رشدهای اولیه و ثانوی محورهای اصلی و جانبی درخت های جوان تاگ شماره 634 از گونه Eucalyptus gunnii، و همچنین برخی از جنبه های دیگر مربوط به خم کردن ساقه، در گروه کوچکی از درختان جوان راست و خمیده در یک گروه چهار هفته ای مورد بررسی قرار گرفت. اگرچه تمام درختان جوان، یعنی درختان راست و خمیده، چوب کششی بصورت G-fibre تولید می کنند، ثابت شد که خم شدن ساقه در تشکیل G-layer بسیار موثر است. سه نوع مختلف از G-fibre تشخیص داده شد: با G-layer نازک بدون یک S3، با G-layer متوسط ضخیم با یک S3، و با G-layer ضعیف، نتایج این آزمایش نشان می دهد که این اوکالیپتوس، بدنبال مواجه شدن با تنش های درونی و بیرونی، حداقل از سه سازوکار استفاده می کند: تمایز فیبرهای ژلاتینی در گزیلم ثانوی، رشد برون مرکزی متناسب با تولید G-fibre، و تشکیل فیبر در فلوئم در سمت بالایی محورهای خم شده.

مطالعه بر روی ساختمان میکروسکوپی چوب شاخه های نورسته 10 نهال یکساله E.gunnii کلن 634 جهت رد یابی تشکیل چوب واکنشی انجام شد ، بد ین منظور برش های میکروسکوپی به ضخامت حد اکثر 5 میکرون توسط میکروتوم به روش هیستورزین به صورت سریال از محل جوانه انتهایی تا بن شاخه های جانبی تهیه شد و با روش های مختلف جهت آشکار نمود ن چوب کششی رنگ آمیزی شد . نتایج این تحقیق نشان می د هد که چوب کششی با ایجاد فیبرهای ژلاتینی د ر این گونه بسیار سریع تشکیل می شود و به طور متوسط پس از 20 روز و د ر فاصله 2 سانتی متری از جوانه انتهایی قابل مشاهد ه است.

در این تحقیق، اثر چوب کششی بر زبری چوب صنوبر در دو مقطع شعاعی و مماسی و نیز امکان کاهش زبری آن با روش بخار گرمایی در دمای 120 درجه سانتی گراد به مدت 30 و 60 دقیقه موردبررسی قرار گرفت. پتانسیل استفاده از تکنیک اندازه گیری زبری برای شناسایی ماکروسکوپی چوب کششی یکی از اهداف مهم این تحقیق بود. قبل از اندازه گیری زبری و به منظور نمونه برداری دقیق، شناسایی چوب کششی با استفاده از معرف هرزبرگ و مطالعات میکروسکوپی انجام شد. زبری نمونه ها در رطوبت تعادل 12 درصد به روش پروفیلومتر سوزنی اندازه گیری شده و کیفیت سطح نمونه ها نیز با استفاده از استریومیکروسکوپ، موردبررسی قرار گرفتند. نتایج اندازه گیری زبری نشان دادند که تفاوت معنی داری بین پارامترهای زبری چوب کششی و نرمال در هر دو مقطع شعاعی و مماسی موردمطالعه وجود ندارد. در مقابل، مطالعات با استریومیکروسکوپ به وضوح پرزدار بودن سطح چوب کششی را نشان داد. بخار گرمایی به مدت 30 دقیقه تاثیر منفی بر زبری سطح هر دو نوع چوب داشت ولی تیمار به مدت 60 دقیقه موجب کاهش زبری سطح هر دو نوع چوب شد. درمجموع، می توان نتیجه گیری کرد که اندازه گیری زبری سطح نمی تواند به عنوان یک روش مناسب برای شناسایی غیر مخرب چوب کششی در گونه صنوبر مورداستفاده قرار گیرد.

با توجه به اهمیت خواص فیزیکی و بیومتری الیاف چوب در صنایع مختلف به ویژه صنایع کاغذسازی و تخته فیبر، در این تحقیق مهم ترین خواص فیزیکی و بیومتری الیاف چوب نرمال و چوب کششی گونه راش ایران (Fagus orientails)، مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفت. خواص فیزیکی شامل جرم ویژه پایه، رطوبت سبز، جذب آب پس از 24 ساعت غوطه وری و هم کشیدگی و واکشیدگی حداکثر هر دو نوع چوب اندازه گیری شد. ابعاد الیاف چوب کششی و چوب نرمال شامل قطر کلی، قطر حفره سلولی، ضخامت دیواره و راندمان الیاف و ضرایب بیومتری آن ها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، مقطع عرضی هر دو نوع چوب با استفاده از میکروسکوپ الکترونی (ESEM) مطالعه شد. نتایج نشان دادند که چوب کششی در مقایسه با چوب نرمال از جرم ویژه پایه و رطوبت سبز بیشتری برخوردار بود و به ویژه در جهت طولی بیشتر دچار هم کشیدگی و واکشیدگی شد. نتایج مطالعات میکروسکوپ الکترونی  (ESEM)نشان داد که چوب کششی در مقایسه با چوب نرمال حاوی عناصر فیبری بیشتر با لایه ژلاتینی است. الیاف چوب کششی در مقایسه با الیاف چوب نرمال، طول و ضخامت دیواره سلولی بالاتری داشتند؛ ولی از قطر کلی و قطر حفره سلولی کمتری برخوردار بودند. محاسبه ضرایب بیومتری الیاف نیز نشان داد که ضریب لاغری و ضریب رانکل الیاف چوب کششی بیشتر و ضریب انعطاف پذیری آن کمتر از الیاف چوب نرمال بود. به طور کلی با توجه به تفاوت های به دست آمده در خواص فیزیکی و بیومتری الیاف چوب کششی و چوب نرمال راش، می بایستی برای استفاده بهینه از این گونه چوبی باارزش، خواص چوب کششی آن نیز در هنگام مصرف درنظر گرفته شود.

نهال های یک ساله پنج گونه اکالیپتوس کاملدولنسیس، میکروتکا، ویمینالیس، گلوبولوس و گونی ئی، به مدت 14 هفته در فصل رویش تیمار شدند. در نهالهای موفق، شاخه ای با زاویه حداقل 60 درجه خم شد. ساختمان آناتومی ساقه، 15 روز بعد از خم کردن و هر دو هفته یک بار، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که نهال های خم شده، بیش از نهالهای مستقیم، چوب کششی حاوی فیبر ژلاتینی تولید نمودند و تولید فیبرهای ژلاتینی در یک حلقه رویشی، در ارتباط نزدیک با تشکیل چوب کششی می باشد. تمامی نهال ها، در تمام گونه های مورد بررسی باستثنای گونه اکالیپتوس گلوبولوس، واجد برون مرکزی بوده ودست به تولید چوب کششی حاوی فیبرهای ژلاتینی زدند. هر چند که برون مرکزی در بین گونه ها و در نقاط مختلف ساقه دارای تفاوت معنی دار بود ولیکن هیچ تفاوت معنی داری بین گونه های مختلف این بررسی از نظر میزان چوب کششی مشاهده نشد.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر چوب کششی بر کیفیت الوار تبریزی با تدوین برنامه چوب خشک کنی مناسب برای این نوع الوارها انجام شد. گرده بینه های تبریزی (Popoulus nigra) از منطقه طالقان واقع در غرب کرج تهیه شد. از الوارهای دارای چوب کششی با ضخامت اسمی 6 سانتی متر برای بررسی استفاده شد. الوارها با سه برنامه مختلف خشک شدند. در برنامه اول، الوارها به مدت دو ماه در هوای آزاد تا رطوبت نزدیک FSP خشک شدند و سپس در کوره نیمه صنعتی با روش جابجایی هوای گرم و طبق برنامه T10E4خشک شدند. در دو برنامه دیگر از برنامه های ملایم تر T8E3 و T6E3 برای خشک شدن الوارها در کوره استفاده شد. سپس، شدت ترک های سطحی، ترک های درونی و برون سختی در الوارهای خشک شده مورد بررسی قرار گرفت. در هیچ کدام از الوارها ترک های سطحی رخ نداد ولی ترک های درونی در امتداد اشعه های چوبی و نیز مماس بر دوایر سالیانه در الوارهای خشک شده با هر سه برنامه رخ داد. به طور کلی، در مقایسه با تخته های معمولی، تخته های دارای چوب کششی علاوه بر ترک های شعاعی، به ترک های درونی مماس بر حلقه های سالیانه نیز حساس هستند و شدت هر دو نوع ترک در این تخته ها بیشتر است. شدت بروز معایب در الوارهای خشک شده با برنامه T6E3 کمتر بود و برنامه یاد شده برای خشک کردن الوار تبریزی دارای چوب کششی پیشنهاد می شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در این تحقیق، حساسیت چوب کششی و نرمال تبریزی (P. nigra) به پدیده چین خوردگی طی خشک شدن بررسی شد. به این منظور، تخته های تبریزی به ابعاد اسمی (R × T × mm (L 25×50×100 با سه برنامه متفاوت خشک شدند. در برنامه A، تخته ها تحت شرایط ثابت (دمای خشک ˚ 60C و دمای تر ˚ 44C)، در برنامه B، تحت یک برنامه زمان پایه با 4 گام و در برنامه C نیز تحت برنامه زمان پایه با 2 گام خشک شدند. دمای خشک گام نخست در برنامه های A، B و C به ترتیب برابر با 60، 60 و 82 درجه سانتیگراد انتخاب شد. پس از خشک کردن تخته ها، شدت چین خوردگی در مقطع عرضی نمونه ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی SEM مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که چین خوردگی در تخته های خشک شده با برنامه A رخ نداده و در تخته های خشک شده با برنامه B چین خوردگی به مقدار جزئی رخ داده ولی در تخته های خشک شده با برنامه C، چین خوردگی شدید سلول های چوبی و نیز تخریب و گسیختگی دیواره سلول ها به ویژه در عناصر آوندی رخ داده است و در تخته های کششی لایه ژلاتینی از دیوارسلول های فیبری گسیخته شد. چوب کششی در مقایسه با چوب نرمال حساسیت بیشتری به چین خوردگی نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق، می توان چنین نتیجه گیری کرد که وقوع چین خوردگی بیشتر تحت تاثیر دمای خشک کوره در گام های ابتدائی است تا اینکه بر اثراختلاف دمای خشک و ترایجاد شود.

در این تحقیق امکان استفاده از آزمون غیرمخرب اسپکتروفتومتری و تکنیک (CIELAB) برای شناسایی چوب های واکنشی شامل چوب کششی صنوبر و چوب فشاری نوئل مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، دو اصله درخت از گونه های نوئل (Picea abies) و صنوبر (Populous nigra) حاوی چوب واکنشی از جنگل آموزشی و پژوهشی موسسه تحقیقاتی آنگرف در نانسی فرانسه استحصال شدند. سپس، با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر مدل Miniscan EZ عوامل روشنی (*L) و انعکاس نور R% f (l) در دو ناحیه چوب واکنشی و چوب نرمال در دو دامنه رطوبتی سبز و خشک (رطوبت 12%) اندازه گیری شد. نتایج نشان دادند که در رطوبت سبز، چوب فشاری نوئل از روشنی کمتری در مقایسه با چوب نرمال آن برخوردار است و در اثر خشک شدن بر روشنی چوب فشاری افزوده می شود. بر خلاف چوب فشاری، چوب کششی صنوبر در رطوبت سبز از روشنی بیشتری در مقایسه با چوب نرمال آن برخوردار بود و در اثر خشک شدن بر روشنی آن نیز افزوده شد. تفاوت بین عوامل روشنی و انعکاس نور هر دو نوع چوب واکنشی در مقایسه با چوب نرمال آنها در رطوبت سبز بیشتر بود، بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که شناسایی ماکروسکوپی چوب های واکنشی در شرایط رطوبت سبز آسانتر از شرایط خشک است.

صنوبر ازجمله گونه های پرکاربرد در صنعت کاغذسازی می باشد و نیاز به تولید چوب آن به صورت زراعت چوب و بررسی عوامل مؤثر در ویژگی های بیومتری الیاف، آناتومی، فیزیکی، شیمیایی چوب آن بسیار حائز اهمیت است. ازجمله عکس العمل های درختان چوبده ازجمله صنوبر به تنش ها و عوامل محیطی، تشکیل چوب واکنشی (چوب کششی) در ساختار چوب آن ها می باشد. چوب کششی منبع غنی از سلولز است که می توان با تولید درختانی با چوب کششی بیشتر، میزان سلولز بیشتری را برای مصارف فراوان سلولز ازجمله تولید کاغذ و یا سوخت-های زیستی در اختیار داشت. هدف از این تحقیق، تحریک تشکیل چوب کششی در نهال های دوساله صنوبر (Populus alba) به وسیله اعمال خم متناوب، کوددهی نیتروژن (NPK) و هورمون جیبرلین (G) می باشد. اعمال خم به صورت متناوب یک ماه در یک جهت و ماه بعدی در جهت مخالف در طول فصل رویش، تیمار کود یک بار در اول و یک بار در وسط فصل رویش و تیمار جیبرلین یک بار اوایل فصل رویش اعمال شدند. پس از پایان فصل رویش ویژگی های رویشی، فیزیکی و آناتومی موردبررسی قرار گرفت. بررسی رنگ آمیزی دوگانه سافرانین/آسترابلو در تصاویر مقطع عرضی نمونه ها نشان داد که به طورکلی تیما رهای تحت خم متناوب نسبت به تیمارهای قائم دارای سطح چوب کششی و ضخامت لایه ژلاتینی بیشتری بودند. همچنین، تیمار خم متناوب با NPK+G دارای دانسیته بیشتر، هم کشیدگی طولی بیشتر، هم کشیدگی شعاعی و مماسی کمتر، قطر آوند و درواقع میانگین مساحت آوند کمتر، تخلخل کمتر، طول الیاف و ضخامت دیواره بیشتر، قطر کلی و قطر حفره الیاف کمتری بود. این نتایج اظهار داشت که این تیمار بیشترین اثر را در تحریک چوب کششی داشت و شدت تشکیل چوب کششی در این نمونه ها بیشتر بود.