شرایط پیچیده زندگی امروز سبب پیچیدگی مسایل شهری شده و مفهوم بسیاری از فضاهای شهری را دگرگون ساخته است. تنها مفهومی که از عرصه های عمومی شهری به جای مانده، مسیرهایی برای ارتباط فضاهای خصوصی است که اهمیت بیش از اندازه سرعت، تکنولوژی و زمان، انسان معاصر را به حرکت سریع ماشینی در بین فضاهای خصوصی ترغیب می کند. نادیده انگاری ارزش های اجتماعی، فرهنگی و هویتی نهفته در فضاهای شهری، بی توجهی به ارتقای کیفیت های محیطی در فضاهای شهری و کیفیت های موثر در پیوندها و جابجایی های شهری و تاکید صرف بر ادراکات ذهنی طراحان شهری یا معماران، سبب شکل گیری فضاهایی مردم گریز در ساختار شهری شده است که توانمندی مورد انتظار را نخواهند داشت تا محیطی پاسخگو و منعطف در برابر رفتارهای شهروندی باشد. افزایش کیفیت زندگی شهروندی و حیات اجتماعی در فضاهای شهری یکی از چالش های حرفه طراحی شهری بوده و نظریات بسیاری بر مبنای شرایط و تجربیات مختلف مطرح شده است. در این راستا، سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از شاخصه های مطرح در علوم اجتماعی اخیرا در حوزه طراحی شهری نیز به عنوان ابزاری هرچند مفهومی جایگاهی ویژه یافته است. در این پژوهش، با توجه به اینکه ارتقای کیفیت های محیطی به عنوان راهکار ارتقای حیات شهری مدنظر است، سعی بر آن شده که با جستجوی روابطی منطقی میان سطح شاخص سرمایه اجتماعی و کیفیت های محیطی، بتوان با ارایه رویکردی شهرسازانه از سرمایه اجتماعی، آن را به عنوان ابزاری عملیاتی در طراحی شهری به کاربست. کیفیت های محیطی انتخاب شده در این پژوهش در راستای پاسخگویی به نیازهای رفتاری کاربران فضا، خلق فضاهای شهری اجتماع پذیر و ارتقای تعاملات اجتماعی در فضاهای شهریست. جهت حصول نتیجه نهایی پژوهش و یافتن رابطه همبستگی میان سطح تعاملات اجتماعی و سطح کیفیت های محیطی، کمی سازی کیفیت های محیطی انجام گرفته است تا بتوان نتایج کمی شده کیفیت های محیطی با سطح شاخص سرمایه اجتماعی که از تحلیل پرسشنامه های برداشت شده در محدوده بدست آمده است را با هم قیاس کرد. در راستای کمی سازی کیفیت های محیطی، تکنیک تحلیل سلسله مراتبی در دو مرحله، جهت تعیین اوزان هر یک از زیرسنجه های کیفیت های محیطی و هر یک از کیفیت ها برای محاسبه برآیند نهایی کیفیت های محیطی اعمال شده است. نتایج پژوهش حاضر مبنی بر وجود رابطه مستقیم بین سطح شاخص سرمایه اجتماعی و برآیند زیرسنجه های کیفیت های محیطی در محله جلفای اصفهان به عنوان نمونه مطالعاتی است. در عین حال روابط بدست آمده روابطی غیرخطی است که دلیل آن را می توان در وجود عوامل متعدد دخیل در سرمایه اجتماعی و پیچیدگی روابط بین آنها دانست.

امروزه کیفیت فضاهای شهری از مهم ترین دغدغه های طراحی محیطی می باشد. این مطالعه با هدف ارائه ترجیحات محیطی استفاده کنندگان از فضاهای شهری زیرپل های شهری انجام شده است تا متضمن دست یابی به مدل مناسب در جهت طراحی این گونه فضاها باشد. این پژوهش با دو روش کیفی و کمی انجام شده است. در مرحله اول به جهت بررسی ترجیحات محیطی شهروندان، بر اساس تکنیک کیوسورت1 و مصاحبه عمیق، نظرات 50 نفر از استفاده کنندگان فضاهای شهری برای فضاهای رهاشده زیرپل های شهری بررسی و در نهایت انگاره های محیطی موثر در طراحی فضاهای زیرپل های شهری استخراج شد. در مرحله دوم انگاره های محیطی حاصل از مرحله اول مطالعه با حضور 144 نفر از فارغ التحصیلان معماری، معماری منظر و طراحی شهری با استفاده از ابزار پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفته شد. سپس پایایی و روایی پرسشنامه بررسی و در نهایت بعد از جمع آوری داده ها با استفاده از روش تحلیل عامل تأییدی2، مدل این پژوهش در نرم افزار SPSS و Lisrel تولید شده است. نتایج حاکی از آن است که ترجیحات محیطی شهروندان در طراحی فضاهای زیرپل های شهری عبارت اند از: ایمنی و امنیت، انسجام کالبدی، رویت پذیری، سرزندگی، غنای حسی، احساس تعلق، آسایش اقلیمی. همچنین این مطالعه نشان می دهد که شناخت و درک نیازهای استفاده کنندگان از فضا به پاسخگویی بهتر محیط برای درک و تجربه فضاهای با کیفیت تر کمک به سزایی خواهد نمود و چارچوب های نظری لازم را در اختیار طراحان محیطی به ویژه معماران و طراحان شهری قرار خواهد داد.

دروازه شهر یکی از اصلی ترین اجزاء ساختار فضایی و کالبدی شهر است که از کارکردها و عملکردهای ویژه ای برخوردار می باشد. دروازه شهر حد واسط و مفصل ارتباط دهنده محیط پیرامونی شهر و محیط انسان ساخت داخلی آن است که به حالت یک عرصه می باشد و به عنوان یک فضای شهری روابط و مناسبات مختلف فضایی و کارکردی-عملکردی در آن جاری است. هر یک از فضاهای شهری با دارا بودن کیفیت های منحصربه فرد، مطالعه آنها از نظر ابعاد مبانی علمی و اجرایی در شهرسازی، دارای اهمیت قابل ملاحظه ای می باشد. کیفیت های محیطی دروازه شهر عناصر و اجزاء گوناگونی را در بر می گیرند و روابط متقابلی میان آنها بر قرار است و به صورت مستقیم قابل اندازه گیری نیستند. بر هم کنش عناصر مذکور، ماهیت پیچیده کیفیت های محیطی دروازه شهر را نشان می دهد. این مقاله به لحاظ هدف از نوع بنیادی می باشد و رویکرد روش شناسی آن بر مبنای رویکرد آمیخته (کمی-کیفی) است که به تبیین کیفیت های محیطی در فضای دروازه شهر و تعیین میزان اهمیت و اولویت بندی آنها می پردازد. براساس نتایج بدست آمده مشخص شد که با فاصله اطمینان 99 درصد می توان گفت که استفاده از اصطلاح ورودی شهر به لحاظ مفهومی درست نیست و لازم است در مطالعات شهرسازی از اصطلاح دروازه شهر استفاده شود. در این مقاله براساس مبانی علمی موضوع مورد مطالعه، برای سنجش نمایانگرهای کیفیت های محیطی در دروازه شهر عنصر، هنجار و سنجه های تخصصی تعریف شده است و نتایج بدست آمده از تبیین و تعیین اهمیت و اولویت بندی نمایانگرهای کیفیت های محیطی در فرایند مطالعات و ساماندهی دروازه شهر به ترتیب شامل 1-زیست بوم، 2-کارکردی، 3-زمان، 4-ادراکی، 5-اجتماعی، 6-منظر، 7-مدیریت، 8-فضایی، 9-ریخت شناسی و 10-یگانه تنی می باشد.

سازمان بهداشت جهانی، محیط را بر سلامت روانی افراد تأثیرگذار می داند. نادیده انگاری جنبه های تأثیرگذار محیط ساخته شده بر سلامت روانی شهروندان، سبب شکل گیری مسائل مختلف روحی و روانی برای آنان شده است. وجود استرس، پرخاشگری، زودرنجی، افسردگی، بی حوصلگی و شکایات جسمانی نتایج چنین شرایطی است. در این پژوهش با فرض این که کیفیت محیط شهری بر سلامت روانی شهروندان تأثیر دارد، سعی شده چگونگی این تأثیر مورد بررسی قرار گیرد. نوع پژوهش حاضر کاربردی بوده که به روش ترکیبی، و به شیوه ای توصیفی-تحلیلی انجام شده است. بدین منظور جهت بررسی رابطه همبستگی میان کیفیت محیط شهری محله سکونت و سطح سلامت روانی شهروندان، سعی شده است ارتباط یا عدم ارتباط دو متغیر سنجش شود. تعداد 380 نفر از ساکنین دو محله از شهر سبزوار به روش در دسترس احتمالی برای شرکت در این مطالعه انتخاب شدند. برای ارزیابی کیفیت محیط شهری محله از پرسش نامه کیفیت محیط شهری که توسط محققین و با استفاده از مطالعات نظری صورت گرفته، تنظیم شده است، و در سنجش سطح سلامت روانی شهروندان از پرسش نامه سلامت عمومی (GHQ) استفاده شده است. پایایی برای مجموع سؤالات پرسش نامه با مقدار 0, 885 تأیید شده است. یافته های تحقیق به وسیله نرم افزار SPSS از طریق آزمون های تی دو گروه مستقل و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته؛ در ادامه با استفاده از تحلیل عاملی و تحلیل رگرسیون مدلی جهت تبیین ارتباط مفاهیم تحقیق ارائه شده است. نتایج نشان می دهد میان کیفیت محیط محله های شهری و سطح سلامت روانی ساکنین رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. که در این میان، به ترتیب، ارزش های معنایی محله، کیفیات عملکردی محله و کیفیت فیزیکی محله، سه عامل اصلی تأثیرگذار بر سطح سلامت روانی شهروندان در محله های شهری می باشند.

بحث درباره وجود یا عدم واسطه میان ذهن و عین در فرایند ادراک حسی از مباحث مهم فلسفی در گذشته و حال بوده است. بیشتر فیلسوفان گذشته بر این باور بودند که در ادارک حسی، معلوم بالذات یا متعلق مستقیم آگاهی، صورتی ذهنی از واقعیت و نه خود آن است. مثلا آن گاه که پرنده ای را می نگریم، آنچه مستقیما از آن آگاهیم صورت ذهنی پرنده است که درذهن یا در پیشگاه ذهن ما حاضر است و نه وجود خارجی یا خود مادی او. امروزه، برعکس، بیشتر معرفت شناسان وجود چنین وسایطی را انکار می کنند و بر این باورند که آگاهی ما از جهان مادی آگاهی ای حضوری و بی واسطه است. برهان کیفیت ثانویه از دلایل مهم اثبات واسطه میان ذهن و عین در ادراک حسی است. در این مقاله، این برهان را مورد بررسی و نقد قرار می دهیم و نشان می دهیم که این برهان در اثبات مدعا ناتوان است.

هدف از این مطالعه، بررسی کیفیت تدریس در دانشگاه است. در این پژوهش 196 نفر از دانشجویان دانشکده علوم ‎تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور گردآوری داده ‎ها از پرسشنامه کیفیت تدریس سراج (2002) استفاده شده است. تحلیل داده های به دست آمده حاکی از آن است که بین کیفیت تدریس در سطح موجود و سطح ضرورت تفاوت معنی داری وجود دارد. مقایسه شاخصهای تعیین کننده کیفیت تدریس (طرح درس، اجرای تدریس، ارزشیابی تدریس و روابط بین فردی) در دو وضعیت فعلی و مورد انتظار نیز بیانگر وجود تفاوت معنی ‎دار بین هر یک از این شاخصهاست. به طور‎‎کلی، یافته‎ های پژوهش ضرورت گذر از وضع موجود به وضع مطلوب را به نحو روشنی نشان داده ‎اند.

امروزه بیشتر از گذشته به کار بست اصول توسعه پایدار در عرصه های عمومی شهری توجه می شود. در این زمینه، از آنجا که درگیری فعال با زندگی بیش از هر چیز، از طریق فراهم آوردن امکان مشارکت، فعالیت و برقراری تعاملات اجتماعی شهروندان با یکدیگر به وجود می آید، میزان مشارکت در عرصه های عمومی شهری بر سلامت جسمی و روحی شهروندان و برقراری اهداف توسعه پایدار شهری تاثیرگذار است. از اینرو هدف این تحقیق، شناسایی مشخصه ها و ویژگی های محیطی عرصه های عمومی واجد ارزش مشارکت از دید شهروندان بوده است. روش تحقیق این پژوهش پیمایشی و همبستگی بود. از پرسش نامه به عنوان ابزار جمع آوری داده ها، از نرم افزار های اس پی اس اس و اسمارت پی ال اس به عنوان ابزار تحلیل و ارزیابی داده ها و از مدل ساختاری تحلیل عاملی تاییدی و روش تحلیل حداقل مربعات جزئی، به عنوان روش تحلیل داده ها بهره گرفته شد. جامعه آماری این پژوهش، شهروندان بالای 15 سال استفاده کننده از عرصه های عمومی شهر شیراز بودند. با توجه به نامشخص بودن تعداد جامعه آماری و بر اساس فرمول کوکران، داده های این تحقیق از 176 نفر داوطلب از جامعه آماری به عنوان گروه نمونه جمع آوری شد. مقدار آلفای کرونباخ پرسشنامه این تحقیق 805/0 بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد از دید شهروندان بالای 15 سال شهر شیراز، کیفیت های سرزندگی، فقدان آلودگی و سبز بودن، قابلیت شناخت و تجربه، تناسب و یکپارچگی، همه شمولی و فقدان جرم و جنایت بر میزان مشارکت در عرصه های عمومی شهری تاثیر گذارند.