای تجلی و ظهور نور می شود. در هنر، رنگ ها جنبه تمثیلی داشته و هر رنگ معنا و مفهومی را در بر می گیرد. به طور مثال: رنگ سبز حالت عرفانی داشته و رنگ سفید نماد وجود مطلق است. معماری گوتیک با هدف ایجاد فضاهای وهم آلود و عجیب و غریب با ترکیبی از نورها و سایه ها و رنگ های درخشان سعی در ایجاد فضاهای مرموز نموده تا گویی حضور عنصر مقدس را در آن مکان بتوان احساس نمود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی چگونگی و کارکرد بازتاب وجود رنگ و نور در معماری و نقاشی گوتیک است. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی بوده و با استدلال استقرایی و روش کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که معماری و نقاشی دوره گوتیک با مفاهیم مذهبی سعی دارد تا حضور خداوند را لابلای فضاهای مرموز با ترکیبی از نورها و رنگ ها در صورت متجلی سازد.

بی گمان، صادق هدایت و ادگار آلن پو از تاثیرگذارترین و برجسته ترین نویسندگان داستان های کوتاه هستند که آثار آنها مورد توجه بسیاری از مترجمان، منتقدان و نویسندگان در سراسر جهان قرار گرفته است. هدایت و پو، داستان نویسی سبک «گوتیک» را به جهان عرضه کردند که جان مایه بیشتر آنها تاریکی، ترس و سخن از ناامیدی و مرگ است. هر دو نویسنده علاوه بر داستان نویسی، در شعر و نقد نیز مهارت دارند. درون مایه داستان های هدایت و پو از ویژگی های بی مانندی برخوردار است که به آنها سبک و سیاق خاصی بخشیده است. با این وجود، تاکنون مطالعه ای در زمینه بررسی وجه تشابه این دو نویسنده انجام نشده است. از حوزه های تحقیق در مکتب فرانسوی ادبیات تطبیقی می توان به مطالعه ویژگی های ادبی بین فرهنگ ها اشاره کرد. از منظر این مطالعه این امکان وجود دارد تا وجه تشابه ادبی این دو نویسنده را بررسی کرد. ویژگی شخصیت ها و فضای حاکم بر داستان نمونه ای از شباهت هایی است که این دو نویسنده را در کنار هم قرار داده است. در این نوشتار قصد داریم تا به مطالعه شخصیت ها و فضای آفرینش داستان های هدایت و پو بپردازیم و علاوه بر بررسی شباهت های کلی آثار هدایت و پو، امکان درک دقیق تر آثار هر دو نویسنده و جنبه های مشترک داستان های آنها را فراهم آوریم. بدین منظور، از «تحلیل محتوا» به عنوان روش تحقیق استفاده شده است. یافتههای تحقیق، روند مشابهی درمورد شخصیتپردازی و فضای داستان نشان می دهد؛ به طوری که تشتت فکری، پریشان خاطری، انزوا و درونگرایی در شخصیت های داستان موج می زند. فضای داستان نیز تاثیر بسزایی در انتقال اهداف نویسنده دارد.

«گوتیک» اصطلاح چندان دقیقی نیست ولی از قرن هجدهم که برای نامگذاری محصولات فرهنگی اروپا به کار رفت، درباره آن بحث بیشتری صورت گرفته است. آن دسته از آثار ادبی که «گوتیک» نام گرفته اند، اغلب باعث ایجاد نگرشهای متناقضی در دنیای در حال تغییر ادبیات گردیده اند.الن مورز (1976) (Ellen Moers) اولین کسی بود که اصطلاح «گوتیک» زنان را در کتاب خود «زنان ادیب» به کار برد. این کتاب به آن دسته از آثار گوتیک اشاره دارد که توسط زنان به وجود آمده است. تجزیه و تحلیل مورز از این گونه متون ادبی گوتیک فوق العاده تاثیرگذار بوده است. نگرش او در واقع، بیان ضمنی ترس زنان از گرفتار شدن در درون خانه و استثمار جنسی آنان است؛ ترسی که موقع زایمان نیز به طور موحشی تجربه شده است.در ادبیات زنانه، منتقدان بر این باورند که گوتیک به عنوان یک سبک ادبی به کمک نویسندگان مونث آمده است تا آنان بتوانند با سیری در ژرفای خویشتن، راه حلی برای تضادهای دامنگیر نویسندگان و قهرمانان زن پیدا کنند. این تضادها ریشه در موقعیت زنان در جوامع مرد سالار داشته و باعث محرومیت آنها از «قدرت و اعمال نفوذ» شده است.رمان فرانک اشتاین (Frankenstein) نمونه کاملا جدیدی از گوتیک زنان عرضه می کند. در این رمان، ماری شلی (Mary Shelley) بدون استفاده از یک قهرمان زن و یا یک قربانی قابل توجه از رویکرد جدیدی در بیان وحشت در ادبیات استفاده کرده است. می توان گفت که در چارچوب گوتیک هر عنصری به نوعی به جسم زن اشاره می کند و این اشارات در واقع ذکری از درماندگی و ترسی است که هسته نظریه گوتیک را تشکیل می دهد.این مقاله استفاده از مفهوم هیولا به عنوان نماد مسخ شدگی را، که در رمان فرانک اشتاین به طور مجازی ترس گوتیکی از ناشناخته ها و پیامدهای ناشی از رویارویی با این غریبه ترسناک است، مورد بحث قرار می دهد. همچنین کنکاشی از اثر ماری شلی از طریق ارزیابی آن با معیارهای ادبیات گوتیک ارایه خواهد شد. در طی این بررسی، هیولا نه تنها نماد مسخ شدگی است بلکه تجاوز از مرز پنداشته های درونی و برونی رمان را نیز نمایان می سازد. با این حال، تعریف ماهیت هیولا به عهده خواننده گذاشته شده است.این مقاله باخودداری از بررسی روانکاوانه متن رمان به نقش ویژه آن در ایجاد یک نوع ادبی و اهمیت تاریخی- اجتماعی آن می پردازد.

گوتیک پسامدرنیستی، با محوریت وحشت و مرگ، تعریف جدیدی برای این دو عنصر ارائه می دهد. این نوع درواقع تغییر گوتیک در پارادایم ادبیات پست مدرن است و تفاوت ریشه ای با گوتیک قبل از این دوره ندارد که درواقع تحت تأثیر فلسفه ی دریدا، بودریار، لیوتار و ژیژک قرار دارد. اصول گوتیک که بر اساس ترس و وحشت استوار است، در رمان پست مدرن تشدید می یابد و حاصل وحشت از حالت سرگرمی خارج می شود. نتیجه ی تجربه ی چنین ترس و دلهره ای اکتشاف هستی شناسانه و اثبات فردیت است. رمان «فرانکشتاین فی بغداد» اثر احمد سعداوی، رمان نویس عراقی نیز در ردیف رمان های گوتیک – پست مدرن قرار دارد؛ این رمان با مرکزیت دادن به ترس و مرگ، بحران هویت و سوژه ی ازهم گسیخته را توصیف می کند و با فضاسازی ترس به بازآفرینی وحشت می پردازد. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی به بررسی عناصر رمان گوتیک – پست مدرنیسم در رمان مذکور می پردازد. سعداوی در این رمان تجربه ی سیاهی، آشفتگی و بی معنایی حاکم بر سرزمین خود را به تصویر می کشد و دست به خلق شخصیتی(هیولایی) می زند که هویتی تکه پاره دارد و درواقع بخشی از خود انسان هاست که پس رانده شده است. خلق موجود تخیلی که سعی در اجرای عدالت دارد، خود باعث دامن زدن به ترس و وحشت بیشتر می گردد و از سویی بخش سرکوب شده از انسان هایی را به نمایش می گذارد که در عین بیزاری از خشونت، خود خالق خشونت و وحشت می گردند و به این ترتیب مرگ در آن حضوری برجسته می یابد. دستاوردکلی بررسی نشانه ها مبیّن آن است که تمامی عناصر پست مدرنیسم و گوتیک به صورت تشدید یافته در این رمان قابل مشاهده است که حضور فانتزی، وحشت والا و امر غیر قابل بازنمایی، مرگ نمادین، سوژه ی ناپایدار، سیالیت مکان و بازی واقعیت حاد با سوژه، اثر سعداوی را یکی را از مصادیق رمان گوتیک – پست مدرنیسم قرار می دهد.

امروزه گزارشگری مالی به دلیل پایین بودن کیفیت و مرتبط نبودن با محیط اطلاعاتی امروزی، مورد انتقاد قرار گرفته است. این موضوع باعث شده است معیارهای سنتی مانند سود و جریانات نقدی مورد بازبینی قرار گیرند. یکی از معیارهایی که اخیرا به عنوان جایگزین سود و جریانات نقدی به عنوان نماینده های معیارهای سنتی، مورد توجه شرکتها، محیط های دانشگاهی و سیاست گذاران حسابداری قرار گرفته است، ارزش افزوده اقتصادی می
باشد. در این تحقیق، سعی شده است شواهدی گردآوری شود که برای شرکتها، سرمایه گذاران و سیاست گذارانی که درصدد جایگزینی ارزش افزوده اقتصادی و سود باقیمانده با دو معیار عملکرد سود و وجوه نقد حاصل از عملیات هستند، مفید باشد. بر مبنای نتایج حاصله از آزمون محتوای نسبی اطلاعاتی شواهدی مبنی بر برتری ارزش افزوده اقتصادی و سود باقیمانده نسبت به سود و وجوه نقد حاصل از عملیات بدست نیامد. بلکه، نتایج حاصل از این آزمون بیانگراین مطلب بود که محتوای نسبی اطلاعاتی چهار متغییر یکسان می باشد. همچنین، نتایج حاصل از آزمون محتوای فزاینده اطلاعاتی بیانگر این مطلب بود که اجزا خاص سود باقیمانده و ارزش افزوده اقتصادی محتوای فراینده اطلاعاتی بسیار ناچیزی نسبت به اجزا خاص سود فراهم می آورند.

گوتیک به سبکی در داستان نویسی اطلاق میشود که در آن خیال پردازی، جلوه های هیجانی، ماجراهای مبالغه آمیز و هراسناک و گوشه های تیره و تار ذهنیت انسان از خرد و منطق انسانی فراتر می روند. این سبک بیشتر در قرون هیجدهم و نوزدهم میلادی رواج داشته و هنوز هم در قالب روایتهای گوناگون توسط نویسندگان مختلف به کار برده میشود. این سبک در عرصه رمان نویسی ایران نیز راه یافت و بوف کور اولین اثری است که با این شیوه نوشته شده است برخی دیگر از آثار معاصر ایرانی از شاخصه های مهم این سبک تأثیر پذیرفته اند از جمله: شازده احتجاب، گوژ و نگهبان. درماندگی و انزوای شخصیتها، مسخ شدگی، کشمکش و ستیز شخصیتها با دنیای درونی و بیرونی، حضور هیولا و ارواح، مرگ، جنون، توهمات، حوادث عجیب، ترسناک و غیرمعقول، هراس و. . . از ویژگیهای گوتیکی این آثار هستند. سوال اصلی پژوهش این است که مهمترین شاخصه های سبک گوتیک در آثار گوژ، نگهبان، شازده احتجاب و بوف کور چگونه نمود یافته اند؟