علوم غذایی و تغذیه
سال:1398 | دوره:16 | شماره:2 (پیاپی 62) |تعداد مقالات:10

مقدمه: سیب یک منبع غنی از فیبر و پلی فنول ها می باشد. به منظور بررسی اثر جایگزینی پودر سیب با آرد گندم بر خواص ویسکوالاستیک کیک اسفنجی آزمون رهایی تنش انجام گرفت. مواد و روش ها: ابتدا سیب زرد در شرایط بهینه خشک و آسیاب شد و سپس پودر سیب جهت غنی سازی کیک اسفنجی در پنج سطح 0، 5، 10، 15 و 20 درصد (وزنی/وزنی) به عنوان جایگزین آرد گندم در فرمولاسیون کیک استفاده شد. پس از آماده سازی نمونه، آزمایش رهایی تنش با استفاده از دستگاه بافت سنج در طی دوره نگهداری انجام و ضرایب مدل پلگ-نورمند و ماکسول تعمیم یافته محاسبه شد. یافته ها: نتایج نشان داد با افزایش درصد جایگزینی پودر سیب و زمان نگهداری، مقادیر نیروی اولیه و نیروی تعادلی افزایش می یابند. پارامترهای مدل پلگ-نورمند شامل k1 و k2 با گذشت زمان کاهش یافت که نشان از کاهش الاستیسیته کیک با گذشت زمان می باشد. کیک ها رفتار جامد ویسکوالاستیک از خود نشان داده و با افزایش درصد جایگزینی، مجموع نیروهای کاهشی (F1+F2 +F3) مدل ماکسول تعمیم یافته افزایش یافت که نشان دهنده کاهش الاستیسیته است. نتیجه گیری: نتایج مدل سازی داده های آزمایشگاهی رهایی تنش با مدل های پلگ نورمند و ماکسول تعمیم یافته نشان داد که مدل ماکسول تعمیم یافته کارایی بیشتری جهت بررسی خصوصیات ویسکوالاستیک کیک اسفنجی غنی شده با پودر سیب دارد.

مقدمه: به دلیل تمایل مصرف کنندگان به مصرف غذاهای سالم تر، استفاده از جایگزین های چربی برای توسعه فرمولاسیون های غذایی کم چرب روز به روز در حال افزایش است. هدف از انجام پژوهش پیش رو، بررسی امکان استفاده از صمغ های بومی زدو و بادام به عنوان جایگزین چربی در فرمولاسیون دسرهای لبنی کم چرب می باشد. مواد و روش ها: تأثیر سطوح مختلف صمغ زدو و بادام (1/0، 2/0 و 3/0 درصد وزنی/وزنی) بر رفتار جریانی و ویژگی های حسی دسر لبنی وانیلی کم چرب در مقایسه با نمونه شاهد کم چرب و پرچرب مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: رفتار جریانی نمونه ها با همبستگی بالایی به مدل اوستوالد دویل برازیده شد (99/0<2R). همگی نمونه ها از یک رفتار جریانی رقیق شونده با برش پیروی کردند؛ با این حال، کاهش چربی، منجر به کاهش چشمگیر ویسکوزیته ظاهری، شاخص قوام و افزایش اندیس جریان شد (p<0. 05). حضور صمغ زدو یا بادام در فرمولاسیون دسرهای لبنی کم چرب، باعث نزدیک شدن اندیس جریان به صفر و تقویت رفتار رقیق شوندگی با برش گردید. دسرهای کم چرب حاوی 2/0 % صمغ زدو و یا 3/0 % صمغ بادام، از نقطه نظر پارامترهای رئولوژیک مورد بررسی، تفاوت معنی داری با نمونه شاهد پرچرب نشان ندادند (p≥ 0. 05). نمونه کم چرب حاوی 3/0 % صمغ زدو، علی رغم رفتار رقیق شوندگی با برش قوی تر نسبت به نمونه شاهد پرچرب، به گونه قابل ملاحظه ای کمتر مورد پسند مصرف کنندگان واقع شد (p<0. 05). نتیجه گیری: با استفاده از سطوح 2/0 % صمغ زدو یا 3/0 % صمغ بادام، می توان دسر لبنی کم چربی با ویژگی های رئولوژیک و حسی قابل قبول تولید کرد.

مقدمه: گیاه نیشکر و شکر حاصل از آن حاوی انواع ترکیبات فنولی است که خواص آنتی اکسیدانی مطلوبی نیز دارند. از این رو پژوهش حاضر به بررسی امکان اندازه گیری این ترکیبات فنولی در شکر قهوه ای با استفاده از روش DFT می پردازد. مواد و روش ها: در این پژوهش از دو نوع شکر پخت (II) و پخت (III) در فرایند تولید شکر نمونه گیری شد و در ابتدا با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) نوع و نسبت ترکیبات فنولی حلقوی در دو نوع شکر پخت (II) و پخت (III) شناسایی و تعیین شد. در گام بعدی و برای اولین بار، با استفاده از روش محاسباتی پیشرفته نظریه تابعیت چگالی DFT و براساس محاسبه انتالپی تفکیک پیوند BDE)) و پتانسیل یونیزاسیون (IP) خاصیت آنتی اکسیدانی این نوع از ترکیبات محاسبه شد. یافته ها: با مقایسه میزان BDE و IP ترکیبات شناسایی شده مشخص شد کنیفرول الکل بیشترین و بنزوئیک اسید کمترین خاصیت آنتی اکسیدانی را در دو نمونه شکر پخت (II) و شکر پخت (III) دارا است. نتیجه گیری: استفاده از روش های محاسباتی به منظور تعیین میزان ترکیبات فنولی به خوبی می تواند کارآمد باشد.

مقدمه: برشته کردن یک فرآیند حرارتی با دمای بالا و زمان پایین می باشد که منجر به تشدید طعم و بهبود خصوصیات بافتی و حسی مغز ها می گردد و شرایط برشته کردن نقش مهمی در بروز خصوصیات بافتی و حسی دارد. برشته کردن به طور مستقیم در کیفیت (چیپسی، رنگ و طعم و مزه) و زمان ماندگاری محصول نهایی اثر گذار است، بنابراین برشته نمودن درست و اصولی مغز ها و آجیل ها از اهمیت زیادی برخوردار است. مواد و روش ها: در این تحقیق، فرایند برشته کردن با هوای داغ برای تولید اسنک بادام زمینی با استفاده از روش سطح پاسخ (طرح مرکب مرکزی) در محدوده دمایی 140-180 درجه سانتی گراد و زمان های مختلف 10-30 دقیقه بهینه یابی شد. پارامترهای رنگی شامل شاخص روشنایی (L*)، شاخص قرمزی (a*)، شاخص زردی (b*)، و تغییرات کلی رنگ (Δ E)، بافت (سفتی و انرژی فشاری)، خصوصیات حسی، مقدار رطوبت و میزان مصرف انرژی به عنوان پاسخ برای توسعه یک مدل پیشگویی و بهینه یابی فرآیند برشته کردن مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که افزایش دما و زمان برشته کردن باعث کاهش مقدار L*، b*، مقدار رطوبت، سفتی و انرژی فشاری و افزایش Δ E و میزان مصرف انرژی گردید. نتایج آنالیز روش سطح پاسخ نشان داد که پارامترهای کیفی می توانند برای کنترل برشته کردن مغز بادام زمینی در برشته کن هوای داغ مورد استفاده قرار بگیرند. برای رسیدن به یک پارامتر کیفی مطلوب، نقطه اپتیمم برای تولید اسنک بادام زمینی، دمای 162 درجه سانتی گراد به مدت 29 دقیقه تعیین شد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از تحقیق بیانگر کارایی مفید روش سطح پاسخ در بهینه یابی فرآیند برشته کردن با هوای داغ بود. براساس نتایج بدست آمده هر دو فاکتور دمای هوای داغ و زمان برشته کردن تاثیر قابل توجه ای بر خصوصیات کیفی و میزان مصرف انرژی داشتند و باعث بهبود خصوصیات حسی و بافتی مغز بادام زمینی گردیدند.

مقدمه: سبزی ها بعنوان یک منبع غذایی کم انرژی ولی سرشار از ترکیبات ضروری و مفید برای سلامت و بهداشت بدن شناخته شده اند که در جوامع امروزی بدلیل زندگی ماشینی و تحرک کم مکمل مناسبی جهت تغذیه برای کاهش مصرف منابع غذایی حیوانی می باشند که حاوی انواع ویتامین ها، کربوهیدرات ها، پروتئین ها، املاح معدنی و سلولز هستند. هدف از این پژوهش ارزیابی برخی از ترکیبات ذکر شده در برخی سبزی های برگی تحت تیمار با نانوکودها می باشد. مواد و روش ها: این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 7 تیمار شامل دو سطح نانوکلات آهن، پتاسیم و روی (3 و 6 میلی گرم در لیتر)، در 3 تکرار انجام گردید. پس از گذشت حدود 4 هفته از زمان کشت بذور در بستر مناسب، محلول پاشی با نانو کلات آهن، پتاسیم و روی به مدت یک هفته هر دو روز یک بار انجام شد. گلدان بدون محلول پاشی به عنوان شاهد بود. صفاتی مانند کلروفیل کل برگ، اسیدآسکوربیک، پروتئین، فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و پرکسیداز، آهن، پتاسیم و روی برگ ارزیابی گردید. یافته ها: بیشترین میزان کلروفیل کل و بالاترین میزان اسیدآسکوربیک، در تیمار نانو کلات آهن 6 میلی گرم در لیتر به ترتیب در مرزه و جعفری، بیشترین میزان پروتئین، فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و پرکسیداز و محتوای آهن و در تیمار نانو کلات آهن 6 میلی گرم در لیتر در شنبلیله، بیشترین محتوای پتاسیم در تیمار نانو کلات پتاسیم 6 میلی گرم در لیتر در شنبلیله و بیشترین محتوای روی در تیمار نانو کلات روی 6 میلی گرم در لیتر در ریحان بود که تفاوت معنی داری در سطح آماری 1% با تیمار شاهد نشان دادند. نتیجه گیری: تمامی تیمارهای بکاررفته موجب بهبود صفات مورد ارزیابی نسبت به شاهد شدند ولی بیشترین بهبود صفات، در غلظت 6 میلی گرم در لیتر نانو کلات آهن، پتاسیم و روی بدست آمد.

مقدمه: رنگ یکی از شاخص های مهم در ارزیابی کیفی و بازارپسندی فراورده های غذایی به شمار می آید که می توان با استفاده از رنگ های طبیعی که دارای خواص سلامتی بخش شناخته شده ای نیز هستند، به این هدف دست یافت. مواد و روش ها: در این پژوهش امکان کاربرد عصاره آبی گلرنگ به عنوان رنگ طبیعی در بهبود ویژگی های کیفی چیپس سیب زمینی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور عصاره گلرنگ در غلظت های 5/0، 1 و 2% استخراج و به دو روش غوطه وری و پاششی به چیپس اضافه گردید. آزمون های رنگ سنجی، بافت سنجی و حسی در بازه های زمانی 0، 30 و 60 روز نگهداری در دمای محیط، اندازه گیری شدند. یافته ها: با افزایش غلظت عصاره گلرنگ، شاخص b و a افزایش یافته در حالی که شاخص L روند نزولی را طی نمود و طی دوره نگهداری نیز، کلیه شاخص های رنگی کاهش معنی داری یافتند (05/0>p). مطابق با نتایج بافت سنجی در تمامی روزهای مورد بررسی، اختلاف آماری معنی داری بین سختی (تردی) نمونه شاهد با نمونه های تهیه شده به روش غوطه وری مشاهده نشد (05/0

مقدمه: پژوهش اخیر رازیانه و عصاره آن را به عنوان محصولاتی با ویژگی های عالی معرفی می نماید. هدف از این پژوهش استخراج عصاره رازیانه و بررسی فعالیت ضد اکسیداسیونی و ضد کپکی آن می باشد. مواد و روش ها: آب، استون، متانول و اتانول به عنوان حلال جهت استخراج عصاره رازیانه توسط روش سوکسله مورد استفاده قرار گرفتند. میزان ترکیبات پلی فنولی و فلاوونوئیدی هر عصاره تعیین شد. به علاوه فعالیت ضد اکسایشی عصاره متانولی رازیانه توسط روش به دام اندازی رادیکال آزاد DPPH ارزیابی شد. در ادامه، اثر غلظت های مختلف عصاره متانولی (0، 100، 250 و 1000 پی پی ام) و پودر (500 و 1000 پی پی ام) رازیانه بر روی فعالیت اکسیداسیونی روغن دانه آفتابگردان با اندازه گیری اعداد پراکسید و تیوباربیتوریک اسید در طول 15 روز گرمخانه گذاری در دمای ⁰ C 70 مورد بررسی قرار گرفت. همچنین فعالیت ضد کپکی پودر و عصاره رازیانه بر روی کپک های آسپرژیلوس نایجر و پنی سیلیوم دیجیتاتوم توسط روش دیسک انتشاری مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده متانول بالاترین راندمان استخراج ترکیبات پلی فنولی را نشان داد. نتایج نشان داد که عصاره رازیانه به ویژه در غلظت های بالا فعالیت به دام اندازی رادیکال آزاد DPPH بالایی را نشان می دهد، هر چند اثر آن کمتر از TBHQ بود. نتایج فعالیت اکسیداسیونی نشان داد که عصاره و پودر رازیانه سرعت اکسیداسیون روغن دانه آفتابگردان را در مقایسه با نمونه شاهد کاهش دادند. نتایج آزمون میکروبی فعالیت ضد کپکی خوب عصاره رازیانه بر روی دو کپک مورد مطالعه را نشان داد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج بدست آمده عصاره رازیانه به عنوان یک منبع گیاهی سالم با ویژگی های خوب ضد اکسیداسیونی و ضد کپکی قابل استفاده می باشد.

مقدمه: هیدروژن پراکسید به عنوان ماده رایج در استرلیزاسیون بسته های آب میوه، مورد استفاده قرار می گیرد که بررسی اثر آن بر پایداری آنتوسیانین های عصاره های مختلف، در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است. مواد و روش ها: در این پژوهش اثر همزمان هیدورژن پراکسید در پنج سطح غلظتی 30-10 میلی مول/لیتر و دما در سه سطح 30-10 درجه سانتی گراد بر پایداری آنتوسیانین های عصاره سه گونه زرشک بی دانه (Berberis vulgaris)، زالزالکی (Berberis crtagina) و زرافشانی(Berberis integerrima) مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: میزان تخریب آنتوسیانین ها در تمامی تیمارها با هر دو معادله سینتیکی درجه صفر و درجه اول برازش شد. نتایج نشان داد که تخریب آنتوسیانین ها در اثر هیدروژن پراکسید در هر سه گونه از معادله سینتیکی درجه اول پیروی می کند. در بیشتر موارد بین ثابت سرعت واکنش و زمان نیمه عمر هر سه گونه در غلظت ها و دماهای مختلف اختلاف آماری معنی داری در سطح (05/0p<) وجود داشت که این اختلاف بین زرشک بی دا نه و زرشک زالزالکی کمتر بود. با افزایش غلظت هیدروژن پراکسید در هر سه گونه ثابت سرعت واکنش افزایش و زمان نیمه عمر کاهش یافت. وابستگی دمایی تخریب آنتوسیانین ها در اثر هیدروژن پراکسید از طریق محاسبه انرژی فعال سازی و ضریب دمایی تعیین شد. در غلظت 20-10میلی مول/لیتر زرشک بی دانه کمترین وابستگی دمایی را نشان داد در صورتی که در غلظت های بالاتر (25 و 30 میلی مول/لیتر) زرشک زرافشانی، کمترین وابستگی دمایی را داشت. نتیجه گیری: آنتوسیانین های عصاره هر سه گونه زرشک حساسیت بالایی به هیدروژن پراکسید نشان دادند. بنابراین فرایند اسپتیک در مورد فرآوری این عصاره ها باید با کنترل بیشتری در جهت به حداقل رساندن مقدار باقیمانده این ماده در سطوح در تماس با عصاره های زرشک انجام شود. از طرفی با توجه به وابستگی دمایی بالا تخریب آنتوسیانین ها نگهداری سرد در مورد این عصاره ها توصیه می شود.

مقدمه: مرغ جوجه کبابی یکی از فرآورده های غذایی پرطرفدار حاصل از گوشت مرغ است. رشد میکروبی و اکسیداسیون لیپیدها، از عوامل اولیه فساد این محصول در شرایط یخچالی می باشد. لذا در این مطالعه اثر اسانس دانه گیاه گلپر با هدف افزایش زمان ماندگاری و بهبود ویژگی های حسی سینه مرغ جوجه کبابی نگهداری شده در یخچال مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: نمونه های گوشت مرغ در قالب دو نمونه شاهد و چهار تیمار با غلظت های 25/0، 5/0، 75/0 و 1 درصد (v/w) اسانس گلپر تهیه شده و به مدت 7 روز در دمای یخچالی 4 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. تمامی نمونه ها در طی این مدت در فواصل زمانی یک روز با انجام آزمون های میکروبی (شمارش های باکتریایی کلی، اشریشیاکولای، استافیلوکوکوس اورئوس و سالمونلا)، شیمیایی (pH، اندازه گیری مواد ازته فرار (TVN) و تیوباربیتوریک اسید (TBA) و حسی (رنگ، طعم، بو، بافت و پذیرش کلی) مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تجزیه واریانس دو طرفه و برای مقایسه میانگین ها از آزمون چند دامنه ای دانکن استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که نمونه های تیمار شده با غلظت های مختلف اسانس گلپر در مقایسه با نمونه های شاهد دارای شمارش های باکتریایی کمتر و نیز مقادیر TVN و TBA کمتری در طول مدت مطالعه بودند (05/0˂ p). نمونه های تیمار شده با غلظت های 75/0 و 1 درصد اسانس گلپر در مقایسه با غلظت های 25/0 و 5/0 درصد در افزایش زمان ماندگاری موثرتر بودند (05/0˂ p). همچنین نمونه های دارای اسانس با غلظت های 5/0 و 75/0 تا روز چهارم از امتیاز خوب و قابل قبولی در ویژگی های حسی و پذیرش کلی برخوردار بوده اند. نتیجه گیری: اسانس گلپر نه تنها می تواند با به تاخیر انداختن فساد میکروبی و شیمیایی باعت افزایش زمان ماندگاری سینه مرغ جوجه کبابی در شرایط یخچالی شود، بلکه می تواند ویژگی های حسی آن را نیز بهبود دهد.

مقدمه: اسپیرولینا پلاتنسیس(Spirulina platensis) ریزجلبک سبز-آبی با محتوای مواد مغذی منحصر به فرد و دارای اثرات تغذیه ای و درمانی متعددی می باشد که در غنی سازی فرآورده های غذایی مختلف به کار گرفته شده است. اطلاعات درباره غنی سازی آرد گندم با پودر ریزجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس جهت تولید ماکارونی بسیار اندک است. در این مطالعه، اثر افزودن پودر ریزجلبک اسپیرولینا به ماکارونی و ویژگی های تغذیه ای و فیزیکی آن را ارزیابی نمودیم. مواد و روش ها: اثر افزودن پودر میکروجلبک اسپیرولینا پلاتنسیس در سطوح صفر (شاهد)، 25/0، 5/0، 75/0 و 1 درصد وزنی بر مقدار پروتئین، چربی، کربوهیدرات، انرژی کل و آهن توسط روش های استاندارد اندازه گیری شد. آزمون های فیزیکی نمونه ها شامل ارزیابی رنگ و بافت دستگاهی به ترتیب توسط دستگاه رنگ سنج و دستگاه بافت سنج انجام شد. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از آنالیزهای فیزیکوشیمیایی با استفاده از نسخه 14 نرم افزار MINITAB و روش آنالیز واریانس یک طرفه(Anova) و آزمون چند دامنه ای Tukey انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که سطوح مختلف پودر میکروجلبک اسپیرولینا تاثیر معنی داری بر پارامترهای شیمیایی ماکارونی داشت (0. 05>p). همچنین اثر متقابل سطوح مختلف پودر ریز جلبک بر شاخص رنگ ماکارونی معنی دار بود (0. 05>p) ولی بر شاخص بافت معنی دار نبود (0. 05