مقدمه: هسته ميخي شکل، واقع در ناحيه شکمي جانبي ماده خاکستري دور قناتي، با هسته رافه که در تعديل مسيرهاي درد و اثرات ضددردي اپيوئيدها نقش کليدي دارد، در ارتباط است.
روشها: در اين مطالعه، فعاليت نورونهاي هسته ميخي شکل در 67 موش صحرايي نر نژاد NMRI (350-260 گرم) با استفاده از ثبت تک واحدي خارج سلولي ثبت گرديد. ابتدا حيوانات با اورتان بميزان 2.1 g/kg (i.p.) بيهوش و سوراخي به قطر 2 ميليمتر در بالاي ناحيه هسته فوق (5/7-5/8 ميليمتر خلف برگما، 6/1-9/1 ميليمتر جانب خط وسط) در جمجمه ايجاد گرديد. ثبت خارج سلولي نورونهاي اين ناحيه با استفاده از ميکروالکترود تنگستن (5 مگااهم) انجام گرديد. ميکروالکترود به روش استريوتاکسي بطرف اين ناحيه (5/5-5/6 ميليمتر نسبت به سطح) فرستاده شد. ما از 58 نورون هسته ميخي شکل با تأييديه بافتي، در موشهاي بيهوش (n=39) ثبت گرفتيم. بعد از جداسازي واحد نوروني و تعيين پايداري فعاليت آن، از اين نورونها منحصرا براي تعيين ميزان فعاليت نوروني هسته فوق بمدت يک ساعت استفاده گرديد. در گروه مورفيني (n=28)، بعد از دوره پايداري (30-40 دقيقه) و ثبت پايه (15 دقيقه)، مورفين بميزان 8.3 mg/kg (s.c.) تزريق گرديد.
نتايج: توزيع درصد فعاليت خودبخودي نوروني (40<30<20<10 spikes/sec) در هسته فوق بترتيب 50>5/34>6/8>9/6 بود و اکثريت نورونها (76%) فعاليتي کمتر از 13 spikes/sec را نشان دادند. اثر عمومي مورفين بر فعاليت خودبخودي نورونها، مهار بود. شروع مهار 5-18 دقيقه و حداکثر اثر 15-49 دقيقه بعد از تزريق مورفين ظاهر شد. دوره اثر مهاري مورفين بر فعاليت نوروني حدود 38-72 دقيقه طول کشيد.
نتيجه گيري: نتايج نشان داد که مهار القاشده توسط مورفين بر فعاليت نوروني در اين هسته، با اثرات ضددردي مورفين در اين ناحيه همخواني دارد.