زیره سبز (Cuminum cyminum L. ) گیاهی گلدار از خانواده چتریان (Apiaceae) است که بومی مناطق شرق مدیترانه تا هند می باشد. به رغم اهمیت دارویی فراوان زیره سبز، اطلاعات بسیار اندکی از ژنوم و مکانیسم های بیوشیمیایی ترکیبات موجود در این گیاه وجود دارد. در مطالعه حاضر جهت ارزیابی توالی رونوشت زیره سبز، از اندام گل (به دلیل تجمع بالای ترکیبات آلدئیدی و محل اصلی بیوسنتز آن)، جهت استخراج RNA از چهار نمونه و انجام آنالیز های RNA-Seq استفاده شد. در نهایت، بیش از 153 میلیون خوانش به طول 50 باز از توالی یابی این نمونه ها حاصل شد. سرهم بندی خوانش ها به منظور ایجاد رونوشت های بیان شده توسط نرم افزار Trinity (نسخه 3. 1. 1) و با مقادیر kmer 25 و 32 انجام شد. بهترین سرهم بندی بر اساس کامل بودن توالی رونوشت ها با استفاده از نرم افزار BUSCO (نسخه 3) شناسایی شد. بعد از سرهم بندی خوانش ها 50973 توالی ژن (کانتیگ) با میانگین طول 725 باز و مقدار N50 برابر با 1136 باز به دست آمد. همچنین از این تعداد ژن، 53103 رونوشت شناسایی شد. از این تعداد، 35860 رونوشت دارای حداقل یک همولوگ در بانک اطلاعاتی Nr بودند. بیش از 7/66 درصد رونوشت ها حداقل دارای یک همولوگ در بانک اطلاعاتی GO (فرآیند های بیولوژیک، عملکرد های مولکولی و اجزاء سلولی) بودند. بیشتر ژن های شناسایی شده مرتبط با تنظیم رونویسی و فعالیت های غشایی بودند. در مطالعه حاضر نخستین پروفایل توالی رونوشت در گیاه زیره گزارش شد که می تواند در مطالعات بعدی به منظور شناسایی ژن های دخیل در مسیر بیوسنتزی ترکیبات ثانویه مختلف و دیگر مطالعات ژنتیکی در این گیاه مورد استفاده قرار گیرد.

بیماری پژمردگی فوزاریومی مهم ترین بیماری زیره سبز(Cuminum cyminum L. ) است و سالیانه خسارت زیادی را به آن وارد می کند. پژوهش حاضر به منظور بررسی واکنش 13 ژنوتیپ زیره سبز نسبت به بیماری پژمردگی فوزاریومی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی (فاکتور اول، ژنوتیپ و فاکتور دوم، تیمار حضور و عدم حضور قارچ بیمارگر) در سه تکرار در گلخانه پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی1399-1398 انجام شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ و تیمار در اکثر صفات معنی دار است. بیشترین همبستگی صفات در شرایط عدم حضور بیمارگر، بین وزن خشک بوته و تعداد چتر در بوته (0. 92) و در شرایط حضور بیمارگر، بین ارتفاع بوته و تعداد دانه در بوته (0. 76) بود. تجزیه خوشه ای (روش Ward) ژنوتیپ ها را براساس صفات مورد مطالعه در شرایط عدم حضور بیمارگر به سه دسته و در حضور بیمارگر به دو دسته تقسیم کرد. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که دو مولفه اول توانستند 80. 13% (عدم حضور بیمارگر) و 84. 55% (حضور بیمارگر) از تغییرات را توجیه کنند. همچنین، تجزیه بای پلات علاوه بر تایید نتایج خوشه بندی، نشان دهنده تنوع زیاد ژنوتیپ ها بود. ژنوتیپ E7r1b1 در حضور بیمارگر بیشترین نسبت بوته میری (100%) را داشت. ژنوتیپ g8r2b2 بیشترین عملکرد (0. 20 گرم) و تعداد (75. 66) دانه در بوته را در عدم حضور بیمارگر داشت. صفات عملکرد و تعداد دانه در بوته در حضور بیمارگر کاهش معنی دار نشان دادند. بیشترین عملکرد دانه در بوته (0. 14 گرم) در حضور بیمارگر در ژنوتیپ 2-14-3 مشاهده شد. ژنوتیپ های g5r2B1 و F12r1b1 براساس صفات مورد بررسی دارای پتانسیل پایین در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها در هر دو شرایط بودند. به طور کلی ژنوتیپ ها در شرایط عدم حضور و حضور قارچ بیمارگر عکس العمل متفاوتی نشان دادند. می توان ژنوتیپ هایی که تحمل خوبی در شرایط بیماری نشان دادند را به عنوان منابع تحمل در برنامه های اصلاحی بعدی معرفی نمود.

به منظور مطالعه اثر تنش کم آبی بر برخی از صفات فیزیولوژی، آزمایشی در قالب طرح لاتیس ساده با استفاده از 49 اکوتیپ بومی زیره سبز (Cuminum cyminum) در دو تکرار تحت شرایط تنش کم آبی و نرمال در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران اجرا گردید. صفاتی از قبیل غلظت اسیدآمینه پرولین، محتوای قندهای محلول، اسانس، کلروفیلa، کلروفیلb، کاروتنوئید، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد دانه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر تنش کم آبی بر کلیه صفات مورد بررسی معنی دار (0. 01≥ p) بود. با اعمال تنش، به ترتیب غلظت کلروفیل a، b، کاروتنوئید، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد دانه 40، 32، 52، 9 و 19 درصد کاهش یافت و بر غلظت پرولین، قندهای محلول و اسانس 30، 55 و 56 درصد افزوده شد. با توجه به نتایج مقایسات میانگین نیز به ترتیب اکوتیپ های کاشمر، چترود، ایوانکی، گنبد، اردکان، سیوند، قائن و بانه بیشترین مقدار کاروتنوئید، کلروفیلa، کلروفیلb، محتوی نسبی آب برگ، قندهای محلول، پرولین، درصد اسانس و عملکرد دانه را داشتند. به طور کلی گیاه دارویی زیره سبز به عنوان یک گیاه نیمه مقاوم به تنش کم آبی از سازوکارهای فیزیولوژیکی مختلفی برای مقابله با تنش استفاده می کند که با روش های به نژادی می توان در جهت تولید ارقام متحمل با عملکرد کافی از آن ها بهره جست.

برای اصلاح صفات پیچیده ای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روش ها در گزینش ژنوتیپ های مطلوب، استفاده از شاخص های انتخاب می باشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخص های مختلف انتخاب، 50 ژنوتیپ زیره سبز (Cuminum cyminum L. ) در یک آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 91-1390 در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص های انتخاب اسمیت-هیزل 1 و 2 و پسک-بیکر براساس هفت صفت ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد چتر، تعداد چترک، تعداد دانه در بوته، وزن بذر بوته و وزن اندام هوایی بوته در دو حالت، همراه با بذر و بدون بذر محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج پاسخ مستقیم و همبسته صفات نشان داد که ژنوتیپ های با تعداد دانه در بوته و تعداد شاخه فرعی بیشتر و ارتفاع کمتر از قابلیت عملکرد بالاتری برخوردار بودند. در شاخص اسمیت-هیزل 1 و 2 صفات تعداد شاخه فرعی و تعداد چترک بالاترین پاسخ را به انتخاب داشتند. در حالیکه در شاخص پسک-بیکر صفت تعداد چتر بهترین پاسخ را به انتخاب داشت. براساس نتایج بدست آمده، شاخص اسمیت-هیزل (همراه با بذر) بالاترین کارایی انتخاب را برای اصلاح عملکرد داشت و می تواند برای انتخاب ژنوتیپ های مناسب در برنامه های اصلاحی زیره سبز مورد استفاده قرارگیرد.

خونریزی پس از زایمان یکی از علل ناخوشی و مرگ و میر مادران می باشد. مطالعات (WHO) سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد که 80% جمعیت جهان از جنبه پزشکی به گیاهان وابسته هستند و استفاده از فرآورده های گیاهی در زنان بیشتر است. در حالی که اثر آنها بر زایمان و خونریزی پس از زایمان مشخص نیست، بنابراین پژوهشی با هدف تعیین تاثیر افشره زیره (Cuminum cyminum L.) بر میزان خونریزی پس از زایمان انجام شد. این پژوهش، از نوع کارآزمایی بالینی و دوسوکور می باشد که با هدف تعیین تاثیر افشره زیره بر خونریزی بعد از زایمان در بیمارستان شهیدان مبینی شهر سبزوار انجام گردید. در این پژوهش، 124 زن سزارین شده (66 نفر گروه دارو و 58 نفر گروه دارونما) به روش مبتنی بر هدف انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. دارو و دارونما بعد از قطع سرم به میزان سه دوز با فاصله 20 دقیقه به بیمار داده شد. قبل از شروع مداخله و در پایان 3 ساعت بعد از اولین دوز پد و شان زیر بیمار وزن گردید. روشهای آماری مورد استفاده کای دو، تی دانشجویی و رگرسیون لوجستیک بود. بر اساس نتایج پژوهش، میزان ارتفاع رحم، قبل از 12 ساعت بعد از مداخله اختلاف آماری معنی دار نداشت (p=0.15). همچنین میزان هموگلوبین و هماتوکریت قبل و بعد از مداخله اختلاف آماری معنی داری نداشت (p=0.45) و از نظر میزان خونریزی در گروه دارو و دارونما دو گروه همگن بودند (p=0.75). یافته های پژوهش نشان داد که تاثیر افشره زیره و دارونما بر میزان خونریزی بعد از زایمان یکسان می باشد. بنابراین عقیده عوام مبنی بر افزایش حجم خونریزی تایید نمی شود؛ بنابراین پیشنهاد می شود که افشره زیره بر خونریزی بعد از زایمان و اختلال قاعدگی زنان با مدت طولانی تر مورد پژوهش قرار گیرد.

به منظور بررسی اثر تاریخ کشت در شرایط دیم بر صفات کمی و کیفی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در پنج تاریخ کشت (15 بهمن به عنوان شاهد، 25 بهمن، 5، 15 و 25 اسفند) در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار طی سه سال در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی منطقه بلبلوئیه سیرچ اجرا گردید. صفات مورفولوژیکی (شامل زمان گلدهی، پنجه زنی، تشکیل ساقه، تشکیل بذر و …)، همچنین میزان تولید بذر (عملکرد) یادداشت برداری شد. نتایج نشان داد که تمامی صفات مورد بررسی از نظر تاریخ کشت در سطح 1% با هم اختلاف معنی داری را نشان می دهند. همچنین تمامی صفات از نظر سال دارای اختلاف معنی داری در سطح 1% بودند، بجز صفت زمان گلدهی که در سطح 5% معنی دار بود و وزن بذرهای تولیدی اختلاف معنی داری را در سال های مختلف نشان نداد. در مقایسه میانگین صفات مشخص گردید که تاریخ کاشت شاهد (15 بهمن) برای صفات گلدهی، تشکیل بذر، بذردهی، پنجه زنی و تشکیل ساقه دارای بیشترین مقدار بود، اما میزان بذر و وزن بذر تولیدی در تاریخ کاشت 5 اسفند دارای بیشترین مقدار نسبت به سایر زمان های کاشت بود. با توجه به نتایج بدست آمده جهت تولید محصول بیشتر تاریخ کاشت 5 اسفند توصیه می گردد، همچنین معنی دار بودن اختلاف صفات در سال های متفاوت نشان دهنده تغییرات بالای آب و هوایی و شرایط اقلیمی در منطقه سیرچ است.