خشکی به عنوان مهمترین عامل در تنش های محیطی محسوب می شود. در این بررسی اثرات تنش خشکی در تغییرات ماده موثر (هیپریسین) گل راعی (Hypericum perforutum) در اثر اجرای تیمارهای آبیاری کامل و تنش خشکی ملایم و شدید مورد ارزیابی قرار گرفت. در این طرح که به صورت بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و در طی سالهای 1375 تا 78 اجرا شد، تیمارها شامل آبیاری کامل با 0.3- بار، تنش ملایم 3- بار و تنش شدید 15- بار به ترتیب معادل 17.4، 11.5 و 8.5 درصد وزنی آب نسبت به خاک خشک بودند. هیپریسین گل راعی در طی دو مرحله توسط دستگاه سوکسله با حلالهای کلروفرم و متانول استخراج شد و با اسپکتروفتومتر ماورای بنفش اندازه گیری شد. نتایج حاکی از افزایش عملکرد سرشاخه گلدار، هیپریسین و عملکرد هیپریسین در اثر آبیاری کامل بود. تنش خشکی ملایم و شدید باعث کاهش عملکردهای کمی کیفی گل راعی گردید. برداشت اول سرشاخه های گلدار گل راعی نسبت به برداشت دوم به مراتب دارای عملکرد کمی و کیفی بیشتری بود ولی تفاوتی از این نظر در بین سالهای آزمایش مشاهده نشد. درصد هیپریسین همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد گل در هر بوته و عملکرد هیپریسین دارای همبستگی بالا و معنی دار با ماده خشک سرشاخه، تعداد گل در هر بوته، ارتفاع گیاه و تعداد شاخه های گلدار داشت. گیاه دارویی گل راعی علیرغم مقاومت بسیار در مقابل تنش خشکی، در اثر کمبود آب عملکردهای کمی و کیفی پایینی تولید می کند. بنظر می رسد آبیاری کافی و به موقع، رشد کامل گیاه را به همراه داشته و با افزایش گلدهی، کیفیت گل راعی را نیز افزایش دهد.

زمینه و هدف: کمبود باز (Base DEFICIT) به عنوان یک عامل مرتبط با کاهش پرفیوژن نسجی مخفی شناخته شده است، لیکن نقطه بحرانی موثر در ایجاد این حالت و مرگ و میر به دنبال تروما تعیین نشده است. در این مطالعه ارزش پیشگویی کننده کمبود باز در مرگ و میر و نقطه برش آن در افراد سالمند مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: در یک مطالعه تحلیلی - آینده نگر 300 بیمار سالمند (سن بالاتر یا مساوی 65 سال) مبتلا به تروما در مرکز پزشکی الزهرا (س) دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مورد بررسی قرار گرفتند. از هر بیمار گازهای خونی آنالیز شده و مقدار کمبود باز محاسبه گردید و عوامل موثر در تغییرات کمبود باز مورد ارزیابی قرار گرفت. وضعیت بیماران تا زمان ترخیص و یا مرگ پیگیری شد و عوامل موثر در مرگ بیماران نیز مورد بررسی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از محاسبه رگرسیون استفاده شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که در افراد سالمند مبتلا به تروما و علایم حیاتی پایدار، کمبود باز تنها عامل پیشگویی کننده مرگ می باشد (p<0.01) و نقطه بحرانی آن نیز 2.55 میلی مول در لیتر است. عوامل موثر در تغییرات کمبود باز نیز شامل ترومای لگن، GCS (Glasgow Coma Score) و بیماری زمینه ای قلبی بود (p<0.05).نتیجه گیری: تغییرات کمبود باز حتی در دامنه نرمال (3-2.55) در افراد سالمند مبتلا به تروما نشان دهنده کاهش پرفیوژن نسجی مخفی و افزایش شانس مرگ و میر می باشد.

هدف از این مطالعه ارزیابی قابلیت شاخص تنش آبی گیاه (Crop WATER Stress Index, CWSI) حاصل از اندازه گیری دمای پوشش گیاهی درختان زیتون با استفاده از دماسنج مادون قرمز، در بررسی وضعیت تنش آبی و برنامه ریزی آبیاری درخت زیتون بود. برای این منظور رابطه همبستگی میان شاخص تنش آبی گیاه و شاخص های محتوای نسبی آب برگ (Relative WATER Content, RWC) و رطوبت خاک (Soil WATER Content, SWC) تعیین شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو رقم زیتون (کرونیکی و T2) و چهار رژیم آبیاری (آبیاری برای تأمین 100، 85، 70 و 55 درصد از نیاز آبی گیاه) بود. نتایج نشان داد که رابطه ی خط مبنای بدون تنش در طول دوره ی پژوهش و همچنین در طول روز متغیر بود. تغییرات روزانه خط مبنای بدون تنش درختان زیتون عمدتاً به دلیل تغییر در عرض از مبدأ خط مبنای بدون تنش بود که بوسیله ی تغییرات زاویه ی رأس خورشید قابل توصیف است. پس از بررسی ارتباط میان کمبود فشار بخار آب در اتمسفر (Vapor Pressure DEFICIT, VPD) و اختلاف دمای پوشش گیاهی و دمای هوا ()، رابطه ی برای خط مبنای بدون تنش درختان زیتون در ساعت 12: 30 بعد از ظهر تعیین شد. اثر رژیم آبیاری بر شاخص تنش آبی گیاه درختان زیتون کرونیکی و T2 در هیچ یک از اندازه گیری های انجام شده در طول دوره پژوهش، معنی دار نبود؛ بااین حال، شاخص تنش آبی گیاه با شاخص های محتوای نسبی آب برگ (کرونیکی: **67/0r2= و: **88/0r2=) و درصد جرمی رطوبت خاک (کرونیکی: **74/0r2= و: **78/0r2=) همبستگی معنی دار داشت. بنابراین، شاخص تنش آبی گیاه، شاخص مناسبی از وضعیت تنش آبی درختان زیتون کرونیکی و T2 است.

کاهش روزافزون منابع آب و اثر آن بر کمیت و کیفیت محصولات، سبب شده کشاورزان از کم آبیاری به عنوان راهکاری برای مقابله با کمبود آب بهره ببرند. از سوی دیگر، اهمیت آب به عنوان کالایی واسطه ای و کمبود آن، سبب افزایش رقابت برای دسترسی به آن شده و آب را به عنوان کالایی اقتصادی مطرح می کند. در این راستا، تعیین قیمت آب آبیاری در شرایطی که کم آبیاری به عنوان راهکاری برای افزایش بهره وری آب مورد استفاده قرار می گیرد، ضروری است. در پژوهش حاضر گیاه فلفل سبز قلمی، تحت چهار تیمار آبیاری 50، 70، 100 و 120 درصد نیاز آبی و در گلخانه ی شخصی نویسندگان در شهر تهران و تحت کنترل کامل شرایط محیطی کشت شد. پس از پایان دوره ی کشت و برداشت گیاه، تابع تولید محصول بر اساس مقدار ماده ی خشک تولید شده به دست آمد. نتایج نشان داد که با اعمال کم آبیاری و پس از بهینه سازی عمق آب آبیاری، قیمت آب به 44/183 (هزار ریال به ازای هر متر مکعب) رسید که حداکثر قیمت به دست آمده برای آب در این پژوهش می باشد. همچنین، در شرایط کم آبیاری، راندمان کاربرد آب آبیاری67/5 (کیلوگرم بر متر مکعب)، بهره-وری فیزیکی1/5 (کیلوگرم بر متر مکعب)، بهره وری فیزیکی-اقتصادی 42/191 (هزار ریال به ازای هر متر مکعب در هر هکتار) و بهره وری اقتصادی 04/1 به دست آمد. همچنین کم آبیاری، قبل از بهینه سازی عمق آب آبیاری، بر راندمان آبیاری اثر قابل توجهی نداشت در حالی که پس از بهینه سازی عمق آب، سبب افزایش راندمان آبیاری نسبت به حالت آبیاری کامل شد.

به منظور ارزیابی اثر تنش کمبود آب بر تعدادی از صفات مرتبط با عملکرد در لاین های سورگوم دانه ای، آزمایشی در سال 1386-1387 بر اساس طرح کرت های خرد شده و بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز واقع در اراضی کرکج اجرا گردید. سطوح مختلف آبیاری شامل 60، 120 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A به عنوان عامل اصلی و هفت لاین سورگوم دانه ای به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. به منظور تثبیت خطای نوع اول، تجزیه واریانس چند متغیره انجام شد. تجزیه واریانس داده ها نمایان گر وجود اختلاف معنی دار بین لاین های مورد مطالعه و سطوح مختلف آبیاری در اکثر صفات مورد مطالعه بود. نتایج حاصل از مقایسات میانگین در متوسط شرایط آبیاری نشان داد که لاین های KGS5 و KGS15 از نظر اکثر صفات موثر بر عملکرد در گروه برتر قرار دارند. تجزیه علیت به روش رگرسیون گام به گام در متوسط شرایط آبیاری نشان داد که طول خوشه و وزن هزار دانه اجزای موثر بر عملکرد دانه هستند.

منطقه غیراشباع خاک یکی از بخش های مهم چرخه هیدرولوژی است که نقش درخور توجهی در مدیریت منابع آب کشاورزی دارد. هدف از این پژوهش، تعیین میزان جذب آب به وسیله گیاه تحت شرایط تنش های هم زمان آب، شوری و نیتروژن شرایط غالب در مناطق خشک و نیمه خشک است. بدین منظور، آزمایشی با چهار سطح کمی آب آبیاری شامل 120، 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه، چهار سطح کیفی آب آبیاری شامل 1.2، 3، 5 و 8 دسی زیمنس بر متر و چهار سطح کود نیتروژن شامل 100، 75، 50 و 0 درصد نیاز کودی انجام شد. نتایج نشان داد که بر اساس آماره های محاسبه شده، واکنش گیاه ریحان به تنش های هم زمان سه گانه آب، شوری و نیتروژن با استفاده از مدل MB-MB-EXP، مناسب ترین شبیه سازی را به همراه دارد ( nRMSE=7.22و ME=19.05). تحلیل حساسیت مدل ها نشان داد که مدل MB-MB-VG با کم ترین پارامتر ورودی و حساسیت نسبتا کم به این پارامترها (Sc<1.5) بیش از دیگر مدل های بررسی شده دقت دارد ( nRMSE=7.45و (ME=19.75.

به منظور مطالعه و ارزیابی شاخص های تنش خشکی در روش آبیاری سطحی بر عملکرد دانه و اجزای آن، عملکرد روغن دانه، درصد روغن دانه و کارآیی مصرف آب دانه کنجد، آزمایشی در سال 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. آبیاری در 2 سطح (آبیاری به ترتیب پس از 100 و 200 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A) به عنوان فاکتور اصلی و رقم در 9 سطح به عنوان فاکتور فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقایسه میانگین کارایی مصرف آب در اثرات متقابل آبیاری و رقم نشان داد تیمار 100 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A و رقم V9 (SG55-92138) با کارایی مصرف آبی معادل 272/0 کیلوگرم بر مترمکعب دانه کنجد، تیمار برتر بود. میانگین آب مصرفی در یک سال انجام آزمایش در تیمارهای 100 و 200 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A به ترتیب معادل 5/547 و 6/438 میلی متر بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد با افزایش تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه، کارایی مصرف آب، عملکرد روغن دانه و کارایی مصرف آب روغن افزایش می یابد. به دلیل بیش تر بودن شاخص های STI، MP، GMP، HM و YI در رقم V9 (SG55-92138) نسبت به دیگر ارقام می توان رقم V9 (SG55-92138) را از نظر تنش خشکی به عنوان تیمار برتر معرفی نمود. روند کاهشی عملکرد کنجد که با اعمال تنش کم آبی اتفاق افتاد قطعاً موجب کاهش شاخص های SSI، MP و TOL شده است و برعکس کاهش عملکرد کنجد موجب تغییرات صعودی در شاخص-های STI، GMP، HM، YI و YSI گردیده است.

بهمنظور مطالعه و ارزیابی شاخص های تنش خشکی در روش آبیاری سطحی به روش جویچهای بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه ذرت و کارایی مصرف آب آزمایشی طی دو سال (94-1393) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. آبیاری در 2 سطح (آبیاری پس از 100 و 200 میلیمتر تبخیر از تشت کلاس A) به عنوان فاکتور اصلی و رقم در 6 سطح به عنوان فاکتور فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقایسه میانگین کارایی مصرف آب در اثرات متقابل آبیاری و رقم نشان داد تیمار 100 میلیمتر تبخیر از تشت کلاس A و ارقام V4 (PH1)، V5 (PH3) و V2 (S. C Mobin) بهترتیب با عملکردهای 1/353، 1/299 و 1/296 کیلوگرم دانه ذرت به ازای مصرف یک مترمکعب آب، به صورت مشترک در رتبه اول و جایگاه برتر قرار گرفتند. میانگین آب مصرفی در سال 1393 در تیمارهای 100 و 200 میلیمتر تبخیر از تشت کلاس A بهترتیب 521/2 و 4/462 میلیمتر بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد با افزایش اجزای عملکرد از جمله: تعداد دانه در ردیف و تعداد ردیف دانه، وزن هزار دانه افزایش یافت و بهدلیل ضریب همبستگی بسیار معنیدار وزن هزار دانه با عملکرد دانه (0/8776 r =) به تبع آن عملکرد دانه نیز افزایش یافت. بیشترین مقادیر شاخص های SSI، STI، MP، TOL، GMP HM و YI در رقم V4 (PH1) محاسبه شد. بیشتر بودن مقادیر شاخص های فوق در رقم V4 (PH1) نسبت به دیگر ارقام موجب شد تا این تیمار، برتر معرفی شود. روند کاهشی عملکرد ذرت که با اعمال تنش کم آبی اتفاق افتاد، قطعاً موجب افزایش مقادیر شاخص های SSI، STI، MP، TOL، GMP، HM و YI شد و برعکس کاهش عملکرد ذرت موجب تغییرات صعودی در شاخص YSI شد. . .