صنایع بدیعی از دیرباز مورد توجه شاعران و نویسندگان بسیاری بوده است. علی رغم تفاوت های آشکاری که شعر نو در عرصه وزن و قافیه و نیز عاطفه و مضامین آن با گذشته دارد، و با وجود اظهارات صریح نیما مبنی بر ناکارآمدی دانش بدیع، حضور آرایه های ادبی را در شعر نو نمی توان نادیده گرفت. بررسی بدیع در اشعار چهار تن از شاعران معاصر - نیما، سپهری، اخوان ثالث و شاملو - نشان می دهد که فنون بدیعی در شعر نو، جنبه تصنعی خود را از دست داده و به صورت طبیعی و بر اساس انواع تداعی ظهور یافته است. آنچه در این زمینه در شعر ایشان بیشتر به چشم می خورد، آن دسته از فنون لفظی بدیع است که علاوه بر ایجاد موسیقی، در ایجاد انسجام نیز نقش موثری ایفا می کند. فنون معنوی بدیع، در شعر نو چندان ظهور و بروزی ندارد. مواردی که در این بخش دیده می شود، اغلب بر تضاد و تناسب استوارند. در این مقاله، ضمن بیان تفاوت های شعر نو و شعر کلاسیک، فنون بدیعی در نمونه هایی از اشعار شاعران مذکور بررسی و با یکدیگر مقایسه شده است.

ابوالعتاهیه شاعر برجسته و مبتکر فن زهدیات در عصر عباسی به نحو بارز و چشمگیری تحت تاثیر اعجاز بیانی قرآن کریم قرار گرفته و از فنون بلاغی و آرایه های قرآنی در سروده هایش بهره فراوان برده است. تاثیرپذیری ابوالعتاهیه از قرآن کریم شامل همه ابعاد واژگانی، ترکیبی، بلاغی، موسیقایی و مضمونی است، اما آنچه در شعر وی بیش از همه به چشم می خورد آرایه هایی است که فرم و مضمون آنها از قرآن کریم اقتباس شده که از آن جمله می توان به آرایه های تشبیه، استعاره، کنایه و انواع اقتباس اشاره کرد. تاثیرپذیری ابوالعتاهیه از قرآن کریم را می توان بر اساس تناص یا بینامتنی از نوع «نفی متوازی» قلمداد نمود که بیانگر اوج تاثیرپذیری این شاعر از قرآن کریم است.

نظر به اینکه در حوزه معنی و مضمون تمامی غرلهای حافظ، نمی توان حکمی قطعی و جزم صادر نمود که این امر ناشی از رندی و هنرمندی حافظ است. بسیاری از موضوعها و مضامین شعری او را قبل و بعد وی می توان جستجو کرد و یافت که وامداری او به شاعران پیش از خودش، امری مسلم است، لذا راز امتیاز و یگانگی شعر حافظ در زبان او نهفته است. پس به نظر می رسد اولین و اصلیترین زمینه پژوهش در شعر حافظ، تحقیق در ساحت زبانی او در همه مقوله هاست. از بررسی مسائل معانی و بیانی و بدیعی گرفته تا صرف و نحو زبان و انواع موسیقی شعر و نحوه گزینش واژگان و حتی بررسی تک تک واجهای کلمه های شعر او از لحاظ واجگاه و مخرج آنها. در این مقاله ضمن تبیین مطالب فوق، با ارائه شواهدی از شعر حافظ، ظرافت و هنرنمایی او را در بکارگیری صنایع بدیعی تناسب، ایهام تناسب، تضاد، پارادکس، ایهام و تبادر نشان داده ایم. البته قبل از ذکر شواهد برای دیدن آرا و دیدگاهها و تعاریف گذشتگان و معاصران از صنایع بدیعی، هفت اثر و کتاب را مد نظر داشته ایم تا نشان دهیم با توجه به تفاوت نگاه شاعران و علمای علم بدیع به این صنایع ،جای یک نقد و تحلیل،در بررسی انتقادی و همه جانبه نسبت به تعاریف و تعداد و تقسیم بندیهای صنایع بدیعی در دوره های مختلف شعر فارسی در تحقیقات ادبی،خالیست.

بدیع تصویری که امروزه با نامهای دیگری چون شعر دیداری، کانکریت، عینی، طرح وار، انگاره دار، تجسمی، تجسیم، نگاره، خواندیدنی، پلاستیک و نقاشی شعر نیز نامیده میشود، مجموعه شگردهایی را گویند که به کمک آنها شاعر یا نویسنده درصدد ایجاد ارتباط بین هنر نقاشی و ادبیات و ارائه اثری ترکیبی، از این دو هنر است؛ یعنی علاوه بر ارتباط کلامی، در پی ایجاد ارتباط تصویری با مخاطب است. بنابراین علاوه بر استفاده از امکانات و شگردهای بلاغی، با به تصویر کشیدن و دیداری کردن اندیشه شاعرانه خویش ارتباط قویتر و ملموستری با مخاطب برقرار میکند. البته این به تصویر کشیدن و نگارگری را نه با استفاده از مواد اولیه و تکنیک های نقاشی و نگارگری، بلکه با زبان و عناصر سازنده آن از قبیل واجها، سازه ها، کلمات و جملات، به همراه قدرت شاعری خویش در استفاده از تمام امکانات زبان، اعم از امکانات دلالی، لفظی، موسیقیایی، بلاغی، و نوشتاری و مخصوصا تصویری آن انجام میدهد. در این مقاله برآنیم نشان دهیم که تصویرسازی با شکل نوشتاری سخن و برخی هنجارگریزیهای دیداری، بسیار پیشتر از صورتگرائی روسی در ادبیات فارسی وجود داشته و سابقه برخی از انواع آن به اندازه عمر شعر فارسی دری است، و برخی دیگر جدید و متاثر از شعر دیداری سایر ملل است. در نهایت برآنیم تقسیم بندی جامعی از این شگردها در ادب فارسی ارائه دهیم. گفتنی است واژه تصویر در این مقاله به معنی اصطلاح ادبی ایماژ (image) که در علم بیان مطرح است، نیست، بلکه به معنی نگاره (picture) است.

شناخت فنون بلاغت در فهم متون دینی، از اهمیت خاصی برخوردار است. معصومان (ع)سخنوران زبردستی بودند که با تکیه بر اصول و قواعد بلاغت، مقاصد خود را ایراد فرموده اند. غفلت از شناخت قواعد معانی و بیان در آموزه های دینی، موجب کج فهمی مقاصد حقیقی و راویان معصوم خواهد شد. در این نوشتار، مطابقت با مقتضای حال و علو مضمون، از میان قواعد علم معانی، گلچین شده و در روایات به بحث نهاده شده است. همچنین از قوانین فن بیان، به استعاره و تشبیه و نیز کنایه و تعریض پرداخته شده است.

صور خیال گوهر اصلی شعر است و معیار ارزش و اعتبار هنری شعر را تعیین می کند. سبک شعر انقلاب و دفاع مقدس که تنها چند دهه از عمر آن می گذرد؛ از جهت نامگذاری هنوز در هاله ای از ابهام به سر می برد. شاید بتوان این سبک را به پیروی از سبک مشروطه سبک جمهوری نامید. بررسی آثار شاعران انقلاب و دفاع مقدس از جمله راهکارهای مهم و تاثیرگذار در شناخت شعر انقلاب است. مطالعه اشعار فرید، شاعر برجسته انقلاب و دفاع مقدس علاوه بر آشنایی مخاطبان با سبک شاعر، شناخت بهتر و دقیق تر شعر انقلاب و دفاع مقدس را نیز به همراه خواهد داشت. از جمله سطوحی که در بررسی سبک یک اثر ادبی مورد بررسی قرار می گیرد؛ سطح ادبی است. در این مقاله اشعار فرید در سه دفتر پری ستاره ها، پری بهانه ها و پری شدگان، از نظر صور خیال بررسی و نتایج حاصل از آن به صورت های مختلفی مثل ترسیم جدول و نمودار برای خواننده به تصویر کشیده شد. عناصری، همچون تشخیص، تشبیه بلیغ (بویژه به صورت ترکیب اضافی) استعاره بالکنایه و نماد در اشعار فرید نمود قابل توجهی دارد. کاربرد این نوع تشبیهات علاوه بر ایجاد نوعی فشرده گویی در حوزه خیال، همانندسازی را به یکسان سازی نزدیک و نوعی اغراق در حوزه تشبیه عرضه می کند.

تفاوت های زبانی مردان و زنان در جوامع زبانی مختلف، همواره مورد مطالعه پژوهشگران و زبان شناسان اجتماعی قرار گرفته است و در همه این جوامع میان این دو گونه زبانی، تفاوت هایی مشاهده شده است. مطالعات اخیر زبان شناسان بر روی جوامع زبانی کشورهای صنعتی، نتایج مطالعات گذشته را مبنی بر وجود تفاوت میان رفتار زبانی مردان و زنان، مورد تایید قرار داده است. در این مقاله که داده های آن بر پایه پیکره زبانی صورت می گیرد، تفاوت های جنسیتی در تعامل مکالمه ای گویشوران مرد و زن ایرانی، با توجه به متغیر زبان شناختی (کلامی) "میزان کلام" و با در نظر گرفتن دو عامل "موضوع و نسبت تعداد گویشوران مرد به زن" مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند. پس از بررسی و تجزیه و تحلیل آماری داده ها، تفاوت های قابل توجهی در توزیع الگوهای جنسیتی مشاهده می شود. نتایج این بررسی همچنین نشان می دهد که درباره دو عامل موضوع و نسبت تعداد گویشوران، تفاوت های قابل ملاحظه ای میان گویشوران مرد و زن وجود دارد. گویشوران مرد و زن با توجه به موضوع و دامنه اطلاعات خود پیرامون آن، تعامل مکالمه ای متفاوتی از خود نشان می دهند و تعداد گویشوران مرد نیز بر رفتار زبانی گویشوران مرد و زن تاثیر گذار می باشد.