مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

video

sound

نسخه انگلیسی

بازدید:

874

دانلود:

377

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

گونهشناسی ایوانمحور مسجدهای تاریخی ایران

صفحات

 صفحه شروع 113 | صفحه پایان 125

چکیده

 به رغم دشواری های ایوان پژوهی, که برآمده از تفاوت های معنایی واژة ایوان در متون تاریخی و مراد تاریخ نگاران معاصر هنر از ایوان, مشخص نبودن خاستگاه کالبد آن, روشن نبودن ریشة واژة آن, کثرت مدلول ها, و تنوع کالبدی ایوان است, از اهمیت آن در فرهنگ پیشینیانمان آگاهی موثقی داریم که پژوهش در وجوه مختلف ایوان ابعاد متنوع و پیچیدة آن را روشن تر خواهد کرد. پژوهش فعلی ناظر بر گونه شناسی مسجدهای تاریخی ایران بر مبنای ایوان آن ها است و در آن ایوان ها از چهار وجه ارزیابی شده است: تعداد ایوان ها, شکل ایوان ها, کارکرد ایوان ها, و جایگاه ایوان ها. هرکدام از این معیارهای یادشده به دسته بندی ایوان ها انجامیده اند و به تبع با بررسی وضع حضور یا غیبت آن ها در 952 مسجد از مسجدهای تاریخی ایران, گونه شناسی ایوان محور مسجدهای تاریخی ایران حاصل شده است. همچنین داده های گونه شناختی به دست آمده با استفاده از مختصات جغرافیایی هر مسجد, با کمک سامانة اطلاعات جغرافیایی (جی آی اس) بررسی شده است تا ضمن تحلیل مکانمند داده های گونه شناختی و تاریخی, نقشه های پراکندگی و تراکم و پهنه بندی هرکدام از گونه مسجدها به دست آید. بر مبنای یافته ها, بیش از 60٪ مسجدهای تاریخی ایران بی ایوان هستند و مسجدهای تک ایوانی 23٪ , دوایوانی ها 1/8٪ , سه ایوانی ها 6/1٪ و چهارایوانی ها 5/4٪ از مسجدهای بررسی شده را تشکیل می دهند. عمدة مسجدهای دوایوانی در خراسان و اکثریت مسجدهای چهارایوانی در اصفهان هستند. همچنین حدوداً 7٪ از مسجدهای ایران ایوانِ ستون دار دارند که این ستون دارها در نواحی جنوب, جنوب شرق, و شمال غرب ایران متمرکزند. بر مبنای محل ایوان در کالبد مسجد, مسجدهای ایوان دار ایران در سیزده دسته جای می گیرند که گونه مسجدی که در کالبد خود فقط یک ایوان در ضلع قبله دارد, با 177 نمونه, رتبة اول پرشماری را دارد. همچنین ایوان ها گاه در مقام فضای اصلی به کار می روند و گاه فضایی ارتباطی هستند که شبستان مسجد را به صحن مسجد متصل می کنند. 1/15٪ مسجدهای ایران در دستة اول و 6/13٪ آن ها در دستة دوم می گنجند. عمومِ ایوان هایی که فضای اصلی اند در خراسان هستند و این ایوان ها هم اکثراً در ضلع قِبلی مسجد قرار دارند و ایوان های اصلیِ جنوب ایران عمدتاً ستون دار هستند.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    طاهری، محمدمهدی، مظاهریان، حامد، و خاقانی، سعید. (1397). گونهشناسی ایوانمحور مسجدهای تاریخی ایران. صفه، 28(82 )، 113-125. SID. https://sid.ir/paper/94226/fa

    Vancouver: کپی

    طاهری محمدمهدی، مظاهریان حامد، خاقانی سعید. گونهشناسی ایوانمحور مسجدهای تاریخی ایران. صفه[Internet]. 1397؛28(82 ):113-125. Available from: https://sid.ir/paper/94226/fa

    IEEE: کپی

    محمدمهدی طاهری، حامد مظاهریان، و سعید خاقانی، “گونهشناسی ایوانمحور مسجدهای تاریخی ایران،” صفه، vol. 28، no. 82 ، pp. 113–125، 1397، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/94226/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی

  • ثبت نشده است.





    •