مقاومت 150 رقم نیشکر به خسارت ترکیبی از ساقه خواران Sesamia nonagrioides و S. Cretica در زمان برداشت در سال 1379 مورد مطالعه قرار گرفت. ارزیابی های مقاومت در شرایط آلودگی طبیعی در مزرعه در دو کشت و صنعت عمده در خوزستان صورت گرفت. در هر دو ایستگاه درصد میانگره آلوده در هر رقم تعیین شد. برای یکسان نمودن نتایج به دست آمده از دو ایستگاه، از شاخصی به نام شاخص میانگره آلوده استفاده شد. از آنجا که یافته های به دست آمده از ارقام دارای توزیع نرمال بودند، ارقام نیشکر با استفاده از روش محاسبه فواصل انحراف معیار از میانگین طبقه بندی شدند. سپس با استفاده از روش تجزیه تشخیص کانونی سهم متغیرها در این تفکیک و کارایی روش طبقه بندی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه تشخیص کانونی صحت این طبقه بندی را تایید نمود، به طوری که در این طبقه بندی 98 درصد از گروه ها در جایگاه صحیح خود قرار داشتند. به علاوه، گروه بندی ارقام نیشکر با استفاده از روش تجزیه کلاستر مطالعه شد. بطور کلی نتایج به دست آمده از هر دو روش اختلاف چندانی نداشت. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری در درصد میانگره آلوده در ارقام نیشکر موجود در دو محل وجود دارد. از این نتیجه می توان دریافت که به رغم تفاوت در شدت آلودگی ایستگاه ها، ارقام مقاوم توانسته اند پایداری خود را در دو محل حفظ کنند. بطور کلی در فرایند این تحقیق، طیف وسیعی از درجات مختلف مقاومت ارقام نیشکر به ساقه خواران مشاهده شد. بنابراین برای برنامه های بلند مدت اصلاح نیشکر، پتانسیل مناسبی از مقاومت در بین ارقام وجود دارد که می توان برای رفع مشکل از آنها استفاده نمود.  

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

ساقه ‏خوارهای نیشکر (Sesamia nonagrioides و S. cretica) در نسل اول، باعث مرگ جوانه مرکزی نیشکر می گردند. در این تحقیق مرگ جوانه مرکزی ایجاد شده توسط ساقه خوارها در 148 رقم نیشکر مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی ها در شرایط آلودگی طبیعی در مزرعه در دو کشت و صنعت امام خمینی (ره) و کارون در خوزستان انجام شد. در هر دو ایستگاه درصد مرگ جوانه مرکزی در هر رقم تعیین شد. برای یکسان نمودن نتایج به دست آمده از دو ایستگاه، از شاخصی به نام شاخص مرگ جوانه مرکزی استفاده شد. به خاطر این که یافته ‎های به دست آمده از ارقام دارای توزیع نرمال بودند، ارقام نیشکر با استفاده از روش محاسبه فواصل انحراف معیار از میانگین طبقه بندی شدند، سپس با استفاده از روش تجزیه تشخیصی کانونی سهم متغیرها در این تفکیک و صحت این طبقه بندی تایید گردید. براساس نتایج این بررسی، ارقام با کمتر از 71/4 درصد مرگ جوانه مرکزی مقاوم، بین 72/4 تا 11/8 درصد نیمه مقاوم، بین 12/ 8 تا 24/12 درصد نیمه حساس و بیش از 24/12 درصد حساس معرفی شدند. ارقام تجاری CP57-614 و NCO310 در این مرحله به ترتیب در گروه مقاوم و حساس قرار گرفتند. به طور کلی در فرایند این تحقیق، طیف وسیعی از درجات مختلف مقاومت ارقام نیشکر به ساقه‎ خوارها مشاهده شد ) 16 درصد از ارقام مورد مطالعه مقاوم، 36 درصد نیمه مقاوم، 34 درصد نیمه حساس و 14 درصد حساس بود)، بنابراین برای برنامه‏ های بلندمدت اصلاح نیشکر، پتانسیل مناسبی از مقاومت در بین ارقام وجود دارد که می ‏توان برای رفع مشکل از آن ها استفاده نمود.

کارآیی زنبورهای پارایتویید Trichogramma brassicae Bezdenko که روی تخمهای شب پره Heliothis zea Boddie پرورش یافته بودند، در پارازیته کردن تخمهای دو گونه شب پره ساقه خوار گیاه نیشکرSesamia nonagrioides botonephaga T & B. Sesamia و S.cretica Led. در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفت.در این تحقیق، هفت صفت بیولوژیک زنبور پارازیتویید (طول دوره رشد، طول عمر، طول بدن، درصد ظهور حشرات، ماده زایی و ماده های ناقص و نسبت جنسی) ارزیابی شد. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که زنبورهای T. brassicae حدود 50% تخمهای S.cretica و 58.5% تخمهای nonagrioides S. را پارازیته کردند که از نظر آماری بین آنها تفاوت معنی داری وجود نداشت. بین درصد خروج حشرات کامل از تخمها (87%)، درصد ماده زایی (71%)، ماده های ناقص (2.5%)، میزان طول عمر (2.3 روز) و طول دوره رشد (8.6 روز) در زنبورهای تریکوگراما که روی تخمهای S.cretica پرورش یافته بودند، در مقایسه با همین مشخصات برای زنبورهای پارازیتوییدی که روی تخمهای H.zea رشد کرده بودند، تفاوت معنی داری وجود نداشت (به ترتیب 93%، 69%، 3.2%، 2 روز و 8.5 روز). ولی طول بدن زنبورهای ماده تریکوگراما که روی تخمهای S.cretica رشد کرده (0.39 میلیمتر)، بیشتر از طول بدن ( 0.33میلیمتر) ماده هایی که روی H.zea پرورش یافته اند بودند. در شرایط گلخانه، زنبور تریکوگراما به طور متوسط 56.4% تخمهای شب پره S.cretica را که روی گیاه نیشکر وجود داشتند پارازیته نمود. حدود 21.6% از تخمها بعلت تغذیه زنبورهای پارازیتویید (Host feeding) خشک شدند. این میزان در روی تخمهای شاهد و بدون زنبور 4.1%  برآورد گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که زنبور تریکوگراماکه پتانسیل نسبتا خوبی در مزارع نیشکر جهت کنترل ساقه خواران Sesamia Spp. در قالب برنامه های IPM و کشاورزی پایدار (یعنی استفاده حداکثر از عوامل کنترل کننده طبیعی و استفاده حداقل از آلاینده های محیط زیست) دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

دو گونه از ساقه خواران جنس Sesamia خسارات قابل توجهی روی میزبانهای خود در ایران وارد می سازند. در مقابل زنبور پارازیتویید تخم آنها Platytelenomus hylas Nixon در شرایط طبیعی بدون کنترل شیمیایی قادر است به میزان قابل توجهی از جمعیت ساقه خواران مذکور بکاهد. تحقیقات انجام یافته به منظور پرورش و رهاسازی این زنبور پارازیتویید نشان داده است که این زنبور، دارای تخصص میزبانی بالایی بوده و تنها راه پرورش آن در شرایط آزمایشگاهی، استفاده از تخم های شب پره های جنس Sesamia می باشد. در این بررسی چگونگی پرورش این ساقه خواران در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفته است. فاکتورهای مورد سنجش متوسط طول دوره لاروی، درصد شفیرگی، متوسط وزن شفیره های نر و ماده، متوسط طول دوره شفیرگی و درصد ظهور پروانه های بالغ از هر محیط غذایی بود. در نهایت میزان باروری شب پره های حاصل از هر محیط غذایی در قالب یک طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار مقایسه شد. بر اساس نتایج بدست آمده از پرورش لاروهای هر دو گونه این حشره روی ساقه ذرت، ساقه نیشکر و ساقه سورگوم با موفقیت همراه بود در حالیکه در محیط های غذایی نیمه مصنوعی موفقیت لازم بدست نیامد. این بررسی ها نشان داد که پرورش گونه S.nonagrioides botanephaga روی ساقه ذرت و گونه S.cretica  روی ساقه سورگوم با در نظر گرفتن فاکتورهای مورد سنجش از لحاظ کیفی و کمی با حداقل تلفات و حداکثر میزان پرورش در کوتاهترین دوره رشد و نمو، نتایج مطلوبی بدنبال داشت. نوع غذا نیز روی باروری شب پره های حاصل در مورد گونه S.sretica  اثر معنی داری نداشت ولی در مورد گونه S.nonagriodides botanephaga میزان باروری شب پره های حاصل از پرورش روی ساقه ذرت و سورگوم در سطح احتمال 5% با نیشکر اختلاف معنی داری داشته و از باروری بیشتری برخوردار بودند.

زنبور Platytelenomus hylas Nixon پارازیتوئید تخم ساقه خواران جنس Sesamia می باشد. تلاش برای تکثیر و رهاسازی این زنبور در مزارع ذرت و نیشکر به منظور کنترل بیولوژیک ساقه خواران مذکور نشان داده است که این زنبور از تخصص میزبانی بالایی برخوردار می باشد. در بررسی حاضر به منظور پرورش و تکثیر آزمایشگاهی زنبور پلاتی تلنموس از تخم های شب پره های جنس Sesamia استفاده شد. تخم های این شب پره ها در لوله های آزمایش در معرض زنبور پارازیتوئید قرار گرفت . پس از پارازیته شدن جهت گذراندن دوره نشو و نمای جنینی و بعد جنینی به داخل انکوباتور انتقال داده شد. زنبورهای حاصل از تخم های پارازیته با استفاده از شربت آب عسل تغذیه شده و جهت رهاسازی در مزرعه ذخیره شدند. همچنین در این بررسی میانگین پارازیتیسم توسط هر زنبور ماده و ترجیح میزبانی آن نسبت به دو گونه cretica Led. Sesamia و S.nonagrioides botanephaga T.& B. ساقه خواران ذرت و نیشکر با استفاده از الفکتومتر و بدون استفاده از الفکتومتر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش ها نشان داد که تخم های میزبان در داخل لوله های آزمایش به راحتی توسط زنبور پارازیته شدند و طول مراحل جنینی و پس جنینی تا ظهور زنبورهای بالغ در دو دمای 1 ± 26 و 1 ±29 درجه سانتیگراد به ترتیب 15- 10.5 و 13- 9.5 روز بود. همچنین مشخص شد هر زنبور ماده در طول عمر خود قادر است بطور متوسط 4.28±70.8 عدد تخم سزامیا را پارازیته نماید. در بررسی ترجیح میزبانی زنبور پلاتی تلنموس مشخص شد که در هر دو روش مورد آزمایش اختلاف معنی داری در ترجیح میزبانی آنها وجود دارد و تخم های cretica Led. S. به تخم های گونه دیگر توسط زنبور ترجیح داده شده و پارازیته شدند.