آنالیز 2732 رکورد تولیدمثل در یک گله گوسفند بلوچی در استان یزد میزان باروری ظاهری (EP/EJ) را %60 و بره شیرگیری شده نسبت به میش تحت آمیزش (LW/EJ) را %40 به دست داد. دو قلوزایی در رکوردهای مورد مطالعه مشاهده نشد. وزن تولد، وزن شیرگیری، متوسط افزایش وزن روزانه تا شیرگیری و رشد بیولوژیک 1018 بره برای برآورد اثرات عوامل محیطی و برآورد مولفه های واریانس، برای محاسبه وراثت پذیری و همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی با روش حداقل مربعات تجزیه و تحلیل گردید. اثر سال بر روی کلیه صفات از لحاظ آماری معنی دار بودند (p<0.01). بره های حاصل از میش های 5 ساله بالاترین وزن شیرگیری (27.20 kg)، متوسط افزایش وزن روزانه تا شیرگیری (214.24 گرم) و رشد بیولوژیک (17.85 گرم بر کیلوگرم) را داشتند. وزن تولد، وزن شیرگیری، متوسط افزایش وزن روزانه تا شیرگیری و سرعت رشد بیولوژیک بره های نر به طور معنی داری (p<0.01) بیشتر از بره های ماده بود. ضریب وراثت پذیری وزن تولد، وزن شیرگیری، متوسط افزایش وزن روزانه تا شیرگیری و سرعت رشد بیولوژیک بره ها به ترتیب 0.08±0.06، 0.154±0.07، 0.153±0.07 و 0.08±0.06 برآورد گردید. همبستگی های فنوتیپی و ژنتیکی وزن تولد، متوسط افزایش وزن روزانه تا شیرگیری و سرعت رشد بیولوژیک بره ها برآورد شد.

در این تحقیق به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی 5 صفت مختلف تیپ، 2 صفت ماندگاری (طول عمر تولیدی حقیقی و طول عمر تولیدی عملکردی) و همبستگی بین آنها از تعداد 10839 رکورد زایش اول گاوهای هلشتاین ایران که توسط مرکز اصلاح نژاد کشور جمع آوری شده بود، استفاده شد. در ابتدا داده های خام توسط نرم افزار FOXPRO ویرایش گردید. سپس از مدل های دو متغیره نرم افزار ASREML جهت آنالیز نهایی و برآورد پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین وراثت پذیری صفات تیپ مربوط به صفت اندازه عمق بدن با مقدار 0.20 و کمترین مقدار آن مربوط به اتصال جلویی پستان (0.11) می باشد. وراثت پذیری هر دو صفت ماندگاری کم و در حدود 0.04 برآورد گردید. همبستگی های ژنتیکی صفات ماندگاری با صفات تیپی عمق بدن و کمر منفی و با صفات تیپی اتصال جلویی پستان، عمق پستان و لیگامان نگهدارنده مثبت برآورد گردید.بالاترین میزان همبستگی ژنتیکی بین دو صفت طول عمر تولیدی عملکردی و اتصال جلویی پستان (0.47-) و کمترین میزان همبستگی ژنتیکی بین صفات ماندگاری و تیپ مربوط به دو صفت طول عمر تولیدی حقیقی و اتصال جلویی پستان (0.03) بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق می توان شاخصی از صفات تیپ تشکیل داد که در انتخاب حیوانات برای صفات ماندگاری و تولیدمثلی موثر باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

از آنجا که شناخت همبستگی های ژنتیکی و روابط بین صفات جهت برنامه ریزی صحیح در برنامه های به نژادی گیاهان حایز اهمیت می باشد، این مطالعه به منظور بررسی روابط بین صفات زراعی در ژنوتیپ های گلرنگ در دو رژیم رطوبتی دارای تنش و بدون تنش رطوبتی انجام شد. در این مطالعه 15 ژنوتیپ گلرنگ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و بطور جداگانه در دو رژیم رطوبتی مختلف شامل آبیاری بر اساس 50% و 85% تخلیه رطوبت از خاک مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی نشان داد که در هر دو رژیم رطوبتی، صفات تعداد دانه در طبق، ارتفاع بوته و تعداد روز تا رسیدگی بیشترین همبستگی مثبت را با هرکدام از صفات عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح داشتند، ولی ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی بین تعداد طبق در بوته و هرکدام از صفات عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح منفی و معنی دار بود (P<%1). نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون مرحله ای برای عملکرد دانه در بوته نشان داد که در شرایط رطوبتی بدون تنش به ترتیب تعداد دانه در طبق، وزن 100 دانه، ارتفاع بوته و تعداد طبق در بوته وارد مدل شدند و مجموعا 93% از تغییرات عملکرد دانه در بوته را توجیه نمودند. در شرایط دارای تنش رطوبتی نیز همین صفات بجز ارتفاع بوته به ترتیب وارد مدل شدند و جمعا 94% از تغییرات عملکرد دانه در بوته را موجب گردیدند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب مسیر برای ضرایب همبستگی ژنتیکی بین هرکدام از صفات عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح با صفات موجود در مدل رگرسیون نشان داد که در هر دو رژیم رطوبتی، تعداد دانه در طبق بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح داشته است، ولی این اثر مستقیم از طریق اثرات غیرمستقیم منفی آن از طریق تعداد طبق در بوته و سپس از طریق وزن 100 دانه کاهش یافته است. تعداد طبق در بوته نیز در هر دو محیط دارای تنش و بدون تنش دارای اثرات مستقیم مثبت بر عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح بود ولی به دلیل اثر چشمگیر غیرمستقیم و منفی آن از طریق تعداد دانه در طبق، همبستگی منفی با عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح نشان داد. بطور کلی نتایج نشان می دهد که در هر دو شرایط بدون تنش و دارای تنش رطوبتی، تعداد دانه در طبق می تواند در برنامه های به نژادی گلرنگ به عنوان یک شاخص انتخاب مناسب جهت بهبود عملکرد دانه مورد استفاده قرار گیرد. در ضمن در شرایط بدون تنش رطوبتی به نظر می رسد ژنوتیپ های پابلند و دیررس تر عملکرد دانه بیشتری تولید نمایند.

رکوردهای تولید شیر و چربی 28 گله گاو هلشتاین خراسان رضوی مربوط به سالهای 1387-1368 مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد مطالعه تولید شیر و چربی 305 روز و دو بار دوشش دوره شیردهی اول تا سوم بود. اثرات ثابت گله، سال زایش، فصل زایش و سن زایش (تابعیت درجه دوم) بر تولید شیر و چربی دوره شیردهی اول تا سوم، تولیدات هر سه دوره (تکرار رکورد) و اثر دوره خشکی شیردهی قبلی (تابعیت درجه دوم) بر تولیدات دوره شیردهی دوم و سوم معنی دار بود (p< 0.01). برآورد مولفه های کو (واریانس) با روش حداکثر درست نمائی محدود شده (REML) با نرم افزار Wombat انجام گرفت. وراثت پذیری دوره شیردهی اول تا سوم (مدل تک صفته) برای صفت تولید شیر به ترتیب 0.27، 0.19 و 0.13 و برای تولید چربی به ترتیب 0.18، 0.15 و 0.14 بود. وراثت پذیری تولید شیر و چربی (مدل تکرارپذیری) 0.21 و 0.15 و تکرارپذیری این صفات 0.46 و 0.35 برآورد شد. همبستگی های ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی بین مقدار شیر و مقدار چربی 0.84، 0.79 و 0.78 بود.

انار (Punica granatum L. ) یک محصول مهم باغی و بومی ایران است که مصرف میوه و یا فرآورده های مختلف آن رایج است. با توجه به اینکه ایران دارای غنی ترین ذخیره ژنتیکی انار می باشد، اطلاع از میزان تنوع صفات مختلف و وراثت پذیری آنها در بین ژنوتیپ های موجود و شناسایی ژنوتیپ های پر محصول جهت استفاده در برنامه های اصلاحی از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق برخی خصوصیات میوه 156 ژنوتیپ موجود در کلکسیون انار ساوه، با استفاده از 16صفت مورفولوژیکی و شیمیایی میوه در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج تجزیه واریانس، اثر ژنوتیپ در کلیه صفات بسیار معنی دار بود. از 9 صفت مورفولوژیکی، صفات تعداد دانه در 100 گرم آریل و ضخامت پوست میوه تنوع بیشتری نسبت به سایر صفات دارند و از بین صفات بیوشیمیایی صفات شاخص رسیدگی، میزان آنتوسیانین و رنگ قابل جذب آبمیوه دارای بیشترین تنوع بودند که امکان استفاده از تنوع موجود در مراحل بعدی اصلاح انار را مهیا می کند. ارتباط معنی دار آماری نیز بین وزن میوه با صفات طول و عرض تاج، طول و عرض میوه، تعداد دانه در 100 گرم آریل، وزن آریل و نیز ضخامت پوست میوه وجود داشت که در اصلاح همزمان این صفات حائز اهمیت است. مقدار زیاد قابلیت توارث عمومی محاسبه شده برای وزن آریل، وزن میوه، تعداد دانه در 100 گرم آریل، و ضخامت پوست میوه دلالت بر کم بودن اثرات محیطی بر این صفات بوده و این صفات در فرآیندهای انتخاب نتاج در نسل های متوالی قابل استفاده هستند. براساس نتایج این تحقیق، با توجه به نرم و ریز بودن دانه ژنوتیپ شیرین هسته ریز شهداد، این ژنوتیپ می-تواند در برنامه های بعدی هیبریداسیون در جهت انتقال صفت نرم دانگی به ژنوتیپ های تجاری به عنوان والد مورد استفاده قرار گیرد. ژنوتیپ دومزه باغ ملک ایذه نیز، از نظر شکل میوه، رنگ میوه و طعم نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتر بود.

در این تحقیق 550 رکورد تیپ مربوط به گاوهای شیری نژاد هلشتاین که همگی آنها از دو گله و تعداد 302 راس آنها از 30 پدر بودند که در سال 1371 ثبت و مورد بررسی قرار گرفت. هر رکورد شامل امتیاز خطی 28 صفت تشریحی تیپ، صفات برگه امتیاز دهی و امتیاز نهایی بود . داده ها به روش حداقل مربعات به منظور بررسی اثر گله، سن بر حسب ماه و مرحله شیر دهی در زمان ارزیابی و برآورد فنوتیپی و ژنتیکی بین صفات تیپ آنالیز گردید. اثر گله بر کلیه صفات تیپ به استثنای بلندی قسمت قدامی بدن، شیب لگن، طرز قرار گرفتن پاها از دید عقب و موقعیت سرپستانک ها از دید پهلو معنی دار بود. بر مبنای مربع ضریب همبستگی چندگانه گله به تنهایی حداکثر 12 درصد از تغییرات صفات تیپ را توجیه می کرد. اثر سن در مورد تمام صفات به استثنای شیب لگن، طرز قرار گرفتن پاها از دید عقب، موقعیت سرپستانک ها از دید عقب و اندازه سرپستانک معنی دار بود. سن در موقع ارزیابی حداکثر 36 درصد از تغییرات صفات تیپ را توجیه می کرد. صفات بلندی قسمت قدامی بدن، پشت، عرض لگن، طرز قرار گرفتن پاها از دید پهلو و اندازه سرپستانک تحت تاثیر مرحله شیر دهی قرار نگرفتند. مرحله شیر دهی حداکثر 2 درصد از تغییرات صفات تیپ را توجیه می کرد. همبستگی های فنوتیپی بین صفات تیپ در دامنه 0.23- (در بین عمق پستان و پهنای اتصال عقب پستان ) تا ( بین قوت و رطوبت و ظرفیت بدن ) قرار داشت. همبستگی های ژنتیکی بین صفات تیپ در دامنه 0.75 ( بین استحکام اتصال جلوی پستان و رباط نگهدارنده پستان ) تا 0.98 ( بین خصوصیت شیراوری و امتیاز نهایی ) قرار داشتند. اکثر صفات همبستگی ژنتیکی متوسط تا بالایی با امتیاز نهایی داشتند. وجود این همبستگی پیشنهاد می کند که امتیاز نهایی می تواند به عنوان یک معیار انتخاب موثر برای اصلاح صفات تیپ مورد استفاده قرار گیرد.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی ژنوتیپ های دارای صفات برتر گردو، 608 ژنوتیپ مختلف گردو در شهرستان نی ریز ارزیابی و نتایج آن ثبت شد. صفاتی از قبیل رنگ مغز، شکل میوه، روزنه انتهای میوه، بافت پوست و گوشتی بودن مغز کدبندی و صفاتی مانند وزن مغز، درصد مغز و ضخامت پوست نیز اندازه گیری شد. ارتباط و همبستگی بین صفات در بیشتر موارد در سطح 1 تا 5 درصد معنی دار بوده و صفات وزن دانه با وزن مغز و همچنین ارتباط بین زمان باز شدن برگ با زمان برداشت محصول مثبت و معنی دار بود. در نهایت تعداد 44 ژنوتیپ برتر مشخص و با 10 صفت مورد ارزیابی بیشتر قرار گرفتند. آنالیز حاصل از تجزیه با روش وارد ژنوتیپ های برتر را در چهار گروه مختلف قرار داد. بیشترین اختلاف ژنتیکی مشاهده شده بین دو ژنوتیپ 564 و 536 با ژنوتیپ های 483، 572 و 581 بود. در بین ژنوتیپ های برتر تعداد 7 ژنوتیپ که به طور متوسط 85 درصد از خصوصیات مربوط به یک ژنوتیپ امید بخش (دیر برگی، باردهی جانبی و کیفیت مطلوب دانه) و قابل معرفی گردو را دارا بودند مشخص گردیدند.

به منظور شناسایی صفات مهم زراعی که دارای همبستگی بالایی با درصد روغن بوده آزمایشی با استفاده از 29 رقم کلزای پاییزه در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1380 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام از نظر کلیه صفات اختلاف معنی داری وجود دارد که دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین ارقام می نماید که می تواند در برنامه های اصلاحی به طور موثری مورد استفاده قرار گیرد. بررسی ضرایب همبستگی ژنوتیپی نشان داد که درصد روغن با عملکرد دانه (rg=-0.483**) و درصد پروتئین دانه (rg=-0.179*) دارای همبستگی منفی و معنی داری بود. همچنین درصد روغن با صفات تعداد روز تا شروع گلدهی، طول دوره گلدهی، طول دوره رویش، تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول دارای همبستگی منفی و معنی داری در سطح احتمال 1 درصد بود. با در نظرگرفتن درصد روغن به عنوان متغیر وابسته و انجام تجزیه رگرسیون گام به گام به ترتیب صفات طول دوره رویش، وزن هزاردانه و درصد پروتئین وارد مدل رگرسیونی گردیدند و 53.2 درصد تغییرات درصد روغن دانه توسط صفات مذکور توجیه (R2=0.531) و مدل در سطح 1 درصد معنی دار گردید. نتایج حاصل از تجزیه علیت نشان داد که صفت طول دوره رویش بیشترین اثر مستقیم و منفی را بر درصد روغن دانه (p=-0.73) داشت. بنابراین با توجه به اینکه طول دوره رویش اثرکاهنده ای بر درصد روغن داشته و به عبارتی با افزایش طول دوره رویش در زمان تشکیل بذر دمای محیط بالا رفته و اسیدهای اصلی تغییر یافته و درصد روغن کاهش می یابد، بایستی جهت افزایش درصد روغن زودرسی ملاک گزینش قرار گیرد. رابطه منفی بین درصد روغن و پروتئین دانه ناشی از رقابت آنها در اشغال فضای دانه می باشد. از اینرو گزینش در جهت کاهش درصد پروتئین منجر به افزایش درصد روغن می گردد. وزن هزار دانه دارای اثر مستقیم مثبت و نسبتا بالایی بر درصد روغن دانه بوده (p=0.418) ولی ضریب همبستگی ژنوتیپی آن با درصد روغن غیر معنی دار بود (rg=0.083) که در این صورت بایستی برای به صفر رساندن آثار غیرمستقیم نامطلوب (طول دوره رویش) محدودیت هایی اعمال نمود تا بتوان از اثرات مستقیم استفاده نمود. نتایج تجزیه به عامل ها با توجه به حداقل ریشه مشخصه نشانگر از کفایت چهار عامل برای 14 خصوصیت مزبور می باشد. در این تجزیه چهار عامل مستقل از هم مجموعا 78.3 درصد تغییرات کل داده ها را توجیه نمود.