استفاده از مدل های ساخته شده در گیاهان زراعی برای کمک به چگونگی درک برهمکنش عوامل مهم موثر بر رشد گیاه شامل خاک، گیاه و آتمسفر بر ماده خشک تولیدی و عملکرد دانه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. اغلب آزمایش های صورت گرفته بر مدیریت تاریخ کاشت ارقام سویا به طور تلفیقی نتوانسته اند تا اثرات مهم موثر بر رشد خاک، گیاه و آب و هوا را بر عملکرد دانه و بیوماس مورد بررسی قرار دهند. بدین منظور ما در این پژوهش مدیریت تاریخ های کاشت مختلف را در ارقام سویا توسط مدل CROPGRO-SOYBEAN در منطقه کرج مورد برسی قرار دادیم. آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 89-1388 صورت گرفت. چهار تاریخ کاشت مختلف 29 اردیبهشت، 9 خرداد، 19 خرداد و 29 خرداد در کرت های اصلی و چهار رقم رشد نامحدود سویا شامل ویلیامز L17 ،M7 و زان به عنوان کرت های فرعی قرار گرفتند. مطابق نتایج به دست آمده در آزمایش دامنه تغییرات RMSE تمامی تیمارها برای عملکرد دانه بین 134.76-820.64 کیلوگرم در هکتار و همچنین دامنه تغییرات ضریب ویلموت برابر با 0.550-0.972 به دست آمد. همچنین در تمامی تیمارهای مورد آزمایش دامنه تغییرات RMSE برای ماده خشک کل بین 356.41-1207.33 کیلوگرم در هکتار با دامنه تغییرات ضریب ویلموت 0.895-0.989 حاصل شد. به طور کلی در تمامی تاریخ های کاشت و ارقام مختلف میزان ضریب R2 نمودار رگرسیونی مقادیر اندازه گیری شده در برابر مقادیر شبیه سازی شده (نمودار یک به یک) برای صفت عملکرد دانه برابر با 0.968 با معادلهy= 1.009x+52.58  به دست آمد. همچنین میزان ضریب R2 نمودار یک یه یک برای صفت ماده خشک کل برابر با 0.932 با معادله y= 0.624x+267.5 حاصل شد.

به منظور ارزیابی شبیه سازی مدل CROPGRO-SOYBEAN در قالب نرم افزار DSSAT بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا (رقم ویلیامز) در چهار تاریخ کاشت در منطقه کرج آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 1389 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا شد. در این آزمایش شبیه سازی صفات عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت برای رقم ویلیامز مورد بررسی قرار گرفت. مطابق نتایج شبیه سازی، مدل در شبیه سازی صفت بیوماس از بیست روز پس از کاشت تا پایان دوره رشد و عملکرد دانه از مرحله تشکیل دانه تا عملکرد نهایی موفق بوده اما در صفت شاخص برداشت به واسطه ضریب ویلموت پایین تر از حد مطلوب (0.6) در همه تیمارها شبیه سازی به خوبی انجام نشد. مدل عملکرد دانه را با قدرت بالایی در هر چهار تاریخ کاشت با ضریب ویلموت بالای 0.66 به خوبی شبیه سازی نمود. دامنه تغییرات ضریب تبیین چهار تاریخ کاشت مختلف به ترتیب برابر 0.985، 0.966، 0.920 و0.851  محاسبه شد. این معیار های آماری نشانه توانایی خوب مدل در شبیه سازی صفات اندازه گیری شده سویا در تاریخ کاشت های مختلف می باشد. دقت شبیه سازی مدل برای صفت بیوماس بسیار عالی بود، به طوریکه تمامی ضریب تبیین چهار تاریخ کاشت مختلف به ترتیب با مقدار 0.889، 0.986، 0.909 و 0.796 در سطح 1% معنی دار شد. لذا می توان بعد از واسنجی و بررسی صحت کارکرد مدل، و تکرار آزمایش و کاهش خطاهای اندازه گیری شده از مدل برای اهداف پژوهشی، و برنامه ریزی های مدیریتی در شرایط اقلیمی کرج استفاده نمود.

به منظور یافتن جایگزینی برای کشت خالص تابستانه ی ذرت علوفه ای (Zea mays)، سیستمهای کشت مخلوط ارزن مرواریدی (Pennisetum glaucum): سویا (Glycine max) (P: G) و ذرت: سویا (Z: G) و آرایشهای کشت جایگزینی (XXG، XXGG و XGG) و افزایشی (X%100G%25، X%100G%50 و X%83G%67) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی سالهای 1391 و 1392 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، در کرج بررسی شد (G و X بترتیب: سویا و گیاه غلات شامل ذرت، Z یا ارزن، P). نتایج نشان داد که عملکرد علوفه ی غلات و علوفه ی مخلوط در Z: G از P: G به میزان چشمگیری بیشتر بود. غلات در کشت مخلوط جزء غالب بودند و غالبیت ذرت بیشتر از ارزن بود. سیستم و آرایش کشت مخلوط بر کل نسبت برابری زمین (LER) اثر معنی داری نداشت. بیشترین LER، 1. 15 در P%100G%25 سال 1392 و 1. 07 در Z%83G%67 سال 1393 بدون احتساب چین دوم ارزن و 1. 10 در PGG با داده های مجموع دو چین ارزن در سال 1393 ثبت شد. در X%83G%67، با وجود تراکم 83 درصد غلات نسبت به کشت خالص، LER برای ذرت 0. 95 ولی برای ارزن 0. 70 بود. در جمع بندی کلی، آرایشهای افزایشی با درصد کمی سویا و یا با کاهش مختصری در سهم غلات، برای نیل به مقادیر بالاتر LER پتانسیل بیشتری داشتند. از این رو کشت مخلوط، بویژه آرایش افزایشی، میتواند جایگزین هایی مناسب برای کشت خالص در تولید علوفه با کیفیت دلخواه و افزایش تنوع در اکوسیستم و همسو با پایداری فراهم نماید.

این مطالعه جهت بررسی اثرات استفاده از نمک کلسیمی اسیدهای چرب و اسیدهای چرب سویا بر عملکرد، راندمان لاشه، درصد لوزالمعده و درصد چربی شکمی در جوجه های گوشتی انجام گرفت. تعداد 500 قطعه جوجه گوشتی از آمیخته تجارتی Ross در قالب یک طرح کاملا تصادفی در پنج گروه آزمایشی و هر گروه شامل چهار تکرار و هر تکرار شامل 25 قطعه جوجه با میانگین وزن یکسان مورد آزمایش قرار گرفتند. طول دوره آزمایش 49 روز بود. گروه های آزمایشی در قالب جیره های غذایی حاوی سطوح مختلفی از نمک کلسیمی اسیدهای چرب سویا و اسیدهای چرب سویا بودند. بدین صورت، در گروه اول (شاهد) در کل دوره آزمایش از اسیدهای چرب سویا و نمک کلسیمی اسیدهای چرب آن استفاده نشد. در گروه دوم در دوره آغازین، رشد و پایانی به ترتیب مقادیر 0، 2.5 و 5 درصد اسیدهای چرب سویا، در گروه سوم در این دوره ها به ترتیب مقادیر 0، 2.5 و 5 درصد نمک کلسیمی اسیدهای چرب سویا، در گروه چهارم به ترتیب مقادیر 2.5، 5 و 5 درصد اسیدهای چرب سویا و برای گروه پنجم به ترتیب مقادیر 2.5، 5 و 5 درصد از نمک کلسیمی اسیدهای چرب سویا به کار برده شد. نتایج حاصل از تجزیه آماری اختلاف معنی داری در مصرف خوراک، افزایش وزن بدن و ضریب تبدیل خوراک بین گروه های آزمایش در دوره های مختلف پرورش را نشان داد (P<0.05). بین گروه های مختلف از نظر راندمان لاشه و درصد لوزالمعده اختلاف معنی دار مشاهده گردید (P<0.05). استفاده از اسیدهای چرب سویا و نمک کلسیمی اسیدهای چرب آن اثر معنی داری بر چربی شکمی نداشت. یافته ها نشان می دهد که استفاده از اسیدهای چرب سویا در مقایسه با نمک کلسیمی اسیدهای چرب آن اثر مفیدی بر عملکرد جوجه های گوشتی دارد.

سابقه و هدف: استفاده از سویای برشته در جیره گاوهای شیری رایج است، اما دمای برشته کردن و اثر آن بر عملکرد دام و بخش های پروتئینی جیره به خوبی شناخته نشده است. برای از بین بردن مواد ضد تغذیه ای و افزایش پروتئین عبوری، دانه سویا فراوری می شود و حرارت رایج ترین روش فراوری دانه سویا است. هدف اصلی این تحقیق برآورد اثر دمای برشته کردن سویا بر بخش های پروتئینی جیره، عملکرد شیردهی گاوهای شیرده، و مقایسه اقتصادی دانه سویای برشته با کنجاله سویای لیگنوسولفاته بود.مواد و روش ها: برای بررسی تاثیر سویای برشته شده در دماهای مختلف بر مصرف خوراک، تولید و ترکیب شیر از 8 گاو هلشتاین اواسط زایش، با میانگین روزهای شیردهی 14±92 و تولید شیر 42.9±3 کیلوگرم در روز، در یک طرح مربع لاتین 4×4 تکرار شده استفاده شد. تیمار شاهد دارای کنجاله سویای لیگنوسولفاته و نمک های کلسیمی اسیدهای چرب بود و تیمارهای 2، 3 و 4 به ترتیب دارای سویای برشته شده در دمای 115، 130 و 145 درجه بودند. جیره ها دارای 40 درصد علوفه و 60 درصد کنسانتره بود.یافته ها: ماده خشک مصرفی تمایل به افزایش در جیره شاهد نسبت به جیره های دارای سویای برشته داشت. تولید شیر و شیر تصحیح شده در جیره شاهد از جیره های دارای سویای برشته بیشتر بود. تفاوتی در کارایی (شیر تصحیح شده بر مصرف خوراک) بین جیره شاهد و جیره های دارای سویای برشته و همچنین بین دماهای مختلف برشته کردن وجود نداشت. درصد چربی شیر برای سویای برشته شده در دمای 130 درجه از سویای برشته شده در دماهای 115 یا 145 درجه بیشتر بود. از لحاظ اقتصادی، جیره شاهد نسبت به جیره های دارای سویای برشته گران تر بود و نسبت درآمد به هزینه جیره های حاوی دانه سویای برشته بطور معنی داری نسبت به جیره شاهد بیشتر بود. جیره حاوی دانه سویای برشته شده در دمای 130 درجه نسبت به سایر جیره ها میزان کمتری از پروتئین قابل هضم در روده داشت. دانه سویای برشته شده در دمای 130 و 145 درجه میزان کمتری از بخش پروتئین با تجزیه متوسط و میزان بیشتری از بخش پروتئین کند تجزیه نسبت به دمای 115 درجه و تیمار شاهد داشتند. پروتئین غیر قابل تجزیه همبستگی بیشتری با تولید شیر و ماده خشک مصرفی نسبت به پروتئین قابل تجزیه داشت. در بین بخش های مختلف پروتئینی، بخش با تجزیه متوسط در شکمبه همبستگی بالایی با مصرف خوراک، تولید و ترکیبات شیر داشت.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که گاوهایی که جیره شاهد مصرف کردند تولید شیر و مصرف خوراک بالاتری از گاوهایی که سویای برشته مصرف کرده بودند داشتند. در بین دماهای مختلف برشته کردن (115، 130 و 145 درجه)، سویای برشته شده در دمای 115 درجه سانتی گراد مصرف خوراک کمتر و تولید شیر بالاتری داشت. بخش پروتئین با تجزیه متوسط در شکمبه مهمترین بخش بین بخش های پروتئینی است و بیشترین همبستگی را با مصرف خوراک، تولید و ترکیب شیر دارد.

نماتد سیستی سویا Heterodera glycines یکی از مهم ترین بیمارگرهای محدودکننده ی عملکرد سویا (Glycine max (L. ) Merr. ) در بسیاری از کشورهای تولیدکنندة این محصول به شمار می آید. کاربرد منابع مقاومت یکی از روش های مؤثر در کنترل نماتد سیستی سویا است. در این بررسی، به منظور شناسایی رگه (لاین) های مقاوم، واکنش 63 رقم و رگه ی سویا نسبت به نماتد سیستی سویا در شرایط اتاقک رشد و کشتزار بررسی شد. حساسیت یا مقاومت رگه ها بر پایه ی شاخص نماتد ماده ی (Female Index) در رگه ی موردبررسی و رقم حساس استاندارد لی 74 به صورت درصد تعیین شد. نتایج آزمون های صحرایی نشان داد که از بین رگه های موردآزمایش، 5 رگه به طور کامل مقاوم، 14 رگه به نسبت مقاوم، 22 رگه به نسبت حساس و 22 رگه به طور کامل حساس بودند. بیشتر رگه های دارای واکنش مقاوم و به نسبت مقاوم، دورگ های ناشی از تلاقی رقم مقاوم کتول (DPX) نسبت به نماتد سیستی سویا با رقم های رایج سویا بودند. با کشت رگه های دارای واکنش مقاوم و به نسبت مقاوم، در اتاقک رشد و مقایسة واکنش آن ها نسبت به رقم حساس استاندارد، نتایج آزمایش های صحرایی تأیید شد.

به کار گیری استراتژی های تغذیه ای به منظور کم کردن سهم پروتئین خام جیره با حفظ عملکرد تولیدی و یا استفاده از منابع پروتئینی با تجزیه پذیری کم تر در شکمبه می تواند نیتروژن آمونیاکی شکمبه و نیتروژن اوره ای پلاسما را کاهش داده و از این طریق اثرات مثبتی بر عملکرد تولیدی داشته باشد. بر این اساس در این پژوهش جایگزینی دانه سویای فرآوری شده با کنجاله سویا بر تولید شیر و نیتروژن اوره ای پلاسمای گاوهای شیرده هلشتاین با استفاده از چهار راس گاو شکم اول (میانگین روزهای شیردهی 20 ± 96) و چهار راس گاو شکم دوم (14± 113) در قالب طرح مربع لاتین 4 x 4 مورد ارزیابی قرار گرفت. جیره های آزمایشی عبارت بودند از: 1) جیره حاوی 13.55 درصد (بر اساس ماده خشک) کنجاله سویا؛ 2) جیره حاوی 15.22 درصد دانه سویای برشته شده؛ 3) جیره حاوی 15.55 درصد دانه سویای اکسترود شده؛ و 4) جیره حاوی مخلوط یکسان (7.69 درصد) دانه سویای برشته و اکسترود شده. تولید شیر تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت. اگر چه شکم زایش درصد پروتئین شیر را تحت تاثیر قرار نداد اما گاوهای شکم اول پروتئین شیر (p=0.07) بیشتری تولید کردند. نیتروژن اوره ای پلاسما (11.19 در مقابل 14.90 میلی گرم بر دسی لیتر) و نیتروژن اوره ای شیر (10.58 در مقابل 13.10 میلی گرم بر دسی لیتر) در جیره های دارای دانه سویای فرآوری شده به طور معنی داری کاهش یافت. نتایج نشان داد که جایگزینی دانه سویای فرآوری شده با کنجاله سویا تاثیری بر درآمد خالص حاصل از فروش تولید شیر نداشت اما نیتروژن اوره ای پلاسما و شیر را کاهش داد.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

کشت مخلوط یعنی کاشت دو یا چند گونه که در دوره ای از چرخه رویش با یکدیگر هم زمان هستند، بطوریکه رقابت بین گونه ها آشکار شود. به منظور بررسی امکان دستیابی به عملکردهای بالاتر، کشت مخلوط ارقام سویا در طول فصل زراعی 79 – 1378 در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران صورت گرفت. در این تحقیق عملکرد و اجزا عملکرد در کشت خالص و مخلوط مورد ارزیابی قرار گرفت. طرح آماری به کار رفته آزمایش فاکتوریل در سه تکرار بود. اولین فاکتور شامل سه سطح تراکم گیاهی (20، 40 و 80 بوته در متر مربع) و فاکتور دوم شامل پنج نسبت مختلف کاشت 100%:0، 75%:25%:50%:5%:25%، 75%: و 0: 100% به ترتیب ارقام هاگ و کلارک 63 بود. نتایج نشان داد که تیمار 50%، 50% (2 ردیف هاگ + 2 ردیف کلارک) بیشترین عملکرد را تولید نمود. ارزیابی عملکرد دانه با استفاده از روش نسبت برابری زمین (LER) نشان داد که مخلوط 50% هاگ + 50% کلارک در تراکم 80 بوته در متر مربع دارای بیشترین LER معادل 1.07 برای عملکرد دانه بود. این نشان دهنده 7% افزایش کارایی استفاده از زمین برای تولید دانه در سیستم کشت مخلوط می باشد. تعداد غلاف در گیاه تحت تاثیر تراکم قرار گرفت و با افزایش تراکم، کاهش یافت. تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه تحت تاثیر تیمارهای مختلف قرار نگرفت.

کمبود آب در بسیاری از مراحل نموی سویا، عملکرد را کاهش می دهد. میزان تحمل گیاه سویا به شرایط خشکی، بستگی به تاریخ کشت و استقرار گیاه، گروه رسیدگی، زمان وقوع، شدت وقوع و طول دوره خشکی دارد. در این تحقیق به منظور ارزیابی واکنش 25 ژنوتیپ سویا نسبت به تنش خشکی در مرحله نمو زایشی، دو آزمایش مجزا در قالب طرح لاتیس 5×5 در دو شرایط تنش و آبیاری کامل انجام شد. نتایج از تجزیه واریانس ساده نشان داد که ارقام مورد مطالعه، تفاوت معنی داری برای اکثر صفات زراعی در دو آزمایش دارند. از نظر عملکرد دانه تنها در شرایط تنش، بین ارقام اختلاف معنی داری دیده شد؛ به نحوی که در شرایط تنش، رقم ویلیامز دارای بیشترین میزان عملکرد دانه (2350.6 کیلوگرم در هکتار) و رقم پروبست دارای کمترین میزان عملکرد دانه (1048.1 کیلوگرم در هکتار) بود. بیشترین آسیب ناشی از تنش خشکی، مربوط به صفت تعداد غلاف پوک شاخه فرعی (57.53 - درصد) بود و عملکرد دانه در اثر تنش به میزان 37.70% کاهش یافت. در شرایط آبیاری کامل، اکثر صفات با عملکرد دانه همبستگی معنی دار داشتند؛ در حالی که در شرایط تنش، تنها دو صفت تعداد دانه شاخه فرعی (r=0.318) و وزن 100 دانه (r=-0.344) با صفت مذکور دارای همبستگی معنی دار بودند. بر اساس نتایج همبستگی ساده صفات، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت در شرایط آبیاری کامل، استفاده از صفات شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، فاصله اولین غلاف از سطح زمین، طول دوره گلدهی و وزن دانه شاخه فرعی و در شرایط تنش، استفاده از صفت تعداد روز تا پایان گلدهی جهت انتخاب ارقام با عملکرد بالا مطلوب به نظر می رسد.