ساقي يکي از واژه هاي کليدي است که در شعر شاعران زبان فارسي و عرب جلوه باشکوهي دارد. در اين پژوهش مفهوم عرفاني ساقي در ادبيات و شعر عرفاني و حماسه هاي ديني دوره قاجاريه بررسي شده است. ابتدا معاني لغوي و اصطلاحي ساقي و کاربرد عرفاني آن در شعر و ادب فارسي و تعريف ساقي نامه و سير تاريخي آن و همچنين معرفي ساقي نامه سرايان حماسه هاي ديني دوره قاجاريه و ويژگي هاي مشترک و خاص اين ساقي نامه ها و چهره ساقي در اين حماسه ها مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. همچنين تاثير و رابطه حماسه هاي ديني و ساقي نامه که ظهور ساقي نامه در حماسه به عنوان پديده اي نو و بديع در اين پژوهش بررسي مي شود.