ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مهمترین گونه ماهیان سرد آبی پرورشی در ایران می باشد. یکی از مهمترین مسایل در پرورش این ماهی، تکثیر مصنوعی و تولید آلوین است. در روند تکثیر ماهی قزل آلای رنگین کمان، عوامل متفاوتی دخیل می باشند که از مهمترین آنها کیفیت و کمیت مولدین ماده و تخمک های استحصالی از آنها می باشد. به این دلیل بررسی اثر سن مولدین ماده قزل آلای رنگین کمان در فصل تکثیر 1386، بر روی درصد لقاح، درصد چشم زدگی، درصد ظهور آلوین و درصد بازماندگی آن تا مرحله جذب کیسه زرده انجام پذیرفت. برای این منظور تخمک های 3 گروه از مولدین ماده (3، 4 و 5 ساله) با اسپرم مولدین نر بصورت جداگانه لقاح داده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، ماهیان 5 ساله بیشترین میانگین وزن (3/1764 گرم)، طول (03/53 سانتی متر)، مقدار تخمک استحصالی (251 گرم) و میزان هماوری (6/3536 عدد تخمک) را نشان دادند. همچنین بین تیمارهای مورد بررسی از نظر میانگین درصد لقاح، تعداد تخم لقاح یافته، درصد بازماندگی تا مرحله چشم زدگی و درصد ظهور آلوین اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد (P£0.05). بر این اساس تحقیق حاضر نشان داد که تخم های حاصل از لقاح تخمک های مولدین ماده 5 ساله با مخلوط اسپرم های مولدین نر بیشترین میانگین درصد لقاح (2/97 درصد)، درصد بازماندگی تا مرحله چشم زدگی (52/96 درصد)، درصد تفریخ (5/94 درصد) ، درصد بازماندگی تا مرحله جذب کیسه زرده (3/93 درصد) و تعداد آلوین های دارای تغذیه فعال (5/95%) را داشته است. طبق نتایج بدست آمده استفاده از مولدین ماده 5 ساله قزل آلای رنگین کمان در عملیات تکثیر مصنوعی توصیه می شود.

میاز جلدی در نوزادهای زنبورعسل Apismellifera L. توسط برخی از مگس های خانواده Calliphoridae ایجاد می گردد. این بیماری باعث عفونت کشنده در اواخر دوره شفیرگی می شود. در این بیماری شفیره ها بصورت در باز رویت شده و چشم های آن ها تغییر رنگ می یابد. این آلودگی در فروردین ماه سال 1394 در یکی از کلنی های کم جمعیت و دارای ملکه مسن متعلق به ایستگاه آموزشی و پژوهشی دانشکده ی دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز مشاهده گردید. به منظور بررسی و تشخیص قطعی، نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و با توجه به مشاهدات بالینی و بررسی میکروسکوپی، میازیس جلدی در نوزادهای زنبورعسل تشخیص داده شد. نوزاد میری در حاشیه ی شان ها و خصوصا شان انتهایی به وقوع پیوسته و نوزاد سن اول پارازیتویید و همچنین حشره ی کامل مگس در حال پرسه زنی و لاروگذاری در کندو مشاهده گردید. درمان این آلودگی با حذف قاب های آلوده از کندو و سوزندان آن ها عملی گردید. اگرچه تاکنون هیچ روش قابل قبولی برای درمان آن توصیه نگردیده است، به نظر می رسد بهترین اقدام به کار بستن روش های محافظتی و پیش گیری های عمومی توصیه شده و حذف و معدوم سازی شان های آلوده با روش سوزاندن و مدفون کردن توام با آهک پاشی است. قرار دادن شان ها در فضای آزاد و استفاده از آن ها بدون هیچ گونه ضدعفونی قبل از استفاده، خطر آلودگی به این انگل را افزایش می دهد.

ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) یکی از مهمترین ماهیان اقتصادی دریای خزر می باشد که جهت تخم ریزی به رودخانه های منتهی به دریای خزر وارد می شود. یکی از مهمترین مسائل در بازسازی ذخائر این ماهی، تکثیر مصنوعی و رهاسازی بچه ماهیان بزرگتر از 1 گرم در رودخانه های جنوبی دریای خزر می باشد. در روند تکثیر ماهی سفید، عوامل متفاوتی دخیل می باشند که از مهمترین آن ها کیفیت و کمیت مولدین ماده و تخمک های استحصالی از آن ها می باشد. به این دلیل بررسی اثر سن مولدین ماده ماهی سفید رودخانه تجن در فصل تکثیر 1386، بر روی عوامل کارآیی تکثیر مصنوعی ضروری به نظر رسید. برای این منظور تخمک های 3 گروه از مولدین ماده (2، 5 و 6 ساله) با اسپرم های مولدین نر به صورت جداگانه لقاح داده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، مولدین ماده 6 ساله بیشترین میانگین طول کل 51.67) سانتی متر)، وزن (1120 گرم)، وزن تخمدان (191 گرم) و هم آوری مطلق (47798) را نشان دادند. در حالی که بیشترین تعداد در گرم تخمک (366.33 گرم)، هم آوری نسبی (62.33) و درصد لقاح (93.5 درصد) مربوط به مولدین 2 ساله بود. بین تیمارهای مورد بررسی از نظر میانگین درصد ظهور لارو و وزن لارو اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد (.(p£0.05 نتایج این بررسی نشان داد که تخم های حاصل از لقاح تخمک های مولدین ماده 6 ساله با مخلوط اسپرم های مولدین نر بیشترین میانگین درصد ظهور لارو (97.5 درصد) و وزن لارو (49.914 میلی گرم) را داشته است. بنابراین طبق نتایج بدست آمده مولدین ماده 6 ساله بهترین گزینه جهت تکثیر مصنوعی می باشند.

ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) یکی از مهمترین ماهیان اقتصادی دریای خزر می باشد که هر ساله برای تولیدمثل از دریای خزر به رودخانه های مختلف از جمله رودخانه تجن مهاجرت می نماید. بر این اساس هر ساله از طریق تکثیر مصنوعی میلیون ها عدد بچه ماهی سفید به رودخانه های ورودی به دریای خزر رهاسازی می شوند. در این بین مولدین نر نقش مهمی در فرایند تکثیر مصنوعی دارند. به این دلیل بررسی اثر سن مولدین نر ماهی سفید رودخانه تجن در فصل تکثیر 1386، بر روی عوامل کارایی تکثیر مصنوعی ضروری به نظر رسید. برای این منظور اسپرم های 3 گروه از مولدین نر (3، 4 و 5 ساله) با تخمک های مولدین ماده بصورت جداگانه لقاح داده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، مولدین نر 3 ساله و مولدین نر 4 ساله، به ترتیب بیشترین میزان اسپرماتوکریت (53.67±18.03 درصد) و غلظت اسپرم (31.38±12.16x109) را داشته اند. بین تیمارهای مورد بررسی از نظر میانگین درصد لقاح و درصد ظهور لارو اختلاف معنی دار اماری مشاهده شد. بر پایه نتایج به دست آمده تخم های حاصل از لقاح اسپرم های مولدین نر 4 ساله با مخلوط تخمک های مولدین ماده بیشترین میانگین درصد لقاح (95 درصد) و درصد تفریخ (89.43 درصد) را داشته است. بنابراین طبق نتایج به دست آمده مولدین نر 4 ساله بهترین گزینه جهت تکثیر مصنوعی می باشند.

ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) از مهم ترین ماهیان استخوانی سواحل جنوبی دریای خزر می باشد که جهت تخم ریزی به رودخانه های منتهی به دریای خزر از جمله رودخانه شیرود وارد می شود. در روند تکثیر مصنوعی ماهی سفید، عوامل متفاوتی دخیل می باشند که از مهم ترین آن ها کیفیت و کمیت مولدین ماده و تخمک های استحصالی از آن ها می باشد. به همین دلیل بررسی اثر سن، وزن و طول مولدین ماهی سفید مهاجر به رودخانه شیرود روی کارایی تکثیر مصنوعی در فصل تکثیر ضروری به نظر رسید. بدین منظور از اسفند 1386 تا اردیبهشت 1387، 90 عدد مولد ماهی سفید ماده مورد بررسی قرار گرفتند. طبق بررسی های انجام گرفته میانگین طول کل 43.26 سانتی متر، میانگین وزن 832.08 گرم، میانگین سن 4.41، میانگین وزن تخم 146.31 عدد، میانگین قطر تخمک 1.85 میلی متر، میانگین تعداد گرم تخم خشک 294.49 عدد، میانگین هم آوری مطلق 41370 عدد، میانگین هم آوری نسبی 52 و میانگین درصد لقاح 93.55 عدد بود. همچنین بر اساس آزمون کروسکال والیس و من ویتنی بین سن ماهی و تمامی فاکتورها به غیر از هم آوری نسبی اختلاف معنی دار آماری به دست آمد. رابطه بین سن ماهی و فاکتورهای فوق خطی و ضعیف تا متوسط، ولی رابطه طول چنگالی و وزن با این فاکتورها متوسط تا قوی بود. با توجه به نتایج حاصله می توان گفت که افزایش سن مولدین ماهی سفید اثر مثبتی روی کاریی تکثیر مصنوعی دارد.

این مطالعه با هدف القای تولیدمثلی ماهی سوف معمولی (Sander lucioperca) با استفاده از هورمون های مختلف انجام پذیرفت. برای این مطالعه، مولدین در 4 تیمار هورمونی مورد تزریق قرار گرفتند به طوری که در هر گروه 4 مولد با استفاده از هورمون های عصاره غده هیپوفیز (در دو مرحله 1.5 و 4.5 میلی گرم بر کیلوگرم(،LHRHa2 در دو مرحله 3.5 و 10 میکروگرم بر کیلوگرم)، hCG در دو مرحله 150 و 500(IU/kg و سرم فیزیولوژی (کنترل) تزریق شدند. نتایج نشان داد همه ماهیان نر و ماده وحشی تیمارهای عصاره غده هیپوفیز و LHRHa2 به تزریق هورمونی پاسخ داده، در حالی که در مولدین ماده وحشی تزریق شده با hCG و پرورشی تزریق شده با hCG و عصاره غده هیپوفیز، 75 درصد به هورمون تراپی پاسخ داده و هیچ مولد پرورشی به تزریق LHRHa2 جواب مثبت ندادند. در ارتباط با پارامترهای تعیین شده در تکثیر شامل تعداد در گرم تخمک و هماوری کاری، اختلاف معنی داری در مولدین تحت تیمارهای مختلف مشاهده نشد. با توجه به نتایج کسب شده از این پژوهش به نظر می رسد هورمون های عصاره غده هیپوفیز و hCG برای القای تکثیر مصنوعی ماهی سوف معمولی دارای کارایی بالایی بوده و قابل توصیه برای این امر می باشند.

در این مطالعه، علاوه بر سنجش ترکیبات آلی (گلوکز، کلسترول، پروتئین کل و آلبومین) و یونی (کلسیم، فسفر، منیزیوم، سدیم و پتاسیم) مایع تخمدانی و سرم خون 6 قطعه مولد نر (وزن متوسط 37/84± 424/37 گرم و طول متوسط 1/32± 36/19 سانتی متر) و 9 قطعه مولد ماده (وزن متوسط 89/47± 1225/87 گرم و طول متوسط 0/6± 50/5 سانتی متر) ماهی سفیدک سیستان (Schizothorax zarudnyi)، مدت تحرک اسپرم ها در مخلوط مایع منی با نسبت های صفر، 15، 30، 45، 60، 75، 90 و 100 درصد مایع تخمدانی اندازه گیری شد. اسپرم ها در محلول خالص مایع تخمدانی فاقد تحرک بودند. کمترین مدت تحرک اسپرم (0/56± 44/67 ثانیه) با آب خالص و بیشترین مدت تحرک آن (5/37± 67 ثانیه) با ترکیب 55% آب و 45% مایع تخمدانی به دست آمد که اختلاف معنی داری با گروه های حاوی صفر، 15، 30 و 60 درصد مایع تخمدانی داشت (0/05>P). تفاوت هایی در ترکیب مایع تخمدانی، مایع منی و سرم خون مولدین وجود داشت. به جز منیزیوم، بقیه پارامترهای خون ماده و مایع تخمدانی و نیز تمامی ویژگی های خون مولدین نر و مایع منی با هم اختلاف معنی داری داشتند. همچنین، مقدار گلوکز، پروتئین کل و کلیسم سرم خون مولدین نر و ماده با هم اختلاف معنی داری داشتند. مقایسه ترکیبات مایع تخمدانی، مایع منی و سرم خونی مولدین نر و ماده نشان داد بیشترین گلوکز و پروتئین کل در سرم خون نر، بیشترین کلسترول و سدیم در سرم خون ماهی های نر و ماده، بیشترین کلسیم در سرم خون ماده، کمترین مقدار منیزیوم و بیشترین پتاسیم در مایع منی بود. نتایج نشان داد که وجود 45% مایع تخمدانی در محلول فعال سازی موجب افزایش مدت تحرک اسپرم می شود. همچنین، نتایج مطالعه نشان دهنده نقش مهم جنس ماده در افزایش تحرک اسپرم در فرآیند لقاح ماهی سفیدک سیستان بود.

ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مهمترین گونه از ماهیان سردآبی پرورشی در ایران می باشد. در روند تکثیر ماهی قزل آلای رنگین کمان، عوامل متفاوتی دخیل می باشند که از مهمترین آن ها کیفیت و کمیت مولدین ماده و تخمک های استحصالی و همچنین کیفیت و کمیت مولدین نر و اسپرم آن ها می باشد. به همین منظور، اثر سنین مختلف بر روی شاخص های تولید مثلی مولدین تا مرحله جذب کیسه زرده و آغاز تغذیه فعال، ضروری به نظر رسید. برای این منظور 3 گروه سنی از مولدین نر و ماده (3، 4 و 5 ساله) به طور تصادفی انتخاب و پس از بیهوشی و تعیین سن، بطور جداگانه، طول کل، وزن قبل از تخمگیری و اسپرم گیری، وزن پس از آن، قطر تخمک، وزن کل تخمک استحصال شده و تعیین کیفیت اسپرم در مولدین بررسی شد. سپس مولدین بصورت ضربدری با هم تلاقی داده شدند. نتایج بررسی 9 تیمار تهیه شده نشان داد که بین تیمارهای مورد بررسی از نظر میانگین درصد لقاح و درصد تفریخ اختلاف معنی دار آماری وجود دارد (p£0.05) و تخم های حاصل از آمیزش مولدین نر 4 ساله با مولدین ماده 5 ساله دارای بیشترین میانگین درصد لقاح (%98)، درصد تفریخ (%96)، درصد زنده مانی لارو تا مرحله جذب کیسه زرده (94.5%) و تعداد لاروهای دارای تغذیه فعال (3070 عدد) بودند. نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر و تحقیقات گذشته تصدیق کرد که سن مولدین بر مراحل تفریخ موثر بوده و بر اساس این مطالعه استفاده از مولدین ماده 5 ساله و مولدین نر 4 ساله، این مراحل را بهبود می بخشد.

ماهی آزاد دریای خزر (Salmo trutta caspious) از ماهیان با ارزش دریای خزر می باشد. یکی از مهمترین مسایل در پرورش این ماهی، تکثیر مصنوعی و تولید لارو است. در این بین مولدین نر نقش مهمی در فرآیند تکثیر مصنوعی دارند. به این دلیل بررسی اثر توان باروری مولدین نر ماهی آزاد دریای خزر در فصل تکثیر 1387، بر روی عوامل کارآیی تکثیر مصنوعی ضروری به نظر رسید. برای این منظور 3 گروه سنی از مولدین نر (4، 5 و 6 ساله) با 9 عدد مولدین ماده به صورت جداگانه لقاح داده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، مولدین نر 6 ساله بیشترین میانگین وزن قبل از اسپرم گیری (75/152 ± 67/1766 گرم)، وزن بعد از اسپرم گیری (23/152±0/1735 گرم)، طول کل (08/2±33/56 سانتی متر) و حجم اسپرم (22/6±83/31 میلی لیتر) را داشته است. بین این مولدین از نظر میانگین غلظت اسپرم و درصد اسپرماتوکریت، اختلاف معنی دار آماری مشاهده نشد .(P>0/05) بر پایه نتایج بدست آمده تخم های حاصل از لقاح اسپرم های مولدین 4 ساله با تخمک های مخلوط مولدین ماده بیشترین میانگین درصد لقاح (5/98 درصد)، درصد بازماندگی تخم تا مرحله چشم زدگی (17/91 درصد)، درصد ظهور لارو (5/94 درصد) و درصد بازماندگی لارو تا مرحله جذب کیسه زرده (16/97 درصد) را داشته است. بنابراین هم از بعد اقتصادی و هم از بعد زیست محیطی جهت تکثیر مصنوعی مولدین نر 4 ساله بهترین گزینه می باشند.

در این مطالعه زیستگاه تخمریزی ماهی اندمیک گورخری چهارمحال و بختیاری A. vladykovi در تنها تالاب زیستگاهی باقی مانده از این ماهی مورد بررسی قرار گرفت. با مشاهده مستقیم مکانهای تخمریزی و رفتار مولدین بهترین ترجیح مولدین برای انتخاب لانه هاا مشخص شد. مشاهدات حاکی از این بود که مکان تخمریزی در منطقه ای با نوع بستر سنگی، با توجه به نوع پوشش گیاهان آبزی و با عمق و فاصله معین از ساحل انتخاب شده اند. زیستگاه های اولیه تخمریزی با متوسط عمق 55±1.1 سانتی متر و با فاصله 555±18.8 سانتی متر از ساحل به علت کم آبی رخ داده و به مکان هایی با متوسط عمق 40±1.2 و فاصله 190±12.2 سانتی متر از ساحل تغییر کردند. مدل رشد وان برتالانفی معادله Lt=4.25 (1-e 0.37 (t=0.89)) برای ماده ها و Lt=4.12 (1-e 0.37(t=0.83)) برای نرها را نشان داد. آهنگ تغییرات وزن و طول برای نرها به صورت W=0.026L 3.01 (r2=0.97) و برای ماده ها W=0.026L 3.03 (r2=0.98) بود. بر اساس شیب این تغییرات (b) برای هر دو جنس رشد، آلومتریک مثبت بوده است. نتایج نشان داد که ویژگی منطقه زیستگاهی محدودتخمریزی عاملی مهم برای بقای ماهی اندمیک در خطر انقراض است.