جغرافیایی سرزمین
سال:1397 | دوره:15 | شماره:57 |تعداد مقالات:8

آلودگی هوا به عنوان یکی از مشکلات شهرهای بزرگ جهان، سلامتی ساکنین آن را تهدید می کند که اثرات احتمالی آن، افزایش علایم بیماری های قلبی است. ارتباط مراجعین ناشی ازبیماری قلبی وآلاینده های هوای شهر اصفهان با استفاده از روش تحلیلی-آماری موردتجزیه وتحلیل قرارگرفت. نتایج آزمون خی دو، بین مراجعین بیماران قلبی و مواجهه با آلاینده های SO2، NO2 و PM10 و با آزمون آنوا، بین مواجهه بیماران با آلاینده های CO و NO2 ارتباط معناداری نشان داد. همچنین با محاسبه ی ضریب همبستگی ها از یک سو بیشترین میزان همبستگی پیرسون متعلق به آلاینده ی جوی PM10 با ضریب 165/0 و آلاینده ی SO2 با ضریب 203/0 واز سوی دیگرهمبستگی کندال تاو برای COبا ضریب 113/0 بر آورد شد. بنابراین بین میزان مراجعه به بیمارستان توسط بیماران قلبی در شهر اصفهان با میزان آلاینده های جوی ارتباط معنادار و مستقیم وجود دارد.

تأمین مسکن از جمله اساسی ترین نیازهای اولیه بشر به شمار می رفته و همچنان مهم ترین نیاز جوامع جدید تلقی می شود. تأمین این نیاز برای اقشار کم درآمدی که در سکونتگاه های روستایی سکونت دارند حیاتی تر جلوه می کند. از این رو در دهه های اخیر، دولت ها به دنبال تعیین استراتژی و روش های تأمین مسکن برای اقشار کم درآمد به اتخاذ سیاست ها و ارائه برنامه هایی پرداختند. از جمله سیاست ها و راهبردهای تأمین مسکن، تأمین اراضی مختص ساخت وساز، تأمین و ارائه تسهیلات، ارائه مشوق ها جهت سرمایه گذاری و نظایر آن است. در ایران این راهبردها به روش های گوناگون تجربه شده و در یک دهه اخیر در جهت تأمین مسکن شهری و روستایی اقدامات موثری به عمل آمده است. از این رو مقاله حاضر باهدف تحلیل شیوه ها و وضعیت تأمین مسکن در سکونتگاه های روستایی پیرامون کلان شهرها، به بررسی روش ها و اثرات تأمین مسکن روستایی پرداخته است. برای انجام تحقیق، روستاهای فیروزآباد، قلعه نو خالصه و ده خیر از بخش کهریزک در شهرستان ری با 4562 خانوار به عنوان جامعه نمونه انتخاب شده است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات با استفاده از اسناد و مستندات رسمی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و مطالعات میدانی (پرسشنامه) صورت گرفته و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای آماری و مدل های SWOT و AHP انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که نخست نحوه و میزان اختصاص تسهیلات، از نظر کمی و کیفی در حد مکفی نیست، سپس تنوع بخشی در امر تسهیلات می تواند در خانه دار شدن روستاییان کمک کند در نهایت تطبیق منطقه ای سیاست ها و برنامه های تأمین مسکن و به زبانی، بومی کردن برنامه ها می تواند بر خانه دار شدن بیشتر روستاییان و بازپرداخت راحت تر تسهیلات موثر واقع شود.

تحلیل سینوپتیکی بارش های شمال غرب ایران از طریق ترسیم نقشه های اقلیمی و استفاده از تابش طول موج بلند خروجی زمین در صدد است تا با بررسی نقشه های اقلیمی در سطوح مختلف جو وسطح زمین و نیز تهیه نقشه اشعه طول موج بلند بازتابشی زمین شرایط شکل گیری بارش های همرفتی رادرشمال غرب کشور تبیین نماید. با استفاده از داده های آماری ایستگاه های سینوپتیک شمال غرب که بارش ثبت شده داشتند، 15 آوریل 2016 برابر با 26 فروردین سال 1395 خورشیدی روز دارای بارش تعیین و در تهیه داده های پژوهش از داده های بازکاوی شده NCEP با قدرت تفکیک شبکه های افقی 5 درجه طول وعرض جغرافیایی استفاده شد واز طریق نرم افزار گرد، نقشه های چون تراز سطح دریا و سطح 500 هکتوپاسکال روزانه، ورتیستی تراز 700 هکتوپاسکال، نقشه های همگرایی و واگرایی جریان رطوبت، نقشه طول موج بلند بازتابشی سطح زمین، نقشه فرارفت قائم جو و نقشه های امگا نمایش داده شد. بررسی نقشه های تهیه شده بیانگر آن است عامل اصلی وقوع بارش شمال غرب ایران در 26 فروردین، ورود سامانه های بارشی از اروپای شرقی و همراهی توده هواهای غربی با این سامانه بوده است واثر همرفت محلی بسیار ناچیز می باشد.

ژئوتوریسم شکل ویژه ای از گردشگری است که در آن ژئوسایت ها در مرکز توجه قرار می گیرند. ژئوسایت ها علاوه بر ارزش های علمی، دارای ارزش های حفاظتی، فرهنگی، زیبایی، اجتماعی و اقتصادی نیز می باشند. براین اساس در تحقیق حاضر ژئوسایت های شهرستان مریوان مورد مطالعه قرار گرفته شده اند. برای این منظور 12 ژئوسایت مهم شهرستان شناسایی و ارزیابی شده اند. به منظور ارزیابی ژئوسایت ها از سه روش جم، فاسیلاس و کوبالیکوا استفاده شده است و پس از ارزیابی با استفاده معیارها و زیر معیارهای هر کدام از روش ها، بر اساس امتیازات بدست آمده ژئوسایت های منطقه رتبه بندی شده اند. پس از ارزیابی ژئوسایت ها نقشه پهنه بندی مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم تهیه شد. برای این منظور از 8 پارامتر استفاده شده و به منظور انجام پهنه بندی از مدل تلفیقی فازی و AHP استفاده شده است. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که دریاچه زریبار، دشت بیلو و ناوطاق و منطقه قمیچان داری بالاترین ارزش هستند، همچنین باتوجه به معیارهایی که در این روش ها مد نظر بود می توان گفت که ژئوسایت های منطقه از نظر مدیریتی و حفاظتی وضعیت مناسبی ندارند بنابراین ضروری است که به منظور توسعه صنعت ژئوتوریسم در شهرستان در زمینه مدیریتی، حفاظتی و آگاه سازی مردم اقدامات لازم صورت گیرد.

از سال 1970 تاکنون، یکی از مسائل مهم در سراسر جهان کمبود انرژی در کنار مصرف بالای سوخت بوده است. معماران تلاش می کنند تا راهکارهایی را برای مدیریت و مصرف انرژی در ساختمان ها پیدا کنند. یکی از روش های نوآورانه در این زمینه زیست الگو (بیومیمیکری) است. زیر مجموعه این دانش ایجاد پوسته ای است که ارتباط ساختمان ها با محیط از طریق آن برقرار می شود. مدیریت مناسب پوسته ساختمان می تواند تقاضای انرژی در ساختمان را به طور قابل توجهی کاهش دهد. هدف اصلی این مقاله بررسی قابلیت صرفه جویی در مصرف انرژی با به کارگیری روش زیست الگو در طراحی پوسته ساختمان هاست. به منظور تحقق این هدف، روش تحقیق به منظور دستیابی به چهار هدف طرح ریزی شده است. اولاً، با استفاده از این روش، تحقیق عمیقی در خصوص زیست الگو، پوسته و زیست الگو در ایجاد پوسته از طریق بررسی منابع علمی موجود در این زمینه انجام شد. ثانیاً، بررسی های نمونه های موردی بین المللی از نظر استفاده از زیست الگو و همچنین تأثیر آن بر کاهش مصرف انرژی ساختمان ارائه و آنالیز خواهند شد. در نهایت، این بررسی با ارائه رهنمودهایی برای طراحی پوسته ساختمان به منظور مصرف مؤثرتر انرژی در ساختمان ها پایان می یابد.

بافت های فرسوده محدوده هایی از قلمرو شهری می باشند که در مواجه با برخی ویژگی های منفی، در نظام شهرها هستند. این محلات از انواع کمبودها ومشکلات از قبیل فرسودگی های ظاهری وکالبدی، ضعف زیر ساخت ها و خدمات شهری، بزهکاری های اجتماعی ومشکلات فرهنگی و انواع معضلات اقتصادی رنج می برند، این بافت ها به رغم تمامی نقاط ضعف و کمبودها، جزئی ازشهرها به حساب می آیند و به نظر می رسد بافت های فرسوده با توجه به وسعت دامنه و شدت مسائل گریبانگیر آن، کارامدترین رویکردی که بتواند برای مواجهه با کاستی ها و نارسائی ها اتخاذ نمود رویکرد مشارکتی با اهداف و توسعه پایدار باشد. بین شاخص های شناسایی بافت فرسوده و توسعه پایدار شهری، روابط تنگاتنگی وجود دارد؛ از این رو، مقاله حاضر با هدف بررسی رابطه بین شاخص های شناسایی بافت فرسوده و توسعه پایدار در بافت های فرسوده محله جلفای اصفهان با استفاده از تحلیل همبستگی کانونی به منظور تعیین هم تغییری دو مجموعه متغیر، انجام گرفته است. در این پژوهش با توجه به مولفه های مورد بررسی روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی، توصیفی تحلیلی و از لحاظ هدف گذاری کاربردی می باشد. در این پژوهش دز جهت شناسایی و رتبه بندی مولفه های توسعه پایدار موثر بر بهبود عوامل اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و وضیعت دسترسی برای بهبود واحیاء بافت فرسوده شهر اصفهان از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) گروهی و از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که عوامل اقتصادی با وزن 661/0 دارای بیشترین تاثیر بر بهبود بافت فرسوده در محله جلفای اصفهان داشته و عوامل اجتماعی با وزن 208/0 و عوامل زیست محیطی با وزن 131/0 در اولویت های بعدی قرار دارند.

اکوسیستم های بیابانی بدلیل توان اکولوژیکی منحصر به فرد و قابلیت ها و ارزشهای اقتصادی-اجتماعی، جاذبه ها و قابلیت های منحصر به فرد به بکی از کانون های گردشگری در طبیعت تبدیل شده است. بیابان ها و مناطق کویری کشور دارای قابلیت های مهمی در زمینه توسعه بیابان گردی و گردشگری بیابانی است که می تواند نقش مهمی در توسعه پایدار جوامع روستایی این مناطق ایفا کند. بر این اساس هدف تحقیق حاضر شناخت اثرات گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی دو بخش جرقویه علیا و بن رود شهرستان اصفهان می باشد. منطقه مورد مطالعه از موقعیت جغرافیایی مناسب، سابقه تاریخی، تنوع بناهای تاریخی و چشم اندازهای گوناگون طبیعی و منحصربه فرد برخوردارند یکی از مناطق جذاب گردشگری ایران و اصفهان به حساب می آیند. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات به روش پیمایشی و از طریق تکنیک پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش 360 نفر از روستاییان منطقه مورد مطالعه هستند که از طریق فرمول کوکران بدست آمده و از 12 روستای منطقه مورد مطالعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده متناسب با حجم جامعه انتخاب شدند. سطح پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ برای پرسش نامه جامعه میزبان 73/. دست آمد. برای آزمون فرضیات از نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری T-tes تک نمونه ای و تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه توسعه گردشگری بیابانی بر توسعه مناطق روستایی اثرگذار بوده است و بیشترین تأثیر گردشگری در منطقه مورد مطالعه بر شاخص های کاهش فقر روستاییان، احساس افتخار نسبت به محل سکونت، توجه به بهداشت محیط و نظافت معابر مشاهده می شود. همچنین با استفاده از روش تحلیل عاملی و 29 متغیر، تأثیر گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی منطقه مورد مطالعه تحلیل شد که متغیرها به پنج عامل توسعه اقتصادی و رفاه، تغییرات اجتماعی-فرهنگی، تقویت زیرساخت ها، تغییر کیفیت محیط زیست و بهداشت محیط و تغییر کاربری اراضی و تخریب محیط تقلیل یافته و عامل اول به نام توسعه اقتصادی و رفاه با واریانس 30. 61 درصد، بعنوان مهمترین عامل متأثر از گردشگری بیابانی در مناطق روستایی مورد مطالعه شناخته شد.

کیفیت زندگی مردم و مکان ها به عوامل مختلفی وابسته است که باید شناسایی شوند، چرا که عدم شناسایی عوامل موثر بر کیفیت زندگی مردم در قلمروهای گوناگون موجب کاهش رضایت مندی از زندگی فردی شده و جامعه نیروی انسانی مولد و توانمند خود را در طول زمان از دست می دهد. بنابرین پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی سه هدف عمده را دنبال می کند، هدف اول مشخص کردن وضعیت اعتماد اجتماعی در بافت فرسوده ججین، هدف دوم بررسی وضعیت رضایت از کیفیت زندگی در بافت فرسوده ججین و هدف سوم ارزیابی رابطه بین اعتماد اجتماعی شهروندان با رضایت از کیفیت زندگی است. جهت رسیدن به اهداف بالا، در ابتدا پرسشنامه ای که در برگیرنده گویه های مربوط به متغیرهای اعتماد اجتماعی و کیفیت زندگی بوده تدوین شده، روایی پرسشنامه از طریق نظر کارشناسان و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کورنباخ (2/8) مورد سنجش قرار گرفت. سپس از طریق نمونه گیری (روش کوکران) 364 پرسشنامه برای پاسخگوی به فرضیات تحقیق بین اهالی پخش گردید. در نهایت برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده پرسشنامه از ابزار آماری EXCEL و SPSS و آزمون های آماری T، فریدمن و اسپیرمن استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که بیشتر افراد ساکن در این محله با وصف آن که مرد هستند، اردبیلی نیز می باشند و به لحاظ شغلی بیشتر این افراد کارمند هستند. در میان گویه های مربوط به کیفیت زندگی بیشتریت رضایت مربوط به کیفیت آب آشامیدنی با میانگین 99/3 و در رتبه دوم داشتن حس تعلق به محله با میانگین 94/3 می باشد. همچنین مردم بیشترین عدم رضایت خود را نسبت به ابعاد کیفیت واحد مسکونی با میانگین 58/2 داشته اند. نتیجه گیری کلی بیانگر نامناسب بودن وضعیت اعتماد اجتماعی در سطح محله، رضایت از کیفیت زندگی در محله و درنهایت وجود رابطه معنادار بین متغیرهای اعتماد اجتماعی و کیفیت زندگی در این محله است.