فضای جغرافیایی
سال:1396 | دوره:17 | شماره:58

بسیاری از سکونتگاه های روستایی شهرستان ایجرود استان زنجان با مسائل و مشکلات متعددی روبرو هستند. عدم سرمایه گذاری های مناسب در ایجاد زیرساخت های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی به همراه فقدان مدیریت کارآمد زمینه بروز درهم ریختگی، ضعف و عدم تعادل در نظام مکانی و فضایی در این محدوده را فراهم گردیده است. مسائل و مشکلات حاکم بر سیستم فضایی و کالبدی مسکن روستایی محدوده مورد مطالعه به همراه مشکلات و نارسایی های دیگر، زمینه مناسبی را در جهت تقویت و یا از هم پاشیدگی نظام سکونت گزینی روستایی و تحمیل هزینه های اجتماعی و اقتصادی متعدد را به وجود آورده است. بر این اساس توجه به مسکن روستایی به عنوان یکی از اجزای اصلی نظام سکونت گزینی روستایی، امری ضروری و دور از اجتناب است. یکی از سیاست های توسعه مسکن روستایی که به طور خاص توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اعمال می شود، نوسازی و مقاوم سازی واحدهای مسکونی در عرصه های روستایی است. در این راستا، تخصیص تسهیلات مالی مسکن به روستاییان در جهت نوسازی و مقاوم سازی مسکن در سال های اخیر توانسته است دگرگونی هایی را در ویژگی های کالبدی و فضایی مسکن بسیاری از روستاهای محدوده مورد مطالعه ایجاد نماید. هدف از این تحقیق بررسی نقش تسهیلات مالی مسکن ارائه شده از سوی بنیاد مسکن در ایجاد تحول و همچنین نوسازی و مقاوم سازی مسکن روستایی است.تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی است. در این پژوهش 51 روستا جهت انجام بررسی های مورد نظر انتخاب گردیده است. نتایج پژوهش مزبور حاکی از این است تسهیلات مالی مسکن روستایی در ایجاد تحولات کالبدی مسکن روستایی سکونتگاه های روستایی که از تسهیلات مزبور استفاده نموده اند، نقش مهمی را بر عهده داشته است.

اگرچه وجود یا عدم وجود تغییر اقلیم جای بحث دارد، اما تقریبا همه اقلیم شناسان گرمایش جهانی را به عنوان یک معضل و مخاطره اقلیمی قبول دارند. به دلیل اهمیت این موضوع، پژوهش پیش رو جهت ارزیابی میزان تاثیر گرمایش جهانی بر روی دماهای متوسط، به صورت ماهانه و دوره ای (سرد و گرم) انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش از دو دسته داده، داده های دمای 17 ایستگاه سینوپتیک کشور و مقادیر متناظر آن، داده های شاخص ناهنجاری های متوسط دمایی خشکی ها و اقیانوس های کره زمین طی بازه زمانی 60 ساله (2010-1951) میلادی استفاده شده است. جهت انجام این پژوهش از روش همبستگی پیرسون برای محاسبه ارتباط بین داده ها، از روش روند خطی جهت تحلیل مولفه روند سری زمانی داده ها، برای نشان دادن پراکندگی مکانی همبستگی بین داده های دمای ایستگاه ها با گرمایش جهانی در سطح کشور از مدل زمین آمار و در نهایت جهت تشخیص معناداری روند تغییر دماها از آزمون ناپارامتری من-کندال استفاده گردیده است. با توجه به نتایج به دست آمده همه ایستگاه های مطالعاتی به غیر از ارومیه و خرم آباد روندی افزایشی در دمای متوسط را تجربه می کنند. بیش ترین تاثیر گرمایش جهانی از ماه آوریل تا اکتبر مشاهده می گردد که در این بین ماه های تابستان نسبت به سایر ماه ها از ضریب همبستگی بالاتری برخوردار بوده و نشان از افزایش دمای متوسط تابستانه دارد. فرآیند ذکر شده در بررسی های تحلیل سری زمانی و تغییر روند دمایی صورت گرفته نیز کاملا مشهود بوده و تغییر روند صورت گرفته در بیش تر ماه ها کاملا معنی دار بوده و تغییر در روند دمای متوسط صورت گرفته را تصدیق می کند. نتایج حاصل از تحلیل های رابطه دمای متوسط دوره های سرد و گرم با شاخص ناهنجاری های متوسط دمایی خشکی ها و اقیانوس های کره زمین گویای رابطه معنادار قوی دوره گرمایی نسبت به دوره سرد است. تغییر روند دمایی صورت گرفته در هر دو دوره مطالعاتی بر اساس نتایج حاصله کاملا معنادار می باشند.

ناپایداری های همدیدی شدید همراه با رطوبت فراوان نقش زیادی در رخداد سیلاب دارند. در این مطالعه شرایط همدیدی سیلاب در حوضه آبریز سرباز بررسی شد. بدین منظور دو پایگاه داده مورد نیاز است، گروه اول، شامل داده های دبی روزانه ایستگاه هیدرومتری پیردان و آمار بارش ایستگاه های مجاور حوضه و گروه دوم نقشه های سطح زمین و تراز 500 هکتوپاسکال در محدوده 10 تا 60 درجه عرض شمالی و 10 تا 90 درجه طول شرقی سازمان مطالعات جوی و اقیانوسی امریکا می باشند. به خاطر رژیم سیلابی تابستانه-زمستانه این حوضه دو مورد از شدیدترین سیلاب ها برای هر رژیم سیلابی انتخاب شد. همچنین نقشه های تهیه شده متعلق به دو روز قبل از سیلاب، آغاز و اوج سیلاب می باشند.نتایج نشان داد در رژیم تابستانه در سطح زمین استقرار دو مرکز کم فشار روی خلیج فارس و پاکستان و گسترش زبانه کم فشار خلیج فارس به سمت جنوب شرق ایران و ورود هوای گرم و مرطوب آن به کم فشار پاکستان همراه با عمیق تر شدن ناوه غرب دریای خزر و قرارگیری کم فشار پاکستان در جلوی این ناوه سبب ناپایداری می شود. در تراز 500 هکتوپاسکال استقرار سامانه پرارتفاع روی ایران و گسترش زبانه ای از آن به صورت پشته بلندی تا شمال دریای خزر و تشکیل ناوه عمیقی بین پرارتفاع ایران و کم ارتفاع غرب هند سبب ناپایداری در جنوب شرق ایران شده که جلوی این ناوه قرار گرفته است. در رژیم زمستانه در سطح زمین زنجیره ای از کم فشارها از شرق آفریقا تا شمال شرق پاکستان با جهت جنوب غربی شمال شرقی شکل گرفته است. ناوه ناشی از پرفشار دریاچه آرال و ناوه ناشی از زبانه پرفشار غرب دریای خزر نقش اساسی در ناپایداری و کنترل مسیر این زنجیره دارد. در سطح 500 هکتوپاسکال استقرار ناوه عمیقی در غرب و مرکز ایران و قرارگیری سامانه های کم فشار سطح زمین جنوب شرق ایران در جلوی این ناوه سبب تشدید ناپایداری می شود.

در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP)، مکان های مناسب جهت احداث نیروگاه بادی در استان خوزستان شناسایی شدند. معیارهای اصلی مورد استفاده برای این منظور به ترتیب اولویت شامل: معیارهای فنی، زیست محیطی و اقتصادی می باشند که هرکدام از این معیارها دارای مجموعه زیرمعیارهایی می باشند. مجموعه زیرمعیارها (به ترتیب اولویت) شامل: چگالی قدرت باد، شیب و توپوگرافی زمین، ارتفاع زمین، فاصله از گسل (زیرمعیارهای معیار فنی)، نوع کاربری زمین، فاصله از مناطق حفاظت شده، فاصله از رودخانه، جنس خاک (زیرمعیارهای معیار زیست محیطی)، فاصله از شبکه انتقال نیرو، فاصله از راه های ارتباطی، فاصله از مناطق شهری و فاصله از مناطق روستایی (زیرمعیارهای معیار اقتصادی) می باشند. تحلیل سلسله مراتبی فازی انجام شده در این تحقیق با توجه به اولویت بندی معیارها و زیرمعیارها انجام شد. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات سرعت روزانه باد، بیش ترین فراوانی سرعت باد و سپس چگالی قدرت باد محاسبه شد. میانگین تعداد سال های مورداستفاده جهت محاسبه بیش ترین فراوانی سرعت باد، حدود 20 سال می باشد. نتایج این قسمت نشان داد مقادیر بیش ترین فراوانی سرعت باد و چگالی قدرت باد به ترتیب 3-7 (m/s) و 15.204-209.95 (w/m2) است. پس از جمع آوری نقشه های زیرمعیارها، نقشه ها در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) آماده و سپس با استفاده از نتایج تحلیل سلسله مراتبی فازی و به کمک توابع موجود، پردازش، استانداردسازی، فازی سازی و در انتها پس از روی هم گذاری نقشه های ایجاد شده در مراحل قبلی، نقشه مناطق مناسب احداث نیروگاه بادی در استان خوزستان به دست آمد. نتایج نشان داد که نوارهایی از مناطق جنوب غرب، جنوب و بخش هایی از مرکز استان برای احداث نیروگاه بادی بهترین گزینه ها هستند.

در سیستم مدیریت مواد زاید جامد، با توجه به میزان تولید و تر کیب پسماند، گزینه های مختلفی برای مدیریت آن وجود دارد که علاوه بر هزینه های اقتصادی، بار محیط زیستی مختلفی دربردارند. در این مقاله به بررسی تولید و انتشار گازهای گلخانه ای، مه دود فتوشیمیایی و خروجی های سمی در گزینه های مدیریتی مختلف پسماند شهری در شهر ماهدشت استان البرز به روش ارزیابی چرخه حیات (LCA) با کاربرد نرم افزار IWM پرداخته شده است. به این منظور، 2 سناریو شامل (1) انتقال کامل و مستقیم پسماند به محل دفن و (2) انتقال %76 پسماند به محل دفن (%20 کمپوست و %4 بازیافت) در نظر گرفته ش د. داده های مورد نیاز سیاهه نویسی چرخه حیات با بررسی منابع و طرح های پژوهشی پایان یافته، تهیه پرسش نامه و تکمیل آن به وسیله 18 نفر از پرسنل و نیز کار صحرایی جمع آوری شد. سپس، نتایج به دست آمده از سیاهه نویسی به 5 طبقه اثر شامل مصرف انرژی، گازهای گلخانه ای، گازهای اسیدی، مه دود فتوشیمیایی و خروجی های سمی تخصیص داده شد. از نقطه نظر محیط زیستی، نتایج این مطالعه نشان داد که کمپوست کردن به عنوان یکی از گزینه های مدیریتی و نیز عملیات بازیافت، نقش مهمی در کاهش بار آلاینده ها و نیز مصرف انرژی ناشی از سامانه مدیریت پسماند دارد. با توجه به این که میزان گازهای گلخانه ای در سناریوی دوم (تلفیقی از بازیافت، تهیه کود کمپوست و دفن) با تولید حدود 6801 تن در مقایسه با سناریوی اول (فقط دفن) با تولید حدود 9218 تن مقدار قابل توجهی کاهش را نشان می دهد، این طور نتیجه گیری می شود که در صورتی که از روش تلفیقی (سناریوی دوم) استفاده شود، می تواند منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به میزان %26 شود.

روش های ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی و تشخیص موقعیت های مناسب برای شرب و استفاده کشاورزی، از مسائل مهم در برنامه ریزی منابع آبی است. در تحقیق حاضر، با بهره گیری از روش های زمین آمار، خصوصیات شیمیایی آب های زیرزمینی دشت قزوین جهت کاربری کشاورزی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. بدین منظور 364 نمونه آب زیرزمینی برداشت و از لحاظ دو پارامتر هدایت الکتریکی آب (EC) و نسبت جذب سدیم (SAR) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند. نیم تغییرنمای تجربی هر یک از پارامترها با استفاده از نرم افزار GS+ محاسبه و مدل های مختلف برازش داده شد. این نرم افزار به منظور تهیه نقشه های پهنه بندی با استفاده از داده های زمین مرجع کاربرد گسترده ای پیدا کرده است. سپس به کمک نرم افزار GIS میانیابی به روش های کریجینگ و عکس فاصله (IDW) صورت گرفت. نتایج حاصل از روش کریجینگ و IDW به کمک معیار RMSE نشان داد که روش کریجینگ نسبت به روش دیگر برتری دارد و درونیابی با این روش صورت گرفت. در نهایت با استفاده از منطق فازی و نمودار ویلکوکس نقشه پهنه بندی منطقه مورد مطالعه جهت کشاورزی تهیه گردید.با توجه به نقشه نهایی 34 درصد از منطقه برای کشاورزی مناسب، 51 درصد نسبتا مناسب و 15 درصد نامناسب می باشد، پس می توان گفت که کیفیت آب منطقه مورد مطالعه برای کشاورزی مطلوب است.

هدف از نگارش این مقاله، بررسی تداوم روزهای توفانی شهر زاهدان بر پایه زنجیره مارکف است. به منظور شناسایی روزهای توفانی، داده های روزانه دید افقی و سرعت باد ایستگاه هواشناسی زاهدان در دوره آماری (1390-1362) فراهم شد. سپس روزهایی که سرعت باد از آستانه 15 متر در ثانیه فراتر رفته و همچنین میدان دید به کم تر از 1000 متر کاهش یافته بود به عنوان روز توفانی استخراج شدند. بر پایه مدل مارکف، ماتریس های فراوانی روزهای توفانی دیدبانی شده و ماتریس های احتمال انتقال ماهانه، فصلی و سالانه حساب شد. سپس وابستگی روزهای توفانی و غیر توفانی به یکدیگر، به همراه ایستایی و همگنی آن ها آزمون شد و فراوانی روزهای توفانی مورد انتظار، طول دوره روزهای توفانی و غیر توفانی و توالی دوره های توفانی (n) روزه محاسبه شد. داده های دیده بانی شده نشان داد که سال 1386 خورشیدی با 78 روز توفانی و دو سال 1379 و 1372 با 4 روز توفانی، به ترتیب بیش ترین و کم ترین روزهای توفانی دوره آماری را داشتند. در بررسی فصلی فراوانی روزهای توفانی مشخص شد که بیشینه روزهای توفانی در زمستان (306 روز) و کمینه آن در پاییز (57 روز) رخ داده است. اسفند نیز با 123 روز توفانی و آبان با 8 روز به ترتیب بیش ترین و کم ترین روزهای توفانی را داشتند. بررسی دوره های توفانی یک تا هفت روزه نشان داد که بیشینه تداوم دوره های توفانی در اواخر زمستان و اوایل بهار و کمینه آن در اواسط پاییز رخ می دهد. بیشینه سرعت باد در زاهدان در سال 1381 با 40 متر بر ثانیه در فصل بهار رسیده است. میانگین روزهای توفانی 24.4 و با انحراف معیار 19.3 برآورد شده است.

کلان شهر اصفهان به دلیل افزایش جمعیت، مهاجرپذیری، گردشگر پذیری، سکون هوا در نیمی از روزهای سال، خشک سالی در سال های اخیر، واقع شدن در محور مواصلاتی شمال و جنوب کشور، وجود صنایع سنگین و معادن در حریم شهر و...، در حال حاضر با معضل آلودگی هوا روبرو است. ازاین رو پژوهش حاضر باهدف بررسی مولفه هوا کلان شهر اصفهان در چارچوب رویکرد شهر سبز و ارائه راهبردهایی تحقق کلان شهر سبز اصفهان در مولفه هوا صورت پذیرفت. در این پژوهش بررسی وضعیت مولفه هوا کلان شهر اصفهان در چارچوب رویکرد شهر سبز با تلفیق چارچوب فشار- وضعیت-پاسخ با مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و سپس تدوین راهبردها تحقق شهر سبز اصفهان در مولفه ها در چارچوب جامعی شامل بهره گیری از ماتریس های IFE، EFE، SWOT، IE و QSPM انجام گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مولفه هوا کلان شهر اصفهان در چارچوب رویکرد شهر سبز از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست، به طوری که سال های 1391 و 1388 به ترتیب رتبه های اول (0.496) و آخر (0.416) را به خود اختصاص داده بودند و جهت نیل به کلان شهر سبز اصفهان در مولفه هوا، ضرورت دارد تا راهبردهای تدافعی اتخاذ گردد.

حوادث طبیعی از جمله سیل و زلزله با توجه به گستردگی و شدت خساراتی که به ساختمان ها و زیرساخت های شهری وارد می آورند علاوه بر تخریب بخش عمده ای از فضای شهری منجر به بی خانمان شدن و آسیب های جبران ناپذیر به جمعیت زیاد ساکن در شهرها نیز خواهند شد. از این رو برنامه ریزی و انتخاب مکان های مناسب به منظور اسکان موقت جمعیت آسیب دیده یکی از مهم ترین مسائلی است که می بایست همواره مورد توجه برنامه ریزان و دست اندرکاران مسوول در حوزه مدیریت بحران قرار گیرد. عدم رعایت در اختصاص مکان های مناسب و استاندارد به این امر ممکن است زمینه ساز بروز بحرانی به مراتب سنگین تر از حادثه اولیه باشد. هدف از انجام این پژوهش ارائه الگویی مناسب و کاربردی به منظور مکان یابی محل های اسکان موقت با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است. در پژوهش حاضر منطقه دو شهرداری زاهدان به عنوان نمونه موردی انتخاب و مکان یابی های مورد نظر در سطح این منطقه انجام شده است. در چارچوب روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، پس از مشخص شدن معیارهای موثر در امر مکان یابی محل های اسکان موقت، از جمله رعایت فاصله از گسل، مسیل و یا رودخانه، تراکم جمعیتی، رعایت فاصله مناسب از تاسیسات خطرزای شهری و همچنین نزدیک بودن به مراکز خدمات رسان شهری از جمله مراکز درمانی و ایستگاه های آتش نشانی، با استفاده از تکنیک مقایسه زوجی و نرم افزار اکسپرت چویس، اقدام به وزن دهی آن ها طبق نظر کارشناسان و متخصصان در امر مدیریت بحران شد. سپس لایه های تولیدی هر معیار با توجه به وزن مشخص هریک، باهم تلفیق شده که خروجی آن، نقشه پهنه بندی اراضی مناسب و دارای اولویت در منطقه دو شهرداری زاهدان است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد که 21 مکان با کاربری های فضاهای سبز، فضاهای روباز، زمین های بایر و فضاهای آموزشی بیش ترین امتیاز را جهت اجرای عملیات اسکان موقت آسیب دیدگان به خود اختصاص می دهند.

شاخص LFH با استفاده از پارامترهای مورفوموتری رودخانه، احتمال سیل خیزی را در مئاندرها نشان می دهد، در حالی که مدل HEC-RAS داده های هیدرولوژیک و توپوگرافیک را برای پیش بینی مقدار سیل برای هر قطعه ای از حاشیه رودخانه به کار می گیرد. در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از میزان رابطه بین این دو روش پیش بینی، امکان جایگزینی روشی ساده به جای مدل HEC-RAS ارزیابی شود. از این رو، نخست محدوده خاک ریزهای طبیعی در طی بازدید میدانی با دستگاه GPS تعیین حدود شد و پلان رودخانه از روی نقشه های با مقیاس 1:2000 تر سیم گردید. سپس مقدار شاخص LFH برای 31 قوس رودخانه محاسبه گردید و با استفاده از مدل HEC-RAS و الحاقیه HEC-GeoRAS، پهنه سیل در دوره بازگشت های مختلف مشخص و ارتباط آن ها با مقادیر شاخص LFH با استفاده از نرم افزار SPSS بررسی شد. نتایج نشان داد بین پهنه های سیل و مقادیر شاخص LFH ارتباط معناداری وجود ندارد. با جایگزین کردن پهنه های سیل با فواصل بین خاک ریزهای طبیعی در شاخص LFH و ثابت در نظر گرفتن سایر پارامترها، مقادیر LFH جداگانه ای برای هر دوره بازگشت محاسبه گردید و ارتباط آن ها با شاخص LFH اندازه گیری شده، مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیش ترین همبستگی با LFH محاسباتی 2 ساله وجود دارد و می توان پهنه سیل 2 ساله را به طور غیرمستقیم با مدل رگرسیون چند جمله ای درجه دوم پیش بینی کرد.

شهرها در جهان امروز با چالش هایی مواجه اند که ناشی از دگرگونی های حاصل از پیشرفت علم و صنعت و طرح نیازهای جدید سازمانی و اجتماعی می باشد. لازم است که برنامه ریزی شهری به نوعی بازنگری و بازاندیشی در اقدامات خود متناسب با پیشرفت فناوری های جدید اطلاعات و ارتباطات روی آورد، در این ارتباط «الگوی شهر هوشمند» به عنوان راهکاری جدید که با توجه به گسترش روزافزون تکنولوژی اطلاعات در شهر و در راستای پاسخگویی به نیازهای جدید شهروندان در زندگی شهری آنان، پا به عرصه حضور می گذارد. از این رو هدف پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های شهرهوشمند در مناطق چهارگانه شهر کرمان می باشد.روش تحقیق این پژوهش توصیفی-تحلیلی و از نوع هدف در زمره تحقیقات کاربردی جای می گیرد.با توجه به موضوع تحقیق و منطقه مورد مطالعه روش گردآوری داده ها زمینه یابی (تحقیق پیمایشی) انتخاب شده، روش نمونه گیری تصادفی منظم و جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است جامعه آماری شهروندان شهر کرمان و حجم نمونه اقتباس شده از فرمول کوکران 384 پرسشنامه می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک ویکور (VIKOR) و نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج تحقیق با توجه به تکنیک ویکور حاکی از آن است که مناطق شهر کرمان از نظر شاخص های شهر هوشمند در وضعیت متفاوتی قرار دارند به طوری که منطقه سه شهر با مقدار Q (صفر) در مجموع شاخص های مورد ارزیابی از وضعیت مطلوب تری نسبت به سایر مناطق قرار دارد.سپس منطقه دو شهر با مقدار (0.136) Q در رتبه دوم و بعد از آن منطقه یک شهر با مقدار (0.701) Q در رتبه سوم قرارگرفته، در آخر منطقه چهار شهر با توجه به شاخص های شهرهوشمند با مقدار (0.788) Q در رتبه چهارم، به عبارتی در وضعیت نامطلوبی نسبت به سایر مناطق شهر قرار دارد. در ادامه یافته های حاصله از آزمون (t) نشان داد که مجموع شاخص ها شهر هوشمند در مناطق چهارگانه شهر کرمان کم تر از میانگین انتخاب شده (3) در طیف لیکرت، معنی دار بوده و قابل تعمیم به جامعه مادر می باشد. لذا با احتساب نتایج فوق می توان گفت که وضعیت تحقق شاخص های شهر هوشمند در شهر کرمان از وضعیت مناسبی برخوردار نیست.

در سالیان اخیر حوادث اقلیمی متفاوتی اعم از سیل و خشکسالی را در سطح حوضه آبخیز بابلرود و استان مازندران اتفاق افتاده است که لزوم بررسی هر چه بیش تر تاثیر تغییر اقلیم بر هیدرولوژی حوضه آبخیز را مورد تاکید قرار می دهد. این کار از طریق مدل های گردش عمومی جو انجام می پذیرد. به دلیل بزرگ مقیاس بودن شبکه محاسباتی مدل های گردش عمومی جو، آن ها قادر به پیش بینی پارامترهای آب و هواشناسی در مقیاس نقطه ای نیستند. بر این اساس ابزار واسطی به نام مولد هواشناسی (Weather Generator) ابداع گردید که توسط آن و به کمک خروجی مدل های عددی، می توان تغییر اقلیم را در مقیاس نقطه ای و ایستگاه مورد نظر ارزیابی کرد. در این تحقیق با استفاده از این روش، داده های مدل گردش عمومی جو HadCM3 با به کارگیری مدل LARS-WG طبق دو سناریوی A2 و B1 برای دوره های زمانی 2065-2046 و 2099-2080 ریزمقیاس شدند. نتایج حاصل از ارزیابی تغییر اقلیم حوضه آبخیز بابلرود حاکی از تغییر میزان بارش در حوضه مورد مطالعه از 43- تا 32+ درصد بود که این حدود تغییرات با افزایش بارش در ماه های پربارش و کاهش شدید بارندگی در ماه های کم بارش تابستان همراه بود. همچنین افزایش دمای سالانه به طور میانگین حدود 1.4 سانتی گراد تا 3.6 سانتی گراد، به ویژه در ماه های گرم سال که سبب کاهش میزان بارش جامد (برف) و تغییر رژیم بارش می شود، نمود بیش تری خواهد داشت. افزایش میزان بارش در ماه های سرد و همچنین افزایش دمای هوا در ماه های گرم که به تبع آن ذوب زودتر از موعد توده های برف و افزایش ناگهانی رواناب را سبب می شود، با تاثیر بر اقلیم منطقه در آینده ای نه چندان دور، به طور محتمل تعداد و شدت وقایع حدی را تا حد زیادی افزایش خواهد داد.

امروزه، وجود مشکلات گسترده شهری، نیاز مبرم به توسعه پایدار شهری را روزبه روز نمایان می کند، اما به منظور غلبه بر این مشکلات، لازم است تفاوت سطح توسعه یافتگی شهر از توسعه پایدار را اندازه گیری و راهکارهای جهت بهبود آن ارائه داد. با عنایت به این که رسیدن به توسعه پایدار، رفع نابرابری ها، شکاف و تبعیض در بین همه قسمت های یک شهر و برخورداری از شاخص های توسعه در جهت رسیدن به توسعه پایدار به عنوان الگوی اصلی توسعه و با التزام به پایداری آن امری ضروری می باشد، این پژوهش با هدف اندازه گیری توسعه پایدار در سطح محلات شهری و با استفاده از روش منطق فازی و سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام گرفته است، نوع پژوهش از بعد هدف، کاربردی-توسعه ای و از بعد روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی می باشد. از آنجایی که منطق فازی در قالب سامانه اطلاعات جغرافیایی قابلیت بالایی برای ارزیابی پایداری سیستم های پیچیده و از جمله شهرها دارد، در این راستا بیست و چهار شاخص که می توان از آن ها به عنوان چهار متغیر عمده اقتصادی، اجتماعی، فیزیکی و زیست-محیطی نیز یاد کرد، انتخاب شده برای سنجش پایداری در سطح محلات شهری در شهر یزد، مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج حاصله نشان می دهد بر اساس شاخص های منتخب، وضعیت پایداری در محلات قسمت مرکزی شهر و منطقه 2، در وضعیت مناسب تری از نظر برخورداری و دسترسی به مراکز آموزشی، ورزشی و کاربری های تجاری-خدماتی می باشد، محلات متمایل به حاشیه شهر به دلیل برخورداری کم تر از نظر شاخص های مورد بررسی در وضعیت پایداری کم تری برخوردار بوده و محلات حاشیه شهر به ویژه قسمت های جنوب شرقی و شمالی در وضعیت ناپایداری هستند.

هدف از مطالعه حاضر تحلیل و پیش بینی تحقق رویکرد حکمروایی شهری در مدیریت شهری اهواز می باشد که به صورت دقیق در دو هدف فرعی ارزیابی میزان اولویت کاربست شاخص های حکمروایی شهری و همچنین میزان پیش بینی تحقق رویکرد حکمروایی شهری از سوی این شاخص ها در مدیریت شهری اهواز به انجام رسیده است. در این راستا روش شناسی پژوهش «توصیفی – تحلیلی» می باشد که مبنای گردآوری داده ها در آن به صورت شیوه پیمایشی و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جهت گردآوری داده ها از نظرات 384 نفر از شهروندان اهواز استفاده شده است که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده انتخاب شده اند. قلمرو زمانی پژوهش جهت گردآوری داده ها از اسفند ماه 1392 تا تیرماه 1393 می باشد. جهت تحلیل داده ها متناسب با اهداف پژوهش از آزمون آماری T و مدل تحلیل تشخیص در قالب نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که شاخص شفافیت با مقدار ویژه 1.09 و میزان اختلاف از میانگین مبنای پایین -1.41 دارای شرایط نامناسب و متقابلا از اولویت بیش تری برای بهبود وضعیت در فرآیند مدیریت شهری اهواز از دیدگاه شهروندان می باشد. در ادامه، نتایج مدل تحلیل تشخیص برای پیش بینی تحقق رویکرد حکمروایی شهری در مدیریت شهری اهواز نشان می دهد که شاخص کارایی با میزان لامبدای 0.416 و میزان پیش بینی کلی 0.391 بهتر از بقیه شاخص ها می تواند شرایط تحقق رویکرد حکمروایی شهری را در فرآیند مدیریت شهری اهواز پیش بینی کند.

فرسایش خندقی یکی از فرآیندهای اصلی فرساینده و حالت دهنده شکل سطح زمین می باشد. توسعه فرسایش خندقی باعث از بین رفتن بخش زیادی از خاک شده و می تواند به عنوان یکی از عوامل اصلی تخریب زیست محیطی زمین در ساحل شرقی دریاچه ارومیه در نظر گرفته شود. هدف این تحقیق تحلیل عوامل موثر در شکل گیری و گسترش فرسایش خندقی در منطقه مورد مطالعه می باشد.بدین منظور در این تحقیق از مقادیر هدایت الکتریکی، نسبت سدیم جذب شده، PH، نوع بافت خاک برای تحلیل عوامل موثر در ایجاد فرسایش خندقی و از شاخص های اقلیمی، ضریب رطوبت در سازندهای منطقه برای تحلیل پتانسیل خندق زایی منطقه استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بر مبنای شاخص های اقلیمی پتانسیل خندق زایی منطقه بالا می باشد. تحلیل بافت نمونه های برداشت شده نشان داد که ریزدانه بودن ذرات تشکیل دهنده سازندهای زمین شناسی به علت ساختمان ضعیف خاکدانه ها شرایط بسیار مناسبی برای پیشروی طولی و عرضی خندق ها فراهم نموده است. تجمع بالای املاح محلول مخصوصا مقادیر بالای (EC و SAR) باعث ایجاد فرسایش انحلالی شده که شرایط ایجاد فرسایش تونلی را مهیا می سازد. نتایج تحقیق نشان داد که شکل گیری فرسایش خندقی در منطقه مورد مطالعه و گسترش آن تحت تاثیر دو عامل، عوامل اقلیمی از یک طرف که باعث ایجاد رواناب و تغییر در میزان نفوذپذیری و از طرف دیگر تحت تاثیر ویژگی ها و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک های منطقه می باشد.

در پژوهش حاضر از داده های مربوط به ارتفاع ژئوپتانسیل، مولفه مداری و نصف النهاری باد در ترازهای 200 تا 700 هکتوپاسکال، در محدوده عرض جغرافیایی 0o تا 80o شمالی و طول جغرافیایی 10o درجه غربی تا 120o درجه شرقی بهره گرفته شده است. بازه زمانی مورد استفاده شامل فروردین 1330 تا اسفند 1389 بوده است. داده های مورد استفاده از مرکز ملی پیش بینی محیطی و مرکز ملی پژوهش های جوی ایالات متحده آمریکا اخذ گردیده است. نتایج حاصل از بررسی روند فراوانی سالانه رودباد بیانگر افزایش تداوم رودباد جنب حاره در مناطق جنوب پاکستان و شمال هند و کاهش تداوم آن در جنوب مدیترانه می باشد. در دریای سرخ، عربستان، خلیج فارس، دریای عمان و کشورهای عربی جنوب خلیج فارس و همچنین ورودی چپ رودباد و دریای مدیترانه تغییرات نصف النهاری در طی زمان، انحراف محور رودباد به شمال را ممکن ساخته است. از طرفی بررسی روند پشته پرفشار جنب حاره نشان داد که تداوم پشته مزبور بر روی منطقه از ابتدای دوره تاکنون روند افزایشی و معنی دار داشته است. با در نظرگیری این که الگوهای بزرگ مقیاس جوی ارتباط تنگاتنگی با آب وهوای سطح زمین دارند، تغییرات زمانی-مکانی آن ها می تواند سبب تغییر اقلیم گردد.