عنصر فسفر پس از نيتروژن يکي از عناصر پر مصرف براي گياه به شمار مي رود. اين عنصر در تمام فرآيندهاي بيوشيميايي، سازوکارهاي انتقال انرژي و انتقال پيام ها دخالت مي نمايد و از موادمغذي ضروري براي گياهان است، که رشد و عملکرد آنها را تحت تاثير قرار مي دهد. کمبود اين عنصر در حال حاضر با کاربرد کودهاي شيميايي جبران مي گردد. کودهاي شيميايي اثرات مضري بر محيط زيست داشته و کيفيت محصولات کشاورزي را کاهش مي دهد. در اين آزمايش به منظو.ر ارزيابي باکتريهاي حل کننده فسفات از نوع باسيلوس لنتوس (سويه p5) و سودوموناس پوتيدا (سويه p13) به عنوان کودهاي بيولوژيکي و فسفرشيميايي از منبع سوپرفسفات تريپل به عنوان کود شيميايي انجام شد. اثر دو فاکتور منابع فسفر (باکتريهاي حل کننده فسفر، فسفر شيميايي) و گياه دارويي زوفا با استفاده از يک آزمايش فاکتوريل در قالب بلوکهاي کامل تصادفي با سه تکرار طي سال زراعي 1388 در استان مرکزي شهر اراک، ارزيابي شد. اثر دو فاکتور اصلي و اثرات متقابل آنها بر روي بعضي صفاتي مانند ارتفاع بوته، طول سرشاخه گلدار، تعداد سرشاخه گلدار، ماده تر اندام هوايي، ماده خشک اندام هوايي، عملکرد بذر، درصد اسانس، عملکرد اسانس تاثير معني دار داشته باشد. والبته معني دار نبودن تاثير باکتريهاي آزادکننده فسفر در برخي صفات مانند درصد اسانس مورد بررسي قرار گرفت و نتايج نشان داد که کاربرد باکتريهاي حل کننده فسفات به نحو معني داري صفات مطالعه شده را تحت تاثير قرار داده و باعث افزايش پارامترهاي اجزاء عملکرد به ويژه عملکرد ماده خشک اندام هوايي در تيمار کاربرد باکتري آزادکننده فسفر به تنهايي و کاربرد باکتري آزادکننده فسفر همراه با 115 کيلوگرم کود فسفاته گرديد و عملکرد اسانس در 90 کيلوگرم کود فسفاته در تيمارهاي حاوي باکتريهاي حل کننده فسفات، نسبت به تيمارهاي شيميايي و شاهد به طور معني داري برتري داشت. با کاربرد باکتري آزادکننده فسفر در مصرف کودهاي شيميايي فسفاته از منبع سوپر فسفات تريپل را به ميزان حداقل 50 درصد صرف جويي نمود.