روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy-AHP) برای مدل سازی پتانسیل کانی زایی طلا در منطقه تخت سلیمان به عنوان یک روش دانش محور براساس وزن دهی به لایه های اکتشافی شاهد طبق نظر کارشناس متخصص، مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش، ابتدا تمامی معیارها و زیر معیارهای حاصل از مجموعه داده های اکتشافی ژئوشیمیایی، دورسنجی، زمین شناسی و ساختاری با استفاده از روش AHP، وزن دهی شده و سپس براساس منطق فازی، در دامنه 0 تا 1 قرار گرفتند. سپس، تمامی لایه های فازی سازی شده مطابق اوزان اختصاص یافته، با یکدیگر تلفیق شدند و مدل نهایی پتانسیل کانی زایی طلا در محدوده مورد مطالعه براساس روش Fuzzy-AHP حاصل شد. هم چنین، در این پژوهش از یک روش فازی دیگری بر اساس عملگرهای فازی OR و GAMMA به نام روش Fuzzy-GAMMA با مقدار g=0. 9 برای تولید نقشه نواحی امید بخش کانی زایی طلا در محدوده مطالعاتی استفاده شده است. در نهایت، مکان رخدادهای کانی زایی طلا برای مقایسه میزان صحت نتایج مورد استفاده قرار گرفتند که نتایج حاصل نشان دهنده دقت بالاتر روش Fuzzy-AHP نسبت به روش دیگر در مدل سازی نواحی امیدبخش می باشند.

در دهه های اخیر حفر چاه های ژرف و نیمه ژرف به تدریج جایگزین قنات ها شد که در کنار مزیت های نسبی، با آثار زیست محیطی فراوانی مانند افت سطح آب زیرزمینی و ایجاد فرونشست برای بیشتر مناطق بهره برداری همراه است. به تازگی مطالعاتی به منظور جایگزینی سدهای زیرزمینی به جای سدهای متوسط و کوچک برای ذخیره سازی و استفاده بهینه از آب و کاهش اثرات زیست محیطی صورت گرفته است. مکان یابی سدهای زیرزمینی، فرایند کاملا پیچیده ای است و عوامل زمین شناسی، زمین ریخت شناسی و آب شناسی نقش تعیین کننده ای دارند. تعیین نقش و اهمیت متغیرهای مورد اشاره مبتنی بر نظرات گروه های کارشناسی است و معمولا این اهمیت در قالب متغیرهای زبانی بیان می شود. فرایند تحلیل سلسله مراتبی، امکان استفاده از متغیرهای زبانی در کنار متغیرهای کمی را دارد و اساسا مبتنی بر نظرات کارشناسی است. در سال های اخیر به منظور افزایش قابلیت روش AHP، این روش با روش فازی پیاده سازی شده و در قالب الگوریتم Fuzzy-AHP ارائه شده است. در این نوشتار، از دو روش AHP و Fuzzy-AHP در تعیین مناطق مناسب برای سدهای زیرزمینی استفاده شد. برای پیاده سازی روش Fuzzy-AHP از روش باکلی و بونیسون استفاده شد و برای غیرفازی کردن مقادیر مطلوبیت فازی ũj، روش yager به کار گرفته شد. از مجموع 56 نقطه خروجی زیرحوضه ها در روش AHP 26 نقطه و در روش Fuzzy-AHP 15 نقطه با مناطق مناسب و قابل دسترس، همپوشانی داشتند. نتایج نشان داد که روش Fuzzy-AHP انعطاف پذیری بیشتر و قابلیت بالاتری در تعیین مناطق مناسب سد دارد.

پهنه بندی، تاکتیکی است که که از طریق آن تعارضات مناطق تحت حفاظت کاهش یافته و ضمن تأخیر در صدمات وارد شده به مناطق، فرصت لازم را برای اتخاذ تدابیر لازم فراهم می کند. هدف از تحقیق جاری، ارزیابی کارایی مدل تلفیقی Fuzzy-AHP جهت پهنه بندی منطقه آثار طبیعی ملی دهلران در استان ایلام می باشد. بدین منظور اقدام به تهیه و روی هم گذاری لایه های شیب، جهت جغرافیایی، خطوط ارتفاعی، بافت خاک، پوشش گیاهی، رسوبدهی، فرسایش خاک، کاربری اراضی و سازند زمین شناسی گردید. در این مطالعه از روش Fuzzy-AHP و قابلیت های GIS جهت ارزیابی توان استفاده شده است. تحلیل و ارزیابی دقت مدل، بر اساس لایه های تولید شده از عملگرها و لایه های رستری انجام و گامای 9/0 به عنوان لایه نهایی برای پهنه بندی منطقه تعیین شد. نقشه نتایج پهنه بندی نشان می دهد که منطقه در 5 زون شامل زون امن به مساحت 3/192 هکتار (13 درصد)، زون حفاظتی به مساحت 8/829 هکتار (56 درصد)، زون تفرج گسترده به مساحت 8/371 هکتار (25 درصد)، زون تفرج متمرکز به مساحت 9/3 هکتار (3/0 درصد) و زون استفاده چند جانبه به مساحت 86 هکتار (7/5 درصد) قرار می گیرد. زون حفاظت شده بیشترین مساحت منطقه را به خود اختصاص داده و بصورت یک ناحیه ضربه گیر پیرامونی وسیع، زون امن را احاطه می کند که همانند یک کمربند کاهنده عوامل مخرب عمل می کند.

کاهش بیش از حد توان منابع طبیعی یکی از چالش های بسیار مهمی است که بشر در قرن اخیر با آن روبرو است. بهره برداری مناسب از اراضی و مدیریت اصولی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیکی آن، نقش مهمی در راستای نیل به توسعه پایدار دارد. از این رو جهت دستیابی به توسعه پایدار و به منظور استفاده مناسب از اراضی، باید گرایش ها به سمت برنامه ریزی و بهره برداری اصولی از منابع و بر اساس توان آن ها باشد. بنابراین از آنجا که کشاورزی آثار محیط زیستی فراوانی بر مناطق شهری دارد، ارزیابی اراضی کشاورزی ضرورت پیدا می کند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی اراضی شهرستان اشتهارد از منظر کشاورزی و مرتعداری می باشد. به این منظور با استفاده از معیارهای اکولوژیکی و نیز با به کارگیری روش های Fuzzy، Fuzzy AHP و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) توان اکولوژیکی اراضی شهرستان اشتهارد مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت استانداردسازی لایه ها از روش Fuzzy و نیز برای اختصاص دادن وزن به هر یک از شاخص های مورد استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (Fuzzy AHP) استفاده گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اراضی با توان اکولوژیکی درجه ی یک با 50/1 درصد و اراضی درجه ی چهار با 36/25 درصد کمترین و بیشترین درصد از کل منطقه ی مورد مطالعه را شامل می شوند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل در این تحقیق نشان دهنده ی کارایی بالای روش Fuzzy AHP در ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه است و می توان آن را با تغییرات لازم برای سایر مناطق و همچنین دیگر فعالیت های مکان یابی مورد استفاده قرار داد.

مقدمه: چگونگی دفع پسماندهای تولید شده شهری، همواره یکی از معضلات جامعه بشری بوده است. روش های گوناگونی برای مدیریت پسماندهای شهری ارائه شده است که محل های دفن پسماند، جدای از تکنولوژی استفاده شده در ارتباط با آن، مقصد نهایی زباله ها هستند. با توجه به حساسیت بالای موضوع، شناسایی مکان های مناسب برای دفن پسماند نیازمند تکنیک های جامعی است. هدف پژوهش حاضر، انتخاب مکان مناسب دفن پسماندهای شهری با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و فازی تاپسیس است.روش ها: ابتدا معیارهای موثر در انتخاب محل دفن پسماند از سازمان های مربوطه جمع آوری شد و با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی آنالیز و استاندارد سازی شدند. سپس با ارائه نظر کارشناسی و به کارگیری روش Fuzzy-AHP هریک از معیارها وزن دهی و همپوشانی شدند. در مرحله بعد با استفاده از روش Fuzzy-TOPSIS اولویت بندی گزینه ها انجام شد. هریک از این روش ها در محیط MATLAB برنامه نویسی شده اند.نتایج: با اجرای روش های فوق 36 گزینه مناسب به دست آمد. سپس با انجام اولویت بندی 2 گزینه به عنوان بهترین مکان انتخاب شدند که در جنوب شرقی مرکز دفن زباله فعلی (کولیک) و شهر پاکدشت واقع شده اند.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که گزینه های انتخابی در مقایسه با مرکز دفن فعلی در مکان بهتری واقع شده اند و این رویکرد ترکیبی به دلیل لحاظ کردن ماهیت غیر دقیق پدیده ها، هم در مرحله وزن دهی و هم در مرحله رتبه بندی عمکرد بهتری نسبت به سایر روش ها دارد.

در چند دهه گذشته وقوع تغییرات اقلیم و به تبع آن، کاهش نزولات جوی و نیز افزایش جمعیت در مناطق مختلف کشور باعث افزایش تقاضای آب برای مصارف گوناگون نظیر آشامیدن، کشاورزی، صنعتی و غیره شده که این مهم سبب روی آوردن به بهره برداری بی-رویه از منابع آب زیرزمینی و افت شدید آن شده است. تکنیک تغذیه مصنوعی به عنوان روشی برای جبران کسری حجم آب های زیرزمینی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مورد استفاده قرار می گیرد. مکان یابی مناطق مناسب قبل از انجام عملیات تغذیه مصنوعی می تواند سبب بهبود بازده طرح و نتیجه بخش بودن آن شود. با نظر به معضلات موجود در ارتباط با کاهش منابع آب زیرزمینی در استان تهران، به دلیل افزایش روزافزون جمعیت و گسترش صنعت و کشاورزی، این مطالعه به شناسایی و پهنه بندی مناطق مناسب برای تغذیه مصنوعی آب های زیرزمینی در استان تهران پرداخته است. سامانه اطلاعات جغرافیایی می تواند در تعیین مناطق مناسب برای تغذیه مصنوعی با دقت بیشتر و زمان کمتر نتایج بهتری ارائه دهد. بدین منظور، در پژوهش حاضر از تلفیق سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش Fuzzy AHP برای وزن دهی و تلفیق معیارهای موثر در تغذیه مصنوعی نظیر عمق و تغییرات تراز آب زیرزمینی، بارش، تراکم زهکشی، ارتفاع و شیب زمین، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، خصوصیات زمین شناسی و کاربری اراضی استفاده شده است. پس از بررسی نظرات کارشناسان پیرامون مقایسه دودویی معیارها و تعیین ارجحیت آن ها نسبت به یکدیگر مطابق با روش AHP، خصوصیات هیدرولوژیکی به عنوان موثرترین معیار در رابطه با هدف پژوهش شناسایی شدند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که 6. 2 درصد از مساحت کل منطقه برای اجرای طرح تغذیه مصنوعی آب های زیرزمینی بسیار مناسب و 15. 75 درصد مناسب است. مناطق بسیار مناسب عمدتا در قسمت های شرقی استان قرار گرفته اند که دارای سازندهای زمین شناسی مناسب، فاصله کم تا رودخانه، کاربری غالب مرتعی و کشاورزی هستند و همچنین، سطح عمق آب زیرزمینی در آن ها بسیار پایین بوده و روند نزولی داشته است.

ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات به عرصه اقتصاد و تجارت منجر به شکل گیری انقلابی به نام تجارت الکترونیکی شده است که در حال تغییر روش های تجارت، خرید و حتی تغییر نحوه تفکر ماست. هر شرکتی که به دنبال کسب موفقیت در آینده است، کوشش می کند تا یک راهبرد مناسب در زمینه کسب و کار و تجارت الکترونیکی را به اجرا درآورد؛ که اولین و مهم ترین قدم در این راه، شناسایی عوامل موثر بر راه اندازی این سیستم می باشد. بر این اساس، در این مقاله سعی شد ضمن آشنایی با تجارت الکترونیک و زیرساخت های لازم برای اجرای این سیستم، به بررسی امکان سنجی راه اندازی تجارت الکترونیک در بنگاههای صادراتی استان مازندران تحت تاثیر این زیرساخت ها پرداخته شود و عوامل مربوط به آنها که بر راه اندازی تجارت الکترونیک موثرند، با استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی اولویت بندی گردند. نتایج تحقیق نشان می دهند که زیرساخت فنی و زیرساخت سازمانی مشترکا رتبه اول، و زیرساخت های محیطی، اقتصادی و مالی به ترتیب دارای درجه اهمیت دوم تا چهارم می باشند و در اولویت بندی گزینه ها، به ترتیب استفاده از حمایت های دولتی برای امنیت اطلاعات و تجارت الکترونیکی، ساختار سازمانی مناسب برای هدایت و کنترل کار، برنامه ریزی مناسب برای اجرای سیستم تجارت الکترونیک، حمایت مدیریت برای اجرای سیستم، پرسنل ماهر و کارآمد و با اطلاعات کافی از تجارت الکترونیک؛ از جمله مهم ترین عوامل موجود برای استقرار تجارت الکترونیک می باشند و وزن بیشتری را از لحاظ اهمیت کسب کردند.