اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی
سال:1397 | دوره:12 | شماره:47 |تعداد مقالات:9

اختلال وسواسی جبری، یکی از چالش های بزرگ روان شناختی عصر حاضر است. این مساله ضرورت انجام مطالعات مختلف و گسترده تشخیصی و درمانی در مورد این اختلال را مطرح می نماید. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه ی پاسخ های بیماران وسواسی و افراد بهنجار در شاخص سبک وسواسی آزمون لکه های جوهر رورشاخ است. به همین منظور، از بین بیماران وسواسی و افراد بهنجار شهر تهران، تعداد 120 نفر آزمودنی (60 نفر مرد و 60 نفر زن) 20 تا 50 سال، با روش نمونه گیری در دسترس انتخابو با کارت های رورشاخ مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج آزمون مجذور خی و برآورد حدود اطمینان نسبت، نشان داد که بین پاسخ های بیماران وسواسی و افراد بهنجار، در شاخص سبک وسواسی مثبت و متغیرهای این شاخص، تفاوت معناداری وجود دارد و در 68 درصد از پروتکل های بیماران وسواسی، این شاخص مثبت بوده است. بین پاسخ های زنان و مردان وسواسی، دراین شاخص تفاوت معناداری وجود ندارد. به نظر می رسد، براساس یافته های این پژوهش، شاخص سبک وسواسی آزمون رورشاخ، قادر به تفکیک بیماران وسواس فکری-عملی، از افراد عادی در نمونه بالینی ایرانی مورد مطالعه است و این شاخص می تواند به عنوان ابزاری موثر در تشخیص اختلال وسواسی جبری به کار گرفته شود.

کولیت اولسراتیو یکی از بیماری های التهابی روده است که عوامل روانشناختی نقش مهمی در ایجاد، سیر و تداوم آن دارند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه سازگاری روانشناختی و تیپ شخصیتی D در بیماران کولیت اولسراتیو و افراد سالم در شهر اصفهان صورت گرفت. مطالعه ی حاضر یک بررسی مورد-شاهدی بود. نمونه بیماران شامل 60 بیمار مبتلا به کولیت اولسراتیو مراجعه کننده به متخصصین گوارش بیمارستان نور بود که به طور تصادفی انتخاب شدند. نمونه ی گروه کنترل از بین اعضای خانواده ی بیماران که مبتلا به بیماری گوارشی نبودند، انتخاب شدند. سپس دو گروه، پرسشنامه ی راهبردهای مقابله ای (اندلر و پارکر، 1990) و تیپ شخصیتی D (دنولت، 2005) را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از آزمون مجذور خی، آزمون T و تحلیل واریانس چند راهه (مانوا) استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که در متغیر های راهبردهای مقابله ای و عاطفه پذیری منفی تفاوت معناداری میان دو گروه بیمار مبتلا به کولیت اولسراتیو و سالم وجود ندارد ولی مبتلایان به کولیت اولسراتیو بازداری هیجانی بیشتری نشان می دهند. نتایج این تحقیق نشان داد بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو در خصوص ابراز هیجانات منفی به دیگران مشکل دارند. بنابراین آموزش راهبردهای ابراز مناسب هیجانات منفی در درمان و پیشگیری این اختلال نقش مهمی دارد.

سو رفتار جنسی در کودکان به رفتاری اطلاق می شود که به نیت کسب لذت جنسی و بدون رضایت عقلانی فرد متقابل صورت گیرد. این پدیده آثار مخرب و پا برجایی بر وضعیت سلامت عمومی افراد قربانی می گذارد. هدف پژوهش حاضر، مقایسه ی وضعیت سلامت عمومی دانشجویان با و بدون پیشینه ی سورفتار جنسی بود. به این منظور، طی یک پژوهش مقایسه ای پس رویدادی که جامعه ی آماری آن را 256 نفر از دانشجویان داوطلب مشغول به تحصیل دراستان تهران (پاییز و زمستان، 1395) تشکیل می دادند، وضعیت سلامت عمومی و پیشینه ی سو رفتار جنسی آزمودنی ها بررسی و مقایسه شد. نتایج آزمون های یومن-ویتنی (با تصحیح بونفرونی) نشان داد که سلامت عمومی گروه با پیشینه سو رفتار جنسی، نسبت به گروه عادی کمتر است. همچنین از نظر آماری، در بین ابعاد متفاوت سلامت عمومی، تنها نشانگان جسمانی در بین دو گروه به شکل معنی داری تفاوت نشان داد که شکایت گروه با پیشینه ی بیشتر بود. لازم به ذکر است با وجود اینکه توزیع نمرات افسردگی در بین دو گروه تفاوت آماری معناداری نداشت اما بسیار نزدیک به سطح معنی دهی برآورد شد و مجددا گروه با پیشینه ی سو رفتار جنسی بود که شکایت بیشتری داشت. با توجه به سهل گیری های انجام شده در طی مراحل مختلف این مطالعه به نظر می رسد پدیده سو رفتار جنسی و عوارض ناشی از آن در کشور ما نیز جدی می باشد.

اختلال استرس پس از سانحه اختلالی است که با تجربه مجدد سانحه ی آسیب زا، اجتناب از محرک های یاد آورنده ی حادثه و برانگیختگی مفرط و تغییرات منفی در شناخت و خلق و خوی مشخص می شود. هدف پژوهش حاضر مقایسه باورهای فراشناختی و راهبردهای کنترل فکر در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه و افراد بهنجار بود. برای این منظور طی یک پژوهش پس رویدادی، از بین افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ی خانواده های مراجعه کننده به کلینیک های روانپزشکی شهر تبریز، 40 بیمار مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه و 40 فرد بهنجار با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و از نظر باورهای فراشناخت، راهبردهای کنترل فکر و استرس پس از سانحه مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که میانگین نمرات باورهای فراشناختی و راهبردهای کنترل فکر در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، از افراد بهنجار به طور معنی داری بیشتر است. به نظر می رسد بیماران مبتلا به استرس پس از سانحه راهبردهای کنترل فکر ناکارآمدتر و باورهای فراشناختی مختل تری دارند. هم چنین این یافته ها تلویحات مهمی را در زمینه ی آسیب شناسی روانی و درمان این بیماران دارند.

افراد مبتلا به اختلال بدریخت انگاری بدن به شدت نسبت به یک نقص خیالی یا بیش برآورد شده احساس نگرانی می کنند و دچار اشتغال ذهنی می شوند. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی طرحواره ی درمانی گروهی بر نشانگان بدریخت انگاری و طرحواره های ناسازگار اولیه ی دانش آموزان دختر با نگرانی اضافه وزن بود. برای این منظور، 30 نفر با نگرانی های مربوط به وزن از میان دانش آموزان انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه کاربندی شدند. آزمودنی ها قبل و بعد از پژوهش از نظر وسواس فکری عملی و طرحواره ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایشی 12 جلسه ی طرحواره درمانی گروهی را دریافت کردند. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره حاکی از آن بود که دو گروه از لحاظ متغیرهای بدریخت انگاری بدن، خودگردانی و عملکرد مختل، محدودیت های مختل، گوش به زنگی و بازداری تفاوت معنی داری با یکدیگر دارند (05/0p<) در حالی که از لحاظ متغیر های بریدگی و طرد و دیگرجهت مندی تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد (05/0p>). به نظر می رسد که به وسیله ی طرحواره ی درمانی گروهی می توان میزان نشانگان بدریخت انگاری و طرحواره های ناسازگار اولیه در دانش آموزان دختر با نگرانی اضافه وزن را کاهش داد.

رفتار خودکشی مشکل عدیده ای در سراسر جهان است و همزمان، توجه تجربی کمی بدان شده است. نظریه ی بین فردی-روان شناختی مدعی است که تمایل به خودکشی در نتیجه ی حضور دو ریسک فاکتور تعلق پذیری خنثی[1] و ادراک سربار بودن5 است. هدف پژوهش حاضر تحلیل نقش میانجی مدل بین فردی خودکشی (ادراک سربار بودن، تعلق پذیری خنثی) در رابطه ی بین اهمیت داشتن و خودکشی در دانشجویان بود. برای این منظور طی یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و مدل معادلات ساختاری 333 نفر از دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی به روش نمونه گیری در دسترس انتخابو از نظر نیازهای بین فردی، اهمیت داشتن، و رفتارهای خودکشی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که اهمیت داشتن به طور مستقیم با متغیر نیازهای بین فردی و همچنین خودکشی رابطه دارد و نیازهای بین فردی نیز رابطه ی مستقیمی با خودکشی دارد. نتایج غیرمستقیم نیز نشان داد که اهمیت داشتن با میانجی گری نیازهای بین فردی با خودکشی رابطه دارد. با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که نظریه ی روان شناسی بین فردی خودکشی جونیر برای پیش بینی خودکشی از برازش مناسب و خوبی برخوردار است و متغیر اهمیت داشتن نیز می تواند در قالب این نظریه به پیش بینی بهتر خودکشی کمک کند و می توان برای پیشگیری از خودکشی از آن کمک گرفت.

وسواس از اختلال های روان پزشکی ناتوان کننده است که اغلب مشکلات قابل توجهی را در روند معمول زندگی، کارکرد شغلی، فعالیت های اجتماعی و روابط بین فردی ایجاد می کند. هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی گر خودکارآمدی و درآمیختگی افکار در رابطه بین شیوه های فرزندپروری ادراک شده با نشانه های وسواس بود. برای این منظور طی یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی از میان دانش آموزان دبیرستان های نوبت دوم تهران، 349دانش آموز از 8 مدرسه انتخاب و از نظر نشانه های وسواسی-جبری، خودکارآمدی عمومی، درآمیختگی افکار و ادراک والدینی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد درهم آمیختگی فکر رابطه بین سبک فرزندپروری مادرو نشانه های وسواس و خودکارآمدی رابطه بین سبک فرزندپروری هر دو والد با نشانه های وسواس را به صورت منفی و معنادار میانجی گری می کند. به نظر می رسد مادرانی که الگوی ارتباط مادر-فرزندی آن ها ویژگی هایی از قبیل ارتباط رسمی، برجسته بودن مرزها و فاصله ها و عدم ابراز عواطف، تماس چشمی و در آغوش گرفتن دارند یا به شکل مشروط فرزند خود را می پذیرند، مانع از شکل گیری پذیرش نامشروط در فرزندان خود می شوند و مسوولیت پذیری بیش از حد، درآمیختگی فکر-عمل و وسواس را در فرزندان خود شکل می دهند.

دشواری تنظیم هیجان و سبک های دلبستگی نقش مهمی در شکل گیری اختلالات افسردگی، اضطرابی و وسواسی دارند. هدف پژوهش حاضر مقایسه ی دشواری های تنظیم هیجان و سبک های دلبستگی در افراد مبتلا به افسردگی اساسی، اضطراب فراگیر، وسواس فکری-عملی و افراد بهنجار بود. بدین منظور در یک پژوهش علی-مقایسه ای تعداد 160 شرکت کننده (40 بیمار افسرده، 40 بیمار اضطرابی، 40 بیمار وسواسی، 40 فرد عادی) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و از نظر دشواری تنظیم هیجان و دلبستگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج آزمون های تحلیل واریانس چند متغیری) و آزمون توکی نشان داد که بین گروه های بالینی با جمعیت بهنجار تفاوت معناداری در نمره ی کل دشواری تنظیم هیجان و سبک های دلبستگی وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که بین گروه های بالینی در دشواری تنظیم هیجان افراد مبتلا به اضطراب فراگیر و وسواس در مقایسه با افراد افسرده تفاوت معنادار وجود دارد. تفاوت آماری معناداری بین سبک های دلبستگی گروه های بالینی تایید نشد. از نتایج پژوهش حاضر می توان به منظور تشخیص و تمایز بین این سه اختلال شایع که همبودی بالایی دارند استفاده کرد. از نتایج این پژوهش می توان در تدوین برنامه های پیشگیرانه و درمانی مناسب برای مشکلات هیجانی استفاده کرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.