هدف از این مطالعه بررسی و ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر بهبود خصوصیات جوانه زنی بذر دو گونه ATRIPLEX CANESCENS و ATRIPLEX lentiformis از خانواده اسفناجیان بود. به منظور ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر بذر این دو گونه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار و 4 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پیش تیمار نیترات پتاسیم (KNO3) با غلظت های 0.1 و 0.2 درصد و مدت 72 ساعت، گرمادهی یا آبگرم 5 دقیقه و دمای 80 درجه سانتی گراد، تیمار استیل سالیسیلیک اسید در سه سطح 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر، سرمادهی در دمای 4 درجه سانتی گراد به مدت 10 روز، اسید سولفوریک رقیق 60 درصد در دو زمان 5 و 10 دقیقه، تیوره در دو غلظت 0.1 و 0.3 درصد و به مدت زمان 72 ساعت و آب مقطر به عنوان شاهد استفاده شد. در این آزمایش صفات درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و متوسط زمان جوانه زنی مورد ارزیابی قرار گرفتند نتایج این بررسی نشان داد که تیمار استیل سالسیلیک اسید 100 میلی گرم در لیتر بهترین تیمار در بهبود ویژگی های جوانه زنی بذر گونه A. CANESCENS بوده است و نیترات پتاسیم 0.1 درصد بیشترین اثر را در بهبود ویزگی های جوانه زنی بذر گونه A. lentiformis داشته است.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر کشت ATRIPLEX CANESCENS بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در منطقه طرح بیابان زدایی آغذی گنگ واقع در زاویه زرند ساوه انجام شد. با توجه به هدف تحقیق، از 8 ناحیه آتریپلکس کاری شده و 8 ناحیه شاهد به روش تصادفی – سیستماتیک نمونه برداری انجام شد. با توجه به تراکم بوته های آتریپلکس، پلات های 6 در 8 متر مربع برای نمونه برداری مورد استفاده قرار گرفت. در پلات ها، در منطقه بوته کاری از دو محل زیر و بین بوته ها و در پلات های منطقه شاهد تنها از خاک یک محل نمونه برداری انجام شد. نمونه برداری از خاک زیر بوته ها از دو عمق 0-20 و 20-40 سانتیمتر و از خاک بین بوته ها و پلات های شاهد از عمق های 0-20، 20-40، 40-60 و 60-80 سانتیمتر انجام شد. سپس خصوصیات خاک از قبیل بافت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، آهک، ماده آلی، پتاسیم، نیتروژن و فسفر اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد که خصوصیات خاک از قبیل پتاسیم، فسفر، نیتروژن، اسیدیته، ماده آلی و هدایت الکتریکی درعمق 0-20 سانتی متری زیر بوته ها افزایش یافته است. همچنین با افزایش عمق خاک، تاثیر گونه بر خصوصیات خاک کاهش می یابد. به طور کلی در این تحقیق تاثیر کشت گونه A CANESCENS بر برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مثبت ارزیابی می شود.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر کشت ATRIPLEX CANESCENS بر پوشش گیاهی بومی در منطقه طرح بیابان زدایی آغذی گنگ واقع در زاویه زرند ساوه انجام شد. با توجه به هدف تحقیق، از 8 ناحیه آتریپلکس کاری شده و 8 ناحیه شاهد به روش تصادفی - سیستماتیک و با استفاده از پلات های تو در تو نمونه برداری گردید. پلات گذاری به روش تصادفی- سیستماتیک و در امتداد ترانسیت 200 متری انجام شد. جهت اندازه گیری پوشش بومی از پلات های با ابعاد 3×4 در فصل بهار برای اندازه گیری پوشش علفی و 6×8 متر مربع در پاییز به منظور اندازه گیری گیاهان بوته ای و از پلات های 15×15 متر مربع در پاییز برای اندازه گیری پوشش آتریپلکس استفاده شد. تراکم گونه های گراس و درمنه دشتی نیز در اطراف بوته های آتریپلکس بررسی شد. با استفاده از آزمون مقایسه دو میانگین خصوصیات پوشش در نواحی بوته کاری و نواحی شاهد با هم مقایسه گردید. نتایج نشان داد، کشت گونه آتریپلکس پس از گذشت حدود 8 سال باعث تغییراتی در ترکیب و تنوع گونه ای شده است که ایجاد چنین وضعیتی به دلیل اثرات مثبت (ایجاد میکروکلیما و بهبود خصوصیات خاک) و منفی (رقابت و آللوپاتیک) آتریپلکس و مدیریت حاکم بر منطقه بوته کاری (قرق) می باشد.

شناخت رابطه گیاه با خاک، به منظور افزایش بهره وری و برآورد اهداف موردنظر در راستای احیا اراضی ضروری است. در این بین انتخاب گونه های گیاهی سازگار و مقاوم به شرایط بیابانی به شناسایی نیازهای اکولوژیکی این گیاهان وابسته است، بطوریکه گونه های موردنظر با ویژگی های خاص خود دارای تاثیرات ویژه ای بر محیط رشد خود می باشند و مطالعه رابطه خاک و گیاه می تواند چگونگی این اثرات را مشخص کرده و در برنامه ریزی اهداف مفید باشد. این پژوهش به منظور شناخت اثرات اسفناج وحشی (ATRIPLEX cαnescens) بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در استان قم انجام شد. برای نمونه برداری از طرح اسپیلیت پلات استفاده گردید که در آن منطقه کشت شده و نشده به عنوان فاکتورهای بین موردی و عمق های (0-10)، (10-30) و (30-60) سانتیمتری خاک به عنوان فاکتورهای درون موردی در نظر گرفته شدند. خصوصیات اندازه گیری شده در خاک شامل بافت، هدایت الکتریکی، اسیدیته، نیتروزن، فسفر، مواد آلی، املاح محلول سدیم، کلسیم، منیزیم، کلر، کربنات و بی کربنات می باشند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تجزیه واریانس فاکتوریل مخلوط (کرت چندبخشی) استفاده گردید. نتایج تجزیه و تحلیل نشن داد کشت گونه اسفناج وحشی سبب افزایش معنی دار فسفر، پتاسیم قابل جذب، پتاسیم محلول و pH در عمق اول نسبت به عمق دوم و سوم خاک تحت کشت شده است.

شناخت رابطه گیاه با خاک، به منظور افزایش بهره وری و برآورد اهداف موردنظر در راستای احیای اراضی ضروری است. در این بین انتخاب گونه های گیاهی سازگار و مقاوم به شرایط بیابانی به شناسایی نیازهای اکولوژیکی این گیاهان وابسته است، به طوری که گونه های موردنظر با ویژگی های خاص خود دارای تاثیرات ویژه ای بر محیط رشد خود می باشند و مطالعه رابطه خاک و گیاه می تواند چگونگی این اثرات را مشخص کرده و در برنامه ریزی اهداف مفید باشد. این پژوهش به منظور شناخت اثرات اسفناج وحشی (ATRIPLEX CANESCENS) بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در استان قم انجام شد. برای نمونه برداری از طرح اسپیلیت پلات استفاده گردید که در آن منطقه کشت شده و نشده به عنوان فاکتورهای بین موردی و عمق های (10-0)، (30-10) و (60-30) سانتی متری خاک به عنوان فاکتورهای درون موردی در نظر گرفته شدند. خصوصیات اندازه گیری شده در خاک شامل بافت، هدایت الکتریکی، اسیدیته، نیتروژن، فسفر، مواد آلی، املاح محلول سدیم، کلسیم، منیزیم، کلر، کربنات و بی کربنات می باشند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تجزیه واریانس فاکتوریل مخلوط (کرت چندبخشی) استفاده گردید. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد کشت گونه اسفناج وحشی سبب افزایش معنی دار فسفر، پتاسیم قابل جذب، پتاسیم محلول و pH در عمق اول نسبت به عمق دوم و سوم خاک تحت کشت شده است.

حدود 15 درصد از اراضی کشور ایران تحت تاثیر شوری قرار دارند. گونه های جنس آتریپلکس جهت کشت در این گونه اراضی از جایگاه ویژه ای برخوردارند. این تحقیق طی سال های1373 تا پایان 1383 به منظور بررسی تاثیر فاصله کاشت و زمان و ارتفاع هرس بر عملکرد علوفه  ATRIPLEX CANESCENS در ایستگاه تحقیقات مرتع نودهک استان قزوین در یک طرح آماری کرت های دوبار خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای اصلی فاصله کاشت در سه سطح 2×2، 4×4، 6×6 متر، تیمارهای فرعی درجه 1 زمان هرس در سه سطح، هرس هرساله، دوسال و سه سال یکبار و تیمارهای فرعی درجه 2 ارتفاع هرس در پنج سطح، شاهد (بدون هرس)، هرس کف بر، هرس از ارتفاع 20 ،40 و60  سانتیمتر بودند. نتایج نشان داد که فاصله کاشت و هرس بر عملکرد علوفه خشک در سطح احتمال 1 درصد تاثیر معنی داری داشتند. با کاهش تراکم، عملکرد علوفه روند کاهشی داشت. فاصله کاشت 2×2 متر نسبت به فواصل کاشت دیگر با تولید علوفه خشک حدود 700 کیلوگرم در سال و در هکتار زیادتر بود. هرس کف بر و هرس از ارتفاع 20 سانتیمتر تفاوت معنی داری از لحاظ عملکرد علوفه خشک با یکدیگر نشان ندادند، اما علوفه بیشتری در مقایسه با تیمارهای دیگر هرس تولید نمودند. از لحاظ زمان هرس بین هرس هر 3 سال یکبار با سایر تیمارها تفاوت معنی داری وجود داشت و از لحاظ عملکرد علوفه، برتر از تیمارهای هرس هر ساله و هر دو سال یکبار بود. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که در شرایط منطقه مورد آزمایش و مناطق مشابه با رعایت فاصله کاشت 2×2 متر با هرس کف بر معادل 1037 کیلوگرم در هکتار و یا از ارتفاع 20 سانتیمتری بالای گیاه به میزان 817 کیلوگرم در هکتار و در هر سه سال یکبار ضمن حفظ شادابی گیاه بیشترین عملکرد علوفه خشک حاصل می گردد.

فشردگی خاک باعث کاهش خلل و فرج خاک و درپی آن کوچک تر شدن قطر مجاری موئینه خاک می شود. این امر دسترسی گیاه به مواد معدنی و آب منفذی را محدود می سازد. از اینرو ارزیابی تراکم خاک به منظور بهبود روش های مدیریتی در مراتع و زمین های کشاورزی و همچنین کاهش مشکلات ناشی از تراکم در محیط زیست و تولید محصول ضروری است. در این پژوهش اثر تراکم خاک بر روی رشد ریشه پنج گونه مرتعی Ferula gummosa، Agropyron elongatum، Medicago minima، ATRIPLEX CANESCENS و ATRIPLEX lentiformis در مقیاس آزمایشگاهی بررسی شد. ابتدا با استفاده از ضربات چکش سه سطح تراکم (تخلخل 36، 47 و 56 درصد) در یک خاک لومی-رسی در مقیاس گلدانی تهیه شد. در مرحله بعد، از هر گونه مرتعی انتخاب شده سه عدد بذر در داخل هر گلدان با تکرار سه تایی کشت شد. پس از گذشت یک دوره 60 روزه، طول ریشه های فرعی و اصلی برای هر کدام از نمونه ها اندازه گیری شد. به منظور آنالیز آماری داده ها از آزمون تجزیه واریانس یک طرفه استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین میزان تراکم خاک و رشد ریشه های فرعی و اصلی تمامی گیاهان مرتعی مورد مطالعه یک رابطه خطی وجود دارد. به طوریکه با کاهش میزان تراکم، رشد ریشه های فرعی و اصلی افزایش یافته است. مقایسه رشد ریشه های اصلی و فرعی گیاهان مورد مطالعه نشان داد که رشد ریشه اصلی گیاه A. CANESCENS در تمامی شدت های تراکم بیشتر از سایر گیاهان بوده است. علاوه بر این A. CANESCENS تنها گیاهی است رشد ریشه های فرعی آن در تخلخل های مختلف اختلاف معنی دار با هم ندارد. همچنین در دو گیاه M. minima و A. lentiformis بین رشد ریشه های اصلی آنها در تمامی شدت های تراکم خاک اختلاف معنی داری وجود ندارد. نتایج این پژوهش نشان داد که با کاهش میزان تراکم خاک، درصد فراوانی ریشه های فرعی افزایش یافته است. بیشترین درصد فراوانی اندازه گیری شده در تمامی گیاهان مربوط به ریشه های فرعی بین 1-0 سانتی متر در تخلخل 56 درصد می باشد. از این رو با افزایش میزان تخلخل و در پی آن افزایش خلل و فرج خاک، شرایط برای رشد طولی ریشه های گیاهان مرتعی فراهم تر می شود. اگرچه که نرخ تغییرات در ریشه های فرعی به مراتب بیشتر از ریشه اصلی می باشد.

بوته کاری با گونه ATRIPLEX CANESCENS یکی از روش های رایج اصلاح مراتع در طول بیش از سه دهه گذشته در ایران بوده است. به نظر می رسد که در زمان کاشت این گونه، به انطباق شرایط بوم شناختی آن با محیط های تحت کشت کمتر توجه شده و نیز پس از کاشت به پایش اثرات کشت این گونه غیر بومی بر گیاهان طبیعی و خاک منطقه پرداخته نشده است. هدف این مقاله، ارایه دیدگاهی بوم شناختی در زمینه معرفی گونه غیر بومی فوق الذکر به عرصه های طبیعی است. در این نوشتار، پس از مروری بر سابقه کشت و حضور این گونه در مراتع ایران و مطالعات انجام شده در این مورد، به بررسی و نقد بوم شناختی برخی مسایل نظیر سازگاری این گونه، جنبه های مدیریتی، معرفی گونه های جایگزین، تاثیر این گونه بر گیاهان بومی و خاک پرداخته شده و در مورد مساله اخیر نتایج مطالعه ای موردی ارایه گردیده است. با توجه به تجربه سالیان متمادی کاشت این گونه در کشور، عدم زادآوری و عدم سازگاری آن، تطابق نداشتن سرشت اکولوژیک این گونه با بسیاری از شرایط محیطی ایران و ظهور برخی اثرات منفی در گیاهان بومی و خاک مناطق تحت کشت این گیاه، به نظر می رسد که مناطق مناسب کاشت این گونه در ایران کاملا محدود باشد و لذا پیشنهاد می گردد پیش از اقدام به کاشت به شرایط محیطی مناطق مورد نظر و سرشت اکولوژیک این گونه توجه شود و در هر حال بهره گیری از گونه های بومی مورد تاکید است.

در این پژوهش آثار آللوپاتیک گونه ATRIPLEX CANESCENS بر جوانه زنی بذر گونه Artemisia sieberi مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به این که در مورد آثار آللوپاتیک آتریپلکس کانسنس بر درمنه دشتی گزارشی وجود نداشت، لذا ابتدا به بررسی این آثار در محیط MS جامد پرداخته شد. سپس آثار آللوپاتیک عصاره آتریپلکس بر جوانه زنی درمنه در ژرمیناتور بررسی گردید. به این منظور ابتدا عصاره غلیظ 10 درصد وزنی - حجمی از برگ و میوه آتریپلکس تهیه شد و از این عصاره با افزودن آب مقطر، غلظت های 5، 10، 15، 20و 25 درصد به دست آمد. سپس در ژرمیناتور در قالب طرح کاملا تصادفی اثر پنج تیمار مذکور و شاهد (آب مقطر) بر جوانه زنی بذر درمنه بررسی شد. میانگین تیمارها با آزمون دانکن دسته بندی شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین تیمارهای مورد مطالعه از نظر درصد جوانه زنی درمنه تفاوت معنی دار وجود دارد (P<0.01) و تیمارهای شاهد و غلظت 5 درصد بالاترین و غلظت 25 درصد کمترین درصد جوانه زنی را دارند.