گلرنگ یکی از گیاهان خانواده آستراسه (Asteraceae) است، 250 گونه مختلف این گیاه از اسپانیا تاشمال آفریقا و غرب آسیا تا هندوستان پراکنده شده اند. وجود تیپ های مختلف وحشی که در سراسر کشور پراکنده اند نشان از سازگاری بالای این گیاه روغنی با آب و هوای کشور ما دارد (Daju and Mundel,.1996) .گلرنگ یکی از گیاهان روغنی بومی ایران است. تحقیقات گلرنگ در ایران از سال 1348 و با جمع آوری توده های بومی گلرنگ کشور در مرکز ورامین آغاز شد و به دنبال آن با وارد کردن ارقام اصلاح شده نظیر فریو، ژیلا، نبراسکا وUC1  ادامه یافت. یافتن ارقام لاین های پاییزه و بهاره پرمحصول نظیر L.R.V.51.5, 1I.L.11 ورامین 295، اراک2811 و محلی اصفهان حاصل همین بررسی ها است (Omidi and Ahmadi, 2001).

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مگس گلرنگAcanthiophilus helianthi آفت مهم گلرنگ است که می تواند عملکرد محصول را تا 25 درصد کاهش دهد. به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف گلرنگ به مگس گلرنگ در تاریخ های کاشت متفاوت، طی سه سال متوالی (1385 تا 1388) تحقیقی در قالب یک طرح اسپلیت اسپلیت پلات در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اصفهان اجرا شد. فاکتور اصلی سمپاشی در دو سطح (سمپاشی شده و سمپاشی نشده)، فاکتور فرعی تاریخ کاشت در 8 سطح (ز 15 اسفند تا 31 خرداد)و فاکتور فرعی رقم در سه سطح ("اراک"، "صفه" و "گلدشت") بود. نمونه برداری در 5 نوبت منطبق بر مراحل رشدی گلرنگ انجام شد. در هر نمونه برداری فاکتورهای درصد طبق های آلوده، درصد دانه های خسارت دیده و تعداد لارو در طبق شمارش شد. نتایج نشان داد که تاریخ های کاشت مورد بررسی از نظر سه فاکتور مذکور با یکدیگر اختلاف معنی دار دارند. بیشترین و کمترین درصد طبق های آلوده به ترتیب در تاریخ های کاشت دیر هنگام (اول تا 31 خرداد) و زود هنگام (15 اسفند تا اول اردیبهشت) ثبت شد. بیشترین و کمترین تعداد لارو در طبق و بالاترین و پایین ترین درصد دانه های خسارت دیده به ترتیب در آخرین تاریخ کاشت (31 خرداد) و تاریخ های کاشت زود هنگام (15 اسفند تا 15 فروردین) مشاهده شد. ارقام مورد بررسی نیز از نظر سه فاکتور مورد بررسی با یکدیگر اختلاف معنی دار داشتند. رقم گلدشت بیشترین میزان آلودگی طبق به لارو و بالاترین درصد دانه های خسارت دیده را داشت. پیشنهاد می شود که برای کنترل مگس گلرنگ در منطقه مورد بررسی از ارقام اراک و صفه در کشت بهاره (تاریخ کاشت های 15 اسفند تا 15 فروردین) استفاده شود.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

مگس گلرنگ، Acanthiophilus helianthi Rossi، یکی از آفات مهم گلرنگ در منطقه اصفهان است. در این تحقیق، تراکم جمعیت و خسارت مگس گلرنگ روی ده ژنوتیپ گلرنگ به نام های مکزیکی 37، مکزیکی 38، مکزیکی 39، مکزیکی 50، مکزیکی 51، kw2، لاین 5، لاین 411، پدیده و گلدشت در مزرعه آزمایشی (بدون کاربرد حشره کش) در دو سال 1391 و 1392 ارزیابی شد. همچنین، شاخص های عملکرد ده ژنوتیپ مورد مطالعه گلرنگ در مزرعه شاهد (سمپاشی شده با کلرپایریفوس) نیز تعیین گردید. تراکم جمعیت لاروها و شفیره ها در ژنوتیپ گلدشت (با 7.6 و 8 لارو و شفیره به ازای یک گیاه) و لاین 411 (با 8.8 و 10.4 لارو و شفیره به ازای یک گیاه) در مقایسه با سایر ژنوتیپ های مورد مطالعه به طور معنی داری کمتر بود. همچنین، درصد غوزه های آلوده به ازای یک گیاه، درصد کاهش وزن غوزه آلوده، درصد دانه های خسارت دیده به ازای یک غوزه آلوده و درصد کاهش دانه تولید شده به ازای یک غوزه آلوده در ژنوتیپ های گلدشت و لاین 411 در مقایسه با سایر ژنوتیپ های مورد مطالعه کمتر بود. شاخص های عملکرد شامل تعداد غوزه به ازای یک گیاه، تعداد دانه های تولید شده به ازای یک غوزه سالم و وزن هزار دانه در ژنوتیپ گلدشت و لاین 411 در مقایسه با سایر تیمار های مورد مطالعه بیشتر بود. این نتایج نشان می دهد که ژنوتیپ گلدشت و لاین 411 در بین ده ژنوتیپ مورد مطالعه نامطلوب ترین ژنوتیپ نسبت به مگس گلرنگ بودند و این ژنوتیپ ها با داشتن عملکرد بالا پتانسیل کاربرد در برنامه های مدیریت تلفیقی A. helianthi در مزارع گلرنگ را دارند.

تجزیه و تحلیل رشد، روش کاربردی و با ارزشی در بررسی کمی رشد، نمو و تولیدگیاهان زراعی به شمار می رود. به منظور مطالعه اثر کود نیتروژن و تراکم بوته بر شاخص های مهم فیزیولوژیک رشد گیاه گلرنگ رقم (IL111)، آزمایشی در قالب کرت های خرد ده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 87ـ1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، واقع در شهرستان خرم آباد، اجرا شد. تیمارها شامل کود نیتروژن به عنوان عامل اصلی در سه سطح (N1=0، N2=75، N3=150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و تراکم بوته به عنوان عامل فرعی در سه سطح (D1=40، D2=50، D3=60 بوته در متر مربع) بودند. به منظور بررسی دقیق تر از شاخص درجه روز رشد برای برازش منحنی های شاخص رشد استفاده شد و با استفاده از مدل های رگرسیونی غیرخطی برای هر کدام از شاخص های رشد مدل مناسب انتخاب شد. نتایج بررسی شاخص های رشد نشان داد کاربرد نیتروژن سبب افزایش شاخص هایی نظیر سطح برگ، تجمع ماده خشک و سرعت رشد محصول شد، اما سرعت جذب خالص در آن کاهش یافت. با افزایش تراکم بوته شاخص هایی نظیر سطح برگ و تجمع ماده خشک به علت خاصیت شاخه دهی گلرنگ دچار تغییر زیادی نشد، اما سرعت رشد محصول و سرعت جذب خالص در گیاه کاهش پیدا کرد.با توجه به مجموع نتایج می توان این گونه اظهار کرد که کاربرد نیتروژن در مقایسه با تغییرات تراکم بوته، اثر بیشتر و مثبت تری بر شاخص های فیزیولوژیک رشد در گیاه گلرنگ داشته است.

برای بررسی مقاومت تعداد ده ژنوتیپ گلرنگ، شامل: "˝ سینا"، "آلمانه درشت"، "محلی مرند"، "IL111"، "محلی اصفهان"، " 411"، "سیریان "، "لساف "، "دینسر " و "S-541" در کشت پاییزه، به مگس گلرنگ، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گریزه سنندج در طی دو سال زراعی (91-90 و 92-91) انجام شد. در این آزمایش شاخص های شدت و میزان آلودگی، خسارت، عملکرد، وزن هزار دانه و درصد روغن در کرت-های مختلف، محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس درصد غوزه های آلوده، تعداد لارو-شفیره، درصد و تعداد بذور صدمه دیده، وزن هزار دانه، درصد روغن دانه و عملکرد محصول بیانگر وجود اختلاف آماری معنی دار در سطح یک درصد بین تیمارهای آزمایشی بود. بر اساس مقایسه ی میانگین داده ها، ژنوتیپ های "محلی اصفهان" و " لساف" بیشترین و ژنوتیپ "سیریان" کمترین درصد غوزه های آلوده را دارا بودند. هم چنین ژنوتیپ های "محلی اصفهان" بیشترین و "محلی مرند" کمترین تعداد لارو و شفیره را در غوزه داشتند. از نظر درصد بذور صدمه دیده، ژنوتیپ "لساف" از سایر ژنوتیپ ها حساس تر بود و به لحاظ تعداد بذور صدمه دیده، ژنوتیپ "محلی اصفهان" بیشترین و ژنوتیپ های "سیریان" و "محلی مرند" کمترین تعداد بذور صدمه دیده را داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده، ژنوتیپ های مورد بررسی در دو گروه اصلی قرار گرفتند. گروه اول که کمترین درصد غوزه های آلوده، کمترین تعداد لارو و شفیره در غوزه و پایین ترین درصد و تعداد بذور صدمه دیده را دارا بودند و می توان آن ها را به طور نسبی مقاوم به مگس گلرنگ برشمرد که شامل ژنوتیپ های: "سیریان"، "محلی مرند"، "سینا"، "411" و "IL111" بودند و در بین آن ها رقم "سیریان" و ژنوبیپ "محلی مرند"، مقاوم تر بودند. گروه دوم که بیشترین درصد غوزه های آلوده، بیشترین تعداد لارو و شفیره در غوزه و بالاترین درصد و تعداد بذور صدمه دیده را دارا بوده و می توان آن ها را حساس به مگس گلرنگ در نظر گرفت، عبارت بودند از: ژنوتیپ های "محلی اصفهان"، ""لساف، ""S-541، "دینسر" و "آلمانه درشت" که در این بین، ژنوتیپ های "محلی اصفهان" و "لساف" از بقیه حساس تر بودند.

اثر محلول پاشی کود پتاسیم (در 2 سطح محلول پاشی و عدم محلول پاشی) از منبع سولفات پتاسیم و سرک پتاسیم (در 2 سطح سرک و بدون سرک) از منبع کلرور پتاسیم بر صفات تعداد دانه در طبق، تعداد شاخه جانبی، عملکرد دانه، محتوای روغن دانه، عملکرد روغن، نسبت مغز به پوسته، ارتفاع بوته و وزن خشک اندام هوایی در سه ژنوتیپ گلرنگ شامل KW.2، پدیده و گلدشت با اجرای آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود) به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 1392 ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین تعداد دانه در طبق (28.70)، تعداد شاخه جانبی (17.83) و نسبت مغز به پوسته (1.47) در ژنوتیپ KW.2 حاصل شده است. بالاترین میزان عملکرد دانه (2627.7 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (1350.5 کیلوگرم در هکتار) در تیمار محلول پاشی با سولفات پتاسیم به ترتیب در ژنوتیپ های پدیده و KW.2 به دست آمد. اثر متقابل ژنوتیپ و محلول پاشی بر عملکرد دانه و روغن معنی دار بود. در نتیجه مشخص گردید که محلول پاشی با سولفات پتاسیم اثرات بهتری بر عملکرد دانه و روغن در ژنوتیپ های گلرنگ نسبت به سرک کلرور پتاسیم دارد.