کلمه خانه از جمله پرکاربردترين واژه ها در ديوان شمس است که در لغت نامه فارسي به معناي چهار ديواري، اطاق، منزل، مکان، نشيمن و مسکن است. خانه منزلگاهي امن براي خلوت و در مکاني ديگر نيز به معني سراي ديگر، ازل و حتي عالم اسرار است و در ادامه به معاني همچون نفس و جان نيز مرتبط مي شود. مولانا با تمثيل هاي مختلف در ديوان شمس، خانه را نيز به تن، دنيا، نفس انسان، کعبه، سراي باقي و ميخانه تشبيه کرده و در تمام اين کلمات، اين جايگاه ها را همچون خانه بيان کرده است. بخشي از مقاله حاضر بحثي موجز درباره معاني واژه خانه و کاربرد در آن دوره مي باشد. اين مقاله با بررسي مجموعه ديوان شمس سعي در شناخت معاني آن دارد و سپس واژه خانه مورد مطالعه قرار مي گيرد و به صورت نمادين نشان داده مي شود. در مجموعه ديوان شمس خانه نشان دهنده مکانيست که مولانا در آن اسير و زندان است که اين زندان همان زندان تن و يا دنياي فانيست و رهايي خود را از اين خانه در ديدار يار مي خواند.